Rozpoznawanie odmian ziemniaka w okresie wegetacji (kiełki, kwiaty, pokrój roślin), urzędowy opis odmian Irena Stypa Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB Zakład Ochrony i Nasiennictwa Ziemniaka 76-009 Bonin k. Koszalina Bonin 1-2 lipca 2015 r. Darłówko, 20-21.05.2010 r. 1
Zagadnienia charakterystyka odmian Krajowy Rejestr Katalog Europejski 2
Materiał i metody Wyniki doświadczeńcoboru i IHAR-PIB (charakterystyka odmian). Dane PIORiN (wielkość reprodukcji odmian) Metoda porównawczo-opisowa 3
Badania odrębno bności, wyrównania wnania i trwałości odmian wytyczne : Międzynarodowego Związku Ochrony Nowych Odmian Roślin (UPOV) Wspólnotowego Urzędu Odmian Roślin (CPVO) 4
Badania odrębno bności, wyrównania wnania i trwałości c.d. Dwie odmiany uważa sięza odrębne, gdy wyraźna i stała różnica w cechach stwierdzona jest przynajmniej w jednym miejscu badań Odmianęuznaje sięza wyrównaną, gdy zmiennośćcechy wynikająca z systemu hodowli lub zmiennośćbędąca następstwem mutacji jest tak mała jak tylko możliwe Odmiana trwała a zachowuje swoje charakterystyczne cechy (tzn. pozostaje wierna opisowi), zdefiniowanemu przez hodowcę po kolejnych rozmnożeniach 5
6
7
Odmiany ziemniaka Krajowy Rejestr, 2015 r. Krajowy Rejestr został powiększony o 5 nowych odmian ziemniaka: (3 jadalne, 2 skrobiowe: Jurek, Oberon; Bogatka, Malaga; Bohun- HZ Zamarte: Impresja, Widawa Honorata; Lavinia- Europlant VR 808; Eurostar, Mondeo KWS Ignacy, Igor, Boryna, Kaszub; Laskara; Mazur, Szyper - PMHZ Strzekęcin: Magnolia, Mieszko Agrico - Riviera Skreślono 9 odmian (2014): Bartek, Sekwana, Ślęza - HZ; Bursztyn, Ibis, Igor, Promyk, Adam, Bosman; wygasłokres wpisu: Bondeville, Raja Agrico, Lady Florina C.Meijer; Ramos, 2013: Karatop, Eugenia, Elanda, Zebra, Żagiel, Niagara, Zeus, Soplica, Redstar, Velox Monsun, Neptun, Umiak Po ostatnich zmianach Krajowy Rejestr liczy 114 odmian ziemniaka: 71 jadalnych; 17 przeznaczonych głównie do przetwórstwa spożywczego; 29 skrobiowych 8
Odmiany ziemniaka -Katalog Wspólnotowy CCA Od 1 maja 2004 r. na terenie naszego kraju mogąbyćuprawiane również odmiany wpisane do wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych, który tworząodmiany zarejestrowane w poszczególnych krajach Unii Europejskiej W doborze odmian ziemniaka w krajach Unii Europejskiej dostępnych jest 1527 odmian [Katalog Wspólnotowy CCA, 2012] ((www.europa.eu.int/eurlex/en/index). W Polsce liczba odmian reprodukowanych w tej kategorii wzrosła do 59, 74, 86, 114;.Hermes (142,6 ha), Lady Rosetta (139 173 ha), Verdi (122 142 ha), Saturna (110 ha), Markies (92,8), Omega (56,7 ha), Albatros (54 81 ha), Taurus (34 44 ha), ), Gala (46 50 ha), Melody (31 ha 41,6 ), Agata, (28 32 ha), Riviera (27 46 ha), Primadonna (24), Lilly (22 ha 47 ha), Natascha (21 28 ha). 9
Rozpoznawanie odmian Przydatnymi przy rozpoznawaniu odmian mogą okazać się cechy gospodarcze: długośćokresu wegetacji przydatność użytkowa 10
