Inwestycje w przedsięwzięcia o duŝym potencjale wzrostu Wisła, 7 listopada 2006 Michał Olszewski Szef LBA
AGENDA Lewiatan Business Angels Web 2.0 gdzie są pieniądze? Jak pozyskać finansowanie 2/32
Lewiatan Business Angels - sponsorzy projektu POLSKA KONFEDERACJA PRACODAWCÓW PRYWATNYCH LEWIATAN Wiodąca organizacja biznesowo-lobbingowa w Polsce Skupia 51 związków pracodawców ze wszystkich regionów w Polsce oraz nowoczesnych branŝ, w tym medialnej, firm konsultingowych i instytucji finansowych Związki Konfederacji zrzeszają ponad 3 tys. firm duŝych i średnich Silna działalność PR pozawala Konfederacji skutecznie i szybko docierać z informacją o podejmowanych inicjatywach do róŝnych odbiorców EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw 1.1.2 3/32
Lewiatan Business Angels podstawowe dane Grupa nieformalnych inwestorów działająca przy PKPP Lewiatan (50 obecnie, ok. 60 wiosną 2007) z róŝnych branŝ: Oprogramowanie, internet, aplikacje mobilne, hardware, biotechnologia Media i marketing, dystrybucja, gastronomia, rozrywka Pośrednictwo finansowe, przetwórstwo Ŝywności Produkcja i inne branŝe (istniejące firmy, start-upy raczej nie) Wielkość typowej inwestycji między 200 tys. zł a 5 mln zł (w wyjątkowych przypadkach więcej) Ma na celu kojarzenie właścicieli firm o duŝym potencjale wzrostu z inwestorami Specjalnością są firmy we wczesnej fazie rozwoju 4/32
Definicja Business Angel Business Angel (anioł biznesu) to: majętna osoba fizyczna (kilka mln zł aktywów fin. z doświadczeniem w biznesie gotowa do podejmowania ryzyka najczęściej były przedsiębiorca aktywnie wspierający rozwój spółki, w którą inwestuje Anioł nie jest filantropem - oczekuje wysokiej stopy zwrotu z zaangaŝowanego kapitału! W UE (poza Wlk. Brytanią) jest 30 business angels na 1 mln mieszkańców. Na Polskę przypada ok.. 5/32 Źródło: Lund University
Zasady ubiegania się o kapitał z LBA LBA odpowiada za selekcję wniosków i dobór inwestorów; szczegółowe negocjacje odbywają się bezpośrednio pomiędzy przedsiębiorcą a inwestorem. Przedsiębiorca Business Angel Kontakt z LBA, nadesłanie biznes planu Wypełnienie formularza (podsumowania) Ocena biznes planu przez LBA Zestawienie podaŝy projektów z popytem Przepływ biznes planów Transakcja Rekrutacja przez LBA i działających BA Wprowadzenie w zasady działania LBA Ustalenie rodzajów projektów, w jakie BA chciałby inwestować Dodanie BA do bazy danych Stymulowanie rozwoju rynku 6/32
Analogiczne sieci za granicą Na rozwiniętych rynkach UE działa wiele, często współpracujących ze sobą sieci Business Angels. Statystyki pokazują, Ŝe aniołowie podejmują inwestycje o wysokim poziomie ryzyka. 300 Liczba sieci Business Angels w UE 276 Inwestycje aniołów biznesu: 250 200 150 132 154 176 196 USA: ~22 mld USD UE: ~0,1 mld EURO LBA: ~1,2 mln EURO 100 66 50 0 1998 2000 2001 2002 2003 2004 Wyniki inwestycji business angels w UK w latach 1998-1999: 34% przyniosło całkowitą stratę 7% wykazało zwrot z kapitału 10%; 6% przyniosło częściową stratę 7% wykazało zwrot z kapitału 10-24%; 8% osiągnęło rentowność 13% wykazało zwrot z kapitału 25-49% 25% wykazało zwrot z kapitału 50%+ 7/32 Źródło: EBAN, Hunter Centre of Entrepreneurship in Strathclyde
