Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r.

Transkrypt

1 Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej od marca 2005 r. Gromadzone w niej dane o zrealizowanych świadczeniach endoprotezoplastyki stawowej wprowadzane są przez świadczeniodawców na bieżąco, a następnie podlegają weryfikacji przez pracowników oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Opracowanie powstało w oparciu o informacje pozyskane z CBE 20 marca 2018 r. 2. Umowy W 2017 r. świadczenia endoprotezoplastyki stawowej realizowane były na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundudsz Zdrowia z 314 świadczeniodawcami z terenu całego kraju (rysunek 1.). W ramach tych umów: 308 świadczeniodawców wszczepiało endoprotezy stawu biodrowego, 283 stawu kolanowego, 101 stawu ramiennego, 57 stawu łokciowego, 58 innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących w 2017 r. wymienione świadczenia znajdowała się w województwach mazowieckim i śląskim (37), a najmniejsza w lubuskim (7) i opolskim (9). Zachodniopomorski 11 Pomorski 13 Warmińsko-Mazurski 15 Kujawsko-Pomorski 14 Podlaski 13 Lubuski 7 Wielkopolski 32 Mazowiecki 37 Dolnośląski 24 Łódzki 22 Lubelski 19 Opolski 9 Śląski 37 Świętokrzyski 12 Małopolski 30 Podkarpacki 19 1/20

2 Rysunek. 1. Liczba świadczeniodawców wykonujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. 2/20

3 3. Realizacja świadczeń W 2017 r. w całym kraju wykonano endoprotezoplastyk stawowych, z czego: endoprotezoplastyk stawu biodrowego: endoprotez całkowitych, endoprotez częściowych, 663 zabiegi rewizyjne bez wymiany elementów wszczepu; endoprotezoplastyki stawu kolanowego: endoprotezoplastyk całkowitych, endoprotezoplastyk częściowych, 262 zabiegi rewizyjne bez wymiany elementów wszczepu; 707 endoprotezoplastyk stawu ramiennego; 189 endoprotezoplastyk stawu łokciowego; 251 endoprotezoplastyk innego stawu. Kolanowy 32,35% Ramienny 0,83% Łokciowy 0,22% Biodrowy 66,31% Inny 0,29% Wykres. 1. Procentowy udział endoprotezoplastyk poszczególnych stawów w ogólnej liczbie endoprotezoplastyk wykonanych w 2017 r. Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów wykonano na terenie województwa mazowieckiego, a najmniejszą na terenie województwa opolskiego. Świadczeniodawcy z województw: mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego i małopolskiego zrealizowali łącznie endoprotezoplastyki, czyli prawie 47% wszystkich zabiegów. Poddane analizie rodzaje endoprotezoplastyk były wykonane we wszystkich województwach. Zestawienie zabiegów w podziale na województwa przedstawiono w tabeli 1. 3/20

4 Tabela 1. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawowych w 2017 r. w podziale na województwa. Liczba endoprotezoplastyk Nazwa województwa stawu: biodrowego kolanowego łokciowego ramiennego innego razem dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie razem /20

5 Migracja Około 12% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach z Mazowsza (2 058) i województwa świętokrzyskiego (1 317) łącznie około 33% wszystkich operowanych pacjentów spoza terenu województwa. Prawie 16% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i 34% wszystkich zabiegów przeprowadzonych w województwie świętokrzyskim było wykonanych pacjentom spoza tego województwa. Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: dolnośląskim (207), pomorskim (232), zachodniopomorskim (259) i kujawsko-pomorskim (267), co stanowi odpowiednio około: 4%, 5%, 7% i 7% wszystkich endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw. Tabela 2. Migracja pacjentów w celu wykonania endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r. Nazwa województwa Liczba operowanych pacjentów spoza województwa dolnośląskie 207 kujawsko-pomorskie 267 lubelskie 356 lubuskie 488 łódzkie 302 małopolskie mazowieckie opolskie 352 podkarpackie 356 podlaskie 560 pomorskie 232 śląskie 743 świętokrzyskie warmińsko-mazurskie 730 wielkopolskie 818 zachodniopomorskie 259 razem /20

6 Liczba świadczeniodawców 4. Informacja szczegółowa 4.1 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego W 2017 r. zrealizowano endoprotezoplastyk stawu biodrowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku świadczenia, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich świadczeń, 3) Szpital M. Kopernika w Gdańsku 827 świadczeń. 4) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 820 świadczeń, 5) Mazowieckie Centrum Rehabilitacji Stocer Spółka z o.o. w Konstancinie Jeziorna 671 świadczeń. Najliczniejszą grupę, liczącą 163 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w ciągu roku wykonali powyżej 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Mniej niż 25 endoprotezoplastyk stawu biodrowego zrealizowało 19 świadczeniodawców. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w skali kraju przedstawia się następująco: Liczba świadczeń świadczeniodawców do od razem 308 Liczba świadczeń Tabela 3., Wykres 2. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego. 6/20

