Raport z ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w roku szkolnym 2016/2017 w Gimnazjum nr 1 im. Marka Kotańskiego w Glinojecku Koncepcja badania 1.1 Podstawa prawna Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2015 roku w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. poz. 1270) 1.2 Przedmiot ewaluacji Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. 1.3 Cele ewaluacji Zebranie informacji na temat zakresu czynności służących: a) doskonaleniu działań szkoły, służących rozwijaniu kompetencji czytelniczych, b) modyfikacji metod upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży 1.4 Pytania kluczowe a) Z jaką częstotliwością uczniowie czytają książki/prasę w czasie wolnym? b) Po jaki rodzaj książek/prasy uczniowie sięgają najczęściej? c) Kto lub co ma największy wpływ na kształcenie nawyków czytelniczych ucznia? d) Jaka jest strategia czytania przez uczniów książek i co mogłoby wpłynąć na odpowiednie podejście do ich czytania? e) W jaki sposób nauczyciele upowszechniają czytelnictwo wśród uczniów i które z zastosowanych metod wymagają zintensyfikowania lub modyfikacji? f) Co sprawia, że uczniowie czytają książki (mocne strony)? g) Co wpływa na brak zainteresowania czytaniem (słabe strony)? 1.5 Kryteria ewaluacji a) Zespołowość planowania działań i analizy pracy b) Skuteczność podjętych działań c) Użyteczność przeprowadzonych badań i analizy zainteresowań czytelniczych gimnazjalistów w celu poprawy stanu czytelnictwa oraz wzbogacenia księgozbioru biblioteki szkolnej w aktualne nowości książkowe
1.6 Informacje dotyczące sposobu przeprowadzenia ewaluacji a) Wskazanie źródeł informacji, metod i narzędzi badawczych Powołany zespół ds. ewaluacji wewnętrznej opracował projekt, harmonogram i narzędzia badawcze ewaluacji. Zastosował metodę triangulacji źródeł, badając 122 rodziców, 56 uczniów klas pierwszych, 66 uczniów klas drugich i 51 uczniów klas trzecich oraz 23 nauczycieli za pomocą opracowanych ankiet. b) Harmonogram ewaluacji Czynności Odpowiedzialni Termin Opracowanie pytań Zespół wrzesień 2016 r. kluczowych zakresu ewaluacji Opracowanie narzędzi Zespół listopad 2016 r. badawczych Przeprowadzenie badań Zespół grudzień 2016 r. kwiecień 2017 r. Analiza wyników badań Zespół maj 2017 r. Opracowanie raportu Zespół czerwiec 2017 r. Przedstawienie raportu Zespół 13 czerwca 2017 r. Dyrektorowi szkoły Prezentacja raportu Radzie Pedagogicznej Zespół 19 czerwca 2017 r. 1.7 Odbiorcy ewaluacji a) Dyrektor b) nauczyciele c) uczniowie d) rodzice 1.8 Czas przeprowadzenia ewaluacji wrzesień 2016 r. czerwiec 2017 r. 1.9 Sposób upowszechniania wyników raportu a) Prezentacja i dyskusja podczas zebrania Rady Pedagogicznej b) Zamieszczenie na stronie internetowej szkoły c) Prezentacja uczniom podczas godzin wychowawczych (najważniejsze informacje) d) Prezentacja rodzicom na zebraniach (najważniejsze informacje)
Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród uczniów gimnazjum - wyniki ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli: Jaka jest wielkość księgozbioru (liczba książek) w Twoim domu? Więcej niż 150 książek 18 50-150 książek 5 20-50 książek 0 5-10 książek 0 0-5 książek 0 22% 0% 0% 0% Jaka jest wielkość księgozbioru (liczba książek) w Twoim domu? Więcej niż 150 książek 50-150 książek 20-50 książek 78% 5-10 książek 0-5 książek Większość ankietowanych nauczycieli (78%) zadeklarowało posiadanie w domu więcej niż 150 książek, natomiast 22 % określiło wielkość swojego domowego księgozbioru na 50-150 książek.
Jak często czytasz książki w wolnym czasie? Codziennie lub prawie codziennie 10 Co najmniej raz w miesiącu 3 Co najmniej raz w tygodniu 5 Kilka razy w roku 4 Rzadziej niż raz w roku lub nigdy 1 17% 4% 44% Jak często czytasz książki w wolnym czasie? Codziennie lub prawie codziennie Co najmniej raz w miesiącu Co najmniej raz w tygodniu 22% 13% Kilka razy w roku Rzadziej niż raz w roku lub nigdy 44% ankietowanych czyta książki codziennie lub prawie codziennie. Zbliżoną liczbę stanowią osoby sięgające po woluminy raz w miesiącu (13 %), raz w tygodniu (22%) i kilka razy w roku (17 %). Jedna osoba (4 %) czyta rzadziej niż raz w roku lub nigdy. Ile książek przeczytałaś /-łeś w zeszłym roku? Więcej niż 21 książek 5 10-20 książek 6 4-9 książek 8 2-3 książki 2 2 lub 1 książkę 1 W ogóle 1
