Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r.

Transkrypt

1 Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej od marca 2005 r. Gromadzone w niej dane o zrealizowanych świadczeniach endoprotezoplastyki stawowej wprowadzane są przez świadczeniodawców na bieżąco, a następnie podlegają weryfikacji przez pracowników oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. W celu pełnego zabezpieczenia informacji wprowadzanych do CBE wszystkie dane przetwarzane są z wykorzystaniem szyfrowania (bezpieczny protokół SSL 128-bitowy). Opracowanie powstało w oparciu o informacje pozyskane z CBE 18 marca 2015 r. 2. Umowy W 2014 r. świadczenia endoprotezoplastyki stawowej realizowane były na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundusz Zdrowia z 319 świadczeniodawcami z terenu całego kraju (rysunek 1.). W ramach tych umów: 311 świadczeniodawców wszczepiało endoprotezy stawu biodrowego, 258 stawu kolanowego, 75 stawu ramiennego, 37 stawu łokciowego, a 50 innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących wymienione świadczenia znajdowała się w województwach: mazowieckim (40) i śląskim (40), najmniejsza w lubuskim (7) i opolskim (8). Rysunek 1. Liczba świadczeniodawców wykonujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. 1/18

2 3. Realizacja świadczeń W 2014 r. w całym kraju wykonano endoprotezoplastyk stawowych, w tym: endoprotezoplastyki stawu biodrowego: endoprotez całkowitych, endoprotez częściowych, 579 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; endoprotezoplastyk stawu kolanowego: endoprotez całkowitych, 988 endoprotez częściowych, 197 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; 451 endoprotezoplastyk stawu ramiennego; 108 endoprotezoplastyk stawu łokciowego; 222 endoprotezoplastyki innego stawu. biodrowy 71,67% kolanowy 27,00% ramienny 0,77% inny 0,38% łokciowy 0,18% Wykres 1. Procentowa struktura endoprotezoplastyk poszczególnych stawów wykonanych w 2014 r. Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów wykonano na terenie województwa mazowieckiego, a najmniejszą na terenie województwa opolskiego. Świadczeniodawcy z województw: mazowieckiego, wielkopolskiego, śląskiego i małopolskiego zrealizowali łącznie endoprotezoplastyki, czyli ponad 44% wszystkich zabiegów. Wszystkie rodzaje endoprotezoplastyk poddane analizie wykonywane były w 14 województwach. Jedynie w przypadku województwa lubelskiego i lubuskiego były wykonane wszczepy endoprotez czterech stawów, tj. biodrowego, kolanowego, ramiennego i innego. Zestawienie wszystkich zabiegów w podziale na województwa przedstawiono w tabeli 1. 2/18

3 Tabela 1. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawowych w 2014 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. Nazwa OW NFZ Liczba endoprotezoplastyk stawu: biodrowego kolanowego łokciowego ramiennego innego razem Dolnośląski Kujawsko-Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko-Mazurski Wielkopolski Zachodniopomorski razem /18

4 Migracja Ponad 9% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach Mazowsza (1 492) i Wielkopolski (755) łącznie 34,5% wszystkich operowanych spoza terenu województwa. Oznacza to, że 17,1% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i 12,9% wszystkich zabiegów w Wielkopolsce było wykonanych osobom spoza macierzystego województwa. Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: łódzkim (122), pomorskim (124), dolnośląskim (133) i zachodniopomorskim (148), co odpowiada odpowiednio 3,6%, 4,5%, 3,4% i 5,3% endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw. Tabela 2. Migracja pacjentów w celu wykonania endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. Nazwa województwa Liczba operowanych pacjentów za województwa dolnośląskie 133 kujawsko-pomorskie 173 lubelskie 351 lubuskie 373 łódzkie 122 małopolskie 717 mazowieckie opolskie 199 podkarpackie 227 podlaskie 249 pomorskie 124 śląskie 418 świętokrzyskie 534 warmińsko-mazurskie 498 wielkopolskie 755 zachodniopomorskie 148 razem /18

5 Liczba świadczeniodawców 4. Informacje szczegółowe 4.1 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego W 2014 r. zrealizowano endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 1 398, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 1 074, 3) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 710, 4) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 559, 5) Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie 530. Najliczniejszą grupę stanowili świadczeniodawcy, którzy w ciągu roku wykonali powyżej 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Mniej niż 25 endoprotezoplastyk stawu biodrowego zrealizowało 30 świadczeniodawców. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w skali kraju przedstawia się następująco: świadczeń Liczba świadczeniodawców do od łącznie 311 Liczba świadczeń Tabela 3., Wykres 2. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego. 5/18