Cechy rozpoznawcze: Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa KRAJOWY REJESTR, 2015 r. BARDZO WCZESNE JADALNE (13), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE (2) (do 95 dni wegetacji) ODMIANY POLSKIE ODMIANY ZAGRANICZNE Jadalne -6 Jadalne -7 Przetwórstwo -2 DENAR N IMPRESJA N IRYS JUSTA N LORD N MIŁEK N ARIELLE N BERBER N IMPALA N INGRID N KRASA N VIVIANA N RIVIERA N COURLAN FRESCO N 11
c.d.długo ugość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa WCZESNE JADALNE (22), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE (4) (96-109 dni wegetacji) ODMIANY POLSKIE ODMIANY ZAGRANICZNE Jadalne - 13 Jadalne - 9 Przetwórstwo - 4 ARUBA N BILA BOHUN N CYPRIAN N ETOLA N GRACJA N GWIAZDA N HUBAL N IGNACY N MAGNOLIA N MICHALINA N OMAN N OWACJA N KRAJOWY REJESTR, 2015 r. ALTESSE N ANNABELLE N BELLAROSA N CARRERA N EWELINA N LATONA N ROSALIND N VERONIE N VINETA N AMORA N AUGUSTA N INNOVATOR PA LADY CLAIRE N 12
ŚREDNIO WCZESNE JADALNE (26), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE (10) (110-124 dni wegetacji) ODMIANY POLSKIE ODMIANY ZAGRANICZNE Jadalne -16 Przetwórstwo - 1 Jadalne - 10 Przetwórstwo - 9 AMETYST N BOGATKA N CEKIN N FINEZJA NN GAWIN N IRGA N JUREK N JUTRZENKA N LASKARA N LEGENDA N MALAGA N MAZUR N OBERON N STASIA N TAJFUN N TETYDA N ETIUDA N ALMERA N DALI N DITTA N FOLVA N ORCHESTRA N OTOLIA N ROXANA N SAGITTA N SANTE N SATINA N AGNES N ASTERIX N COURAGE N HONORATA N JURATA N LAVINIA N MARLEN N VICTORIA N VR 808 13
Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa KRAJOWY REJESTR, 2015 r. ŚREDNIO PÓŹNE JADALNE (9), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE (1) (125-139 dni wegetacji) ODMIANY POLSKIE ODMIANY ZAGRANICZNE Jadalne - 4 Jadalne - 5 Przetwórstwo - 1 BRYZA N GUSTAW N SYRENA N ZENIA N CECILE N EUROSTAR N JELLY N MONDEO N ROKO N FIANNA ODMIANY POLSKIE 1 ZAGŁOBA N PÓŹNE JADALNE (1) (powyżej 140 dni wegetacji) 14
Cechy rozpoznawcze: Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa KRAJOWY REJESTR, 2015 r. WCZESNE -1 ŚREDNIO WCZESNE -12 SKROBIOWE - 26 ŚREDNIO PÓŹNE - 3 PÓŹNE -10 CEDRON N BORYNA N GLADA HARPUN NB JUBILAT N KASZUB N KUBA N MIESZKO N PASAT N SZYPER N RUMPEL N WIDAWA N ZUZANNA N DANUTA N IKAR B PASJA POMORSKA BZURA B GANDAWA N HINGA INWESTOR N JASIA NN KURAS N POKUSA N RUDAWA N SKAWA N SONDA NB 15
Utrudnienia w rozpoznawaniu odmian związane z zmianami na rynku ziemniaka 1. Wzrost liczby odmian w reprodukcji i obrocie nasiennym (2014r.-202 odmiany) 2. Zróżnicowanie dostępności sadzeniaków poszczególnych odmian na rynku 3. Szybkie zmiany struktury odmian w reprodukcji 4. Ekspansja odmian zagranicznych 5. Zmiany kryteriów doboru odmian do uprawy Pomimo dużej liczby (177; 203; 202) odmian w reprodukcji, wskaźnik koncentracji, mierzony udziałem 12 czołowych odmian = 47,6 % 16
Udział odmian ziemniaka w nasiennictwie w 2014 roku Dostawca, producent materiałów nasiennych Liczba odmian w KR Liczba odmian w produkcji nasiennej Powierzchnia reprodukcji nasiennej (ha) Struktura (%) Hodowla polska Jadalne 40 35 1068 20,5 Przetwórstwo 1 1 0,7 0 Skrobiowe 23 20 563,6 10,5 Razem 64 56 1632 31,0 Hodowla zagraniczna Jadalne 31 18 1039,8 20 Przetwórstwo 16 11 720,3 13,5 Skrobiowe 3 3 95,2 2 Razem 50 32 1855 35,5 Hodowla zagraniczna (katalog CCA) - 114 1756 33,5 Razem 114 202 5243 100 17