9% 4% 4% łeś w zeszłym roku? Ile książek przeczytałaś /- 22% Więcej niż 21 książek 10-20 książek 4-9 książek 35% 26% 2-3 książki 2 lub 1 książkę W ogóle Najwięcej nauczycieli (35%) zadeklarowało, że przeczytało w zeszłym roku 4-9 książek, natomiast najmniej (4% i 4%) sięgnęło po 1-2 książki lub w ogóle. Tylko 5 osób (22%) przeczytało więcej niż 21 książek. Jakie książki czytasz w czasie wolnym? Literatura faktu, reportaże, biografie 15 Literatura obyczajowa 13 Literatura kryminalna, sensacyjna, thrillery 9 Książki popularnonaukowe 9 Książki historyczne 7 Poradniki 7 Literatura przygodowa 4 Literatura dziecięca 3 Encyklopedie, słowniki, atlasy 5 Literatura religijna 5 Fantastyka 2 Lektury szkolne 3 Komiksy 0 Nie czytam 1 Inne 0
6% 1% 0% 0% 2% 4% 18% Jakie książki czytasz w czasie wolnym? Literatura faktu, reportaże, biografie Literatura obyczajowa Literatura kryminalna, sensacyjna, thrillery Książki popularnonaukowe 6% Książki historyczne Poradniki 4% 5% 8% 16% Literatura przygodowa Literatura dziecięca Encyklopedie, słowniki, atlasy Literatura religijna 8% 11% 11% Fantastyka Lektury szkolne Komiksy Nie czytam Inne Największą popularnością wśród nauczycieli cieszy się literatura faktu, reportaże i biografie (18%) oraz literatura obyczajowa (16%). Najmniej osób sięga po fantastykę (2%) i lektury szkolne (4%). Nikt nie czyta komiksów, a jedna osoba nie czyta w ogóle. Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? Wystarczające 8 Niewystarczające 7 Nie znam zasobów biblioteki szkolnej 8 Bardzo bogate 0
0% Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? 35% 35% Wystarczające Niewystarczające Nie znam zasobów biblioteki szkolnej Bardzo bogate 30% Taka sama ilość ankietowanych uznała jakość zasobów biblioteki szkolnej za wystarczające i stwierdziła, że nie zna tychże zasobów (po 35 %), natomiast 30% uważa, iż są one niewystarczające. Czy w pracy z uczniami zachęcasz ich do korzystania z biblioteki? Tak, często 8 Tak, ale rzadko 12 Nie 3 13% Czy w pracy z uczniami zachęcasz ich do korzystania z biblioteki? 35% Tak, często Tak, ale rzadko 52% Nie
Ponad połowa ankietowanych (52%) zachęca uczniów do korzystania z biblioteki, ale robi to rzadko. Do częstej zachęty przyznało się 35%, a tylko 13% stwierdziło, że nie proponuje uczniom korzystania z zasobów biblioteki. W jaki sposób rozwijasz kompetencje czytelnicze swoich uczniów w procesie dydaktycznym? Praca z książką w czasie lekcji 14 Prezentowanie ciekawych książek i czasopism 8 Zachęcanie do udziału w konkursach 10 Wyjścia i wyjazdy na spektakle teatralne i filmy 14 Współpraca z biblioteką miejską 5 Inne 1 10% 2% 27% W jaki sposób rozwijasz kompetencje czytelnicze swoich uczniów w procesie dydaktycznym? Praca z książką w czasie lekcji 27% Prezentowanie ciekawych książek i czasopism Zachęcanie do udziału w konkursach 15% Wyjścia i wyjazdy na spektakle teatralne i filmy 19% Najwięcej procent ankietowanych (po 27%) rozwija kompetencje czytelnicze uczniów pracując z książką w czasie lekcji oraz organizując wyjścia i wyjazdy na spektakle teatralne i filmy. Do współpracy z biblioteką przyznaje się tylko 10 % badanych, a jedna osoba zachęca do czytania prasy sportowej.
Czy w pracy z uczniami wykorzystujesz konkretne zasoby biblioteczne? Tak, często 5 Tak, ale rzadko 7 Nie 11 22% Czy w pracy z uczniami wykorzystujesz konkretne zasoby biblioteczne? Tak, często 48% Tak, ale rzadko 30% Nie Nauczyciele raczej nie wykorzystują konkretnych zasobów bibliotecznych (48%), a jeśli już to robią - to rzadko (30%). Czy korzystasz z zasobów biblioteki szkolnej? Tak, ale rzadko 13 Tak, często 3 Nie 7 30% Czy korzystasz z zasobów biblioteki szkolnej? Tak, ale rzadko 13% 57% Tak, często Nie
Aż 57% ankietowanych przyznaje, że rzadko korzysta z zasobów biblioteki szkolnej, a tylko 13% robi to często. Jakie książki (podaj tytuły, gatunki itp.), Twoim zdaniem, powinny się znaleźć w bibliotece szkolnej? Książki fantasy dla młodzieży - 3 Tomiki poezji - 1 Klasyka literatury młodzieżowej - 1 Nowsze wydania słowników - 1 Literatura przygodowa - 1 Książki historyczne - 2 Książki popularnonaukowe - 1 Lektury szkolne - 3 Najnowsze pozycje literatury młodzieżowej - 4 Seria książek o Mikołajku Rene Goscinnego - 1 Klasyka literatury polskiej - 1 Książki dotyczące współczesnych patologii, nałogów - 1 Nowości wydawnicze - 1 Brak odpowiedzi - 9 Nie znam zasobów biblioteki szkolnej - 1 Trudno powiedzieć - 1 Tytuły książek, które proponują nauczyciele: Hobbit, czyli tam i z powrotem Władca Pierścieni Harry Potter Quo vadis Pamiętnik narkomanki Ćpun Aż 9 osób na powyższe pytanie nie udzieliło odpowiedzi. W centrum zainteresowań nauczycieli znalazła się literatura fantasy dla młodzieży, najnowsze pozycje literatury młodzieżowej oraz lektury szkolne.
