Śniadanie prasowe 13 października 2010 r. POLSKIE FORUM HR istotny głos na rynku pracy 1
I. Polskie Forum HR konsolidacja na rynku agencji zatrudnienia Polskie Forum HR zrzesza 18 agencji zatrudnienia, reprezentując tym samym 40 % rynku pracy tymczasowej. Obroty wszystkich agencji w tym obszarze w pierwszym półroczu 2010 roku wyniosły 704 mln PLN. Rekrutacja i selekcja uzyskała wynik 13 mln PLN, natomiast obrót uzyskany na usłudze delegowania pracowników tymczasowych za granicę wyniosły w tym okresie ok. 26 mln PLN. Polskie Forum HR (wcześniej Związek Agencji Pracy Tymczasowej ZAPT), przekształciło się w organizację zrzeszającą wszystkie agencje zatrudnienia, których priorytetem jest etyczne działanie i wysoka jakość usług. Nowa organizacja połączyła rynkowych konkurentów w celu budowania spójnego, pozytywnego wizerunku branży i reprezentacji wspólnych interesów. Doświadczenia innych krajów europejskich (np. Wielkiej Brytanii - REC, Szwecji -ALMEGA, Belgii - FEDERGON) pokazują, że istnienie takiej platformy porozumienia agencji zatrudnienia ma bardzo pozytywny wpływ zarówno na funkcjonowanie, jak i wizerunek branży. Obecne realia działalności agencji zatrudnienia narzucają podmiotom funkcjonującym na rynku przygotowanie możliwie szerokiej oferty usług, nastawionej na kompleksową realizację różnorodnych potrzeb klientów. Odzwierciedleniem tego stanu jest również nowa sytuacja prawna agencji i ustawowe wprowadzenie od lutego 2009 r. jednorodnego certyfikatu agencji zatrudnienia na wszystkie rodzaje działalności. mówi Barbara Drabich, Członek Zarządu Polskiego Forum HR Polskie Forum HR wybrało także nowe władze. Prezesem zarządu została Anna Wicha, dyrektor generalny Adecco Poland. W skład zarządu weszli także Agnieszka Bulik, członek zarządu Randstad, Barbara Drabich, pełnomocnik zarządu ds. prawa pracy w Manpower Polska sp. z o.o., Dariusz Lamot, prezes zarządu Work Express Sp. z o.o. i Guido Vreuls, Director Eastern Europe, członek zarządu OTTO Holding. Do najważniejszych zadań Polskiego Forum HR będzie należało: 1. Integrowanie środowiska agencji zatrudnienia (posiadanie certyfikatu warunkiem przystąpienia) i reprezentowanie interesów firm członkowskich. 2. Wspólna komunikacja zewnętrza w celu poprawy wizerunku branży. 3. Działania regulacyjne - przyjęcie kodeksu etycznego agencji rekrutacyjnych zapewniającego odpowiednią jakość usługi; propagowanie przestrzegania zasad etycznych oraz odpowiedzialności w biznesie. 4. Tworzenie lobby mającego na celu edukowanie oraz informowanie środowisk biznesowych i sektora publicznego o znaczeniu działalności i korzyściach wynikających z wykorzystywania zewnętrznych agencji zatrudnienia. 5. Przygotowanie mapy rynku usług rekrutacyjnych - wypracowanie systemu mierzalności (wielkość rynku i analiza trendów). 2
6. Wpływanie na inicjatywy ustawodawcze, w tym opiniowanie aktów prawnych, zgłaszanie własnych inicjatyw ustawodawczych. 7. Podnoszenie kompetencji osób związanych zawodowo z procesem rekrutacji, selekcji, zatrudnienia (organizacja szkoleń, warsztatów). 8. Współpraca międzynarodowa z innymi związkami działającymi w krajach zachodnich. 9. Zawiązywanie nowych Partnerstw Biznesowych/Konsorcjów przy realizacji dużych i skomplikowanych projektów. 