Rak płuc z perspektywy NFZ sprawozdawczość i koszty leczenia w latach 2002-2010

Rak płuc z perspektywy NFZ sprawozdawczość i koszty leczenia w latach 2002-2010 Narodowy Fundusz Zdrowia, 2011 r.

Spis treści Wstęp... 3 Cel pracy... 3 Epidemiologia... 3 Patomorfologia... 3 Charakterystyka... 3 Metodologia... 4 Finansowanie leczenia chorych z rakiem płuca... 5 Populacja pacjentów... 5 Ogólne koszty leczenia... 7 Średnie koszty leczenia pacjentów... 8 Finansowanie leczenia chorych z rakiem płuca w rodzajach świadczeń... 9 Populacja pacjentów... 9 Koszty leczenia pacjentów... 10 Finansowanie leczenia chorych z rakiem płuca w regionach... 11 Finansowanie stosowanych technologii medycznych... 12 Finansowanie chemioterapii niestandardowej... 14 Podsumowanie... 16 2 s trona

Wstęp Cel pracy Celem pracy jest przedstawienie finansowania leczenia pacjentów z rozpoznanym rakiem płuca na przestrzeni ostatnich ośmiu lat, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w sprawozdawczości. Podstawą opracowania były dane przekazywane przez świadczeniodawców w comiesięcznych raportach, gromadzone od 2002 r. w systemach informatycznych Kas Chorych, a od 2004 r. w systemach Narodowego Funduszu Zdrowia. Ze względu na system rozliczeń, jaki obowiązuje świadczeniodawców, w opracowaniu uwzględniono dane rozliczone do października 2010 r. włącznie. Epidemiologia Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce. Stanowi także najczęstszą przyczynę zgonów na nowotwór wśród kobiet i mężczyzn. Standaryzowane współczynniki zachorowalności na pierwotne nowotwory złośliwe płuca u mężczyzn i kobiet wynoszą w Polsce odpowiednio 52,2/100 000 i 15,4/100 000. Standaryzowany współczynnik zgonów u mężczyzn wynosi 61,4/100 000, a u kobiet 15,5/100 000 1. W okresie, którego dotyczy publikacja, zmieniła się struktura zachorowalności i umieralności na raka płuca wśród kobiet i mężczyzn. Odnotowano niewielki spadek zachorowalności i umieralności wśród mężczyzn i wzrost tych współczynników wśród kobiet. W efekcie rak płuca stał się najczęstszą przyczyną zgonów kobiet, zastępując na tym niechlubnym miejscu raka piersi. Patomorfologia Pierwotny rak płuca jest nowotworem wywodzącym się z komórek nabłonkowych. Wyróżnia się cztery podstawowe typy histologiczne stanowiące około 95% wszystkich raków płuca: rak płaskonabłonkowy (ok. 30%), rak drobnokomórkowy (ok. 15%), rak gruczołowy (ok. 40%), rak wielkokomórkowy (ok. 10%). Szczególne cechy drobnokomórkowego raka płuca (skłonność do tworzenia wczesnego rozsiewu krwiopochodnego, chemiowrażliwość i promieniowrażliwość) są podstawą stosowanego w praktyce podziału na drobnokomórkowe (DRP) i niedrobnokomórkowe raki płuca (NDRP). Charakterystyka Rak płuca częściej rozwija się w dużych oskrzelach, postać obwodowa występuje rzadziej i zwykle dotyczy raka gruczołowego. Przerzuty raka płuca pojawiają się najczęściej w regionalnych węzłach chłonnych, a w dalszej kolejności w wątrobie, mózgu, drugim płucu i kościach. Rak płuca może się również szerzyć miejscowo naciekając śródpiersie, przeponę, opłucną i ściany klatki piersiowej. Rak płuca jest rozpoznawany zazwyczaj w wyższych stadiach zaawansowania. 70% chorych na drobnokomórkowego raka płuca ma chorobę zaawansowaną miejscowo lub uogólnioną, co rzutuje bezpośrednio na rodzaj stosowanego leczenia i uniemożliwia zastosowanie leczenia 1 Krajowy Rejestr Nowotworów stan na 30.06.2008 r. 3 s trona