Rodzaj projektów finansowanych przez Business Angels Lewiatan Business Angels koncentruje się na finansowaniu projektów we wczesnej fazie rozwoju zbyt małych dla większości funduszy VC/PE. Potrzeby kapitałowe Wysokie ryzyko Giełda Wzrost Fundusze Venture Capital Przyjaciele, rodzina Zasiew Business Angels Start-up Wczesny faza rozwoju Niskie ryzyko Podtrzymanie wzrostu Czas 8/32
Business Angels a banki i fundusze venture capital Inwestorzy kapitałowi Wysoka stopa zwrotu Innowacja jako źródło przewagi konkurencyjnej Finansowanie przedsięwzięć bliskich rynkowi ( close to market ) Jasna opcja wyjścia Osobiste zaangaŝowanie kadry menedŝerskiej BANKI MoŜliwość uzyskania zabezpieczeń Zdolność kredytowa Historia firmy Rating Kompetencje kadry zarządzającej VENTURE CAPITAL FUNDS Etatowi menedŝerowie zarządzający Procedury Wysokie koszty transakcyjne moŝliwość sfinansowania jedynie większych przedsięwzięć BUSINESS ANGELS Inwestują własne pieniądze Koncentracja (branŝa, lokalizacja) Mniej formalne kryteria oceny Poza finansowe motywacje 9/32
Korzyści współpracy z Business Angel Efekty synergii wynikające ze współpracy z inwestorem mogą być bardzo duŝe a ich osiągnięcie nie jest obarczone duŝym ryzykiem W przypadku realizacji inwestycji: Pieniądze i elastyczność ich wykorzystania (aniołów nie wiąŝą sztywne zasady jak w programach UE czy rządowych) Doświadczenie w rozwijaniu biznesu; na ogół znajomość danej branŝy Kontakty Na ogół: zaangaŝowanie w tworzenie i realizację strategii wzrostu wartości biznesu Jeśli do transakcji nie dochodzi: Darmowy konsulting 10/32
AGENDA Lewiatan Business Angels Web 2.0 gdzie są pieniądze? Jak pozyskać finansowanie 11/32
Czy w Web 2.0 są pieniądze? Rynek USA Dane Dow Jones VentureOne: W pierwszej połowie 2006 r. w USA 49 firm Web 2.0 uzyskały finansowanie VC, zebrały łącznie 262,3 mln $. W całym 2005 r. było to 51 firm i 199,1 mln $ Średnia wartość inwestycji wyniosła 3,9 mln $ Większość (65%) to projekty w fazie seed, wartość największych transakcji sięga 25 mln $ (Facebook) Czy to juŝ powrót do przeszłości? Nie, poniewaŝ wyceny mają uzasadnienie: MySpace wycena 580 mln $ (News Corp.), prognoza przychodów 2006 ponad 300 mln $ YouTube 1,3 mld $ (Google), przy 50 mln oglądanych filmach dziennie olbrzymi potencjał reklamowy 12/32
MySpace case study MySpace wygrany, choć nie korzystał z premii pierwszeństwa, czynniki sukcesu*: Większa niŝ u konkurentów kontrola uŝytkownika nad stronami na MySpace; umoŝliwia lepszą edycję własnego profilu i kontaktu z przyjaciółmi Szybkie dopasowywanie serwisu do potrzeb uŝytkowników dzięki krótkim cyklom prac rozwojowych MySpace w ramach budowaniu społeczności zastosował kombinację marketingu wirusowego, reklamy w tradycyjnych mediach i w innych serwisach internetowych Wysoki poziom techniczny (lepszy niŝ u konkurencji site performance) Jeszcze nie jest za późno Kapitał moŝe pomóc 13/32 *Źródło: www.startup-review.com
Polski rynek internetowy w 2005 roku reklama W 2005 roku nastąpił wzrost wydatków na reklamę internetową do 140 mln zł wobec 87 mln zł w roku 2004. Przewiduje się, w 2006 r. wartość ta wyniesie 210 mln zł, zaś 2007 ok. 300 mln zł. Internet stanowi 3 proc. wszystkich nakładów na reklamę w mediach w Polsce. Udział internetu w rynku reklamy nadal nie odzwierciedla uwagi, jaką konsumenci poświęcają temu medium 14/32
