Doskonalenie jakości kształcenia praktyczne możliwości Dr hab. inż. Marek T. Roszak, prof. nzw. w Pol. Śl. Pełnomocnik Rektora ds. Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia IV Ogólnopolskim Spotkaniu Pełnomocników Rektorów ds. Jakości Kształcenia Politechnika Wrocławska Wrocław, 19.06.2017r.
System Zapewnienia Jakości Kształcenia Zapisy Komunikatu z Bergen system zapewnienia jakości kształcenia przewiduje doskonalenie i ocenianie programów nauczania i sposobów ich realizacji oraz jakości i warunki prowadzenia procesu dydaktycznego.
Doskonalenie podnoszenie rangi pracy dydaktycznej oraz budowanie etosu nauczyciela akademickiego, skuteczne informowanie (społeczności akademickiej) w zakresie problematyki jakości kształcenia, inicjowanie działań projakościowych związanych z działalnością dydaktyczną procesem kształcenia, inicjowanie działań projakościowych związanych z podnoszeniem kultury jakości kształcenia, promowanie / upowszechnianie najlepszych praktyk w zakresie kształcenia, systematyczne udoskonalanie, w zakresie skutecznego dostosowywania go do nowych regulacji prawnych.
Doskonalenie inwestycja w kadry Zasoby ludzkie doskonalenie kadry, Doskonalenie to powinno być również wynikiem powiązania kształcenia z pracą naukową Znaczący poziom świadomości problematyki jakości kształcenia jest najważniejszym elementem zrozumienia istoty funkcjonowania WSZJK oraz stanowi fundament jego utrzymania, a więc i postawę doskonalenia.
Doskonalenie programu kształcenia Procedura uczelniana PU11 - OCENA I MONITOROWANIE EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ustala mechanizm procesu doskonalenia programu kształcenia i jego efektów. Procedura ta realizowana jest na trzech poziomach: - poziom I - prowadzącego przedmiot i prowadzących zajęcia, zobowiązani są oni do prowadzenia stosownej dokumentacji zgodnie z PU 7 - OBOWIĄZKI PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE oraz P-MT -3 DOKUMENTACJA PROWADZĄCEGO ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE dotyczącej wykazania uzyskania przez studentów określonych w karcie przedmiotu efektów kształcenia, - poziom II - kierownika wewnętrznej jednostki organizacyjnej, opiniującego Karty doskonalenia przedmiotu/modułu oraz przekazuje do Wydziałowej Komisji ds. Kształcenia, - poziom III - Komisji ds. Kształcenia, dokonuje ona oceny osiągniętych efektów kształcenia oraz formułuje wnioski doskonalące programy kształcenia wszystkich prowadzonych przez wydział kierunków studiów we wszystkich formach i rodzajach kształcenia.
Doskonalenie - DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA III. Podniesienie jakości nauczania / Waga punktowa parametru Liczba punktów Autorstwo zaakceptowanego do realizacji programu 8 32 1. nowego przedmiotu (jednorazowo) Zaprojektowanie i wdrożenie do zajęć nowego 2 2. stanowiska laboratoryjnego 3. Przygotowanie i realizacja zajęć w systemie distance 10 learning (jednorazowo) 4. Przygotowanie programu i uruchomienie studiów 15 30 podyplomowych 5. Przygotowanie programu i uruchomienie kursów 10 20 dokształcających 6. Prowadzenie zajęć z przedmiotu po raz pierwszy 3 12