7 W 2017 r. wykonano endoprotezoplastyki pierwotne stawu biodrowego i endoprotezoplastyki rewizyjne (w tym 663 operacje rewizyjne bez wymiany elementów). 8,00% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 92,00% Wykres 3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w podziale na rodzaj operacji w 2017 r. Na podstawie wprowadzonych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych, będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego, należy zaliczyć: pierwotną, obustronną koksartrozę (M16.0), złamanie szyjki kości udowej (S72.0), inne pierwotne koksartrozy (M16.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowiły prawie 90% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu biodrowego w 2017 r. było z kolei mechaniczne powikłanie wewnętrznych protez stawów (T84.0). W przypadku operacji pierwotnych prawie 84% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie występuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk częściowych i całkowitych. Ponad 58% wszczepów endoprotez stawu biodrowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu biodrowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. 7/20

8 Tabela 4. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w 2017 r. w podziale na rodzaj operacji. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa prawa lewa prawa razem Endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonano w 2017 r. u osób w wieku od 6 do 104 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 71 lat, mężczyzny 65 lat. W przypadku 50% osób, którym w 2017 r. wszczepiono endoprotezę stawu biodrowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Wśród pacjentów, u których została wykonana endoprotezoplastyka stawu biodorowego, największy udział w ogólnej liczbie osób stanowiły osoby w wieku lat. Następnym pod względem liczebności był przedział wiekowy od 70 do 79 lat. U osób z wymienionych grup wiekowych wykonano ponad 61% wszystkich endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Tabela 5. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego w 2017 r. Wiek Kobiety Mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum maksimum średnia mediana /20

9 Liczba zrealizowanych świadczeń Wiek pacjentów w latach Wykres 4. Zestawienie wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego według przedziałów wiekowych. Spośród protez wszczepionych w 2017 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły prawie 79%. U osób w wieku powyżej 80 lat stosowano dużo częściej endoprotezy cementowe, podczas gdy u osób młodszych głównie endoprotezy bezcementowe, co zostało przedstawione w tabeli 6. i na rysunku 6. 3,99% 17,27% bezcementowa cementowa hybryda 78,74% Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w 2017 r. 9/20

10 do od 100 Tabela 6. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2017 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do powyżej razem bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2017r. 10/20

11 Liczba świadczeniodawców 4.2 Endoprotezoplastyka stawu kolanowego W 2017 r. zrealizowano endoprotezoplastyki stawu kolanowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 776 świadczeń, 2) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 626 świadczeń, 3) Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii w Krakowie 540 świadczeń, 4) Szpital im. M.Kopernika w Gdańsku 406 świadczeń, 5) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr J. Daaba w Piekarach Ślaskich 359 świadczeń. Najliczniejszą grupę, liczącą 61 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w 2017 r. wykonali od 50 do 74 wszczepów endoprotez stawu kolanowego. Ich udział w ogólnej liczbie świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu kolanowego wynosił prawie 22%. Podział świedzeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowgo w skali kraju przedstawia się następująco: świadczeń Liczba świadczeniodawców do od razem 283 Liczba świadczeń Tabela 7., Wykres 7. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W 2017 r. wykonano endoprotezoplastyk pierwotnych stawu kolanowego oraz endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 262 operacje rewizyjne bez wymiany elementów). 11/20

12 5,58% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 94,42% Wykres 8. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego w podziale na rodzaj operacji w 2017 r. Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych, będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu kolanowego, należy zaliczyć: pierwotną obustronną gonartrozę (M17.0) i inne pierwotne gonartrozy (M17.1). Osoby z ww. rozpoznaniami stanowią prawie 95% wszystkich osób, u których wykonano w 2017 r. pierwotną endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego były mechaniczne powikłania wewnętrznych protez stawów (T84.0). Rozpoznanie to wystąpiło u prawie 52% osób, u których przeprowadzono operacje rewizyjne. W przypadku operacji pierwotnych 95% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie wystepuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk całkowitych i częściowych. Uwagę zwraca fakt, że 73% wszczepów endoprotez stawu kolanowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplsastyk stawu kolanowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. Tabela 7. Liczba wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego w podziale na operowaną stronę, rodzaj operacji oraz płeć pacjenta. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa prawa lewa prawa razem /20

13 Liczba zrealizowanych świadczeń Największy udział, wynoszący ponad 79%, w ogólnej liczbie osób stanowili pacjenci w wieku lat. W 2017 r. endoprotezoplastyki stawu kolanowego były wykonywane u osób w wieku od 6 do 95 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 69 lat, mężczyzny 66 lat. W przypadku 50% osób, którym wszczepiono w 2017 r. endoprotezę stawu kolanowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Tabela 8. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano w 2017 r. endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Wiek kobiety mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum maksimum średnia mediana Wiek pacjentów w latach Wykres 9. Zestawienie pacjentów z endoprotezoplastyką stawu kolanowego według przedziałów wiekowych. 13/20