Wskaźniki struktury odmianowej wpolsce w 2014 Ilość odmian reproduko -wanych Powierzchnia nasienna na 1 odmianę, ha Udział 7 odmian jadalnych o największej powierzchni nasiennej,>2% % Udział 5 odmian na frytki, chipsy o największej powierzchni nasiennej, >2% % 177/202 30/26 32/28 16/19,5 W 2014 r. oceniono ogółem 5282 ha powierzchni nasiennej ziemniaka. Zakwalifikowano polowo 5243 ha, co stanowi 1,7% udziału, zmniejszonej o 60,1 tys. ha (17,8%) całkowitej powierzchni uprawy ziemniaka w Polsce, w porównaniu z rokiem 2013. Zwiększa sięnatomiast liczba odmian reprodukowanych i przekracza liczbęodmian zarejestrowanych o przeszło 50% (114 202). 18
Odmiany ziemniaka (KR) na główne g kierunki użytkowania u (jadalne-) o udziale w rynku 0,5%, Odmiana/właściciel odmiany dostawca materiałów elitarnych Udział w rynku, % Powierzchnia nasienna, ha Wskaźnik wzrostu powierzchni nasiennej 2011 = z 2012 = z 2010 = 2011 = 100 100 19 2013 = z 2012 = 100 Jadalne >30%) Vineta Europlant 10,2 483,6 501 110 116 80 Denar HZ Zamarte 4,3 205,6 242 94 83 84 Lord HZ Zamarte 4,0 192,3 211 98 84 76 Tajfun PMHZ Strzekęcin 3,6 171,7 189 105 113 89 Satina Solana 2,8 117 134 101 85 79 Bellarosa Europlant 2,2 104 114,5 166 107 101 Jelly Europlant 2,3 104 105,9 112 66 101 Owacja PMHZ Strzekęcin 1,3 61,2 82 140 73 59 Irga PMHZ Strzekęcin 1,3 59,6 80 92 122 83 Riviera Agrico 0,9 46 Carrera HZPC 0,7 34,4 39 216 125 69 Miłek HZ Zamarte 0,6 29,7 72 64 93 Arielle Agrico 0,6 28,9 92 103 45 Impala Agrico 0,5 24,2 119 89 49 Cyprian PMHZ Strzekęcin 0,5 21,6 139 81 64
c.d. Odmiany ziemniaka na główne g kierunki użytkowania (jadalne) o udziale w rynku <0,5 % przekraczającym Udział cym Powierzchn 0,5%, Wskaźnik wzrostu Odmiana/właściciel odmiany dostawca materiałów elitarnych w rynku, % ia nasienna, ha powierzchni nasiennej 2013 = z 2012 = 100 Sagitta HZPC 0,4 18,1 89 Oman HZ Zamarte 0,3 15,8 56 Michalina HZ Zamarte 0,3 12,7 29 211 Bryza PMHZ Strzekęcin 0,3 12,5 125 Gawin PMHZ Strzekęcin 0,3 12,3 39 Cekin PMHZ Strzekęcin 0,2 11,7 54 Bila HZ Zamarte 0,2 11,5 72 Ewelina Europlant 0,2 10,6 36 Viviana Europlant 0,2 10,2 9 127 20
Odmiany ziemniaka na główne g kierunki użytkowania u o udziale w rynku przekraczającym cym 0,5%, (86) Odmiana/ Właściciel odmiany dostawca materiałów elitarnych Udział w rynku, % Powierzch nia nasienna, ha Odmiany do przetwórstwa na frytki i chipsy >20% Wskaźnik wzrostu powierzchni nasiennej 2013 = z 2012 = 100 Innovator HZPC 9,0 426,5 97 Hermes nie chroniona 3,0 142,6 88 Lady Rosetta C. Meijer 2,9 139,1 95 Verdi Solana 2,6 122,0 110 Saturna nie chroniona 2,3 110,4 123 Markies Agrico 1,9 92,8 201 Lady Claire C.Meijer 1,6 77,3 143 Omega Europlant 1,2 56,7 135 Albatros Norika 1,1 54,0 98 VR 808 KWS 0,9 41,1 37 Fresco Agrico 0,8 40,0 105 Taurus HZPC 0,7 34,2 83 Russet Burbank nie chroniona 0,5 22,0 60 21