10. Współpraca nad pozyskiwaniem środków unijnych na nowe projekty HR, z których mogliby skorzystać klienci/pracownicy agencji. II. Rozwój rynku agencji zatrudnienia Praca tymczasowa jest zjawiskiem dość młodym na polskim rynku pracy, pierwsze jej regulacje weszły w życie w 2004 roku, jednak od tamtej pory można obserwować jej dynamiczny wzrost. Tempo wzrostu osłabiło spowolnienie gospodarcze, które dotknęło nasz kraj w na przełomie 2008/2009 roku. Jednak dane za pierwszą połowę tego roku wskazują, że sytuacja ustabilizowała się i jesteśmy bardzo bliscy nadrobienia strat, twierdzi Anna Wicha, Prezes Polskiego Forum HR. OBROTY CAŁKOWITE AGENCJI Rynek pracy tymczasowej rozwijał się bardzo dynamicznie w ostatnich latach. Jedynie rok 2009 przyniósł chwilową, jak się okazało stagnację na rynku. Pracownicy tymczasowi byli pierwszymi których zwalniano w obliczu kryzysu i jak pokazują wyniki agencji za pierwsze półrocze 2010 byli również pierwszymi których zatrudniano w momencie poprawy koniunktury. Pracodawcy nauczeni doświadczeniami, coraz chętniej sięgają po elastyczne formy zatrudnienia, które pozwalają szybko reagować na wszelkie zmiany w gospodarce. *prognoza 3
W pierwszym półroczu 2010 roku całkowite obroty agencji wyniosły 758 mln złotych. W porównaniu z tym samym okresem 2009 roku mamy do czynienia z 53% wzrostem. Według prognoz ta tendencja utrzyma się do końca roku i w 2010 obroty agencji zatrudnienia wzrosną o ok. 50%. STRUKTURA OBROTÓW Wśród agencji zrzeszonych w Polskim Forum praca tymczasowa stanowi główną sferę działalności, która generuje 94% całkowitego obrotu (obroty z pracy tymczasowej 704 mln PLN). Wciąż znakomita większość obrotów pochodzi ze sprzedaży z zakresu pracy tymczasowej na stanowiska produkcyjne prawie 70% całego obrotu. Obroty z rekrutacji i selekcji w kraju wyniosły 13 mln PLN, a z delegowania pracowników tymczasowych za granicę 26 mln PLN. 4
UDZIAŁ W WENĘTRZNYM RYNKU POLSKIEGO FORUM HR W pierwszym półroczu spośród 15 agencji, których dane porównujemy największy prawie 27% (26,92%) udział należy do Randstad, następne w kolejności są agencja Adecco (18,33%) i Manpower (18,22%). Na dalszych pozycjach oscylując wokół 10% udziału: Start People (8,31%), Trenkwalder (8,24%) i Work Express (6,9). Kolejna jest agencja Gi Group z udziałem na poziomie 3,49%, nieco mniejszy prawie 2% udział mają: Akcja Job (1,93%) Job Impuls (1,83%) i Techno-Service (1,57%). Pozostałe agencje oscylują wokół 1% udziału: Grafion (1,37%), Otto (1,27%), Olympia (0,98%). Mniejszy udział należy do Personnel Solutions (0,5%) oraz Kelly Services (0,13%). III. Rozwój rynku pracy tymczasowej W pierwszym półroczu 2010 nastąpił 53% wzrost obrotów w zakresie pracy tymczasowej w porównaniu z tym samym okresem 2009 roku. Drugi kwartał 2010 odznaczył się 10 % wzrostem w porównaniu z pierwszym kwartałem tego samego roku. OBROTY W ZAKRESIE PRACY TYMCZASOWEJ (w mln) 5
W pierwszym półroczu 2010 r. pracownicy tymczasowi wypracowali przeszło 36 mln godzin, z czego 32 mln godzin (prawie 89%) zostało przepracowanych w oparciu o umowy o pracę. Wysoki odsetek godzin przepracowanych w oparciu o umowy o pracę jest dowodem, że dla Polskiego Forum HR (dawniej ZAPT)j jednym z priorytetów jest walka z nadużywaniem umów zleceń. Umowy zawierane przez agencje członkowskie są szczegółowo sprawdzane przez audytora, który bada, czy umowy cywilnoprawne nie noszą znamion stosunków pracy. W