ŻUŁAWSKI ZARZAD MELIORACJI I URZADZEN WODNYCH W ELBLĄGU 82-300 Elbląg, ul. Junaków 3, tel. 55 2325725 fax 55 2327118 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA 2016-2030 POWIAT ELBLĄSKI GMINA ELBLĄG 2016
Spis treści 1. Wstęp.... 3 2. Ogólna charakterystyka gminy. 3 2.1 Położenie, wybrane dane o gminie.... 3 2.2 Warunki naturalne. 4 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy 4 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód. 5 5. Zestawienie możliwości retencjonowania istniejących kanałów podstawowych polderach. 5 6. Zestawienie istniejących zbiorników ch. 8 7. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych 9 8. Zestawienie istniejących obiektów małej retencji na terenie gminy. 10 9. Koncepcje budowy obiektów małej retencji.. 13 10. Zestawienie planowanych obiektów małej retencji. 13 2
1. Wstęp Niniejszy załącznik jest częścią składową Programu małej retencji dla województwa warmińsko- mazurskiego na lata 2015-2030 i wchodzi w skład części II pt. Koncepcja rozwiązań technicznych budowy obiektów małej retencji. Załącznik zawiera ogólną charakterystykę gminy Elbląg, warunków naturalnych, budowli piętrzących, systemów melioracyjnych. W załączniku zawarto dane dotyczące potencjalnych możliwości retencjonowania wód na terenie gminy. Opracowanie jest aktualizacją programów małej retencji opracowanych dla województwa na lata 2007-2015. W opracowaniu ujęto, umieszczone w wyżej wymienionych programach, propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane oraz propozycje obiektów małej retencji wysunięte przez samorządy gminne, instytucje związane z gospodarką wodną gmin, lasy państwowe i osoby prywatne. Istniejące zbiorniki, w tym wykonane według wcześniejszego programu, zostały ujęte tabelarycznie. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1. Położenie, wybrane dane o gminie Gmina Elbląg leży we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego. Gmina graniczy z gminami Tolkmicko, Milejewo, Pasłęk, Rychliki, Markusy, Gronowo Elbląskie. Powierzchnia gminy wynosi 192 km 2, co stanowi 0,8 % powierzchni województwa. Gminę tworzy 24 sołectw w 36 miejscowościach. Mieszkańcy Teren gminy zamieszkuje 7208 osób przy średnim zaludnieniu 43 osoby na km 2, wg stanu na 2013 r. 4780 osób jest w wieku produkcyjnym, przy czym osób pracujących jest 3452, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Działalność gospodarczą prowadzi 612 osób. Użytkowanie gruntów Użytki rolne zajmują ogólną powierzchnię 13183 ha, w tym: grunty orne ogółem 7733 ha sady 158 ha 3
łąki pastwiska lasy i grunty leśne pozostałe grunty i nieużytki 3606 ha 666 ha 2112 ha 3911 ha Infrastruktura Sieć wodociągowa na terenie gminy ma łączną długość 126,8 km. Sumaryczna długość instalacji kanalizacyjnej wynosi 5,2 km 2.2 Warunki naturalne Obszar Gminy Elbląg leży w makroregionie Pobrzeże Gdańskie i na terenie dwóch mezoregionów Wzniesień Elbląskich i Żuław Wiślanych. Rzeźby powierzchni na obszarze Wzniesień Elbląskich charakteryzują znaczące deniwelacje