radykalnego (chirurgicznego lub radiochemioterapii). Dlatego duża grupa pacjentów leczona jest paliatywnie. Rokowanie chorych na raka płuca jest ogólnie złe, co wynika głównie z powodu wykrywania nowotworu w zaawansowanym stadium i dynamiki rozwoju. 5 lat przeżywa tylko około 10% chorych. Metodologia Źródłem danych były systemy informatyczne Kas Chorych (od 2002 r.) i Narodowego Funduszu Zdrowia (od 2004 r.), w których zgromadzono informacje o udzielonych pacjentowi świadczeniach zdrowotnych, sprawozdawanych przez świadczeniodawców w comiesięcznych raportach. Z tych danych wyselekcjonowano wszystkie informacje dotyczące pacjentów, którym zostały udzielone, a następnie sprawozdane, świadczenia zdrowotne związane z leczeniem złośliwych nowotworów oskrzela i płuca, oznaczone zgodnie z klasyfikacją ICD 10 kodami C34 C34.9 (tabela 1) 2. Tabela 1 Oznaczenia kodów ICD 10 użytych w opracowaniu ICD 10 C34 Nazwa Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca C34.0 Oskrzele główne C34.1 Płat górny płuca lub oskrzele płatowe górne C34.2 Płat środkowy płuca lub oskrzele płatowe środkowe C34.3 Płat dolny płuca lub oskrzele płatowe dolne C34.8 Zamiana przekraczająca granice oskrzela lub płuca C34.9 Oskrzele lub płuco, nie określone Do identyfikacji zdarzeń medycznych wykorzystano niepowtarzalne numery PESEL pacjentów. Populacja pacjentów z rozpoznaniem rakiem płuca została ustalona na podstawie niepowtarzalnych wystąpień numerów PESEL w danych sprawozdanych przez świadczeniodawców w danym roku, powiązanych z kodami ICD 10 przedstawionymi w tabeli 1. W jednym okresie sprawozdawczym (rozliczeniowym), którym z reguły jest rok kalendarzowy, te same numery PESEL mogły występować wielokrotnie, jeżeli pacjentowi były udzielane świadczenia sprawozdanych następnie pod postacią różnych kodów ICD 10. Ze względu na system rozliczeń, jaki obowiązuje świadczeniodawców, uwzględniono dane rozliczone do października 2010 r. włącznie. Świadczeniodawcy mają bowiem prawo zamknąć rozliczenia za rok poprzedni do 15 lutego roku następnego oraz mają możliwość składania korekt. Dane niepełne oraz błędne stanowiące poniżej 3% całości zostały pominięte. 2 Pod red Pająk A. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych rewizja dziesiąta, t. 1; Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius ; Kraków 2006. 4 s trona

Finansowanie leczenia chorych z rakiem płuca Populacja pacjentów Ze zgromadzonych danych wynika, że liczba pacjentów z rozpoznanym rakiem płuca, obserwowana na przestrzeni analizowanych lat, systematycznie rośnie. Znaczący, skokowy wzrost liczby pacjentów obserwowany w 2004 r. najprawdopodobniej był spowodowany zmianami i ujednoliceniem sprawozdawczości po wejściu w życie Ustawy i powołaniu NFZ. Tabela 2. Liczba niepowtarzalnych numerów PESEL wykazanych w związku z rozpoznaniem raka płuca Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* PESEL 23 643 27 560 35 594 38 762 40 665 42 200 44 017 45 294 41 247 (*dane za 10 miesięcy) 50 000 45 000 liczba pacjentów 40 000 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Wykres 1. Liczba niepowtarzalnych pacjentów wykazanych w związku z rozpoznaniem raka płuca (*dane za 10 miesięcy). Od 2005 r. obserwowany jest systematyczny wzrost liczby chorych leczonych, a następnie sprawozdawanych przez świadczeniodawców. Rocznie przybywa średnio ok. 4% nowych pacjentów z rozpoznaniem raka płuca. Biorąc pod uwagę, że dane dotyczące 2010 r. są zawężone do 10 miesięcy, można założyć na podstawie ekstrapolacji, że liczba pacjentów w tym roku mogła wynieść ostatecznie ponad 48 000. 140,00% 129,15% 116,57% 120,00% 100,00% 100,00% 108,90% 104,91% 103,77% 104,31% 102,90% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Wykres 2. Względny wzrost liczby niepowtarzalnych pacjentów z rozpoznanym rakiem płuca (rok poprzedni= 100%). 5 s trona