Jak oceniasz obecny szkolny zestaw lektur obowiązkowych? Nie znam szkolnego zestawu lektur 9 Dobrze 7 Średnio 7 Bardzo dobrze 0 Żle 0 Bardzo źle 0 Nie ma takiego zestawu 0 30% 0% 0% 0% 0% Jak oceniasz obecny szkolny zestaw lektur obowiązkowych? 39% Nie znam szkolnego zestawu lektur Dobrze Średnio Bardzo dobrze Żle 31% Bardzo źle Nie ma takiego zestawu Nikt z ankietowanych nie ocenia obecnego szkolnego zestawu lektur obowiązkowych bardzo dobrze, źle, bardzo źle, ale aż 39% przyznaje się do braku wiedzy na ten temat. Czy uważasz, że książka to dobry prezent dla Ciebie? Tak 22 Nie 1 Nie wiem 0
4% 0% Czy uważasz, że książka to dobry prezent dla Ciebie? Tak Nie Nie wiem 96% Prawie wszyscy (96%) ankietowani uznali książkę za dobry prezent dla nich, a tylko jedna osoba sądzi, że byłby to prezent nietrafiony. WNIOSKI (do ankiety dla nauczycieli): 1. Na rozwijanie kompetencji czytelniczych i upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży duży wpływ ma biblioteka szkolna. Wielu nauczycieli nie zna jednak jej zasobów, prawie tyle samo osób twierdzi, że są one niewystarczające i porównywalna liczba, że wystarczające. Tak znaczna rozbieżność świadczy o słabym zainteresowaniu nauczycieli tym ważnym miejscem w szkole. Przyznają, że rzadko zachęcają podopiecznych do korzystania z biblioteki. 2. Nauczyciele rozwijają kompetencje czytelnicze swoich uczniów w procesie dydaktycznym, najczęściej pracując z książką w czasie lekcji, organizując wyjścia i wyjazdy na spektakle teatralne i filmy, a także zachęcając do udziału w różnorodnych konkursach czy prezentując ciekawe książki czy czasopisma. Niektórzy nakłaniają uczniów do korzystania z zasobów biblioteki miejskiej i zachęcają do czytania prasy sportowej. 3. Mimo iż nauczyciele niezbyt dobrze znają zasoby biblioteki szkolnej, proponują ich wzbogacenie o nowości wydawnicze dla młodzieży, w tym dotyczące współczesnych patologii, książki fantasy, lektury szkolne w dostatecznej liczbie egzemplarzy, książki historyczne, przygodowe, popularnonaukowe, tomiki poezji, klasykę literatury.
4. Nie podlega dyskusji fakt, iż by przekonać innych do czytania, należy samemu do książek sięgać jak najczęściej. Dużo osób deklaruje, że ich księgozbiór jest bogaty, a sami dość często czytają, choć jedna osoba przyznała się, że w ubiegłym roku nie sięgnęła nawet po jedną książkę. Książki, które czytają nauczyciele są bardzo zróżnicowane gatunkowo, choć najczęściej wymieniana była literatura faktu, reportaże, biografie, literatura obyczajowa, kryminalna, sensacyjna i thrillery, rzadziej książki popularnonaukowe, historyczne czy poradniki. Najmniejszą poczytnością cieszy się literatura przygodowa, dziecięca, fantastyka, książki religijne czy komiksy. Niektórzy sięgają po encyklopedie, słowniki lub atlasy. Nikt nie czyta lektur szkolnych. Nikt również nie zaproponował innych niż wymienione w ankiecie książek. Jedna osoba w ogóle książek nie czyta i również jedna osoba uznała, że książka nie byłaby dla niej dobrym prezentem. Pozostali ankietowani zaakceptowali książkę jako dobry prezent. Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród uczniów gimnazjum - wyniki ankiet przeprowadzonych wśród rodziców: Czy posiadają Państwo w domu księgozbiór? A. Tak 113 B. Nie 9 Czy posiadają Państwo w domu księgobiór? 7% A. Tak B. Nie 93% Zdecydowana większość (93%) ankietowanych osób twierdzi, że posiada w domu księgozbiór, natomiast zaledwie 7% osób odpowiedziało, że nie posiadają księgozbioru.
Jeżeli tak to jakie książki znajdują się w Państwa bibliotece? A. Encyklopedyczno-infomacyjne 94 B. Popularnonaukowe 56 C. Literatura piękna 45 D. Baśnie 34 E. W tym lektury 30 Jeżeli tak, to jakie książki znajdują się w Państwa bibliotece? 13% 12% 36% A. Encyklopedycznoinfomacyjne B. Popularnonaukowe 17% 22% C. Literatura piękna D. Baśnie E. W tym lektury Największą popularnością cieszą się książki encyklopedyczno-informacyjne, ponieważ w swoich bibliotekach posiada je aż 36% badanych, nieco mniejszą książki popularnonaukowe 22%, na miejscu trzecim znalazła się literatura piękna 17%, na czwartym baśnie 13% i na miejscu piątym lektury szkolne 12%. Czy Państwa dziecko ma w domu własną biblioteczkę? A. Tak 86 B. Nie 36 Czy Państwa dziecko ma w domu własną biblioteczkę? 30% 70% A. Tak B. Nie
70% ankietowanych rodziców odpowiedziało, że ich dziecko nie posiada w domu własnej biblioteczki, natomiast 30% na postawione pytanie odpowiedziało pozytywnie. Czy zachęcają Państwo dzieci do czytania książek? A. Tak 114 B. Nie 8 Czy zachęcają Państwo dzieci do czytania książek? 7% 93% A. Tak B. Nie Zdecydowana większość rodziców uczestniczących w ankiecie odpowiedziała, że zachęcają swoje dzieci do czytania książek, jest to aż 93% badanych, zaś zaledwie 7% odpowiedziało, że nie zachęca dzieci do czytania. Z jakich źródeł pochodzą książki, które czyta dziecko? A. Z biblioteczki domowej 40 B. Z biblioteki szkolnej 95 C. Z Miejskiej Biblioteki Publicznej 74 D. Z innych źródeł 36
Z jakich źródeł pochodzą książki, które czyta dziecko? A. Z biblioteczki 30% 15% 16% 39% domowej B. Z biblioteki szkolnej C. Z Miejskiej Biblioteki Publicznej D. Z innych źródeł Z podanych danych możemy wywnioskować, że dzieci najczęściej czytają książki, które pochodzą z biblioteki szkolnej - jest to aż 39%, nieco mniej, bo 30% z Miejskiej Biblioteki Publicznej, z książek znajdujących się w domu korzysta zaledwie 16% dzieci ankietowanych rodziców, a 15% czyta książki pochodzące z innych źródeł. Czy kupili Państwo dziecku w ostatnim roku jakąś książkę? A. Tak 54 B. Nie 68 Czy kupili Państwo dziecku w ostatnim roku jakąś książkę? 56% 44% A. Tak B. Nie 70% ankietowanych rodziców kupiło w ciągu ostatniego roku swojemu dziecku książkę, natomiast 30% nie podjęło się takiego kroku.