terenu. Największe występują w części północno-zachodniej w rejonie jeziora Goplanica. Natomiast obszary najniżej położone, depresyjne znajdują się na terenie Żuław Elbląskich. Rzeźbę terenu Wzniesień ukształtowała działalność lądolodu skandynawskiego, w okresie zlodowaceń plejstoceńskich, erozja wietrzna, wodna, a także działalność gospodarcza człowieka. Kompleksy leśne występują w północnej części gminy miejskiej. Klimat gminy charakteryzowany jest przez opady i temperaturę. Średni opad roczny wynosi 660 mm, w okresie wegetacyjnym 406mm. Średnie temperatury roczne wynoszą 7,6 C, w okresie wegetacyjnym 13,7 C. W okresie wegetacji różnica między opadami a parowaniem wyraża się niedoborem wynoszącym średnio na terenie gminy 50mm. Występujące niedobory opadów w okresie wegetacyjnym mają negatywny wpływ na warunki produkcji rolniczej. Niedobory opadów i swobodny ich wpływ w okresie poza wegetacyjnym stopniowo doprowadzają do uszczupleń istniejących zasobów wód powierzchniowych i gruntowych. Jednym ze środków poprawy niekorzystnego bilansu jest retencjonowanie wód powierzchniowych w różnych formach zależnych od naturalnych warunków. 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Realizacja retencjonowania może przybierać rozmaite formy - od wykorzystania naturalnych warunków gruntowo-ch, szaty roślinnej, retencji glebowo-gruntowej 4
i retencji leśnej po retencję naturalnych zbiorników ch, koryt i dolin rzecznych, a także budowę obiektów inżynierskich i zbiorników. Dodatkowo na terenie gminy możliwa jest retencja polderowa istniejących kanałach pompowych przy maksymalnym dozwolonym poziomie napełnienia. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Głównymi uwarunkowaniami retencjonowania są warunki naturalne, a szczególnie rzeźba terenu, zabudowa, stan użytkowania gruntów, własność terenów, zapotrzebowanie samorządów i właścicieli na gromadzenie. Ograniczenia w retencjonowaniu wód, szczególnie dla potrzeb gospodarczych mogą stanowić obszary chronionego krajobrazu, rezerwatu, obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000. Poważnym ograniczeniem w retencjonowaniu wód mogą być również sprzeczne interesy właścicieli gruntów lub innych użytkowników sąsiadujących z planowanym obiektem retencji. Proponowane w opracowanym w latach 90-tych programie obiekty na obecnym terenie województwa zostały zrealizowane w nikłym stopniu. Obecnie powtarza się uzgodnione poprzednio propozycje. Obiekty zamieszczono w poniższym zestawieniu. 5. Zestawienie możliwości retencjonowania istniejących kanałów podstawowych na polderach na terenie gminy Elbląg Lp. Nr polderu Nazwa kanału Długość km Możliwości Retencyjne tys. m 3 Uwagi Batorowo A 7,568 36 B 5,650 1/Pd/54/280401_2 C 2,509 D 2,290 R 1,608 Nowakowo B 2,078 35 A 6,452 G 2,900 Kępa Rybacka D 2,585 5