W tabeli 3. przedstawiono strukturę rozpoznań sprawozdanych przez świadczeniodawców w podziale na poszczególne kody ICD 10. Tabela 3. Liczba wystąpień rozpoznań w populacji pacjentów w podziale na kody ICD 10 w latach 2002 2010 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* C34 40 835 44 500 45 041 46 369 50 178 47 127 45 441 42 886 39 230 C34.0 5 422 4 260 7 522 6 871 6 167 6 262 7 028 5 935 4 865 C34.1 4 291 4 600 6 141 6 191 6 408 9 480 11 676 11 979 10 235 C34.2 1 323 1 294 1 500 1 515 1 477 2 272 2 419 2 442 2 018 C34.3 1 578 1 760 2 001 2 091 1 990 3 365 4 157 4 385 3 986 C34.8 5 942 7 476 9 756 10 236 10 024 11 735 14 452 15 441 14 053 C34.9 6 823 8 528 10 955 11 987 12 681 14 644 17 545 18 514 17 025 (*dane za 10 miesięcy) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% C34.9 C34.8 C34.3 C34.2 C34.1 C34.0 C34 30% 20% 10% 0% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Wykres 3. Procentowy udział rozpoznań w populacji sprawozdanych pacjentów w latach 2002 2010 (* dane za 10 miesięcy). Procentowy udział poszczególnych rozpoznań wśród całej populacji pacjentów przedstawia wykres 3. Zauważalna jest tendencja ograniczenia liczby rozpoznań C34 i wzrostu wykazywanych rozpoznań szczegółowych. Zmiana jakości danych przekazywanych do NFZ ma związek z wprowadzeniem szczegółowej sprawozdawczości w chemioterapii w 2006 r. (rozliczanie schematów podań leków) oraz systemu rozliczeń według Jednorodnych Grup Pacjentów w lipcu 2008 r. 6 s trona

Ogólne koszty leczenia W latach 2002 2010 wydatkowano łącznie ok. 2,5 mld zł na świadczenia związane z leczeniem raka płuca. Szczegółowe koszty leczenia pacjentów według poszczególnych rozpoznań w poszczególnych latach przedstawiono w tabeli 4. Tabela 4 Koszty leczenia pacjentów w poszczególnych latach wg. poszczególnych rozpoznań ICD 10 (w tys. zł) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* C34 96 134,45 102 649,01 103 153,59 117 438,31 131 890,69 101 708,95 82 542,27 64 544,97 60 092,20 C34.0 20 924,99 13 780,64 19 570,91 20 708,54 19 395,94 19 598,87 26 029,69 24 321,31 18 315,41 C34.1 15 957,18 16 236,53 21 542,57 23 357,76 24 816,15 42 058,21 57 460,89 76 692,65 65 395,74 C34.2 3 625,36 3 675,89 3 713,39 3 745,71 4 347,43 7 100,21 9 158,22 12 270,05 10 167,04 C34.3 5 574,45 5 845,54 7 186,68 8 092,80 9 269,12 16 122,76 22 260,06 29 971,39 26 716,91 C34.8 23 286,31 28 805,94 35 109,36 38 315,87 42 614,78 50 374,93 70 362,76 92 143,41 74 807,71 C34.9 19 088,97 25 677,19 30 757,52 37 291,99 38 618,99 47 934,40 78 473,78 96 399,14 94 754,91 Razem 184 591,71 196 670,75 221 034,01 248 950,99 270 953,11 284 898,32 346 287,68 396 342,92 350 249,93 (*dane za 10 miesięcy) Jak wynika z tabeli, wartość wypłacanych środków z roku na rok systematycznie rośnie. Ekstrapolując dane za 2010 r. można przewidywać, że poziom wydatków mógł przekroczyć 400 mln zł. tys. zł 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* rok Wykres 4. Sumaryczne koszty leczenia pacjentów z rozpoznaniem raka płuca w latach 2002 2010 (* dane za 10 miesięcy). Względny udział poszczególnych rozpoznań w ogólnych kosztach leczenia raka płuca w przebiegu ostatnich ośmiu lat przedstawia wykres 5. W przedstawionym okresie widoczny jest spadek kosztów leczenia pacjentów z rozpoznaniem C34. W 2006 r. po wprowadzeniu szczegółowej sprawozdawczości w onkologii spadek jest wyraźnie zaznaczony, rośnie natomiast wartość środków wydatkowanych na leczenie pacjentów sprawozdawanych z rozpoznaniami szczegółowymi. 7 s trona