14 Endoprotezy cementowe stanowiły ponad 86% wszystkich wszczepionych w 2017 r. endoprotez stawu kolanowego. Nie zobserwowano zależności pomiędzy wiekiem a rodzajem wszczepionej endoprotezy. Nawięcej, w ujęciu liczbowym, endoprotez bezcementowych wszczepiono w przypadku osób będących w wieku lat endoprotez. 3,63% 10,03% bezcementowa cementowa hybryda 86,34% Wykres 10. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w 2017 r. Tabela 9. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2017 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do razem /20

15 do bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2017 r. 4.3 Endoprotezoplastyka stawu ramiennego, łokciowego i innego W 2017 r. endoprotezoplastyka stawu ramiennego była wykonywana przez 101 świadczeniodawców. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzileny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony w Szczecinie 57 świadczeń, 2) Szpital im. M. Kopernika w Gdańsku 38 świadczeń, 3) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 36 świadczeń, 4) Szpital Specjalistyczny w Jaśle 34 świadczenia, 5) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 33 świadczenia. Wymienieni świadczeniodawcy zrealizowali w 2017 r. 28% wszystkich endoprotezoplastyk stawu ramiennego. W 2017 r. świadczeniodawcy wykonali 66 operacji rewizyjnych stawu ramiennego, w tym 18 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. 15/20

16 Endoprotezoplastyka stawu łokciowego była wykazywana przez 57 świadczeniodawców, a 21% świadczeń, tj. 40 z 189, zostało zrealizowanych przez jednego świadczeniodawcę Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku. W 2017 r. wykonano 9 operacji rewizyjnych stawu łokciowego, w tym 3 operacje rewizyjne bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka innego stawu obejmuje wszczepy endoprotez stawu skokowego, paliczkowego i nadgarstka. W 2017 r. świadczenia te były realizowane przez 58 świadczeniodawców. Najwięcej endoprotezoplastyk wykonali: 1) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy 19 świadczeń, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 19 świadczeń. W 2017 r. wykonano 15 operacji rewizyjnych stawu innego, w tym 5 bez wymiany elementów. 5. Podsumowanie Od 2005 r. obserwujemy stały wzrost rocznej wartości świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych przez świadczeniodawców w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2017 r. wykonano o około 181% świadczeń endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. Na przestrzeni lat największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprozoplastyk stawów: łokciowego, ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost odnotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego, a następnie stawu kolanowego (tabela 10). W ciągu ostatnich 13 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z do , a endoprotezoplastyk stawu biodrowego z do Tabela 10. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali całego kraju w latach w podziale na operowany staw. Staw Razem biodrowy kolanowy łokciowy ramenny inny razem /20

17 biodrowy kolanowy wszystkie (biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny, inny) Liczba świadczeń Wykres 12. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali kraju w latach W latach stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. Na przestrzeni 13 lat obserwowana była zawsze dodatnia dynamika wzrostu. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły prawie pięciokrotnie i w 2017 r. wynosiły 469% kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2005 r. Ogółem na przestrzeni 13 lat na zabiegi endoprotezoplastyki stawowej wydatkowano środki w wysokości ponad 9 miliardów złotych. 17/20

18 Liczba świadczeniodawców Całkowity koszt zrealizowanych świadczeń w mln zł Liczba zrealizowanych świadczeń koszt endoprotezoplastyk liczba endoprotezoplastyk Rok Wykres 13. Zestawienie liczby oraz kosztów świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych w latach Od 2005 r. wzrasta sukcesywnie liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplatyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego (Wykres 14). W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117, a w 2017 r. 283 świadczeniodawców. Liczba świadczeniodawców wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do biodrowy kolanowy Wykres 14. Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego w latach /20

19 W obserwowanym okresie wzrosła liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego rocznie: z 47 w 2005 r. do 163 w 2017 r. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 w 2005 r. do 44 świadczeniodawców w roku 2017, tj. 15-krotnie (tabele 11. o 12.). Tabela 11. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach endoprotez stawu biodrowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach do od razem Tabela 12. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach endoprotez stawu kolanowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach do od razem Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni 13 lat nie zmienia się w zasadniczy sposób struktura wieku pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawową. Najliczniejszą grupę pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego, stanowią 19/20

20 osoby w przedziale wiekowym lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest realizowanych również osobom w wieku lat. Wartym odnotowania jest fakt, że rośnie udział endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2017 r. prawie 79%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie obserwuje się tego rodzaju zmian. W ciągu ostatnich 13 lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego utrzymuje się na przestrzeni ostatnich 13 lat na poziomie ponad 90%. 20/20