35 F 2,380 Nowotki A 2,540 53 B 2,410 F 0,410 2/Pd/52/280401_2 C 4,327 Kępiny Wielkie D 1,430 53 E 1,625 36,020 252,140 3/Pd/55/280401_2 Rubno A 1,650 43 B 1,748 4/Pd/54/280401_2 Nowe Pole A 1,670 58 B 1,798 5/Pd/54/280401-2 Gronowo Górne Dopr. I 1,805 42 A 2,523 C 2,320 12,742 89,194 3,398 23,786 3,468 24,276 6/Pd/54/280401_2 Janów A 1,384 62 B 2,411 C 0,960 6,648 46,536 7/Pd/54/280401_2 Komorowo A-l 1,380 61 A 3,096 D 2,438 8/Pd/54/280401_2 Węzina A 2,711 70 B 1,08 9/Pd/54/280401_2 Dłużyna A 2,912 71 B 3,537 C 4,676 D 2,524 E 1,100 F 2,375 G 1,1147 4,755 33,285 6,914 48,398 3,791 26,537 18,271 127,897 10/Pd/54/280401_2 Klepa A 1,309 72 B 1,155 Pod walem Kan.Marwi 0,653 0,326 ca 3,443 24,438 11/Pd/54/280401-2 Raczki A 1,55 6
27 B 0,482 C 0,951 D 0,570 E 2,950 12/Pd/54/280401_2 Tropy A 3,466 18 Łacha B 1,210 E 1,866 13/Pd/52/280401_2 Fiszewka A 6,350 S B 2,422 C 2,664 D 2,498 E 3,515 F 3,370 6,503 45,521 6,542 45,794 G 4,686 H 3,162 A-SF 0,532 H-2 0,769 J 5,250 K 2,081 L 4,573 M 2,496 N 1,725 O 0,289 P 1,935 14/Pd/54/280401_2 Fiszewka F R 3,325 48,317 338,219 ASF C FF E FF 1,00 2,259 0,154 6,738 47,166 Razem Gmina Elbląg 167,551 1173,187 7
6. Zestawienie istniejących zbiorników ch na terenie gminy Elbląg Lp. Nazwa zbiornika Właściciel Lokalizacja Zlewnia 1 2 15/Z/52/280401_2 SP- ANR Nowotki Rz. Nogat 16/Z/54/280401_2 UG Nowakowo Rz. Elbląg Funkcja Przeznaczenie stawy rybne, rekreacja staw rybny, rekreacja Powierzchnia ha Charakterystyka techniczna Orientacyjna głębokość m Pojemność tys. m 3 10,0 2,0 200,0 1,50 1,0 15,00 3 4 17/Z/54/280401_2 18/Z/55/280401_2 prywatny Kępa ryb. Rz. Elbląg staw rybny 1,30 2,0 26,0 SP - LP Jagodno Zalew W. retencja 1,3 3,0 39,0 5 19/55/280401_2 SP - LP Rubno W. Zalew W. zb. 3.5 5,0 175,0 6 20/54/280401_2 prywatny Nowe Pole J. Drużno stawy rybne, rekreacja (18 stawów) - 3,0 2,5 7,5 7 21/Z/54/280401_2 SP - Tropy J. Drużno zb. p.poż. 1,0 1,5 15,0 8
7. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Elbląg L.p. Nazwa zbiornika Właściciel, Użytkownik Administracyjna (wieś, miasto) Lokalizacja Hydrologiczna (zlewnia cieku podstawowego) Wysokość piętrzenia m Przeznaczenie 1. Jaz z kaskadą 22/B/54/280401_2 SP- Elbląg Czechowo Rzeka Buirzanka km 3+300 1,2 retencja 2. Jaz -zapora przeciw-rum. 23/B/54/280401_2 SP- w Elblągu Weklice Rzeka Bierutówka km7+350 1,6 retencja 3. Przegroda z zasuwą 24/B/52/280401_2 SP- Elbląg Raczki Elbląskie Rzeka Fiszewka km 0+800 1,5 retencja 4. piętrz. 25/B/55/280401_2 SP-Nadleśnictwo Elbląg Jagodno Rzeka Jagódka km 1+850 1,6 retencja 5. z piętrz. 26/B/55/280401_2 SP-Nadleśnictwo Elbląg Rubno w. Rzeka Dąbrówka km 1+400 2,0 retencja 6. Jaz + MEW na rzece Wąskiej w km 5+130 30/B/54/280401-2 SP- w Elblągu, osoba prywatna Drużno, gm. Elbląg Rzeka Wąska km 5+130 4,20 produkcja energii, stabilizacja dna 9
