MAŁY ARTYSTA PROGRAM EDUKACJI PLASTYCZNEJ (praca z dzieckiem zdolnym 4-5 letnim) Motto: Jeżeli ma się rozwijać wyobraźnię dziecka trzeba jej dać, czym się karmić. Margaret Mead. Opracowała: mgr Jolanta Wawer
WPROWADZENIE Twórczość plastyczna jest jedną z ważniejszych form działalności dziecka w wieku przedszkolnym. Aby w pełni zrozumieć sztukę dziecka i przybliżyć sie do niej, musimy zgłębić ją od podstaw. Należy poznać poszczególne fazy rozwoju twórczości dziecka. Lovenfeld wyróżnia w twórczości dziecka następujące fazy: 1. Faza bazgrot- wiek 2-4 lata 2. Faza przedschematyczna (ekspresja swobodna). Wiek 4-7 lat Podział według Szumana wyróżnia: 1. Okres bazgrot- w tej fazie następuje wstępne formowanie się schematu postaci. Przedział wiekowy 1,6-3 lata. Dziecko zapełnia płaszczyznę kreskami, liniami krzyżującymi się, kropkami dochodząc do próby zamknięcia koła. 2. Okres schematyczny ( ideoplastyka) Głowonogi, głowotułowie, schematy uproszczone. Wiek 3-5 lat. - Schemat wzbogacony (dopracowanie typu charakterystycznego). Wiek 7-12 lat Badania Szumana nad kolorystyką prac dziecięcych wykazują dominację w wieku przedszkolnym kolorytu pstrokatego i nieregularnego oraz kompozycji prac przypadkowej i nieregularnej. Kiedy dziecko dokona odkrycia języka plastycznego na poziomie przedstawienia ( faza bazgrot), wyrazi chęć ukazania siebie samego, swoich bliskich a także uczuć, na które jest szczególnie podatne: miłości i lęku, radości i niepokoju. W określonym porządku wyraża swoje problemy uczuciowe: siłę, autorytet,miłość, antypatię. W swych rysunkach często znajduje zapomnienie, nieraz nie chce przedstawiać siebie, czy w ogóle ludzi (autyzm). Poprzez rysunek i inne prace plastyczne poznajemy naszego wychowanka: jego emocje, rozwój intelektualny, zainteresowania... W twórczości dziecka bardzo ważną rolę odgrywa motywacja wewnętrzna. Najbardziej naturalną jej potrzebą jest potrzeba konkretyzacji swego wewnętrznego świata w formach, które je zachwyca. Ciekawość, zainteresowanie i przyjemność wypływająca z faktu działania będą stwarzać motywację do coraz nowych wysiłków. Stałe odkrycia, które pojawią się przed dzieckiem dzięki elementom i tworzywom różnego rodzaju płaskim, czy trójwymiarowym stanowić będą w tym samym stopniu pomoc w rozwoju jego sprawności umysłowej i aktywności praktycznej. Ważne jest, aby zapewnić dziecku możliwość swobodnej i twórczej wypowiedzi. W swych działaniach dziecko może trafić na problemy w rozwiązaniu, których należy mu pozostawić możliwie dużo swobody. Sprzyja to, bowiem aktywizowaniu myślenia, przyczynia się do rozwoju
samodzielności, refleksyjności i pomysłowości. Właściwie wybrana technika ma ogromny wpływ na zainteresowanie pracą plastyczną, pobudzenie do twórczego działania, do ekspresji. Niesie ze sobą dużo nowych doświadczeń i wrażeń. Pomaga rozwiązywać problemy i podsuwa nowe sposoby wykonania pracy; zmusza do podejmowania decyzji plastycznych. Zadaniem nauczyciela jest umożliwianie poznawania otaczającej rzeczywistości, uwrażliwianie na piękno różnorodnych zjawisk- przyrodniczych, społecznych i odpowiednie zorganizowanie warsztatu pracy. W dobie powszechnego dostępu do komputera, który potrafi pisać i rysować za dziecko maleje sprawność manualna małych użytkowników. Rodzice nie zawsze dostarczają im bodźców i motywacji do tworzenia i manipulowania materiałami plastycznymi. Jeśli nawet, to ogranicza się to do najprostszej formy- kredek. Tymczasem organizowanie aktywności plastyczno-konstrukcyjnej rozwija elastyczność ruchów palców, dłoni i nadgarstków a także ramion i barków oraz procesy analizy i syntezy