Odmiana/ Właściciel odmiany dostawca materiałów elitarnych Odmiany ziemniaka na główne g kierunki użytkowania u (skrobiowe) o udziale w rynku przekraczającym cym 0,5%, Udział w rynku, % Powierzchnia nasienna, ha Wskaźnik wzrostu powierzchni nasiennej 2013 = z 2012 = 100 Kuba HZ Zamarte 2,1 98,4 84 Skawa HZ Zamarte 1,8 86,9 116 Harpun PMHZ Strzekęcin 1,7 78,8 138 Inwestor PMHZ Strzekęcin 1,5 73,2 80 196 Rudawa HZ Zamarte 1,5 69,0 121 Glada PMHZ Strzekęcin 1,5 68,5 125 Zuzanna Europlant 0,9 42,7 148 Jasia HZ Zamarte 0,9 42,2 74 Hinga PMHZ Strzekęcin 0,8 39,8 50 97 Pasja PMHZ Strzekęcin 0,8 35,8 187 Pomorska Pasat PMHZ Strzekęcin 0,7 34,1 45 52 Kuras Agrico 0,6 30,5 317 źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GIORiN o wynikach oceny 22 polowej 2013r., www.piorin.gov.pl
Cechy morfologiczne Największą wartość diagnostyczną mają cechy morfologiczne rozpoznawcze o dużej stałości Do dobrych cech rozpoznawczych należą: barwa kwiatków w korony (zewnętrznej strony płatkp atków), barwa miąż ąższu i skórki bulwy barwa kiełka ka świetlnego Najlepiej obserwacje cech rozpoznawczych przeprowadza sięna roślinach w fazie kwitnienia, gdyżw tym czasie występuje najwięcej cech charakterystycznych odróżniających odmiany 23
Cechy morfologiczne częś ęści nadziemnej ziemniaka 24
Cechy morfologiczne częś ęści nadziemnej ziemniaka Barwa kwiatków w korony Rozróżniamy zasadnicze barwy: biała, czerwonofioletowa biała-b, <50 % odmian: m.in.: Arielle, Denar, Irys, Ingrid (po), Lord, Molli, Altesse, Bohun, Gwiazda, Hubal, Lady Claire Michalina, Owacja, Vineta, Ametyst, Cekin, Dali, Ditta, Honorata, Igor, Irga, Jurata, Laskara, Mazur, Promyk, Satina, Stasia, Tajfun, Tetyda, Fianna, Jelly, Syrena, Zenia, Zagłoba, Cedron, Harpun, Jubilat, Kuba, Pasat, Rumpel, Zuzanna, Pasja P, Gandawa, Inwestor, Jasia, Kuras, Sonda, Riviera czerwonofioletowa-czf: Berber 4, Courlan, Bellarosa +, Carrera + 4, Agnes + 3, Almera 6, Asterix + 7, Bursztyn, Courage + 6, Finezja + 7,Folva + 6, Malaga +4-5, Raja, Roko, Red Anna +4, Hermes, Verdi-7, Adam + 8, Glada+ 8, Ikar+ 6, Neptun 5, Rudawa + 5 j.czerwonofioletowa-jczf: Krasa +4, Augusta + 4, 4 Viviana + 4-, Bila + 9, Etola +, Ignacy +3, Gawin ++ 5, Sagitta +5,, Oberon+,Bryza + 8, Kaszub + 7-8, Hinga, Pokusa + 5, Ślęza + 7 c.czerwonofioletowa-cczf:ibis + 7, Cecile + 4 Boryna + 6, Bosman 8, Danuta fioletowa-f: Bogatka +4, Gustaw +7-8 j.niebieskofioletowa-jnf: Pirol + 5, VR 808 5, Skawa jn+ c.niebieskofioletowa-cnf: Jutrzenka + 7 Są również odmiany u których odnotowano brak kwitnienia np. Rosalind 25
Kwiatostan Obfitość kwitnienia: U większości odmian jadalnych obserwuje się średnio obfite kwitnie. Bardzo małą małąobfitością kwitnienia charakteryzująsięodmiany: Arielle-3, Irys, Miłek, Viviana, Riviera, Annabelle, Ametyst, Irga, Jelly, Sante, Pirol Obficie kwitną: Denar, Eugenia, Elanda, Michalina, Jutrzenka, Tajfun, Wiarus, Żagiel, Victoria Odmiany skrobiowe z reguły kwitną obficiej Małą obfitością charakteryzuje się Harpun Dużą obfitością: Kuba, Saturna, Monsun, Pasat, Rumpel, Inwestor, Jasia Wielkość kwiatu Mały kwiat posiadająodmiany: Arielle,Vineta, Sante, Jelly, Augusta, Lady Claire, Pirol, Kuba; Duży kwiat: Denar, Lord, Bila, Etola, Korona, Jutrzenka, Syrena Mniej stałymi cechami sąbarwa pylników (pomarańczowa, żółtopomarańczowa i żółta) i długośćsłupka (krótka, średnia i długa). 26