8. Zestawienie istniejących obiektów małej retencji na terenie gminy Elbląg Charakterystyka techniczna obiektu Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja Zlewnia Budowla Funkcja obiektu Koszty orientacyjne tys. zł Dodatkowa pojemność retencyjna tys. m 3 Orientacyj na głębokość m Pow. zw. ha Właściciel 1/Pd/54/280401_2 Nowakowo- Batorowo Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 252,14 1 25,21 2/Pd/52/280401_2 Nowotki Elbląg Rzeka Nogat Polder - 89,194 1 8,92 3/Pd/55/280401_2 Rubno 43 Elbląg Zalew Wiślany Polder - 23,786 1 2,38 4/Pd/54/280401_2 Nowe Pole Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 24,276 1 2,43 5/Pd/54/280401_2 Gronowo Górne Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 46,536 1 4,65 6/Pd/54/280401_2 Janów Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 33,285 1 3,33 7/Pd/54/280401_2 Komorowo Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 48,398 1 4,84 8/Pd/54/280401_2 Węzina Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 26,537 1 2,65 9/Pd/54/280401_2 Dłużyna Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 127,897 1 12,79 10/Pd/54/280401_2 Klepa Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 24,438 1 2,44 10
11/Pd/54/280401_2 Raczki Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 45,521 1 4,55 12/Pd/54/280401_2 Polder Tropy Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 45,794 1 4,58 13/Pd/52/280401_2 Fiszewka S Elbląg Rzeka Nogat Polder - 338,219 1 33,82 14/Pd/54/280401_2 Fiszewka F Elbląg Rzeka Elbląg Polder - 47,166 1 4,72 15/Z/52/280401_2 Nowotki Rzeka Nogat Rekreacja, hodowla ryb - 200 2 10 ANR 16/Z/54/280401_2 Nowakowo Rzeka Elbląg Rekreacja, hodowla ryb - 15 1 1.5 Gmina Elbląg 17/Z/54/280401_2 Kępa Rybacka Rzeka Elbląg hodowla ryb - 26 2 1.3 osoba prywatna 18/Z/55/280401_2 Jagodno Zalew Wiślany Retencja, p.pow. - 39 3 1.3 Lasy Państwowe 19/Z/55/280401_2 Rubno Wielkie Zalew Wiślany Retencja, p-pow. - 175 5 3.5 Lasy Państwowe 20/Z/54/280401_2 Nowe Pole Jezioro Drużno Rekreacja, hodowla ryb - 7,5 2.5 16 osoba prywatna 21/Z/54/280401_2 Tropy Jezioro Drużno P-poż. - 15 1.5 1 w Elblągu 22/B/54/280401_2 Jaz z kaskadą Czechowo Rzeka Burzanka Stopień Retencja - - - - w Elblągu 11
23/B/54/280401_2 Jaz - zapora przeciwrumo wiskowa Weklice Rzeka Bierutówka Stopień Retencja - - - - w Elblągu 24/B/52/280401_2 Przegroda z zasuwą Raczki Elbląskie Rzeka Fiszewka Przepustozastawka Retencja - - - - w Elblągu 25/B/55/280401_2 z piętrzeniem Jagodno Rzeka Jagódka Retencja, p-pow. - - - - Lasy Państwowe 26/B/55/280401_2 z piętrzeniem Rubno Wielkie Rzeka Dąbrówka Retencja, p-pow. - - - - Lasy Państwowe 30/ZMEW/54/280401-2 MEW Drużno, gm. Elbląg Rzeka Wąska km 5+130 Rzeka Wąska Stopień, MEW Produkcja energii stabilizacja dna 120 2 7,5 w Elblągu, Osoba prywatna 12
9. Koncepcja budowy obiektów 10. Zestawienie planowanych obiektów małej retencji na terenie gminy Elbląg Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja Zlewnia Budowla Funkcja obiektu 27/Z/54/280401_2 z piętrzeniem Czechowo Rzeka Burzanka retencja, stabilizacja dna Koszty orientacyjne tys. zł Charakterystyka techniczna obiektu Dodatkowa pojemność retencyjna tys. m 3 Orientacyjna głębokość m Pow. zw. ha 280 7,5 2,5 0,3 Właściciel w Elblągu 28/Z/55/280401_2 z piętrzeniem Jagodno Rzeka Jagódka retencja, hodowla ryb, p-pow. 600 24 2 12 w Elblągu 29/Z/55/280401_2 z piętrzeniem Rubno Wielkie Rzeka Dąbrówka retencja, hodowla ryb, p-pow. 180 66 2 3,3 w Elblągu 13