Systemy zarządzania jakością Dobrowolne - Systemy zarządzania: System zarządzania jakością - ISO 9001 Systemy zarządzania jakością. Wytyczne do zastosowania ISO 9001:2000 w edukacji - IWA 2:2007 System zarządzania usługami edukacyjnymi - ISO 29990 Obligatoryjne - Systemy wymagane prawem: System Zapewnienia Jakości Kształcenia
ISO 9001:2015 Przedstawienie struktury normy w cyklu PDCA norma ISO 9001:2015
ISO 9001:2015 Norma określa wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością, gdy organizacja: a) pragnie wykazać zdolność do stałego dostarczania wyrobów i usług spełniających wymagania klienta i mających zastosowanie wymagań prawnych i regulacyjnych, i 9 b) dąży do zwiększenia zadowolenia klienta przez skuteczne stosowanie systemu, łącznie z procesami doskonalenia systemu i zapewnienia zgodności z wymaganiami klienta i mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi i regulacyjnymi. PN/ EN ISO 9001:2015-1 Zakres normy
ISO 9001:2015 Potencjalne korzyści dla organizacji wynikające z wdrożenia systemu zarządzania jakością: a) zdolność do stałego dostarczania wyrobów i usług, które spełniają wymagania klienta, oraz mające zastosowanie wymagania prawne i regulacyjne minimalizacja ryzyka, 10 b) stwarzanie szans na zwiększenie zadowolenia klienta wykorzystanie szans; c) uwzględnienie ryzyka i szans związanych z jej kontekstem i celami; d) możliwość wykazania zgodności z wyspecyfikowanymi wymaganiami systemu zarządzania jakością wykorzystanie szans i minimalizacja ryzyka. PN/ EN ISO 9001:2015-0.1 Postanowienia ogólne
ISO 9001:2015 Korzyści z wdrożonego SZJ w uczelni obejmują: korzyści w sferze ekonomicznej, w tym odnoszące się do wpływu SZJ na doskonalenie procesów mających na celu wzrost efektywności uczelni, zwiększenie liczby studentów, korzyści w sferze organizacji i zarządzania; w tym wzrost przejrzystości systemu organizacji i zarządzania uczelnią a także doskonalenie funkcjonowania uczelni oraz skuteczne identyfikowanie i rozwiązywanie problemów organizacyjnych, usprawnienie obiegu informacji, korzyści w sferze świadomości pracowników, w tym wzrost świadomości rangi jakości w grupie pracowników dydaktycznych i naukowych, większa znajomość celów uczelni i utożsamianie się z wynikami jakościowymi przez wszystkich pracowników oraz zintensyfikowanie działań związanych z komunikacja wewnętrzna w badanych szkołach wyższych.
IWA 2 Model podejścia procesowego IWA 2 norma ISO 9001:2015
IWA 2 Dodatkowe zasady utrzymania sukcesu: Tworzenie wartości uczenia, w celu zachęcenia uczących się by odczuwali satysfakcję z wartości, które otrzymują. Pomiar zadowolenia określa stopień, w jakim są spełniane wartości potrzeb i oczekiwań uczących się. Wyniki pomiarów pomagają zwiększyć organizacji edukacyjnej rozwój ich procesów w celu tworzenia wartości ucznia. Skupienie na wartościach społecznych, oznacza zajmowanie się, jak uczniowie i inni zainteresowani postrzegają etykę, bezpieczeństwo, ochronę środowiska. Organizacja edukacyjna powinna zapewnić trwały wzrost, tylko wtedy kiedy większa część społeczeństwa docenia wyjściowa wartość dodaną ucznia. Sprawność, ma zasadnicze znaczenie dla trwałego wzrostu gospodarczego w drastycznie zmieniającym się środowisku edukacyjnym dając tym samym szansę dla kontynuowania sukcesów w edukacji. Niezależność, opiera się na analizie sytuacji i analizie własnej. Organizacje edukacyjne powinny podejmować własne wolne od stereotypów decyzje.