Cechy morfologiczne częś ęści nadziemnej ziemniaka Kwiatostan: wielkość skala 1-9 (3-mały, 5-średni, 7-duży, 9-bardzo duży) zabarwienie antocjanowe szypułek, pączków (3-słabe, 5-średnie, 7-silne, 9-bardzo silne) obfitość kwitnienia (j.w.) Kwiat: zabarwienie antocjanowe pączków wielkość korony kwiatu barwa wewnętrznej strony płatka intensywnośćantocjanowego zabarwienia wewnętrznej strony płatków kwiatu barwnego występowanie antocjanowych przebarwień zewnętrznej strony płatków kwiatu białego wielkość białych końców płatków kwiatu barwnego barwa pylników długość szyjki słupka występowanie przykoronka zawiązywanie jagód Roślina 27
28
29
30
31
32
33
34
35
Rośliny (krzaki) - Przy rozpoznawaniu odmian pomocne sąrównieżcechy zmieniające siępod wpływem warunków środowiska w niewielkimstopniu takie jak: -wysokość krzaka: (niski, niski-średni, średni, średni-wysoki, wysoki) -typ rośliny liny: liściowy, pośredni, łodygowy -pokrój j rośliny liny: rozłożysty, półstojący, stojący -grubość łodyg, intensywnośćzabarwienia łodyg antocjanem i cechy bardziej zmienne jak barwa liści Wysokość śćkrzaka przykłady: Jak przy większości cech, pośrednie sąnajliczniejsze. Odmiany jadalne najliczniej krzaki średnie: - niski-średniego: Riviera, Ignacy, Latona, Etiuda, Vineta, Irga -średni: Arielle, Bila, Innovator, Lady Claire, Satina,Bryza - średni- wysokiego: Denar, Lord, Fresco, Bohun, Hubal, Owacja - wysoki krzak : Irys, Gwiazda, Michalina, Asterix, Ikar, Pasat, Jasia, Neptun Odmiany skrobiowe w większości sąśrednio wysokie i wysokie; 36
liściowy, pośredni, łodygowy Typ rośliny Większość odmian charakteryzuje się pośrednim typem rośliny -liściowy: Gracja, Lady Claire, Sante, Syrena, Monsun, Inwestor, Rudawa -łodygowy: Irys, Velox,Augusta, Pasat, Neptun, Umiak Pokrój j rośliny Większośćodmian charakteryzuje siępółstojącym (półwyprostowanym) pokrojem roślin 37
38
39
40
wielkość; zwartość intensywność barwy zielonej rozprzestrzenienie antocjanowego zabarwienia nrw.śrd. 41
Listek: wielkość szerokość częstość występowania zrostów pofalowanie brzegów głębokość unerwienia antocjanowa pigmentacja młodych listków szczytowej rozety połysk górnej strony blaszki, częstość występowania listeczków (przy szczytowym listku wielkość listeczka (przy bocznym listku) 42
Liście barwa Większość odmian będących w rejestrze charakteryzuje się typowo zielonąbarwą-5 Są też odmiany o jasnozielonej barwie-3: Denar, Vineta, Bryza, Ikar, Umiak i ciemnozielonej-7: Velox, Gracja, Innovator, Asterix, Victoria, Jelly, Sante (c.z-z), Pasat, Saturna, Jasia, Skawa, Neptun 43
44
45
Łodyga: - grubość śćłodygi głównej g - rozmieszczenie antocjanowego zabarwienia Cienkimi łodygami (3) charakteryzują się odmiany: Pirol, Syrena, Rudawa Grubymi łodygami (7) charakteryzują się: Gracja, Harpun, Saturna Najsilniejszym zabarwieniem łodyg antocjanem (9) charakteryzuje sięredstar, 7 Rosalind, Rosalind,Courage, Cecile -9, RedSonia, Rumpel, Saturna U pozostałych odmian występowanie antacjanowego zabarwienia na łodygach jest średnie i słabe. 46