100 90 80 70 60 50 40 C34.9 C34.8 C34.3 C34.2 C34.1 C34.0 C34 30 20 10 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Wykres 5. Procentowy udział rozpoznań ogólnych w kosztach leczenia w latach 2002 2010 (* dane za 10 miesięcy). Średnie koszty leczenia pacjentów Wartość środków wydatkowanych na jednego pacjenta jest wskaźnikiem pozwalającym obserwować w sposób łączny: preferencje lekarzy w stosowanych terapiach, obniżkę ceny technologii lekowej, efekt skali w działaniach ekonomicznych szpitali. Na przestrzeni lat obserwujemy stały wzrost kosztów leczenia. Początkowy trend spadku średniorocznych kosztów terapii w latach 2002 2004 został odwrócony w 2005 r. Dynamiczny wzrost średniorocznego kosztu terapii pacjenta może mieć również związek ze wzrostem stosowania nowoczesnych technologii (szczególnie lekowych) w leczeniu pacjentów. Tabela 5. Średni roczny koszt leczenia jednego pacjenta w poszczególnych latach w podziale na ICD 10 (w złotych) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* C34 2 354,22 2 306,72 2 290,22 2 532,69 2 628,46 2 158,19 1 816,47 1 505,04 1 531,79 C34.0 3 859,28 3 234,89 2 601,82 3 013,91 3 145,12 3 129,81 3 703,71 4 097,95 3 764,73 C34.1 3 718,76 3 529,68 3 507,99 3 772,86 3 872,68 4 436,52 4 921,28 6 402,26 6 389,42 C34.2 2 740,25 2 840,72 2 475,59 2 472,42 2 943,42 3 125,09 3 785,95 5 024,59 5 038,17 C34.3 3 532,61 3 321,33 3 591,54 3 870,30 4 657,85 4 791,31 5 354,84 6 834,98 6 702,69 C34.8 3 918,93 3 853,12 3 598,75 3 743,25 4 251,28 4 292,71 4 868,72 5 967,45 5 323,26 C34.9 2 797,74 3 010,93 2 807,62 3 111,04 3 045,42 3 273,31 4 472,71 5 206,82 5 565,63 Średnia 3 274,54 3 156,77 2 981,93 3 216,64 3 506,32 3 600,99 4 131,96 5 005,58 4 902,24 (*dane za 10 miesięcy) 8 s trona

8 000 zł 7 000 zł 6 000 zł 5 000 zł 4 000 zł 3 000 zł 2 000 zł C34 C34.0 C34.1 C34.2 C34.3 C34.8 C34.9 Średnia 1 000 zł zł 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Wykres 6. Uśrednione koszty leczenia w latach 2002 2010 według rozpoznań ICD 10 (* dane za 10 miesięcy). Wprowadzenie obowiązku sprawozdawania rozpoznań szczegółowych w połowie 2008 r. spowodowało rozbicie kosztów oraz liczby pacjentów na poszczególne rozpoznania według ICD 10. Można zauważyć, że obniżają się wartości kosztowe z rozpoznaniem ogólnym, a wyraźnie rosną koszty związane ze sprawozdanym rozpoznaniem szczegółowym. Finansowanie leczenia chorych z rakiem płuca w rodzajach świadczeń Populacja pacjentów Informacje o leczeniu chorych z rozpoznaniem raka płuca sprawozdawane są praktycznie we wszystkich rodzajach i zakresach świadczeń. Z posiadanych przez NFZ danych wynika, że największa liczba chorych skorzystała ze świadczeń udzielanych w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Wyraźnie dominują porady specjalistyczne oraz diagnostyczne odpowiednio 360 009 i 221 530 pacjentów. Z opieki hospicyjnej skorzystało ponad 144 000 pacjentów. Najmniejsza liczba chorych odnotowana została w rehabilitacji oraz w związku z zaopatrzeniem w środki pomocnicze. Dane dotyczące liczby pacjentów, którzy skorzystali z różnych świadczeń na przestrzeni omawianych lat, zostały przedstawione w tabeli 6. Należy pamiętać, że prezentowane liczby nie odpowiadają sumarycznej liczbie niepowtarzalnych pacjentów. Informacja dotycząca jednego chorego mogła bowiem być sprawozdana kilkukrotnie w omawianych latach w różnych rodzajach świadczeń. 9 s trona