IWA 2 Załącznik A samoocena organizacji edukacyjnej Klauzula 4. System zarządzania jakością 1. Proces stosowany do określenia, oceny i doskonalenia umiejętności uczniów 2. Działania umożliwiające każdemu uczniowi osiąganie wyników 3. Weryfikacja wiedzy, ocen i wymaganych umiejętności każdego ucznia 4. Dostosowanie do standardów nauczania, instrukcje, testowanie i doskonalenie 5. Pomiar motywacji, każdego uczącego odpowiadający wymaganiom 6. Udowodnione skuteczne wsparcie nauczania każdego ucznia 7. Systematyczne monitorowanie wszystkich procesów związanych ze sprawnością każdego uczącego się 8. Efektywność urządzeń i zasobów w obiekcie (klasie, sali, laboratorium) 9. Zatwierdzanie programów nauczania spełniających zarówno wymogi kształcenia jak i kariery
Certyfikowane systemy zarządzania jakością kształcenia IWA 2:2007 (E), Quality management systems. Guidelines for the application of ISO 9001:2000 in education certyficire -czynić pewnym Norma PN-EN ISO 9001:2016. Systemy zarządzania jakością. Wymagania
ISO 2990 (1) Określ potrzeby edukacyjne (2) Zaprojektuj usługę edukacyjną (Np. Efekty uczenia się, program nauczania, metody nauczania, materiały dydaktyczne, wykładowcy i kryteria uczestników, egzaminy) (3) Świadczenie usług edukacyjnych (4) Monitorowanie dostarczania i oceny usługi edukacyjnej Ewaluacja Potrzeby edukacyjne Usługi Zapewnianie Projektowanie
ISO 2990 Określenie potrzeb stron zainteresowanych Zakres i proces nauczania Projektowanie i rozwój usług edukacyjnych Wytyczne do projektowania i rozwoju usług edukacyjnych Cele i zakresy programów edukacyjnych Planowanie programów edukacyjnych Dokumentowanie i nadzorowanie wyników projektowania Dostarczanie i realizacja usług edukacyjnych Informowanie i orientacja w usługach edukacyjnych Zarządzanie usługami edukacyjnymi Środowisko nauczania i jego nadzorowanie Monitorowanie realizacji usług edukacyjnych Ocena usług edukacyjnych i nauczania
ISO 2990 Identyfikacja, ocena i zarządzanieryzykiem w usługach edukacyjnych. Podstawy podejścia oparte na zarządzaniu ryzykiem Metody analizy i oceny ryzyka i ich zastosowanie. Zarządzanie zasobami ludzkimi i komunikacja. Zarządzanie kompetencjami personelu i współpracowników. Ocena i rozwój kompetencji zawodowych Komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna Audit wewnętrzny jako metoda nadzorowania usług edukacyjnych Podstawowe pojęcia dotyczące auditowania Wytyczne do audytowania według ISO 19011 Praktyczne aspekty audytowania usług edukacyjnych.
ISO 2990 Korzyści wynikające z wdrożenia ISO 29990: zwiększenie wartości i atrakcyjności przedsiębiorstwa świadczącego usługi edukacyjne; poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa; kompleksowy system zapewniający jakość świadczonych usług edukacyjnych i szkoleniowych; przejrzystość międzynarodowego systemu zarządzania jakością; wyższa jakość oraz efektywniejsze prowadzenie procesów edukacyjnych i szkoleniowych; skuteczne prowadzenie ciągłości procesów biznesowych dzięki minimalizacji ryzyka.
Ocena skuteczności systemu zarządzania jakością Przegląd SZJ Poziom strategiczny Poziom operacyjny Pomiar satysfakcji klienta Audit Kolejność wykorzystania metod w organizacji Samoocena
Podsumowanie Celem działania Systemu jakości kształcenia jest w szczególności: podnoszenie świadomości społeczności akademickiej na temat roli jakości kształcenia w procesie dydaktycznym w Akademii, podnoszenie rangi działalności dydaktycznej oraz budowa etosu nauczyciela akademickiego, http://www.wme.wat.edu.pl
Podsumowanie Jakość kształcenia nierozerwalnie więc wiąże się z wartościami, które są pierwotne w stosunku do celów wychowania, nadają sens życiu człowieka i wszelkim podejmowanym przez niego działaniom. Spotkanie podmiotów procesu edukacyjnego powinno służyć odkrywaniu, przeżywaniu i osiąganiu wartości. Dopiero wówczas można mieć nadzieje na to, że człowiek sprosta wyzwaniom współczesności, będzie w stanie przeciwstawiać się kryzysom i zagrożeniom, których w świecie współczesnym nie brakuje. Alicja Kozubska, Studia Dydaktyczne 26/2014
Podsumowanie Źródłem doskonalenia są ludzie. Formalizmy prawne i pokrewne (obowiązkowe, dobrowolne) nie stanowią same w sobie mechanizmu doskonalenia. Nowe wymagania prawne i pokrewne mogą (powinny) stanowić podstawę (inspirację) do kreatywnego poszukiwania sposobów ich spełnienia oraz pozwolić ustanawiać nowy wyższy poziom jakości kształcenia.
Dziękuje za uwagę