47
48
Kiełki świetlne Oprócz barwy kwiatu i barwy skórki i miąższu bulwy, cechą o dużej wartości diagnostycznej jest wielkość, barwa, kształt (kulisty, jajowaty, stożkowaty, cylindryczny), intensywność antocjanowego zabarwienia podstawy, owłosienie podstawy, liczba korzonków kiełka świetlnego. Obserwacji można dokonać po podkiełkowaniu bulwy w świetle rozproszonym i pokojowej temperaturze. wielkość barwa kształt intensywność antocjanowego zabarwienia podstawy wierzchołka owłosienie podstawy liczba korzonków 49
50
Do dobrych (charakterystycznych) cech rozpoznawczych należy barwa kiełka ka świetlnego. Rozróżniamy barwy podstawy kiełków świetlnych: -czerwonofioletowa-czf: <50 % odmian: m.in.: Arielle, Berber, Courlan, Fresco, Impala, Justa, Krasa, Molli, Altesse, Amora, Bellarosa, Carrera, Owacja, Cekin, Tajfun, Tetyda, Bryza, Jelly,Syrena, Kuba, Rudawa -j.czerwonofioletowa-jczf: Ingrid, Irys, Ignacy, Innovator, Vineta, Sagitta, Gandawa, Jasia - c.czerwonofioletowa-cczf: Bila, Rosalind, Asterix, Bartek, Igor, Irga, Cecile, Glada, Pasat - niebieskofioletowa-nf: Miłek, Ramos, Skawa Kiełki świetlne -c.niebieskofioletowa-cnf: Etola, Lady Claire, Folva, Ibis, Jutrzenka, Pirol, Satina -zielona: Denar, Lord, Gwiazda, Zagłoba, Ikar, Pasja Pomorska 51
Bulwy Odmianę możemy zidentyfikować na podstawie barwy skórki i barwy miąższu, dużo trudniej na podstawie innych cech wyglądu bulw (kształt bulw, głębokość oczek). Większość odmian charakteryzuje się żółtą barwą skórki i jasno żółtym miąższem. Najszybciej możemy zastosować metodę elektroforezy, polegającą na rozdzieleniu mieszaniny białek w polu elektrycznym na frakcje. Jest stwierdzone, że każda odmiana ziemniaka charakteryzuje sięspecyficznym dla niej składem białek w bulwach O czerwonej skórce: Bellarosa, Rosalind, Oberon, Cecile, Roko,Courage, Asterix, Raja, Redstar, Boryna, -jasnoczerwonej: Irga, Rumpel -jasnobeżowa: Bursztyn, Legenda, Jubilat, Bosman O białym (kremowym) miąższu: Irys, Aruba, Bursztyn, Gustaw,Irga, Wiking, Roko, Ursus, Etiuda, Jurata, Fianna, Innovator, Boryna, Harpun, Ikar, Jubilat, Kaszub, Pasat, Rumpel, Gandawa, Neptun, Rudawa, Sonda, Ślęza, Umiak 52
Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV lub metodyce krajowej Opis odmiany Variety description Gatunek: Ziemniak Species: Potato Odmiana: nazwa Variety Nr UPOV Nr kraj. Cecha Określenie Ocena 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kiełek świetlny: wielkość -kształt - zabarwienie antocyjanowe podstawy -intensywność zabarwienia antocyjanowego podstawy -owłosienie podstawy - wielkość wierzchołka - układ wierzchołka - intensywność zabarwienia -owłosienie wierzchołka - liczba korzonków -wystawanie przetchlinek -długość bocznych pędów mały do średniego jajowaty czerwonofioletowe silna silne mały do średniego średni słaba średnie średnia średnie krótkie 53 4 2 1 7 7 4 5 3 5 5 5 3
