Przemysław Hadała Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży energetycznej. JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Planowanie finansowe, analiza przychodów w przedsiębiorstwie, prognoza sprzedaży, planowanie długoterminowe. Streszczenie: Poniższy raport przedstawia sposób planowania przychodów ze sprzedaży na przykładzie predsiębiorstwa z branży energetycznej. W obliczeniach ujęto elementy wskazujące na kondycję finansową badanego przedsiębiorstwa.
Wstęp Prognozowanie jest bardzo istotnym elementem zarządzania w przedsiębiorstwie. Pozwala ono uzyskać niezbędne informacje, które pomagają w podejmowaniu kluczowych decyzji dla działania przedsiębiorstwa. Decydent, którego rolą jest wybranie jak najlepszej opcji działania powinien charakteryzować się ogromnymi umiejętnościami analitycznymi, a także wiedzą na temat procesów zachodzących w danej branży. Wiedza ta powinna dotyczyć samego przedsiębiorstwa jak i jego otoczenia, wydarzeń przeszłych jak i wyobrażenia o możliwych wydarzeniach przyszłych. Jednakże wyobrażenia na temat przyszłych zjawisk mogą być obarczone pewnymi błędami. Istotną staje się wówczas prognoza obejmująca analizę wszystkich kluczowych czynników wpływających na dane zjawisko. Podstawowym sposobem szacowania sprzedaży w firmie jest prognozowanie na podstawie szeregów czasowych. Ten proces polega na analizie zgromadzonych danych transakcyjnych, prognoz oraz wyników przedsiębiorstwa. Dzięki rozłożeniu ich w czasie, możemy oczywiście tylko z określoną skutecznością określić przyszłe zmiany sprzedaży. Takie metody są polecane tylko w przypadku firm, nie posiadających w bazie pogłębionych informacji o klientach i rynku, dysponujących jedynie danymi transakcyjnymi. Wybrana spółka nie posiada pogłębionej informacji o klinetach, a jedynie opiera się na danych transakcyjnych dlatego wybrana metoda moim zdaniem spełniaja wymogi informacyjne, dane prognostyczne zostały pobrane z ankiet, ze sprawozdań pobranych z bazy Monitor Polski B i z Raportów Biegłych Rewidendów. Informacje ogólne Analizowane przeze mnie przedsiębiorstwo działa na rynku energetycznym. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest: Wytwarzanie energii elektrycznej, Przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej, Wytwarzanie i zaopatrywanie w parę wodną i gorącą wodę, Wydobywanie węgla brunatnego, Świadczenie innych usług związanych z realizacją zadań, o których mowa powyżej. Działalność prowadzona jest na podstawie odpowiednich koncesji. Przedsiębiorstwo posiada kilka oddziałów na terenie całego kraju. Niniejsze planowanie zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przedsiębiorstwa w dającej się przewidzieć przyszłości. Aktualnie nie występują okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności przez przedsiębiorstwo.
Walutą funkcjonowania przedsiębiorstwa jest polski złoty, dlatego też wszystkie dane przedstawione w sprawozdaniu są w polskich złotych. Przychody Przychody ujęte są w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobieństwo uzyskania korzyści ekonomicznych prze przedsiębiorstwo za dane transakcję oraz gdy kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób. Przychody pomniejszone są o podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy i inne podatki od sprzedaży lub opłaty, rabaty i upusty. a. Przychody ze sprzedaży towarów i produktów Przychody są ujmowane są w dwóch wariantach: 1) Jeżeli znaczące ryzyko i korzyści wynikające z prawa