Jeżeli tak, proszę o tytuł i nazwisko autora. Nie pamiętam 9 "Harry Potter i Przeklęte Dziecko", Jack Thorne 8 "Dziewczyna z pociągu", Paula Hawkins 6 "Złodziejka marzeń", Anna Sakowicz 4 "Córeczka", Liliana Fabiańska 3 "Chata", William P. Young 6 "Robert Lewandowski. Nienasycony", Paweł Wilkowicz 2 "Harry Potter i Zakon Feniksa", J.K.K. Rowling 2 "Starcie Królow", G.R.R. Martin 1 "Urodzona o Północy", C.C. Hunter 1 "Zwiadowcy", John Flanagan 1 "Hopeless", Colleen Hoover 1 "Nocny motyl", Iga Wiśniewska 1 "Taniec z Aniołem", Ake Edwardson 1 "Encyklopedia Piłki Nożnej", Wydawnictwo Publicat 1 "Ronaldo. Chłopiec, który wiedział czego chce", Yvette Żółtowska-Darska 1 "Ronaldo. Obsesja doskonałości", Luca Caioli 1 "Galop '44", Monika Kowaleczko-Szumowska 1 "Andres Iniesta. Artysta futbolu. Gra mojego życia", A. Iniesta, M. Lopez 1 "Twój dziennik fitness", Ewa Chodakowska, Kavoukis Lefteris 1 "Kaiko. It's only a game", Poznański Karol 1 "Pierwsza Encyklopedia. Samoloty", Opracowanie Zbiorowe 1 Czy Państwa dziecko kupuje jakieś czasopismo? A. Tak 45 B. Nie 77 Czy Państwa dziecko kupuje jakieś czasopismo? 63% 37% A. Tak B. Nie
Z odpowiedzi na pytanie wynika, że 63% dzieci ankietowanych rodziców nie kupuje czasopism, a procent dzieci, jaki kupuje czasopisma wynosi 37. Jeżeli tak, proszę podać tytuły. 1. Bravo 15 2. Gigant Mamut 6 3. Glamour 14 4. Przegląd Sportowy 25 5. Skarb Kibica 15 6. Nie pamiętam tytułu 20 Jeżeli tak, proszę podać tytuły czasopism. 1. Bravo 16% 21% 16% 6% 15% 26% 2. Gigant Mamut 3. Glamour 4. Przegląd Sportowy 5. Skarb Kibica 6. Nie pamiętam tytułu Jak wynika z ankiety dzieci kupują różne czasopisma. Największym powodzeniem cieszy się Przegląd Sportowy (26%), nieco mniejszym Bravo i Skarb Kibica (16%), zaledwie o 1% mniejszym czasopismo modowe Glamour, najmniejszym powodzeniem cieszy się komiks Gigant Mamut (6%), natomiast 21% rodziców nie pamięta tytułu czasopisma, które czyta ich dziecko. Jak często Państwa dziecko korzysta z zasobów biblioteki szkolnej? A. Bardzo często 13 B. Często 39 C. Rzadko 65 D. Wcale 5
Jak często Państwa dziecko korzysta z biblioteki szkolnej? 53% 4% 11% 32% A. Bardzo często B. Często C. Rzadko D. Wcale Rodzice na pytanie: Jak często Państwa dziecko korzysta z zasobów biblioteki szkolnej, udzielili różnych odpowiedzi. Największy procent uzyskała odpowiedź "rzadko" (43%), nieco mniej "często" (35%), odpowiedź "bardzo często" uzyskała wynik wynoszący 18%, natomiast "wcale" zaledwie 5%. Jakie działania Pani/Pana zdaniem należy podjąć, aby dzieci chętniej sięgały po książkę? A. Utworzyć koła naukowe, które będą zachęcały do czytania książek 54 B. Oprócz lektur obowiązkowych wprowadzić lektury dla chętnych za dodatkową ocenę 45 C. Wprowadzić 1 lub więcej dni w miesiącu w szkole, który będzie poświęcony książkom 28 D. Wprowadzić konkursy, np.. Pięknego czytania czy znajomości książek/lektur 36 E. Organizowanie wycieczek do największych bibliotek w kraju 14 G. Nie mam pomysłu 25
Jakie działania Pani/Pana zdaniem należy podjąć, aby dzieci chętniej sięgały po książkę? A. Utoworzyć koła naukowe, które będą zachęcały do czytania książek 18% 7% 12% 14% 27% 22% B. Oprócz lektur obowiązkowych wprowadzić lektury dla chętnych za dodatkową ocenę C. Wprowadzić 1 lub więcej dni w miesiącu w szkole, który będzie poświęcony książkom D. Wprowdzić konkursy, np.. Pięknego czytania czy znajomości książek/lektur E. Organizowanie wycieczek do największych bibliotek w kraju G. Nie mam pomysłu Odpowiedzi rodziców były do siebie bardzo zbliżone lub pokrywały się ze sobą, co możemy tu zauważyć. Największa część rodziców, bo aż 27%, uważa, że w szkole powinny powstać koła naukowe zachęcające dzieci do czytania książek. 22% rodziców uważa, że oprócz lektur obowiązkowych powinny być wprowadzone lektury dla chętnych za dodatkową ocenę. 18% uważa, że dobrym pomysłem jest wprowadzenie konkursów. Według 14% rodziców powinno się wprowadzić w szkole przynajmniej 1 dzień w miesiącu poświęcony promocji książek. 12% nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie lub nie miało zdania, natomiast 7% rodziców uważa, że ciekawe byłoby zorganizowanie wycieczek do największych bibliotek w Polsce, aby zachęcić dzieci do czytania. WNIOSKI (do ankiety dla rodziców): 1. Zdecydowana większość ankietowanych rodziców posiada w swoim domu księgozbiór, jest to aż 93% badanych. 2. Zdecydowana większość posiada w domu książki encyklopedyczno-informacyjne oraz popularnonaukowe. 3. Dzieci ankietowanych rodziców również posiadają w domu swoją własną biblioteczkę. 4. Ankietowani rodzice utrzymują, że zachęcają swoje dzieci do czytania książek. 5. Najczęstszym miejscem w które dzieci udają się w celu zdobycia książki są biblioteki miejsckie lub szkolne, 1/3 dzieci ankietowanych rodziców czerpie z książek pochodzących z biblioteki domowej lub innych źródeł. 6. W ciągu ostatniego roku 2/3 anietowanych rodziców kupiło swojemu dziecko książkę.