Tabela 6. Sumaryczna liczba pacjentów z rozpoznaniem raka płuca odnotowana w latach 2002 2010 w poszczególnych rodzajach, według kodów ICD 10 C34 C34.0 C34.1 C34.2 C34.3 C34.8 C34.9 Środki pomocnicze 28 666 5 2 0 1 18 14 Chemioterapia 44 902 11 633 11 361 2 396 3 163 30 745 25 138 Chirurgia 5 782 8 491 20 871 3 788 8 565 25 631 22 744 Diagnostyka 122 666 15 074 19 199 3 979 7 073 24 176 29 363 Hospicja 99 858 5 211 3 910 1 099 1 210 10 297 22 521 Hospitalizacje 60 131 16 919 16 186 4 013 5 477 30 674 30 609 Porady specjalistyczne 253 077 11 883 26 253 4 255 8 149 21 468 34 924 Radioterapia 29 438 1 869 3 384 801 1 170 5 186 12 666 Rehabilitacja 3 585 190 141 30 76 175 195 Koszty leczenia pacjentów Sumaryczne koszty leczenia chorych z rozpoznaniem raka płuca w w latach 2002 2010 przedstawiają się następująco: chirurgia chemioterapia hospitalizacje hospicja diagnostyka radioterapia porady specjalistyczne środki pomocnicze rehabilitacja 642 424 300 zł, 587 292 676 zł, 416 987 250 zł, 298 634 705 zł, 275 095 993 zł, 208 801 057 zł, 47 821 807 zł, 6 774 411 zł, 4 398 015 zł. Szczegółowe dane dotyczące kosztów leczenia w poszczególnych rodzajach świadczeń według kodów ICD 10 zostały przedstawione w tabeli 7. Tabela 7. Łączna wartość środków wypłaconych za świadczenia udzielone pacjentom z rozpoznaniem rakiem płuca w poszczególnych rodzajach świadczeń w latach 2002 2010, według kodów ICD 10 (w tys. zł) C34 C34.0 C34.1 C34.2 C34.3 C34.8 C34.9 Środki pomocnicze 6 765,03 0,79 0,44 0,00 0,16 4,57 3,42 Chemioterapia 187 267,18 47 371,22 55 205,47 9 961,62 15 336,82 151 593,35 120 557,02 Chirurgia 59 155,03 52 362,36 182 933,35 24 152,54 79 611,57 130 417,37 113 792,08 Diagnostyka 109 973,58 20 366,07 32 949,35 6 897,76 12 206,87 46 873,93 45 828,43 Hospicja 198 150,95 10 873,28 9 001,35 2 504,74 2 886,03 23 038,65 52 179,70 Hospitalizacje 160 766,50 41 055,09 44 051,56 9 925,43 14 489,28 81 564,45 65 134,94 Porady specjalistyczne 35 988,83 1 066,12 2 895,75 452,46 924,59 2 540,14 3 953,92 Radioterapia 88 733,63 8 540,95 16 090,17 3 821,64 5 406,08 19 338,33 66 870,25 Rehabilitacja 3 642,23 53,27 190,63 34,13 102,31 217,66 157,78 10 s trona

Finansowanie leczenia chorych z rakiem płuca w regionach Analizując dane dotyczące leczenia chorych z rozpoznaniem raka płuca, można zauważyć, że najwyższą liczbę pacjentów oraz najwyższe koszty ich leczenia tradycyjnie obserwujemy w regionach z najwyższą populacją, z dużymi aglomeracjami, które mają największą liczbę specjalistycznych placówek medycznych w województwie mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. Tabela 8. Sumaryczna wartość świadczeń oraz sumaryczna liczba pacjentów w podziale na województwa (według siedziby świadczeniodawcy) województwo wartość świadczeń liczba pacjentów dolnośląskie 186 548 732 62 015 kujawsko pomorskie 184 545 540 57 572 lubelskie 107 881 969 33 552 lubuskie 46 116 016 18 052 łódzkie 144 821 460 52 362 małopolskie 185 224 717 65 494 mazowieckie 458 209 274 122 673 opolskie 42 866 458 14 729 podkarpackie 80 455 425 29 135 podlaskie 85 208 937 22 106 pomorskie 139 954 432 45 439 śląskie 297 057 803 108 742 świętokrzyskie 83 368 650 26 019 warmińsko mazurskie 96 506 464 28 586 wielkopolskie 227 265 335 59 530 zachodniopomorskie 107 076 370 47 502 500 000 000 zł 450 000 000 zł 400 000 000 zł 350 000 000 zł 300 000 000 zł 250 000 000 zł 200 000 000 zł 150 000 000 zł 100 000 000 zł 50 000 000 zł zł wartość świadczeń liczba pacjentów 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 dolnośląskie kujawsko pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Wykres 7. Sumaryczna wartość świadczeń oraz liczba pacjentów w województwach (według siedziby świadczeniodawcy). 11 s trona