Nr UPOV 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Nr kraj. 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV lub metodyce krajowej c.d Cecha Określenie Ocena Roślina: wysokość -typ -pokrój -Łodyga: grubość głównej łodygi -rozmieszczenie antocjanowego zabarwienia -Liść: wielkość -zwartość -intensywność barwy zielonej -rozprzestrzenienie antocjanowego zabarwienia nerwu środkowego -Listek: wielkość -szerokość -częstość występowania zrostów -pofalowanie brzegów -głębokość unerwienia -antocjanowa pigmentacja młodych listków średnia pośredni półpionowy średnia słabe do średniego średni zamknięty do pośredniego ciemna bardzo słabe do słabego średni do dużego średni niska średnie średnia brak 54 5 2 5 5 4 5 4 7 2 6 5 3 5 5 1
Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV lub metodyce krajowej c.d Nr UPOV 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 Nr kraj. 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Cecha Listek: połysk górnej strony blaszki -częstość występowania listeczków(śnl) -częstość występowania listeczków(szl) -częstość występowania listeczków(bl) -wielkość listeczka (przy bocznym listku) -Kwiatostan: wielkość -zabarwienie antocjanowe szypułek -obfitość kwitnienia -Kwiat: zabarwienie antocjanowe pączków -wielkość korony -barwa wewnętrznej strony płatka -intensywność zabarwienia wewnętrznej strony płatków kwiatu barwnego -występowanie antocjanowych przebarwień zewnętrznej strony płatków kwiatu białego -wielkośćbiałych końców płatków kwiatu barwnego -barwa pylników -długość szyjki słupka -występowanie przykoronka Określenie matowy do średniego średnia średnia brak - mały słabe bardzo niska słabe bardzo mała biała - brak - żółtopomarańczowa 55 krótka Ocena 4 5 5 1 nd 3 3 1 3 1 1 nd 1 nd 2 3
Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV lub metodyce krajowej c.d Nr UPOV 42 44 45 46 47 48 49 50 43 Nr kraj. 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 Cecha Roślina: zawiązywanie jagód Bulwa: kształt -głębokość oczek -powierzchnia skórki -barwa skórki -barwa oczek -barwa miąższu -antocjanowe zabarwienie skórki pod wpływem światła -termin początku kwitnienia -długotrwałość kwitnienia -termin dojrzałości Określenie brak podłużnoowalny bardzo płytkie do płytkich gładka żółta żółta żółta średnie bardzo późny średnia średnio późny Ocena 1 4* 2 3 1 1 1 5 9 5 7 56
57
58
59
60
61
62
63
64
Przydatnymi przy opisie i rozpoznawaniu odmian mogą się okazać również cechy gospodarcze takie jak, plenność, zawartośćskrobi i suchej masy, właściwości kulinarne, odpornośćna patogeny powodujące choroby wirusowe, grzybowe i bakteryjne oraz odpornośćna szkodniki. Wartośćcech ocenianych zależy zarówno od czynników genetycznych, jak i warunków wzrostu i rozwoju; jest wypadkową czasu i warunków w którym dokonujemy oceny. 65
Najważniejszym zadaniem jakie stoi przed rynkiem nasiennym w Polsce jest jego odbudowa, równieżpoprzez poprawęjakości oferowanych sadzeniaków (Kostiw 2013) Walory i stabilnośćcech odmian hodowli polskiej, mającej długątradycjęi osiągnięcia, uzasadniająpodjęcie starańo odzyskanie, przynajmniej części utraconego, na rzecz hodowli zagranicznych, krajowego rynku nasiennego (Chotkowski 2012) 66