Nazwa modułu: Metody i techniki badań socjologicznych Rok akademicki: 2016/2017 Kod: HSO-1-301-s Punkty ECTS: 8 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Socjologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 3 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr Masłyk Tomasz (tomaslyk@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr Masłyk Tomasz (tomaslyk@agh.edu.pl) Krótka charakterystyka modułu Do uzupełnienia Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Znajomość terminologii związanej z metodologią badań społecznych. SO1A_W01, SO1A_U01 Egzamin, Kolokwium, Projekt M_W002 Znajomość zasad analizy, raportowania i prezentacji wyników badań. SO1A_W01, SO1A_W11, SO1A_W12 Egzamin, Kolokwium, Projekt M_W003 Wiedza na temat etyki badań. SO1A_W13 Egzamin, Kolokwium Umiejętności M_U002 projektowania i realizacji badań socjologicznych. SO1A_W11, SO1A_W12, SO1A_U01, SO1A_U12, SO1A_U13, SO1A_U14 Aktywność na zajęciach, Egzamin, Projekt, Wykonanie ćwiczeń, Wynik testu zaliczeniowego M_U003 przygotowywania narzędzi badawczych. SO1A_U13 Aktywność na zajęciach, Egzamin, Projekt, Wykonanie ćwiczeń 1 / 5
Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U002 M_U003 Znajomość terminologii związanej z metodologią badań społecznych. Znajomość zasad analizy, raportowania i prezentacji wyników badań. Wiedza na temat etyki badań. projektowania i realizacji badań socjologicznych. przygotowywania narzędzi badawczych. - - + - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład 1.Nauka i metody naukowe. Wiedza naukowa a wiedza potoczna. Paradygmat i orientacje badawcze w socjologii. Nauki społeczna i nauki przyrodnicze. 2.Charakterystyka procesu badawczego. Etapy projektowania badań społecznych. 3.Konceptualizacja: pojęcia, definicje, klasyfikacje i typologie. 4.Operacjonalizacja: definicje operacyjne i wskaźniki. Typy i moc wskaźników 5.Pomiar w socjologii. Poziomy pomiaru i zmienne. Trafność i rzetelność pomiaru 6.Złożone narzędzia pomiarowe: indeksy i skale 7.Ilościowe badania społeczne. Badania sondażowe: wywiad kwestionariuszowy i ankieta 8.Konstruowanie narzędzi do ilościowych badań społecznych: struktura narzędzia i rodzaje pytań kwestionariuszowych 9.Jakościowe badania społeczne. Obserwacja, wywiad pogłębiony i zogniskowany wywiad grupowy 10.Próby badawcze: losowy i nielosowy dobór próby 11.Badania socjometryczne i badania eksperymentalne 12.Opracowanie materiału empirycznego: instrukcja kodowa, plan analizy 13.Analiza treści i analiza zawartości 14.Podstawy analizy danych 15.Podsumowanie laboratoryjne 2 / 5
1. Metodologia nauk społecznych. Ossowski S., 2001, O osobliwościach nauk społecznych, PWN, Warszawa. Rozdział Wzory nauk przyrodniczych w empirycznej socjologii. 2. Etapy procesu badawczego. Formułowanie problemu badawczego. Babiński G., 1980, Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych, Kraków. Rozdział II Etapy procesu badawczego. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., 2001, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań. Rozdział 3. 3. Pojęcia w badaniach społecznych. Mayntz R., K., Holm, P., Hübner, 1985, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa, Rozdział I, s. 11 23. 4. Typologie i klasyfikacje. Pawłowski T, 1977, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Ossolineum, Wrocław. Rozdział IV, s. 108-124. Nowak S., 1985, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa, Klasyfikacje i typologie, s. 158-165. 5. Wskaźniki: empiryczne, definicyjne, inferencyjne. Moc wskaźników. Nowak S., (red.), 1965, Studia z metodologii nauk społecznych, PWN, Warszawa, Pojęcia i wskaźniki, s. 245-287. Mayntz, R, K. Holm, P. Hübner, 1985, Wprowadzenie, Operacjonalizacja pojęć, s. 23-29. Pawłowski, T, 1977, Pojęcia i metody, Rozdział VII, s. 194-225. 7.Pomiar w naukach społecznych. Trafność i rzetelność pomiaru. Mayntz, R, K. Holm, P. Hübner, 1985, Wprowadzenie do, s. 60-75. Nowak, S, (red.), 1965, Metody badań socjologicznych, Warszawa. O wieloznaczności terminu: trafność skali, ss. 270-274. 8.Indeksy. Tworzenie indeksów. Babbie E., 2004, Badania społeczne, ss. 172-190 9.Skale pomiarowe w badaniach społecznych. Konstruowanie różnych typów skal. Mayntz, R, K. Holm, P. Hübner, 1985, Wprowadzenie do, ss. 60-86. Sagan, A., 1998, Badania marketingowe. Podstawowe kierunki, Kraków, ss. 73-103. 10.Budowa kwestionariusza. Kwestionariusz ankiety a kwestionariusz wywiadu. Rodzaje pytań kwestionariuszowych. Błędy w formułowaniu pytań. Przykłady konkretnych kwestionariuszy. Nowak, S, (red.), 1965, Metody badań socjologicznych, Warszawa, Rozdział IV Problemy budowy kwestionariusza, ss. 98-139. Lutyńska, K, 1984, Wywiad kwestionariuszowy. Przygotowanie i sprawdzenie narzędzia badawczego, Wrocław. Rozdział II Wady pytań kwestionariuszowych, ss. 66-124. 11.Dobór próby: rodzaje prób stosowanych w badaniach socjologicznych. Babbie E., 2004, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa, ss. 200-241. H. Blalock, 1977, Statystyka dla socjologów. PWN, Warszawa, ss. 350-369. 12.Metody badań jakościowych. Frankfort-Nahmias C, Nahmias, D, 2001, Metody badawcze w naukach społecznych, Warszawa. Rozdział 12, s. 297-320. Nowak, S, (red.), 1965, Metody badań, Rozdział VII, ss. 169-187. 13.Metoda socjometryczna. Konstruowanie socjogramu i obliczanie liczbowych wskaźników socjometrycznych. Nowak, S, (red.), 1965, Metody badań, ss. 482-486. Mayntz, R, K. Holm, P. Hübner, 1985, Wprowadzenie, Rozdział 6: Socjometria, s. 156-170. 14.Weryfikacja materiału empirycznego. Instrukcja kodowa i kodowanie danych empirycznych. 3 / 5
