Jak ewidencjonować koszty związane ze świadczeniem takich usług dla innego podmiotu, które są sprzedawane w następnym miesiącu? Pytanie Świadczymy dla innych podmiotów usługi produkcyjne - wytwarzamy ich produkty w naszym zakładzie często z surowców powierzonych, ale również z surowców zakupionych przez nas na nasz koszt. Jak należy ewidencjonować koszty związane ze świadczeniem usług produkcyjnych dla innego podmiotu, które są sprzedawane w następnym miesiącu? Odpowiedź Ewidencja produkcji - w tym przypadku usług - uzależniona jest od przyjętej w jednostce polityki rachunkowości, zwłaszcza dotyczącej metody ujmowania kosztów (zespół 4, i/lub 5) a więc sporządzanego rachunku wyników, jak również założeń dotyczących ewidencji magazynowej materiałów, towarów czy wyrobów gotowych, sposobu ich rozchodu, rozliczenia kosztu własnego sprzedanych usług itp. 1 / 5
Niezależnie od przyjętej metody należy przypomnieć, że koszt wytworzenia usług stanowią wszelkie wydatki bezpośrednie poniesione w celu wyprodukowania finalnego wyrobu wraz z tą częścią kosztów pośrednich, które można w wiarygodny sposób oszacować i przypisać do danej produkcji. W przypadku więc świadczenia usług produkcji na powierzonym przez podmiot zewnętrzny materiale - przyjęcie i wydanie materiału obcego odbywać się będzie pozabilansowo, zaś kosztem wytworzenia usługi będą wszelkie koszty poniesione przez jednostkę w celu wykonania zlecenia - np. zakupione materiały czy usługi pomocnicze, wynagrodzenia, zużycie energii itp. Po wykonaniu zlecenia i wystawieniu faktury sprzedaży usługi do kosztów jednostka zaliczy właśnie koszt wytworzenia usługi", co stanowić będzie odpowiednik salda konta, na którym jednostka ewidencjonuje te składowe wydatki. Uzasadnienie Zgodnie z art. 34b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.) - dalej u.o.r. - koszty wytworzenia, które można bezpośrednio przyporządkować przychodom osiągniętym przez jednostkę, wpływają na wynik finansowy jednostki za ten okres sprawozdawczy, w którym przychody te wystąpiły. Koszty wytworzenia, które można jedynie w sposób pośredni przyporządkować przychodom lub innym korzyściom osiąganym przez jednostkę, wpływają na wynik finansowy jednostki w części, w której dotyczą danego okresu sprawozdawczego, zapewniając ich współmierność do przychodów lub innych korzyści ekonomicznych. Według art. 28 ust. 3 i 4 u.o.r. koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. 2 / 5
Warto również zwrócić uwagę na zapis art. 34 ust. 1 u.o.r. stanowiący, iż jednostki mogą wyceniać: 1. materiały i towary - w cenach zakupu, 2. produkty w toku produkcji - w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź nie wyceniać ich w ogóle - jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasady, o których mowa w powyższym pkt. 2 nie mogą być stosowane do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie jednostki. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej. Uwagi W zależności od powyższych założeń mogą powstać różne rozwiązania. Jednakże najodpowiedniejszym - w przypadku prowadzenia działalności produkcyjnej - rozwiązaniem jest metoda polegająca na ewidencji kosztów produkcyjnej działalności usługowej na koncie 502 Ko szty podstawowej działalności usługowej - bezpośrednio lub jeśli jednocześnie jednostka prowadzi ewidencję kosztów w układzie rodzajowym - poprzez konto 490 Rozliczenie kosztów. Załóżmy jednak dla potrzeb tego opracowania, że jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko na konta zespołu 5, tym samym sporządza rachunek wyników w wersji kalkulacyjnej. Wówczas przykładowa ewidencja księgowa będzie się przedstawiać jak w poniżej zaprezentowanym przykładzie (dla jego potrzeb pominięte zostały kwestie związane z podatkiem VAT). 3 / 5
Przykład Spółka ABC otrzymała zlecenie na wykonanie usług produkcyjnych polegających na złożeniu z gotowych elementów towaru X. Elementy dostarczyła firma zlecająca, natomiast wszelkie inne koszty związane z wykonaniem finalnego wyrobu (takie jak zakup materiałów pomocniczych, usług) ponosi spółka ABC. 1. Otrzymanie dla zlecającego elementów wyrobu gotowego podlegających przerobowi (np. 100 szt. materiału A, 100 szt. materiału b) - nota księgowa: - ewidencja pozabilansowa na koncie 390 Zapasy obce oraz odpowiednio ilościowo-wartościowa w magazynie, 2. Zakup materiałów pomocniczych (np. 1000 zł netto), usług pomocniczych (np. 2000 zł), wynagrodzenia (np. 5000 zł) itp. Wn konto 502 Koszty podstawowej działalności usługowej - 8000 zł Ma różne konta zespołu 1,2,3 Do momentu zakończenia produkcji koszty zgromadzone na koncie 502 są wykazywane jako produkcja w toku. Dopiero z chwilą zakończenia procesu produkcyjnego (np. w kolejnym miesiącu) a zatem wydania wyrobów gotowych kontrahentowi i otrzymania przychodu w postaci wystawionej faktury sprzedaży - zostanie rozliczony koszt własny, który będzie wpływał na wynik finansowy, a więc: 1. Wydanie wyrobów gotowych kontrahentowi (100 szt. wyrobu gotowego): - ewidencja pozabilansowa na koncie 390 Zapasy obce oraz odpowiednio ilościowo-wartościowa w magazynie 2. Wystawienie faktury za wykonaną usługę: Wn konto 201 Rozrachunki z odbiorcami krajowymi niepowiązanymi - 10.000 zł Ma konto 702 Sprzedaż usług działalności podstawowej - 10.000 zł 3. Rozliczenie kosztu własnego sprzedanych usług: Wn konto 712 Koszt własny sprzedanych usług działalności podstawowej - 8000 zł 4 / 5
Ma konto 502 Koszty podstawowej działalności usługowej - 8000 zł. 5 / 5