pierwszym półroczu 2010 r. agencje zrzeszone w Forum HR zatrudniły w sumie 118 484 osób, jednak przeliczając tą liczbę na pełne etaty (tzw. FTE) codziennie w pełnym wymiarze godzin dla agencji zrzeszonych pracowało 36 911 osób. Porównując 1 i 2Q 2010 roku widoczny jest 7% wzrost FTE. IV. Pracownicy tymczasowi Spośród wszystkich pracowników tymczasowych zatrudnionych przez agencje członkowskie w pierwszym półroczu (118 484 osób) 62% stanowili mężczyźni. Wcześniej, gdy w pierwszej kolejności zwalniano pracowników produkcyjnych oraz pracowników takich branż jak motoryzacja i przemysł (gdzie głównie zatrudniani są mężczyźni) odsetek kobiet wśród wszystkich pracowników tymczasowych był wyższy (w 2009 roku wynosił ponad 50 %). W momencie gdy koniunktura poprawiła się i te branże znów zaczęły zatrudniać, wśród pracowników tymczasowych przeważają mężczyźni. Z analiz Forum HR wynika, że wśród pracowników tymczasowych wciąż przeważają osoby młode do 26 roku życia to właśnie ta grupa stanowi 40% pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, z kolei pracownicy po 50 roku życia stanowią 6% wszystkich zatrudnionych (również w przeliczeniu na FTE). 6
Spośród wszystkich pracowników tymczasowych aż 70 % zatrudnionych jest na stanowiskach produkcyjnych. Najbardziej popularne sektory to: Przemysł samochodowy Przemysł lekki Przemysł maszynowy Przemysł spożywczy i tytoniowy Transport i logistyka Farmacja V. Crossboarding Mimo wzrostu na rynku pracy tymczasowej, obroty agencji w zakresie delegowania pracowników tymczasowych za granice spadły o 16 % (w porównaniu z pierwszym kwartałem 2009 roku). Porównując drugi kwartał 2010 do okresu poprzedniego widać już tendencję rosnąca wzrost na poziomie 17 %. Znaczy spadek obrotów z delegowania pracowników tymczasowych za granice jest spowodowany kryzysem, który w zachodniej Europie był bardzo odczuwalny. Wpłynął on znacząco na ograniczenie zamówień na pracowników tymczasowych w ogóle, a szczególne tych z zagranicy. Sytuacja powoli się stabilizuje a dzięki temu, że Polscy fachowcy mają bardzo dobrą opinię wśród zagranicznych pracodawców rośnie liczba zamówień i ta tendencja powinna się utrzymywać również w 2011 roku. Z naszych analiz wynika, że obecnie szczególnie wysoko cenieni są specjaliści w branży inżynieryjnej, budowlanej i medycznej. - mówi Dariusz Lamot, Członek Zarządu Polskiego Forum 7
Obroty w zakresie crossboardingu (w mln) OTWARCIE NIEMIECKIEGO RYNKU PRACY W przyszłym roku nastąpi otwarcie kolejnych europejskich rynków pracy. Szczególnie istotnym wydarzeniem będzie z pewnością otwarcie rynku niemieckiego. Zdaniem Guido Vreuls, Członka Zarządu Polskiego Forum HR, rynek ten, mimo braku określenia progu płacy minimalnej dla wszystkich sektorów, jest bardzo atrakcyjny szczególnie dla mieszkańców zachodniej Polski. Korzystny system ubezpieczeń społecznych, duże zapotrzebowanie na pracowników (szczególnie inżynierów, pracowników budowy i opiekunek) z pewnością zaowocuje sporym napływem polskich pracowników do Niemiec. Cześć pracowników, która do tej pory podejmowała prace sezonowe z pewnością rozpocznie poszukiwania stałego zatrudnienia w tym kraju. Z drugiej strony otwarcie rynku niemieckiego może zaowocować podniesieniem poziomu płac w zachodniej Polsce. VI. Poziom zatrudnienia pracowników tymczasowych w ogólnej liczbie zatrudnionych