Nowak, S, (red.), 1965, Metody badań, Rozdział IX, s. 232-259 15.Analiza treści. Budowa klucza kategoryzacyjnego. Pisarek, W., 1983, Analiza zawartości prasy, OBP Kraków, s. 59-111. 16.Przygotowanie bazy danych z wykorzystaniem programu SPSS. Górniak J., Wachnicki J. (2000), Pierwsze kroki w analizie danych, SPSS Polska, Kraków 17.Edycja danych czyszczenie bazy danych. Braki danych. Błędne kody. Problem spójności odpowiedzi. 18.Transformacje na zmiennych. Rekodowanie wartości zmiennych. Tworzenie nowych zmiennych. Zliczanie wystąpień. Rangowanie. Użycie edytora poleceń (SYNTAX): komendy COMPUTE, RECODE, IF, COUNT. 19. Analiza danych. Rozkłady częstości. Tabele krzyżowe. Tabele wielokrotnych odpowiedzi. Miary siły związku w zależności od poziomu pomiaru. Ferguson, F. A, Y, Takane, 1997, Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, Warszawa. 20.Zaliczenie ćwiczeń. Sposób obliczania oceny końcowej Średnia ważona oceny z egzaminu (60%) i oceny końcowej z ćwiczeń (40%). Wymagania wstępne i dodatkowe brak Zalecana literatura i pomoce naukowe Obowiązujący podręcznik (dla całego kursu): Babbie E. (2009). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Dodatkowa literatura: Angrosino M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Atkinson P., Hammersley M. (2001). Metody badań terenowych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Babbie E. (2003). Badania społeczne w praktyce. Warszawa 2003. Banks M. (2009). Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Denzin K. N., Lincoln Y. S. (red.) (2009). Metody badań jakościowych, tom 1 i tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Domański H., Lutyńska K., Rostocki A. (red.). (1999). Spojrzenie na metodę. Studia z metodologii badań socjologicznych, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Flick U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka. Konecki K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Lisek Michalska J., Daniłowicz P.(red.). (2007). Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Lissowski G., Haman J., Jasiński M. (2008). Podstawy statystyki dla socjologów, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR. Maison D. (2001). Zogniskowane wywiady grupowe. Warszawa: PWN. Maison D., Noga-Bogomilski A. (red.). (2007). Badania marketingowe. Od teorii do praktyki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Malikowski M., Niezgoda M. (red.). (1997). Badania empiryczne w socjologii, t. I i t. II. Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza. Mayntz R., Holm K., Hübner P. (1985). Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. Warszawa: PWN. Miles M. B, Huberman A. M. (2000). Analiza danych jakościowych. Trans Humana. Nikodemska-Wołowik A. (1999). Jakościowe badania marketingowe. Warszawa: Wydawnictwo PWE. Nowak S. (1985). Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN. Sztabiński P.B, Sawiński Z., Sztabiński F. (2005). Fieldwork jest sztuką. Warszawa: IFiS PAN. Oppenheim A. N. (2004). Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw. Poznań: Zysk i S-ka 4 / 5
Rapley T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Rose G. (2010). Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia nad wizualnością. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Silverman D. (2009). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Silverman D. (2009). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Steinar, K. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Szreder M. (2004). Metody i techniki sondażowych badań opinii, Wydawnictwo PWE. Sztabiński P., Sawiński Z., Sztabiński F. (red.). (2005). Fieldwork jest sztuką. Jak dobrać respondenta, skłonić go do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Sztabiński P., Sztabiński F., Sawiński Z. (red.). (2004) Nowe metody, nowe podejścia badawcze w naukach społecznych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Tomasz Masłyk, Kapitał społeczny w europejskich welfare states, Studia Humanistyczne AGH, Kraków 2012 Tomasz Masłyk, Obywatel w państwie. Normatywna autonomia i roszczeniowy pragmatyzm, Przegląd Socjologiczny 4/2013 Tomasz Masłyk, Analiza porównawcza ocen pracy zawodowej w krajach europejskich z wykorzystaniem metody taksonomicznej, Studia Socjologiczne 1/2014 Informacje dodatkowe Brak Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 45 godz 42 godz 63 godz 42 godz 9 godz 2 godz 203 godz 8 ECTS 5 / 5