Polski rynek internetowy w 2005 roku e-commerce Obroty polskiego e-handlu wyniosły 3,1 mld zł, z czego obroty sklepów to około 1,3 mld zł, a platform akcyjnych - około 1,8 mld zł (z czego 1,5 mld to przychody Allegro.pl). Liczba sklepów internetowych wzrosła do prawie 800. Głównymi przyczynami wzrostu są: zwiększająca się ilość i atrakcyjność oferty sklepów internetowych. wzrost odstępności kart płatniczych zanikającymi obawami klientów o bezpieczeństwo transakcji. Realna szansa generowania przychodów nie tylko z reklam 15/32 Źródło: IAB
Najpopularniejsze serwisy Web 2.0 W badaniu nie udało się znaleźć wyników dla: Digg.com oraz polskich klonów Digga: Wykop.pl, linkr.pl czy sprofilowanego pr.org.pl. Del.icio.us ani klonów Del.icio.us: Linkologia.pl czy Etapia.pl. LinkedIn ani klonów LinkedIn jak GoldenLine.pl czy Ogniwo.net. Wiadomości24.pl, ithink.pl, Podaj.pl, Bubbler.pl, Pytamy.pl, Opowiadam.pl, Streemo.pl, BlogFrog, Miejsce.info, Wrocek.pl. Z zagranicznych serwisów, które szczególnie w Stanach Zjednoczonych święcą tryumfy, nie ma MySpace. 16/32
Rozwój serwisów Web 2.0 Oglądalność blogów w 2005 r. to ponad 33% internautów (ponad 3,3 mln osób); Obecnie w Polsce prowadzonych jest ponad 2 mln blogów 17/32
Polski rynek web 2.0 badania młodzieŝy 15-25 Yoof/Gemius 5 wymiarów postrzegania Web 2.0 przez młodych ludzi: rozrywka komunikacja autoprezentacja podwyŝszanie samooceny dostarczanie codziennej porcji ciekawych, zaskakujących, inspirujących treści Czynności wykonywane w społecznościach internetowych: przeglądanie profili znajomych (69%, 68% i 62% uŝytkowników MySpace, Epuls i Grono.net odpowiednio) kontaktowanie się ze znajomymi (54%, 53% i 43% odpowiednio) edycja własnego profilu (58%, 43%, 35% odpowiednio) nawiązywanie nowych kontaktów towarzyskich (42% Epuls, 39% Grono.net) 18/32
Polski rynek web 2.0 badania młodzieŝy 15-25 Yoof/Gemius Web 2.0 znacząco zwiększa atrakcyjność internetu, jako medium w oczach młodych ludzi. Główne czynniki: zerwanie podziału na twórców i odbiorców -umoŝliwia zaistnienie w sieci wielu przekazów, kodów i symboli, (long tail) wartościowanie treści umieszczanych w internecie jest bardzo subiektywne; Interesujące są takŝe same zestawienia treści i relacje między nimi: materiał musi zostać oceniony, skomentowany, zaindeksowany, otagowany, etc. musi zostać polecony przez jednych uŝytkowników drugim Gotowość do przekazywania informacji o sobie tworzy duŝy potencjał reklamowy 19/32
Gdzie jest kolejny wielki pomysł? Zawartość (kontent) Dystrybucja Urządzenia/konsument Profesjonalny kontent TECHNOLOGIA INTERNETOWE, NP. RSS Kontent społecznościowy Nadawanie na falach radiowych Dystrybucja szerokopasmowa TV PC Konsole NOWE URZĄDZENIA DO TWORZENIA TREŚCI NP. WSZYSTKOMAJCE KOMÓRKI NIśSZE KOSZTY SERWERÓW Indywidualny kontent Dystrybucja bezprzewodowa ODSEPAROWANIE KONTENTU OD DYSTRYBUTORA 20/32 Telefony komórkowe ipod ODSEPAROWANIE URZĄDZENIA OD DYSTRYBUTORA
AGENDA Lewiatan Business Angels Web 2.0 gdzie są pieniądze? Jak pozyskać finansowanie 21/32
Kryteria wyboru projektów przez inwestorów LBA Podstawowym kryterium wyboru spółki jest oczekiwana stopa zwrotu w relacji do ryzyka. Hierarchia : Kompetencje zespołu zarządzającego DuŜy potencjał wzrostu firmy Działanie na wzrostowym rynku lub w atrakcyjnej niszy Posiadanie przewagi konkurencyjnej (np. innowacyjny produkt, relacje z klientami, partnerami biznesowymi, lokalizacja) ZaangaŜowanie załoŝycieli (teŝ finansowe) Etap rozwoju firmy (preferowane firmy juŝ funkcjonujące) Zidentyfikowana moŝliwość wyjścia z inwestycji Nie są potrzebne zabezpieczenia majątkowe Last, but not least, biznes plan zwięzły, ale dobrze przemyślany 22/32