7. Wśród gatunków książek, jakie rodzice kupują swoim dzieciom przeważają gatunki fantastyczne. Zainteresowaniem cieszą się również książki biograficzne (głównie sportowców). 8. Mniej niż połowa dzieci badanych rodziców kupuje jakieś czasopisma, zdecydowana większość nie kupuje czasopism. 9. Największym powodzeniem wśród dzieci, które kupują czasopisma cieszą się magazyny sportowe, nieco mniejszym modowe lub młodzieżowe. 10. Zdecydowana większość dzieci ankietowanych rodziców z biblioteki szkolnej korzysta "często" lub "rzadko". 11. Rodzice uważają, że dobrym pomysłem, aby zachęcić dzieci do czytania książek jest utworzenie kół naukowych poszerzających wiedzę dzieci na temat książek lub wprowadzenie lektur dodatkowych, dla chętnych dzieci. Ponadto, popularnością wśród rodziców cieszą się konkursy książkowe lub organizowanie dnia książki w szkole. Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród uczniów gimnazjum - wyniki ankiet przeprowadzonych wśród uczniów: Czy lubisz czytać książki? tak 72 nie 63 63; 47% 72; 53% Czy lubisz czytać książki? tak nie Ponad połowa ankietowanych uczniów 47 % twierdzi, że lubi czytać książki. 53 % badanych wskazuje, że nie lubi czytać książek.
Jak często czytasz książki? Codziennie lub prawie codziennie 17 Co najmniej raz w tygodniu 19 Co najmniej raz w miesiącu 40 Kilka razy w roku 65 Rzadziej niż raz w roku lub nigdy 37 37; 21% 65; 36% 17; 10% 19; 11% 40; 22% Jak często czytasz książki? Codziennie lub prawie codziennie Co najmniej raz w tygodniu Co najmniej raz w miesiącu Kilka razy w roku Rzadziej niż raz w roku lub nigdy Najwięcej badanych 36% - czyta książki kilka razy w roku. Nieco mniej 22% co najmniej raz w miesiącu, 21% rzadziej niż raz w roku lub nigdy, 11 % co najmniej raz w tygodniu, a 10 % czyta codziennie lub prawie codziennie.
Jakie książki lubisz czytać najbardziej? Literatura faktu, reportaże, biografie 12 Literatura obyczajowa 9 Literatura kryminalna, sensacyjna, thrillery 41 Książki popularnonaukowe 14 Książki historyczne 13 Poradniki 20 Literatura przygodowa 43 Literatura dziecięca 6 Encyklopedie, słowniki, atlasy 6 Literatura religijna 4 Fantastyka 48 Lektury szkolne 21 Komiksy 26 Nie czytam 35 Inne 11 Jakie książki lubisz czytać najbardziej? Literatura faktu, reportaże, biografie 11; 4% 12; 4% 9; 3% Literatura obyczajowa 35; 11% Literatura kryminalna, sensacyjna, thrillery Książki popularnonaukowe 26; 8% 41; 13% 14; 5% Książki historyczne Poradniki Literatura przygodowa 21; 7% 48; 16% 43; 14% 13; 4% 20; 6% Literatura dziecięca Encyklopedie, słowniki, atlasy Literatura religijna Fantastyka Lektury szkolne 4; 1% 6; 2% 6; 2% Komiksy Nie czytam Inne
Najchętniej badani uczniowie czytają literaturę fantastyczną (16 %). Często sięgają po literaturę przygodową 14%. Dużym powodzeniem cieszy się literatura sensacyjna, kryminały i thrillery (13 %). 11 % odpowiedziało, że nie czyta w ogóle. 8 % ankietowanych wybiera komiksy, 7% lektury szkolne, 6 % poradniki, 5 % książki popularnonaukowe, 4% książki historyczne, literaturę faktu, reportaże, biografie i inne, np. książki przyrodnicze. 2 % wskazało literaturę dziecięcą, encyklopedie, atlasy i słowniki. Wyniki badań wskazują, iż najrzadziej uczniowie czytają literaturę religijną. Czym jest dla Ciebie czytanie książek? Przyjemnością i relaksem 35 Źródłem wiedzy 39 Chęcią przeżycia przygody 23 Sposobem na spędzanie wolnego czasu 45 Przykrym obowiązkiem 57 Inna odpowiedź 19 19; 9% 35; 16% Czym jest dla Ciebie czytanie książek? Przyjemnością i relaksem Źródłem wiedzy 57; 26% 39; 18% Chęcią przeżycia przygody 45; 21% 23; 10% Sposobem na spędzanie wolnego czasu Przykrym obowiązkiem Inna odpowiedź Badani uczniowie odpowiedzieli, że czytanie książek jest dla nich przykrym obowiązkiem 26%. 21% uczniów powiedziało, że czytanie to dla nich sposób na spędzanie wolnego czasu. 18% spośród ankietowanych twierdzi, iż z książek czerpie wiedzę, dla 16 % czytanie to przyjemność i relaks. 10 % ankietowanych uważa, że sięga po dobrą książkę w celu przeżycia niezwykłej przygody. 9% uczniów udzieliło innych odpowiedzi, np. czytanie to: nic ciekawego, kara, marnowanie czasu, obowiązek na język polski.
