Japoński podatek dochodowy od osób prawnych został uregulowany w ustawie o podatku od osób prawnych (ang. Corporation Tax Law, jap. Hōjin Zei Hō) dalej h.z.h. [1] oraz w niektórych przepisach ustawy o podatku dochodowym i ustawy o specjalnych środkach podatkowych ( ang. Special Tax Measures Law, jap. Sozei Tokubetsu Sochi Hō ) [2]. W myśl h.z.h. za podmiot opodatkowania podatkiem od osób prawnych przyjmuje się japońskie osoby, mające siedzibę na terytorium Japonii oraz zagraniczne osoby, których siedziba - jak nazwa wskazuje - znajduje się poza terytorium Japonii. Art. 2 h.z.h. do podmiotów japońskich zalicza publiczne osoby prawne ( ang. public corporations, jap. kōkyō hōjin), instytucje użytku publicznego ( ang. public interest corporations, jap. kōeki hōjin ), stowarzyszenia spółdzielcze ( ang. co-operative associations, jap. kyōdō kumiai ), jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej ( ang. unincorporated associations, jap. jinkaku-no nai shadan ) oraz zwykłe przedsiębiorstwa ( ang. ordinary corporations, jap. futsū hōjin ). Podobnemu podziałowi podlegają podmioty zagraniczne (z wyjątkiem stowarzyszeń spółdzielczych). [3] Na podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych, w zależności od miejsca siedziby, spoczywa ograniczony lub nieograniczony obowiązek podatkowy. Osoba posiadająca siedzibę na terytorium Japonii podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów lub od dochodów z tytułu likwidacji. Natomiast podatnicy, którzy nie mają na terytorium Japonii siedziby, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych na terytorium Japonii. [4] Katalog podmiotów niepodlegających opodatkowaniu zawiera w tym przypadku ustawa o podatku dochodowym (sh.z.h.). Do podmiotów tych należą przede wszystkim agencje rządowe, jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa będące własnością państwa lub przedsiębiorstwa utworzone w celu realizacji interesu publicznego. Każdy z powyższych podmiotów podlega zwolnieniom przedmiotowym w zakresie dochodów z tytułu odsetek, zysków z wykupu obligacji dyskontowych, dywidend, produktów quasi finansowych, dystrybucji zysków ze stowarzyszeń o charakterze anonimowym (dla podmiotów mających siedzibę na terenie Japonii) oraz dochodów z tytułu odsetek, dywidend, wynagrodzeń za świadczone usługi, należności licencyjnych z praw przemysłowych lub praw własności, z tytułu odsetek z pożyczek, dochodów z wynajmu lub innych - uzyskanych ze źródeł w Japonii dochodów (dla podmiotów niemających siedziby na terenie Japonii). [5] Podstawą opodatkowania - w myśl ustawy - jest dochód netto dla każdego roku rozliczeniowego, dochód netto z tytułu likwidacji albo niespłacone saldo funduszu emerytalnego. Dochód podlegający opodatkowaniu obliczany jest na podstawie zapisów wynikających z prowadzonej podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych. [6] 1 / 7
Podobnie jak w przypadku japońskiego podatku dochodowego od osób fizycznych, dochody osób prawnych opodatkowane są według zsumowanych (ze sobą) stawek podatkowych. Od czasów reformy podatkowej z 1999 r. standardowy podatek od osób prawnych utrzymuje się na poziomie 30%. Stawka ta dotyczy zwykłych przedsiębiorstw. Dla podmiotów, których kapitał jest mniejszy niż 100 mln, zysk mniejszy niż 10 mln, zaś dochód podlegający opodatkowaniu nie przekracza 25 mln - stawka podatkowa wynosi 18% (zgodnie ze zmianami obowiązującymi od 1 kwietnia 2009 r. do 31 marca 2011 r.). [7] Taka sama stawka podatku (18%) przeznaczona jest dla instytucji pożytku publicznego oraz stowarzyszeń spółdzielczych. Po 31 marca 2011 r. stawka 18% wzrośnie do 22%. Tab. 1. Skala podatkowa w podatku dochodowym od osób prawnych w Japonii. Kategorie podatkowe Do 4 mln Od 4 mln od 8 mln Ponad 8 mln Podatek dochodowy od osób prawnych 18,00% 22,00% 18,00% 2 / 7
22,00% 30,00% Prefekturalny podatek od rezydencji 0,90% 1,10% 0,90% 1,10% 1,50% Gminny podatek od rezydencji 2,21% 3 / 7
2,21% 3,69% Podatek od przedsiębiorstw 4,00% 4,00% 5,30% Specjalny lokalny podatek od osób prawnych 2,30% 4 / 7
2,30% 3,30% 3,30% 4,30% Łączna stawka podatku 26,11% 30,80% 28,41% 33,10% 44,79% Źródło: JETRO: www.jetro.go.jp/en/invest/setting_up/laws/section3/page3.html 5 / 7
Legenda: - Stawki obowiązujące od 01.04.2009 do 31.03.2011 r. - Stawki obowiązujące od 01.04.2011 r. Jak wynika z tabeli nr 1, łączna stawka podatku od osób prawnych złożona jest ze stawki państwowego podatku dochodowego od osób prawnych, stawek lokalnych podatków od rezydencji (inaczej mieszkalnych), stawki podatku od przedsiębiorstw (nazywanego również podatkiem od działalności gospodarczej) oraz stawki specjalnego lokalnego podatku od osób prawnych. [8] Warto jednak zaznaczyć, że łączne stawki podatku przedstawione w powyższej tabeli są stawkami nominalnymi. Realnymi stawkami [9] są: (a) dla podmiotów osiągających dochody mniejsze niż 4 mln - 24,87% do 31.03.2011 r. i 29,33% od 01.04.2011 r.; (b) dla podmiotów z dochodami większymi niż 4 mln, ale mniejszymi niż 8 mln - 26,48% do 31.03.2011 r. i 30,85% od 01.04.2011 r.; (c) oraz dla podmiotów osiągających dochody większe niż 8 mln - niezmiennie 40,87%. [10] Niniejszy artykuł stanowi rozdział pracy dyplomowej pt. Porównanie systemów podatkowych Polski i Japonii. [1] Law No. 34 of 1965. [2] Law No. 26 of 1957. [3] M. Ōtsuka, I. Ōtsuka, E. Nakatani, op. cit., s. 46-47. [4] Guide to Japanese Taxes, op. cit., s. 8. [5] An outline of Japanese tax taxes, op. cit., s. 28. [6] Ibidem, s. 82. [7] FY2009 Tax Reform (Main Points), Ministry o Finance, Tokyo 2008, s. 6. [8] Guide to Japanese Taxes, op. cit., s. 8. 6 / 7
[9] Realna inaczej efektywna stawka podatkowa jest to wielkość faktycznie zapłaconego podatku, czyli wynikającego nie tylko ze stawki podstawowej (nominalnej), ale także z łącznego efektu przychodów i kosztów wliczonych do podstawy opodatkowania, przysługujących ulg, odliczeń i zwolnień. [10] JETRO: www.jetro.go.jp/en/invest/setting_up/laws/section3/page3.html 7 / 7