6 W 2014 r. wykonano endoprotezoplastyk pierwotnych stawu biodrowego i endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 579 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 8,97% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 91,03% Wykres 3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w podziale na rodzaj operacji w 2014 r. Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego należy zaliczyć: pierwotną, obustronną koksartrozę (M16.0), złamanie szyjki kości udowej (S72.0), inne pierwotne koksartrozy (M16.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowią około 89% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu biodrowego było mechaniczne powikłanie wewnętrznych protez stawów (T84.0). W przypadku operacji pierwotnych ponad 79% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite. Wśród operacji rewizyjnych występuje natomiast niemal równowaga pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk częściowych i całkowitych. Ponad 60% wszczepów endoprotez wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu biodrowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę prawego stawu biodrowego u kobiet. Tabela 4. Liczba wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego w podziale na płeć pacjenta, rodzaj operacji oraz operowaną stronę. Płeć kobieta Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Łącznie lewa prawa mężczyzna lewa prawa łącznie /18

7 Liczba zrealizowanych świadczeń Endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonano u osób w wieku od 10 do 114 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 72 lata, mężczyzny 65 lat. W przypadku 50% osób, którym w 2014 r. wszczepiono endoprotezę stawu biodrowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Wśród pacjentów, u których została wykonana endoprotezoplastyka stawu biodrowego, największy udział w ogólnej liczbie stanowiły osoby w wieku lat. Następnym pod względem liczebności był przedział wiekowy od 70 do 79 lat. U osób z wymienionych grup wiekowych wykonano około 57% wszystkich endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Tabela 5. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego w 2014 r. kobiety wiek pacjentów w latach mężczyźni kobiety i mężczyźni minimum maksimum średnia mediana Wiek pacjentów w latach Wykres 4. Zestawienie wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego według przedziałów wiekowych. 7/18

8 Spośród protez wszczepionych w 2014 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły ponad 73%. Z rodzajem zastosowanej endoprotezy skorelowany jest wiek pacjentów. U osób w wieku powyżej 80 lat stosowano dużo częściej endoprotezy cementowe, podczas gdy u osób młodszych głównie endoprotezy bezcementowe, co zostało przedstawione na wykresie 6. i w tabeli 6. 4,34% 22,37% bezcementowa cementowa hybryda 73,29% Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w 2014 r. Tabela 6. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2014 r. Grupa wiekowa [r.ż.] Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Łącznie do i powyżej łącznie /18

9 do od 100 bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2014 r. 4.2 Endoprotezoplastyka stawu kolanowego W 2014 r. zrealizowano endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 475, 2) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 449, 3) Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii Lecznictwo Szpitalne w Krakowie 376, 4) Szpital Specjalistyczny im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie ) Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie 258, Najliczniejszą grupę (71) stanowili świadczeniodawcy, którzy w 2014 r. wykonali do 25 endoprotezoplastyk stawu kolanowego. Stanowili oni około 27,5% wszystkich świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu kolanowego. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego w skali kraju przedstawia się następująco: 9/18

10 Liczba świadczeniodawców świadczeń do od 150 łącznie Liczba świadczeniodawców Liczba świadczeń Tabela 7., Wykres 7. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W 2014 r. wykonano endoprotezoplastyk pierwotnych stawu kolanowego oraz endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 197 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 7,19% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 92,81% Wykres 8. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego w podziale na rodzaj operacji w 2014 r. 10/18

11 Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu kolanowego należy zaliczyć pierwotną obustronną gonartrozę (M17.0) i inne pierwotne gonartrozy (M17.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowią ponad 93% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego były mechaniczne powikłania wewnętrznych protez stawów (T84.0). Rozpoznanie to wystąpiło u około 63% osób, u których przeprowadzono operacje rewizyjne. W przypadku operacji pierwotnych około 96% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite. Wśród operacji rewizyjnych, nie uwzględniając operacji rewizyjnych bez wymiany elementów, endoprotezoplastyki całkowite stanowiły ponad 59%. Ponad 75% wszczepów endoprotez stawu kolanowego wykonano u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu kolanowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę prawego stawu kolanowego u kobiet. Tabela 7. Liczba wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego w podziale na płeć pacjenta, rodzaj operacji oraz operowaną stronę. Płeć kobieta Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Łącznie lewa prawa mężczyzna lewa prawa łącznie Największy udział (76%) w ogólnej liczbie osób, którym wszczepiono endoprotezę stawu kolanowego, stanowiły osoby w wieku lat. W 2014 r. endoprotezoplastyki stawu kolanowego wykonano u osób w wieku od 6 do 95 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 69 lat, mężczyzny 66 lat. W przypadku 50% osób, którym wszczepiono endoprotezę stawu kolanowego, wiek nie przekraczał 68 lat. Tabela 8. Statystyka zbiorcza wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu kolanowego. kobiety wiek pacjentów w latach 11/18 mężczyźni kobiety i mężczyźni minimum maksimum średnia mediana