Business plan Biznes plan to zwięzły, jasny opis firmy i planowanego biznesu, który określa plany firmy pokazuje, Ŝe plany te są moŝliwe do zrealizowania dowodzi, Ŝe efekty spełniają oczekiwania adresata Określa aktualny stan, perspektywy, potrzeby opisywanego przedsięwzięcia. Pełni rolę: Źródło oceny przedsięwzięcia Narzędzie planistyczne Podstawa do ubiegania się o zewnętrzne finansowanie 23/32
Business plan Dobry biznes plan jest Obiektywny (oparty na weryfikowalnych danych) Realistyczne załoŝenia Przejrzysty Atrakcyjny Szczególnie istotne jest streszczenie jeśli nie jest poprawnie sformułowane, zniechęci do czytania reszty 24/32
Business plan - elementy Streszczenie z propozycją dla inwestora Opis produktu/usługi Zespół zarządzający Rynek i konkurencja Marketing i sprzedaŝ System biznesowy i organizacja Harmonogram realizacji SWOT Plany finansowe i finansowanie Załączniki 25/32
Metody wyceny przedsięwzięć - kryteria wyboru CEL DZIAŁALNOŚĆ FIRMY METODA WYCENY DOSTĘP DO DANYCH PERSPEKTYWY ROZWOJU SPECYFICZNE CECHY BRANśY 26/32
Wycena przedsiębiorstw przegląd metod Metody Wyceny Przedsiębiorstw Majątkowe Porównań rynkowych Dochodowe Majątek firmy podstawą określenia jej wartości Oparte na mnoŝnikach wartości porównywalnych firm np.: P/E, P/BV, MC/S, EV/EBITDA 27/32 Wartość przedsiębiorstwa ustalana jest na podstawie przyszłych przepływów pienięŝnych jakie spółka moŝe wygenerować
Wycena przedsiębiorstwa proces wyceny Metoda Porównawcza 1. Identyfikacja firm porównywalnych, dla których znane są wartości rynkowe wybranego wskaźnika; 2. Wybór wskaźników słuŝących wycenie; 3. Dokonanie niezbędnych korekt; 4. Obliczenie wartości firmy; Metoda DCF 1. Ustalenie załoŝeń; 2. Sporządzenie projekcji finansowych oraz wolnych przepływów pienięŝnych; 3. Ustalenie stopy dyskontowej; 4. Wyznaczenia bieŝącej wartości przepływów pienięŝnych; Wartość spółki Baza mająca = związek z X MnoŜnik Wartość wartością spółki spółki Wartość w okresie projekcji = + Wartość rezydualna 28/32
Wycena przedsiębiorstw wady i zalety Metoda Porównawcza Zalety: Wycena oparta na informacjach rynkowych; Prosta i krótkotrwała. Wady: wybór grupy firm porównywalnych; wybór odpowiedniego mnoŝnika; Metoda DCF Zalety: Opierając się na przyszłości uwzględnia potencjał rozwojowy przedsiębiorstwa; Pozwala na identyfikację kluczowych czynników wartości; UmoŜliwia ocenę róŝnych strategii biznesowych oraz przeprowadzenie analizy wraŝliwości; Wady: Skomplikowana procedura; Oszacowanie kosztu kapitału; DuŜe ryzyko błędu; 29/32
Metody wyceny stosowane w praktyce W praktyce inwestycji firm we wczesnej fazie rozwoju formalne wyceny pełnią rolę pomocniczą Zdyskontowanych przepływów pienięŝnych DCF Porównań rynkowych (w szczególności do oszacowania wartości przy wyjściu z inwestycji) Odtworzeniowa (majątkowa) 30/32 (źródło: Anthony Clarke, EBAN)
Cechy szczególne młodych przedsięwzięć Kluczowe aspekty wyceny przedsięwzięć we wczesnej fazie rozwoju kadra zarządzająca wartość własności intelektualnej potwierdzona baza konsumentów produkowanych dóbr potencjał rynku docelowego szanse na dynamiczny rozwój czas i sposób wyjścia z inwestycji 31/32
Dziękuję za uwagę Michał Olszewski LEWIATAN BUSINESS ANGELS E-mail: molszewski@lba.pl Tel: 022 845 95 96, 845 95 50 Fax: 022 845 95 51