Finansowanie stosowanych technologii medycznych Od 2006 r. świadczeniodawcy mają możliwość rzeczywistego rozliczenia zastosowanej terapii lekowej. W okresie wcześniejszym technologie lekowe były finansowane ryczałtem w ramach kosztu terapii miesięcznej. Zastosowanie określonego leku u danego pacjenta zależy od decyzji lekarza prowadzącego. Substancje czynne mogą być stosowane jako monoterapie oraz terapie skojarzone (schematy leczenia). Tabela 9. Wykaz 20 substancji generujących największe wartości wykonanych świadczeń przy zastosowaniu technologii lekowych w latach 2006 2010 nazwa substancji czynnej wartość wykonanych świadczeń (zł) VINORELBINUM 52 585 371 GEMCITABINUM 49 948 460 ERLOTINIB 31 356 545 DOCETAXELUM 30 041 005 PERMETREXED 17 593 377 CISPLATINUM 9 862 483 CARBOPLATINUM 7 020 760 ETOPOSIDUM 5 798 636 TOPOTECANUM 4 543 659 DARBEPOETIN ALFA 3 292 872 FILGRASTIMUM 3 268 630 OCTREOTIDUM 2 851 373 ERYTHROPOIETINUM 2 196 722 VINBLASTINUM 1 510 304 LANREOTIDUM 781 801 PEGFILGRASTIM 713 538 DOXORUBICINUM 526 438 PACLITAXELUM 521 226 ONDANSETRONUM 469 174 LENOGRASTIMUM 372 299 W tabeli 10. przedstawiono wartości świadczeń nierzeczowych oraz rzeczowych (leków) w latach 2006 2010, czyli w okresie, w którym można wydzielić koszty leków. Wartość świadczeń nierzeczowych stanowi około 700% wartości zastosowanych technologii lekowych. 12 s trona

Tabela 10. Wartości udzielonych świadczeń nierzeczowych i rzeczowych (leków) w latach 2006 2010 w podziale terytorialnym województwo wartość leków wartość świadczeń dolnośląskie 14 474 024 117 653 004 kujawsko pomorskie 24 677 130 134 975 903 lubelskie 9 779 138 69 994 991 lubuskie 6 293 286 31 449 260 łódzkie 13 038 771 88 432 599 małopolskie 14 154 340 122 377 375 mazowieckie 40 278 636 284 147 314 opolskie 9 447 375 33 381 004 podkarpackie 5 076 703 48 569 494 podlaskie 16 905 475 61 115 893 pomorskie 8 918 176 82 579 727 śląskie 23 340 042 211 697 946 świętokrzyskie 10 406 714 66 034 434 warmińsko mazurskie 8 250 967 55 311 174 wielkopolskie 19 676 957 168 123 753 zachodniopomorskie 9 189 009 72 899 212 łącznie 233 906 743 1 648 743 083 wartość leków wartość świadczeń zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko pomorskie dolnośląskie 0 50 000 000 100 000 000 150 000 000 200 000 000 250 000 000 300 000 000 Wykres 8. Wartości udzielonych świadczeń nierzeczowych i rzeczowych (leków) w podziale terytorialnym. 13 s trona