własności do towarów i produktów zostały przekazane nabywcy 2) Jeżeli kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób, a koszty poniesione można wiarygodnie oszacować. Do przychodów zalicza się : Kwoty należne za sprzedane: energię elektryczną, do odbiorców hurtowych i detalicznych, ciepło, węgiel, prawa majątkowe pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w Kogeneracji, uprawnienia do emisji, usługi dystrybucyjne i przesyłowe oraz pozostałe usługi działalności podstawowej ustalone w oparciu o cenę netto, po skorygowaniu o udzielone rabaty i upusty oraz o podatek akcyzowy, Kwoty należne za sprzedane materiały i towary ustalone w oparciu o cenę netto, po skorygowaniu o udzielone rabaty i upusty, Wytworzone we własnym zakresie prawa pochodzenia energii oraz uprawnienia do emisji CO 2 nieodpłatnie otrzymane w ramach Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień w wartości odpowiadającej nadwyżce uprawnień otrzymanych na dany rok ponad bieżącą emisję CO 2. b. Przychody ze sprzedaży usług Przychody ze sprzedaży usług obejmują przychody ze sprzedanych usług działalności pomocniczej oraz z wykonywania niezakończonych usług długoterminowych. W zależności od rodzaju transakcji stopień zaawansowania realizacji usługi można ustalić w oparciu o następujące metody: Pomiary wykonywanych prac,
Procentowe ujęcie wykonywanych prac na dany dzień w stosunku do całości prac, które mają być wykonane, Stosunek kosztów poniesionych na dany dzień do całkowitych szacunkowych kosztów niezbędnych do zrealizowania zlecenia. Do kosztów poniesionych na dany dzień zalicza się jedynie te koszty, które dotyczą usług wykonywanych do tego dnia. Jedynie koszty dotyczące usług już wykonanych lub usług, które mają być wykonane, zalicza się do całkowitych szacunkowych kosztów transakcji. Jeżeli wyniku kontraktu nie można wiarygodnie oszacować, wówczas przychody uzyskane z tego tytułu są ujmowane tylko do wysokości poniesionych kosztów, które przedsiębiorstwo spodziewa się odzyskać. 1. Tabela prognozy sprzedaży Tytuł Rok prognozowany Rok zakończony Rok zakończony 31 grudnia 2012 31 grudnia 2011 31 grudnia 2010 Przychody z działalności operacyjnej Przychody ze sprzedaży towarów i produktów bez wyłączenia akcyzy 12 038 493 519,48 11 357 069 358,65 10 289 759 720,25 Podatek akcyzowy (740 230,86) (698 331,60) (1 046 295,93) Przychody ze sprzedaży towarów i produktów, w tym: 12 037 753 288,62 11 356 371 027,05 10 288 713 424,32 Sprzedaż energii elektrycznej 10 749 463 370,80 10 141 003 180,80 8 994 171 690,44 Sprzedaż regulacyjnych usług systemowych 53 828 576,56 50 781 676,30 25 884 521,44 Sprzedaż ciepła 682 245 082,96 643 816 116,56 693 100 275,17 Sprzedaż usług dystrybucyjnych 5 021 516,80 4 737 282,70 2 194 086,01 Sprzedaż węgla 98 800 405,80 93 207 930,20 93 557 700,44 Sprzedaż praw majątkowych pochodzenia energii 374 704 583,40 353 494 890,93 393 671 351,21 Pozostałe przychody z podstawowej działalności 73 489 745,94 69 329 949,56 83 133 799,61 Przychody ze sprzedaży usług 42 120 348,68 39 736 178,39 45 146 413,53 Przychody z najmu 16 470 477,16 15 538 186,70 15 547 736,90 Przychody z tytułu rekompensat KDT 180 730 010,60 170 500 010,04 180 151 814,78 Przychody z działalności operacyjnej ogółem 12 277 074 126,12 11 582 145 402,18 10 529 559 389,53 1.Źródło: Obliczenia własne na podstawie Jednostkowe sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2011 roku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską.