wzrokowej. Wiedząc jak ogromny wpływ ma wychowanie plastyczne na rozwój wszystkich sfer osobowości, zdolności, rozwój umysłowy, społeczno-moralny i praktycznotechniczny został opracowany Program Edukacji Plastycznej Mały Artysta. Powstał on z myślą o dzieciach z całej placówki 4-5 letnich. Po przedstawieniu na Radzie Pedagogicznej program Mały Artysta został wdrożony w lutym 2014 roku i realizowany od lutego do czerwca 2014 roku. Program Mały artysta jest zgodny z podstawą programową. Cel ogólny: celem programu Mały Artysta jest wspomaganie rozwoju każdego dziecka, kształtowanie kreatywności poprzez środki i techniki plastyczne. program zakłada także poznanie dziedzictwa kulturowego i artystycznego dawnych i współczesnych artystów przez kontakty z muzeami i lokalnymi ośrodkami kultury. Cele szczegółowe: dziecko poznaje i wykorzystuje ciekawe technik plastycznych dziecko nabiera wiary we własne możliwości dziecko nabiera umiejętności akceptacji i poszanowania wytworów kolegów wspólnie z rodzicami i personelem przedszkola bierze udział w tworzeniu wystaw plastycznych dziecko uczy się zachowania się na wystawach plastycznych dziecko zna funkcje muzeum- uczestniczy w miarę możliwości w wystawach i zajęciach opracowanych przez muzeum z nauczycielem lub rodzicami
zna obrazy kilku polskich i zagranicznych artystów dziecko ma świadomość przynależności kulturowej i dumy z własnej małej ojczyzny dziecko rozumienie konieczność szanowania zabytków Program Mały Artysta zakłada także poznanie dziedzictwa kulturowego dawnych i współczesnych artystów oraz kontakty z ośrodkami kultury. W trakcie realizowania programu z grupami starszych dzieci zwiedzamy wystawy zorganizowane przez GOK w Końskowoli. Treści programowe zostały ujęte w dwóch działach: Jestem małym artystą Poznaję sztukę i sam jestem twórcą Realizując treści programowe należy dobierać takie metody pracy, aby dzięki nim zaistniały sytuacje wzajemnego uczenia się, dzielenia się doświadczeniami, podejmowania decyzji. DOMINUJĄCE METODY ZASTOSOWANE PODCZAS REALIZACJI PROGRAMU: metoda podająca: opowiadanie, pogadanka, opis, objaśnienia i wyjaśnienia metoda oglądowa: pokaz łączony z przeżyciem, ekspozycja, film, sztuka teatralna metoda poszukująca-uzyskiwanie odpowiedzi na pytania, eksperyment metoda zadań stawianych do wykonania: praktycznego działania, ćwiczenia przedmiotowe Oprócz tego korzystam z własnych umiejętności i doświadczeń plastycznych a także wykorzystuję literaturę i prasę o tematyce plastycznej. Opierając się na wiedzy wyniesionej z warsztatów metodycznych, literatury fachowej, własnych doświadczeń realizuję z dziećmi następujące techniki plastyczne: technika akwareli mokre w mokre z wykorzystaniem papieru akwarelowego techniki kolażu technika frotażu technika monotypii pastel suchy pastel tłusty
malowanie temperą z wykorzystaniem podobrazia malarskiego-płótna modelowanie z papieru Efekty dla dzieci: poznanie i wykorzystanie ciekawych technik plastycznych wzbudzanie wiary we własne możliwości umiejętność akceptacji i poszanowania wytworów kolegów umiejętność zachowania się na wystawach plastycznych świadomość przynależności kulturowej i dumy z własnej małej ojczyzny rozumienie konieczności szanowania zabytków udział w konkursach plastycznych organizowanych przez środowiska lokalne poszerzanie wiadomości plastycznych poprzez współpracę z ośrodkami kultury
Ewaluacja programu przeprowadzona zostanie w oparciu o następujące narzedzia: Analizę obserwacji zachowań dziecka podczas działań plastycznych. Analizę quizu do programu plastycznego Rozmowy podczas działań artystycznych dziecka