w Polsce i innych krajach europejskich Poziom penetracji rynku (procent pracowników tymczasowych w ogólnej liczbie pracujących) wzrasta, jednak wciąż pozostajemy za krajami wysoko rozwiniętymi. Z danych Eurociett wynika, że w 2008 roku pracownicy tymczasowi stanowili zaledwie 0,6% wszystkich pracujących w Polsce. Przy czym średnia dla UE wynosi 1,7%. Najwyższy wskaźnik możemy obserwować w krajach, gdzie praca tymczasowa ma już dość długą historię i zjawiskiem dojrzałym Wielka Brytania 4,9%, Holandia 2,9%, Francja 2,3%. 8
Średnia europejska 1,7 % *na podstawie raportu Ciett 2010 (dane za 2008) VII. Wpływ pracy tymczasowej na rynek pracy Praca tymczasowa w swojej idei uelastycznia rynek pracy, pozawala szybko i skutecznie odpowiadać na zmieniającą się sytuację gospodarczą. Dla pracodawców jest to rozwiązanie, które ułatwia i przyspiesza dostęp do kandydatów, dzięki czemu redukuje koszty wewnętrzne (związane choćby z rekrutacją wewnętrzną, czy też obsługą kadrową) i zabezpiecza w sytuacji dużej rotacji pracowników. Te czynniki składają się na wzrost konkurencyjności i pozwalają lepiej reagować w sytuacjach nagłej zmiany koniunktury mówi Anna Wicha, Prezes Polskiego Forum HR Praca tymczasowa jest czynnikiem w znacznym stopniu wpływającym na tworzenie nowych miejsc pracy. Między rokiem 2003 a 2006 w całej Europie powstało 668 tys. miejsc pracy netto. Jak wynika z badań opublikowanych przez Eurociett, aż 80% z nich nie powstałoby bez usług dostarczonych przez agencje zatrudnienia. Szczególnie dużym wyzwaniem stojącym przed całą gospodarką jest zbliżający się niż demograficzny. Według danych GUS w 2030 roku liczba osób w wieku produkcyjnym wzrośnie do 9,6 mln (w 2006 liczba ta wynosiła 6 mln). Elastyczne formy zatrudnienia, a w szczególności praca tymczasowa, będą miały ogromny wpływ na zwiększenie zatrudnienia w Polsce. 9
Praca tymczasowa jest świetnym rozwiązaniem dla osób młodych, uczących się, bądź dla tych, które dopiero wchodzą na rynek pracy. Pozwala im pracować w niepełnym wymiarze godzin, godzić pracę z nauką. Absolwentom pomaga zdobyć pierwsze doświadczenia i w krótkim czasie spróbować różnych zajęć oraz nabywać bardzo różnorodnych doświadczeń. Dzięki temu łatwiej im podjąć decyzję, czym chcieliby zajmować się w przyszłości, a zdobyte doświadczania ułatwiają wejście na rynek pracy. Często młodzi ludzie decydują się pracować tymczasowa za granicą, co tym bardziej wzbogaca ich doświadczenia i sprawa, że są atrakcyjniejsi dla potencjalnych pracodawców. Dla których doświadczenie w pracy za granicą wciąż jest bardzo cenne i wskazuje na zaradność danego kandydata. Z danych Polskiego Forum HR 40% czasu pracy w 1 połowie 2010 roku zostało przepracowanych przez pracowników do 26 roku życia. mówi Guido Vreuls, Członek Zarządu Polskiego Forum HR Praca tymczasowa jest atrakcyjną formą zatrudnienia dla kobiet powracających na rynek pracy, po urodzeniu dziecka, pozwala im pracować w niepełnym wymiarze godzin, dzięki czemu godzą obowiązki macierzyńskie z pracą zawodową. Również osoby z grupy wiekowej 50+ mogą znaleźć zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, co pozwala im pozyskać dodatkowe źródło dochodu oraz podtrzymać aktywność zawodową tak ważną dla zachowania dobrej kondycji psychofizycznej. mówi Anna Wicha, Prezes Polskiego Forum HR Należy pamiętać, iż