Jaka jest wielkość księgozbioru (liczba książek) w Twoim domu? Więcej niż 150 książek 19 50-150 książek 37 20-50 książek 59 5-10 książek 34 0-5 książek 20 20; 12% 19; 11% Jaka jest wielkość księgozbioru (liczba książek) w Twoim domu? Więcej niż 150 książek 34; 20% 37; 22% 50-150 książek 20-50 książek 5-10 książek 59; 35% 0-5 książek Uczniowie posiadają w swojej biblioteczce nieznaczną ilość książek: 35 % ankietowanych w ilości od 20 do 50, 22 % zgromadziło od 50 do 150 książek. 20 % uczniów deklaruje, iż ma nie więcej niż 10 książek. 12% uczniów posiada w domu 5 książek. 11% deklaruje jednak, że ich biblioteka przekracza 150 pozycji. Skąd czerpiesz wiedzę na temat interesujących książek? Od rodziców 24 Od nauczycieli 38 Od kolegów 33 Od dziadków 8 Od rodzeństwa 15 Z mediów 60 Inna odpowiedź 7
60; 32% 7; 4% 24; 13% 38; 21% Skąd czerpiesz wiedzę na temat interesujących książek? Od rodziców Od nauczycieli Od kolegów Od dziadków 15; 8% 33; 18% Od rodzeństwa Z mediów 8; 4% Inna odpowiedź Największa ilość badanych uczniów 32% twierdzi, że wiedzę na temat interesujących książek czerpie z mediów. Wielu gimnazjalistów 21 % odpowiedziało, że to nauczyciele kształtują ich gusta czytelnicze, 18% o ciekawych książkach dowiaduje się od kolegów. 13% odpowiedziało, że to rodzice są dla nich źródłem wiedzy na temat ciekawych książek. 8% za autorytet w tej dziedzinie uważa rodzeństwo, 4% dziadków, 4% uczniów udzieliło innej odpowiedzi, np. pracownik biblioteki. Skąd pochodzą książki, które czytasz? Z biblioteki szkolnej 85 Z biblioteki publicznej 59 Z księgarni 34 Pożyczam od znajomych 10 Z domowej biblioteki 28 Z księgozbioru elektronicznego 21 Inna odpowiedź 7
7; 3% 21; 9% 28; 11% 10; 4% 34; 14% 85; 35% Skąd pochodzą książki, które czytasz? Z biblioteki szkolnej Z biblioteki publicznej Z księgarni Pożyczam od znajomych Z domowej biblioteki Z księgozbioru elektronicznego 59; 24% Inna odpowiedź Największa ilość uczniów 35% sądzi, że książki, które czyta pochodzą z biblioteki szkolnej, 24% wskazało bibliotekę publiczną, 14% księgarnię, 11% bibliotekę domową, 9% księgozbiór elektroniczny, 4% pożycza od znajomych, a 3% udzieliło innej odpowiedzi, np. ze sklepu lub nie czytam. Czy korzystasz z zasobów biblioteki szkolnej? Tak, ale rzadko 128 Tak, często 13 Nie 25 13; 8% 25; 15% Czy korzystasz z zasobów biblioteki szkolnej? Tak, ale rzadko Tak, często 128; 77% Nie
77% ankietowanych uczniów odpowiedziało, że korzysta z biblioteki szkolnej, ale rzadko, 15% deklaruje, iż nie korzysta z zasobów biblioteki szkolnej. 8% gimnazjalistów często korzysta z biblioteki szkolnej. Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? Wystarczające 84 Niewystarczające 49 Nie znam zasobów biblioteki szkolnej 39 Bardzo bogate 5 5; 3% Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? 39; 22% 84; 47% Wystarczające Niewystarczające 49; 28% Nie znam zasobów biblioteki szkolnej Bardzo bogate Prawie połowa uczniów 47% sądzi, że zasoby biblioteki szkolnej są wystarczające. 28% sądzi, że nie są wystarczające, 22% odpowiedziało, iż nie zna zasobów biblioteki szkolnej. Najmniejsza ilość uczniów 3 % jest zdania, że zasoby biblioteki szkolnej są bardzo bogate. Jak oceniasz obecny szkolny zestaw lektur obowiązkowych? Dobrze 46 Średnio 69 Bardzo dobrze 11 Źle 21 Bardzo źle 15
15; 9% Jak oceniasz obecny szkolny zestaw lektur obowiązkowych? Dobrze 21; 13% 46; 28% Średnio 11; 7% Bardzo dobrze Źle 69; 43% Bardzo źle 43% ankietowanych gimnazjalistów zestaw lektur szkolnych ocenia średnio, 28% bardzo dobrze, 13 % źle, 9% bardzo źle, 7% zaś bardzo dobrze. Którą formę książki wolisz? Książka drukowana 101 E-book 70 70; 41% Którą formę książki wolisz? Książka drukowana 101; 59% E-book Uczniowie w większości 59% odpowiedziało, że woli książkę w formie tradycyjnej. Pozostali 41 % uznali, iż bardziej odpowiada im e-book.