2. Tabela pozostałych przychodów operacyjnych Tytuł Zysk ze zbycia rzeczowych aktywów trwałych / wartości niematerialnych Rok prognozowany 31 grudnia 2012 Rok zakończony 31 grudnia 2011 Rok zakończony 31 grudnia 2010 9 380 396,60 9 380 396,60 - Dotacje 11 261871,94 11 261871,94 9 175 526,49 Rozwiązanie odpisów aktualizujących należności 998 737,44 998 737,44 3 442 823,37 Rozwiązanie odpisów aktualizujących pozostałych aktywów wartość 356 585,30 356 585,30 - Rozwiązywanie rezerw 14 496 808,56 14 496 808,56 172 174 490,57 Otrzymane kary, grzywny, odszkodowania 106 886 084,05 403 283 611,26 106 886 084,05 Zwrot podatków 310 909,54 310 909,54 2 150 700,33 Zwrot kosztów postępowania sądowego 210 172,80 210 172,80 348 573,52 Umorzenie zobowiązań 132 400,00 132 400,00 32 542,89 Rzeczowe aktywa trwałe otrzymane nieodpłatnie 1 092 422,62 1 092 422,62 156 233,41 Nadwyżki / Ujawnienia aktywów 9 540 352,20 9 540 352,20 14 540 187,70 Pozostałe 6 189 255,25 6 189 255,25 4 112 761,34 Pozostałe przychody operacyjny ogółem 152 271 954,30 457 253 523,53 313 019 923,67 2.Źródło: Obliczenia własne na podstawie Jednostkowe sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2011 roku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską. 3. Prognozowane sprawozdanie z całkowitych dochodów 2012 2011 2010 Przychody ze sprzedaży 12 038 493 519,48 11 357 069 358,65 10 289 759 720,25 Pozostałe przychody operacyjne 152 271 954,30 457 253 523,53 313 019 923,67 Koszt własny sprzedaży (8 011 077 915) (7 840 639 542,46) (7 794 502 996,75) Koszty sprzedaży (184 226 170,9) (173 798 274,41) (51 785 379,63) Koszty ogólnego zarządu (217 047 206,94) (217 047 206,94) (198 721 464,85) Pozostałe koszty operacyjne (578 884 032,28) (578 884 032,28) (150 585 105,29) Przychody finansowe 118 722 048,49 118 722 048,49 187 693 671,61 EBIT 3 318 252 197 3 347 751 918,11 2 834 678 039,04 Koszty finansowe (447 266 709,4) (421 949 725,87) (401 758 279,52) EBT 2 870 985 488,6 2 925 802 192,24 2 432 919 759,52 Podatek dochodowy (545 487 242,8) (564 469 979,69) (322 898 811,72) Wynik netto 2 325 498 245,8 2 361 332 121,55 2 110 020 947,80 3.Źródło: Obliczenia własne na podstawie Jednostkowe sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2011 roku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską.
Pomimo wzrostu sprzedaży o około 6% wynik netto zmalał o 1,5% z powodu zwiększenia kosztów produkcji. Podsumowanie Średni przyrost sprzedaży w roku 2011 w stosunku do roku 2010 wynosi około 12 %, biorąc dodatkowo pod uwagę dane z przeprowadzonej ankiety mówiące o stabilności w zakresie przychodów ze sprzedaży oraz umiarkowanie zmienną stabilność kosztów zmiennych przedsiębiorstwa założyłem średni przyrost sprzedaży na 2012 rok na poziomie 6% co zaprezentowałem w powyższej tabeli w kolumnie Rok prognozowany 31 grudnia 2012. Przyrost pozostałych przychodów operacyjnych w roku 2011 w stosunku do roku 2010 wynosi 46% ale wynika on głównie z rozwiązanych rezerw oraz kar (uważam że kary, grzywny oraz odszkodowani nie da się do końca przewidzieć dlatego plan na 2012 rok tych elementów przewiduje na poziomie 2010 roku, a pozostałe elementy zostały przyjęte na poziomie 2011 roku) co spowodowało że planowana wartość pozostałych przychodów operacyjnych ukształtowała się na poziomie 152 271 949 pln. Na podstawie danych wynikających z przeprowadzonej ankiety branża energetyczna charakteryzuję się umiarkowanie stabilnym poziomem sprzedaży i kosztów, co również ma odzwierciedlenie w zaprezentowanym planowanym wyniku.
Spis tabel 1. Tabela prognozy sprzedaży... 4 2. Tabela pozostałych przychodów operacyjnych. 5 3. Prognozowane sprawozdanie z całkowitych dochodów... 5 Bibliografia 1. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value - Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 2. Jednostkowe sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2011 roku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską. 3. Opinia i raport Niezależnego Biegłego Rewidenta Rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2011 roku. 4. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 5. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 6. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 7. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 8. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 9. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 10. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 11. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 12. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 13. Dudycz Tadeusz, Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 14. Michalski Grzegorz (2010) Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment. Romanian Journal of Economic Forecasting vol. 13 iss 1 pp 198-214
15. Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 16. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. 17. Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 18. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358. 19. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 20. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. 21. Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 22. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 23. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 24. W.Pluta, G.Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, CHBeck, Warszawa 2005 25. T.Jajuga, T.Słoński; Finanse spółek. Długoterminowe decyzje finansowe, Wyd. AE we Wrocławiu 1999 26. Zarzadzanie finansami firm - teoria i praktyka, PNAE No. 1159, pp. 260-273, B. Bernas, W. Pluta, Wroclaw, 2007 27. Holliwell J., Ryzyko finansowe. Metody identyfikacji i zarządzania ryzykiem finansowym, K.E. Liber, Warszawa 2001 Chong.