Finansowanie chemioterapii niestandardowej Chemioterapia niestandardowa jest procedurą, która umożliwia finansowanie chemioterapeutyków nieznajdujących się w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w zakresie świadczeń gwarantowanych w onkologii. Decyzję o rozliczeniu kosztów leku w ramach tej procedury, tak zwaną zgodę, wydaje dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ. Poza procedurą niestandardową można w ramach zgody zastosować lek i rozliczyć określoną grupę JGP. Świadczenie to jest możliwe do wykonania od 2006 r., ale dopiero pełna informatyzacja sprawozdawczości w 2009 r. pozwoliła na jego wyodrębnienie i analizę danych. Tabela 11. Świadczenia rozliczone w ramach procedury chemioterapia niestandardowa w rozpoznaniu rak płuca 2009 2010 nazwa produktu handlowego liczba pacjentów (zgód) wartość leku (zł) Liczba pacjentów (zgód) wartość leku (zł) AVASTIN 19 770 296 15 818 266 BONDRONAT 2 23 430 - - DOTA TATE +177LU 3 59 658 2 39 772 DOTA TATE +90Y 1 30 744 4 84 546 IRESSA - - 21 703 790 TARCEVA - - 1 9 063 ZOMETA 23 148 487 5 44 401 Łącznie 53 1 032 615 48 1 699 838 Tabela 12. Koszty leków w chemioterapii niestandardowej raka płuca w latach 2009 2010 w podziale na ICD 10 kod rozpoznania wg ICD 10 liczba pacjentów (zgód) wartość leków (zł) średni koszt leku (zł) C34.8 45 1 242 390 27 609 C34 24 605 268 25 220 C34.9 16 491 638 30 727 C34.0 4 194 892 48 723 C34.1 8 165 401 20 675 C34.3 3 28 983 9 661 C34.2 1 3 882 3 882 14 s trona

1 400 000 zł 1 200 000 zł 1 000 000 zł 800 000 zł 600 000 zł 400 000 zł 200 000 zł zł Wartość leków (zł) Liczba pacjentów (zgód) C34.8 C34 C34.9 C34.0 C34.1 C34.3 C34.2 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Wykres 9. Sumaryczne koszty leku w zależności od rozpoznania ICD 10. 60 000 zł 50 000 zł Średni koszt leku (zł) Liczba pacjentów (zgód) 50 45 40 40 000 zł 30 000 zł 35 30 25 20 000 zł 20 15 10 000 zł zł C34.8 C34 C34.9 C34.0 C34.1 C34.3 C34.2 10 5 0 Wykres 10. Średni koszt leku na jednego pacjenta (zgodę) w zależności od rozpoznania ICD 10. 15 s trona

Najwięcej wniosków oraz wydanych przez dyrektorów oddziałów wojewódzkich zgód na rozlicznie procedury niestandardowej dotyczyło rozpoznania C34.8, tj. zmiana przekraczająca granice oskrzela lub płuca. W tej grupie chorych największe środki wydatkowano na leczenie preparatem Avastin (Bevacizumab). Szczegółowe zestawienie kosztów terapii przedstawiono w tabeli 13. Tabela 13. Zestawianie kosztów zastosowanych technologii lekowych w odniesieniu do rozpoznania ICD 10 ICD 10 AVASTIN BONDRONAT wartość leku (zł) DOTA TATE +177LU DOTA TATE +90Y IRESSA TARCEVA ZOMETA C34 165 390 - - - 389 450-50 428 C34.0 194 892 - - - - - - C34.1 54 281-39 772 30 744 32 899-7 704 C34.2 - - - - - - 3 882 C34.3 25 200 - - - - - 3 783 C34.8 904 770 19 572-7 686 188 137 9 063 113 162 C34.9 244 029 3 858 59 658 76 860 93 304-13 929 Łącznie 1 588 562 23 430 99 430 115 290 703 790 9 063 192 888 Podsumowanie Do tej pory szczegółowe nakłady, jakie przeznaczane były na leczenie najczęściej występującego w Polsce nowotworu złośliwego raka płuca, były nieznane. Dzięki rozwojowi systemów sprawozdawczo informatycznych i zaangażowaniu wielu osób udało się przedstawić rzeczywiste koszty ponoszone przez NFZ związane z leczeniem tego schorzenia. W ciągu ostatnich ośmiu lat nakłady na leczenie chorych na raka płuca zwiększyły się dwukrotnie. Koszt leczenia jednego pacjenta wzrósł w tym czasie o ok. 50%. Rosnące koszty finansowe związane są ze wzrastającą liczbą chorych oraz wprowadzaniem coraz nowszych (i droższych) leków i technologii medycznych. Biorąc pod uwagę charakter choroby, a w szczególności fakt braku skutecznej profilaktyki, należy przypuszczać, że niestety trend ten utrzyma się w kolejnych latach. Mamy nadzieję, że to opracowanie stanowić będzie przyczynek do szerszej dyskusji na temat finansowania leczenia chorób nowotworowych i kosztów, nie tylko finansowych, ponoszonych przez społeczeństwo na walkę z tym nowotworem. 16 s trona