Uczniowie uważają, że w bibliotece szkolnej powinny znaleźć się następujące gatunki literackie: - literatura przygodowa 21 uczniów - literatura fantastyczna- 17 uczniów - literatura kryminalna 11 uczniów - horrory 9 uczniów - komedie 4 uczniów - romanse 4 uczniów - historyczne 3 uczniów - sensacyjne - 3 uczniów - thrillery 3 uczniów - książki akcji- 1 uczeń - bestsellery- 1 uczeń - biografie - 1 uczeń - detektywistyczne 1 uczeń - książki erotyczne 1 uczeń - komiksy 1 uczeń - literatura młodzieżowa 1 uczeń - książki patriotyczne 1 uczeń - literatura popularnonaukowe 1 uczeń - książki psychologiczne 1 uczeń - książki przyrodnicze - 1 uczeń Nazwiska autorów, których polecają uczniowie: - Fitzpatric B., Green J., Hunter C. C, King S., Tolkien J. R. R., Riordan R., Rowling J.K. Tytuły książek, które polecają uczniowie: 50 twarzy Greya Biblia Bogowie Olimpijscy Buszujący w zbożu Był sobie pies Chata Chłopak na zastępstwo Dary Anioła Dziennik Cwaniaczka Galop 44 Harry Potter Hopeless Krime Story Moje życie obok Niebezpieczne kłamstwa Nocny motyl O bossach polskiej mafii Przeznaczenie puka do drzwi Ronaldo obsesja doskonałości Stowarzyszenie umarłych poetów Szeptem Szukając Kopciuszka
Urodzona o północy Vasco da Gama Wróć, jeśli pamiętasz Za niebieskimi drzwiami Zostań, jeśli kochasz Zwiadowcy Wnioski (do ankiety dla uczniów): 1. Wyniki przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej dowodzą, iż większość uczniów przejawia zamiłowanie do czytelnictwa. 2. Ponad połowa uczniów sięga po książkę jedynie kilka razy w roku, codziennie zaś lub prawie codziennie czyta tylko 10% gimnazjalistów. Uczniowie najchętniej sięgają po literaturę fantastyczną i przygodową, najrzadziej zaś po książki religijne. 3. Uczniowie deklarują, że największy wpływ na dokonywane przez nich wybory literackie mają media i nauczyciele. 4. Ponad połowa uczniów stwierdziła, że większość książek, które czyta pochodzą z bibliotek (szkolnej i publicznej). Zdecydowana większość odpowiedziała, że korzysta z biblioteki szkolnej, choć dzieje się to rzadko. Ponad 80% ocenia zasoby biblioteki jako wystarczające. 5. Szkolny zestaw lektur został oceniony przez uczniów średnio i dobrze. 6. Niepojący jest fakt, że bardzo duża ilość uczniów uważa, że czytanie książek jest jedynie przykrym obowiązkiem. Wśród innych odpowiedzi pojawiały się także sformułowania, że czas spędzony z książką gimnazjaliści uważają za karę, przymus, obowiązek na język polski. 7. Wśród proponowanych przez uczniów tytułów i autorów książek pojawia się często literatura fantasy. Dużą poczytnością cieszą się także książki przygodowe i kryminały. 8. Średnio uczniowie posiadają w domowej bibliotece około 20 książek. Większość ankietowanych opowiedziała się za wyższością książki tradycyjnej nad elektroniczną.
WNIOSKI 1) Na rozwijanie kompetencji czytelniczych i upowszechnianie czytelnictwa wśród młodzieży duży wpływ ma biblioteka, zarówno szkolna, jak i miejska (ta druga w zdecydowanie większym stopniu). Nauczyciele uważają, że jakość zasobów biblioteki szkolnej z uwzględnieniem liczby materiałów edukacyjnych i innych niezbędnych pedagogom do przygotowania zajęć jest niewystarczająca lub w ogóle pedagodzy nie znają tychże zasobów. W pracy z uczniami niezbyt często zachęcają podopiecznych do korzystania z biblioteki. Przeważająca większość nauczycieli nie wykorzystuje konkretnych zasobów bibliotecznych lub robi to rzadko. 2) Uczniowie, rozwijając swoje kompetencje czytelnicze, najczęściej sięgają po literaturę fantastyczną. Dużą popularnością cieszy się też literatura przygodowa, kryminały i thrillery. Interesujące są również dla nich komiksy i poradniki. Za godne uwagi uznali także książki z kanonu lektur szkolnych. Wielu uczniów przyznaje się do nieczytania książek. Najrzadziej młodzież sięga po literaturę religijną. 3) Wybór książek czytanych przez uczniów zależy głównie od ich zainteresowań oraz od propozycji nauczycieli. W popularyzacji czytelnictwa wśród młodzieży duże znaczenie mają też opinie rówieśników, rodziców i rodzeństwa. W znacznym stopniu, wybierając określony typ książek, sugerują się recenzjami i opiniami prezentowanymi przez media. 4) Nauczyciele podejmują działania, by wpłynąć na podejście uczniów do obowiązku czytania lektur oraz innych książek. Starają się upowszechniać czytelnictwo poprzez: - organizowanie wyjść i wyjazdów na spektakle teatralne i filmy, - pracę z książką na lekcji, - zachęcanie i przygotowanie uczniów do udziału w konkursach, np. recytatorskich, - prezentowanie propozycji ciekawych książek, które warto przeczytać i czasopism, z którymi należy się zapoznać (np. prasę sportową). 5) W dalszym ciągu młodzież preferuje książki drukowane, choć nie brakuje również miłośników e-booków. 6) Rodzice przyznają, że zachęcają dzieci do czytania, wzbogacają domowe księgozbiory, choć twierdzą także, że to właśnie nauczyciele są najistotniejszymi postaciami mogącymi wpływać na wzrost czytelnictwa wśród uczniów.