praca tymczasowa traktowana jest często jako forma rekrutacji. W niektórych krajach europejskich np. w Holandii jest to zabieg powszechnie stosowany. Już dziś w Polsce ok. 20% pracowników tymczasowych jest zatrudnianych na stałe u pracodawców użytkowników. Ponadto dzięki korzystaniu z usług agencji zatrudnienia kandydat ma dostęp do bardzo wielu ofert pracy w jednym miejscu, może liczyć na profesjonalną obsługę i doradztwo zawodowe. Często podjęcie zatrudnienia wiążę się z koniecznością przejścia różnego rodzaju testów przez co kandydat również nabywa doświadczenia. A jeżeli zachodzi taka potrzeba pracownik jest wysyłany na różnego rodzaju szkolenia (np. kursy językowe dla pielęgniarek, które będą pracowały w krajach skandynawskich). VIII. Nowelizacja ustawy a wzrost na rynku pracy tymczasowej Dnia 24 stycznia 2010 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych, znosząc trzy zasadnicze bariery utrudniające rozwój rynku pracy tymczasowej: 10
ograniczenie maksymalnego okresu współpracy pracownika tymczasowego z pracodawcą użytkownikiem do 12 miesięcy w okresie 36 miesięcy, teraz pracownika można zatrudnić na okres 18 miesięcy w okresie 36 miesięcy. zakaz zatrudniania pracowników tymczasowych w zakładach, które w okresie poprzednich 6 miesięcy przeprowadziły zwolnienia grupowe (bez względu na charakter stanowisk tych pracowników i odmienną lokalizację oddziału firmy), możliwość wydawania zbiorczego świadectwa pracy raz na 12 miesięcy lub na każde żądanie pracownika tymczasowego Zdaniem Agnieszki Bulik, Członka Zarządu Polskiego Forum HR zmiany te w sposób znaczący wpłynęły na rozwój rynku pracy tymczasowej. Wydłużenie okresu zatrudnienia zwiększa szanse pracownika tymczasowego na stałe zatrudnienie. Zniesienie zakazu zatrudniania pracowników tymczasowych w zakładach w których uprzednio miały miejsca zwolnienia grupowe daje szanse przedsiębiorcą na szybkie odrobienie strat. Zachowanie elastyczności kosztów zatrudnienia jest szczególnie istotne w dobie spowolnienia gospodarczego. Możliwość zbiorczego wydawania świadectw pracy w znacznym stopniu usprawnia funkcjonowanie agencji zatrudnienia i ogranicza biurokrację tak uciążliwą również dla pracowników tymczasowych IX. Cele i zadania Polskiego Forum HR 1. Lobbing, mający na celu zmiany w przepisach prawa dotyczących: konieczności powtarzania badań lekarskich i szkoleń BHP przez pracownika tymczasowego, kiedy przerwa w zatrudnieniu trwała choć jeden dzień obowiązku przechowywania akt personalnych pracowników tymczasowych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa przez 50 lat zasiłków chorobowych pracowników tymczasowych 2. Budowa wartości dodanej dla agencji członkowskich i dla całego sektora agencji zatrudnienia Certyfikacja konsultantów Rozbudowany program szkoleniowy Audyty Tworzenie grup eksperckich Pomoc prawna Analiza danych 3. Budowanie pozytywnych relacji z partnerami społecznymi: 11
przedstawicielami pracodawców (PKPP Lewiatan, Ciett) związkami zawodowymi przedstawicielami rządu publicznymi służbami zatrudnienia 4. Budowanie pozytywnego wizerunku agencji zatrudnienia propagowanie korzyści wynikających ze współpracy z agencjami zatrudniania (zarówno w zakresie pracy tymczasowej jaki i rekrutacji stałe) promocja elastycznych form zatrudnienia oraz modelu flexicurity prezentowanie dobrych praktyk 12