12 Liczba zrealizowanych świadczeń Wiek pacjentów w latach Wykres 9. Zestawienie pacjentów z endoprotezoplastyką stawu kolanowego według przedziałów wiekowych. Tabela 9. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2014 r. Grupa wiekowa [r.ż.] Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Łącznie do łącznie Endoprotezy cementowe stanowiły około 85% wszystkich wszczepionych w 2014 r. endoprotez stawu kolanowego. Nie zaobserwowano zależności pomiędzy wiekiem a rodzajem zastosowanej endoprotezy stawu kolanowego. Najwięcej endoprotez bezcementowych wszczepiono w przypadku osób będących w wieku lat (około 42%). 12/18

13 do ,14% 11,33% bezcementowa cementowa hybryda 84,54% Wykres 10. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w 2014 r. bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2014 r. 13/18

14 4.3 Endoprotezoplastyka stawu ramiennego, łokciowego i innego W 2014 r. endoprotezoplastyka stawu ramiennego była wykonywana przez 75 świadczeniodawców. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 28, 2) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 24, 3) Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej Św. Anny w Warszawie 23, 4) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 22 5) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 17, Wymienieni świadczeniodawcy zrealizowali 25% wszystkich endoprotezoplastyk stawu ramiennego. W omawianym okresie świadczeniodawcy wykonali 34 operacje rewizyjne stawu ramiennego, w tym 13 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka stawu łokciowego była wykazywana przez 37 świadczeniodawców, a 28 ze 108 świadczeń (prawie 26%) zostało zrealizowanych przez jednego świadczeniodawcę Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku. W 2014 r. wykonano 11 operacji rewizyjnych stawu łokciowego, w tym 4 operacje rewizyjne bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka innego stawu, obejmująca wszczepy endoprotez stawu skokowego, paliczkowego i nadgarstka, była realizowana przez 50 świadczeniodawców. Najwięcej endoprotezoplastyk wykonali: 1) Instytut Reumatologii im. prof. dr hab. med. E. Reicher w Warszawie 32, 2) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy 22, 3) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 im. T. Sokołowskiego w Szczecinie 19. W 2014 r. wykonano 13 operacji rewizyjnych innych stawów, w tym 8 bez wymiany elementów. 14/18

15 5. Podsumowanie Od 2005 r. obserwujemy stały wzrost rocznej liczby endoprotezoplastyk stawowych realizowanych w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2014 r. wykonano o prawie 93% świadczeń endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. Na przestrzeni lat największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprotezoplastyk stawów ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost zanotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego (tabela 11.). W ciągu ostatnich 10 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z do , a endoprotezoplastyk stawu biodrowego z do Tabela 10. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali całego kraju w latach w podziale na operowany staw. Staw Liczba endoprotezoplastyk 2005 r r r r r r r r r r łącznie biodrowy kolanowy łokciowy ramienny inny łącznie biodrowy kolanowy wszystkie (biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny, inny) Liczba świadczeń Wykres 12. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali kraju w latach /18

16 Liczba świadczeniodawców Całkowity koszt zrealizowanych świadczeń w mln zł Liczba zrealizowanych świadczeń W latach stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. Na przestrzeni 10 lat obserwowana była zawsze dodatnia dynamika wzrostu. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły ponad trzykrotnie i w 2014 r. wyniosły 333% kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2005 r. 900 koszt endoprotezoplastyk liczba endoprotezoplastyk Wykres 13. Zestawienie liczby oraz kosztów świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych w latach Od 2005 r. wzrasta także sukcesywnie liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego (wykres 14.). W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117 świadczeniodawców, a w 2014 r. już 258. Liczba świadczeniodawców wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do ponad biodrowy kolanowy Wykres 14. Liczba świadczeniodawców realizujących endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego w latach /18

17 W obserwowanym okresie wzrosła liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez stawu biodrowego rocznie od 47 świadczeniodawców w 2005 r. do 98 w roku W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 świadczeniodawców w 2005 r. do 14 w roku 2014, tj. o 367% (tabele 12. i 13.). Tabela 11. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w latach Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach do od łącznie Tabela 12. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego w latach Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców w poszczególnych latach do od łącznie Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni ostatnich 10 lat nie zmieniła się w zasadniczy sposób struktura wieku operowanych pacjentów. Największą grupę z wykonaną endoprotezoplastyką 17/18

18 stawu biodrowego i kolanowego stanowią osoby w przedziale wiekowym lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest wykonywanych również osobom w wieku lat. Należy także odnotować wzrost udziału endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 endoprotezy bezcementowe stanowiły niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2014 już ponad 73%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie zaobserwowano tego rodzaju zmian. W ciągu ostatnich dziesięciu lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawów biodrowego i kolanowego utrzymuje się wciąż na poziomie około 90%. 18/18