MOCNE STRONY 1) Uczniowie przejawiają zamiłowanie do czytelnictwa. Dość chętnie gromadzą książki w swoich domowych biblioteczkach. Sporo uczniów czyta przynajmniej raz w tygodniu lub raz w miesiącu. Zainteresowania czytelnicze młodzieży są różnorodne. Czytają nie tylko lektury szkolne, ale wybierają także literaturę fantastyczną, przygodową, sensacyjną czy komiksy. 2) Nauczyciele mają znaczny wpływ na preferencje czytelnicze uczniów. Zdaniem rodziców to właśnie rolą pedagoga jest zachęcanie do czytania, np. poprzez ciekawą recenzję książki, stałe motywowanie do lektury, sprawdzanie stopnia znajomości przeczytanej lektury. Uważają oni, że dobrym pomysłem, aby zachęcić dzieci do czytania jest zorganizowanie kółek poszerzających wiedzę na temat książek, organizowanie konkursów lub Dnia Książki w szkole. 3) Badani dostrzegają mnogość metod, za pomocą których pedagodzy rozwijają w uczniach zamiłowanie do czytelnictwa. Najczęściej wymieniają zalety czytania, pracy z książką na lekcji, organizowanie, zachęcanie i przygotowywanie uczniów do konkursów recytatorskich, przedstawianie propozycji książek, którymi warto się zainteresować. 4) Biorący udział w badaniu rodzice uważają, iż są także dzieci, które czytają chętnie i nie trzeba ich do tego zachęcać, choć sami też się powyższego zadania podejmują, dlatego namawiają je nie tylko do korzystania z zasobów bibliotek, ale również kupują im książki, rozmawiają na temat czytanej prasy. 5) Według ankietowanych książka jest dobrym prezentem zarówno dla nauczycieli, jak i dzieci oraz rodziców. SŁABE STRONY 1) Spośród ankietowanych uczniów aż 65% przyznaje, iż czyta książki kilka razy w roku, a 37% - rzadziej niż raz w roku lub nigdy. Uczniowie bardzo rzadko sięgają po prasę. W niewielkim stopniu interesuje ich literatura popularnonaukowa. Rzadko sięgają po encyklopedie, słowniki, atlasy. 2) Niepokojący jest fakt, iż uczniowie deklarują, że biblioteka szkolna nie ma żadnego wpływu na dokonywane przez nich wybory książek wartych przeczytania, choć wielu uczniów korzysta z jej zasobów. Rodzice wręcz przeciwnie uważają, że młodzi czytelnicy wykorzystują oferty bibliotek szkolnej i miejskiej. 3) Optymizmem nie napawa fakt, że bardzo duża ilość uczniów uważa, iż czytanie książek to jedynie przykry obowiązek. Wśród innych odpowiedzi pojawiały się także sformułowania, że czas spędzony z książką gimnazjaliści uważają za karę, przymus, obowiązek związany z językiem polskim.
REKOMENDACJE 1) Zachęcać młodzież do poszerzania swojej wiedzy poprzez korzystanie z gazet codziennych i tygodników. Wykorzystywać prasę w toku realizacji podstawy programowej i prowadzonych zajęć. 2) Skłaniać uczniów do samodzielnego poszukiwania informacji poprzez wykorzystywanie literatury popularnonaukowej oraz encyklopedii i korzystać z tych źródeł podczas pracy na zajęciach lekcyjnych. Wprowadzić zadania domowe zmuszające do korzystania z zasobów biblioteki. 3) Promować ofertę biblioteki w celu zwiększenia zainteresowań czytelniczych uczniów, np. poprzez listy książek, które warto przeczytać. Na bieżąco informować o nowo nabytych pozycjach, zachęcać do poszukiwania w bibliotece książek odpowiadających tematowi zaplanowanej lekcji, organizowanemu konkursowi itp. 4) Wykorzystywać wypracowane przez nauczycieli metody upowszechniania czytelnictwa i wzbogacać je o nowe propozycje, np. przedstawiać recenzje książek polecanych do przeczytania, prezentować ulubione książki uczniom podczas godziny wychowawczej. 5) Uświadamiać i podkreślać mnogość wykorzystywanych przez nauczycieli metod upowszechniania czytelnictwa i rozwijania kompetencji czytelniczych poprzez publikacje na stronie internetowej szkoły i w gazetce szkolnej, podczas zebrań z rodzicami, w toku pracy z uczniami w tym na lekcjach wychowawczych. 6) Zachęcać uczniów, by dzielili się swoimi doświadczeniami czytelniczymi, przemyśleniami, odczuciami i wpływali w ten sposób na kształtowanie zamiłowania do książek swoich rówieśników oraz starszych kolegów. 7) Zintensyfikować działania mające na celu wyeliminowanie praktyk czytania streszczenia lektury, np. poprzez szczegółowe testy sprawdzające znajomość ich treści lub nadawanie im rangi prac klasowych. 8) Częściej wykorzystywać zasoby Internetu na zajęciach w szkole i podczas pracy w domu. 9) Organizować konkursy, np. na recenzję, znajomość treści określonych książek itp. 10) Zachęcać do udziału w spotkaniach z ciekawymi ludźmi w bibliotece miejskiej (w zależności od oferty). 11) Zorganizować konkurs czytelniczy z okazji Światowego Dnia Książki.
12) Zachęcać młodzież do własnej twórczości i brania udziału w konkursach na małe formy literackie (publikować ich rezultaty w gazetce szkolnej lub na stronie internetowej szkoły). 13) Częściej formułować zadania domowe w formie projektu, prezentacji wymagających korzystania ze zbiorów bibliotecznych z wyłączeniem, np. Internetu. 14) Zachęcić uczniów do założenia szkolnego bloga poświęconego książkom. 15) Zwiększyć atrakcyjność biblioteki szkolnej poprzez zakup pozycji zgodnych z preferowanymi zainteresowaniami uczniów. 16) Zorganizować klasowe kółka czytelnicze kluby dyskusyjne. 17) Raz w roku w trakcie zebrania przeprowadzić warsztaty pedagogizacji rodziców na temat wpływu czytania różnorodnych książek na osiągnięcie sukcesu edukacyjnego przez dziecko. Opracował zespół ds. ewaluacji w składzie: Marta Kapczyńska Aldona Wiśniewska Beata Małecka przewodniczący Joanna Turalska