Wdrożenie postępu hodowlanego ziemniaka wyniknie z rozwiązania problemów nasiennictwa

Transkrypt

1 Wdrożenie postępu hodowlanego ziemniaka wyniknie z rozwiązania problemów nasiennictwa Ewa Zimnoch-Guzowska IHAR-PIB Oddział Młochów, Zakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Młochów, Platanowa 19 Zakopane 2017

2 Znaczenie ziemniaka Ziemniak Solanum tuberosum L. jest czwartą najważniejszą rośliną uprawną globalnie. Stanowi podstawowe wyżywienie dla ponad 1 miliarda ludzi Ziemniak jest produkowany w > 150 krajach Dane dla 2014: ( mln ha mln t Świat Chiny Rosja Indie Polska

3 Powierzchnia uprawy i zbiory ziemniaka w Polsce w latach ,6 mln ha mln t 30 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, pow. uprawy w mln ha zbior w mln t

4 Liczba programów hodowli ziemniaka w świecie (ESA,2016) # krajów Prywatne Instytuty Łącznie % EU Europa Wsch Ameryka Płn Ameryka Pd Afryka Azja Oceania Łącznie % Koszt hodowli odmiany: w EU 1 mln Euro; w Polsce ok. 1 mln PLN

5 Liczba cech uwzględnianych w selekcji nowych odmian ziemniaka w latach ( ESA, 2016) W 1980 r - selekcja dla 21 cech W 2010 r - selekcja dla 70 cech jakości agronomiczne odporności Koszt hodowli odmiany: w EU 1 mln Euro; w Polsce ok. 1 mln PLN

6 Schemat selekcji hodowlanej (HZ Zamarte) Rok Kategoria hodowlana 0 Krzyżówka Liczba form 200 komb. 1 Siewki x 2 Ramsze X 3 Linie ramszowe Rodzaj prowadzonych badao X X X 4 Nowe Rody 1200 X X X X X 5 Rody I 400 X X X X 6 Rody II 150 X X X X 7 Rody III 40 X X X X X 8 Rody IV 20 X X X X X 9 10 Doświadcz. Rejestrowe 1 Doświadcz. Rejestrowe X X X X X X 3-5 X X X X X X X X Oznaczenia badao: wielkośd bulwy 1. ocena morfologii bulw-kształt, głębokośd oczek, wyrównanie, jakośd skórki 2. ocena wartości gospodarczej 3. ocena cech agrotechnicznych w doświadczeniach stacyjnych 4. ocena w doświadczeniach wstępnych 5. badanie rodów w doświadczeniach rejestrowych 6. ocena i badanie odporności na choroby wirusowe 7. ocena odporności na mątwika ziemniaczanego 8. Ocena odporności na raka ziemniaczanego 9. badanie przydatności do przerobu przemysłowego 11 Odmiana 1-2 X X X

7 120 Liczba odmian w rejestrze krajowym jadalne skrobiowe krajowe zagraniczne Liniowy (jadalne ) Liniowy (skrobiowe)

8 LICZBA ODMIAN 12 Struktura wiekowa krajowego rejestru odmian ziemniaka LATA W REJESTRZE zarejestrowane w tym zagr

9 LICZBA ODMIAN 20 Analiza wieku odmian ziemniaka w rejestrze krajowym odmian analizowane; średnia wieku 10,2 lat LICZBA LAT wyrejestrowane w tym zagr

10 Czołowe odmiany ziemniaka o najdłuższym okresie rejestracji Jadalne Nazwa Wiek Irys 41 Bryza 40 Flisak 32 Uran 30 Irga 29 Ibis, Sokół 27 Sieglinde, Ruta 26 Mila 24 Tarpan, Frezja 23 Atol, Orlik 22 Kolia 21 Bila 20 Janka 20 Skrobiowe Nazwa Wiek Bzura 30 Harpun 23 Glada 22 Fregata 21 Hinga, Ikar 20 Czerwone obecne w doborze 2016

11 Informacje o rynku nasiennym w Polsce Wg Stypa, 2016, Agroserwis XXV/6: Producenci l. odm. l. odm. rep pow. ha udział % Rejestr Hodowla polska ,4 Krajowy Hodowla zagraniczna ,4 Krajowy Hodowla zagraniczna ,2 CCA Razem ,0

12 Liczba odmian w nasiennictwie i w rejestrze krajowym Dwukrotna różnica l.odm nasiennictwo l. odm. rejestr PL

13

14 Od 2008 roku wzrost średn. powierzchni plantacji nasiennej z 2,4 ha do 2,7 ha w 2016 roku

15 Struktura odmianowa reprodukcji nasiennej wg powierzchni 2016 Powierzchnia w ha Liczba odmian < 5 80 bez znaczenia na rynku bez znaczenia na rynku Uwagi nabierają znaczenia na rynku ważne na rynku czołowe odmiany: Denar, Lord, Tajfun, Jasia, Zuzanna, Glada, Albatros, Hermes, L.Rosette, L.Clair, >400 2 niedościgli liderzy: Vineta, Innovator ważny rynek nasienny to tylko 35 odmian

16

17

18

19 Płatnośd bezpośrednia dla rolnika wynosi ok. 400 Euro do 1 ha uprawy odmiany skrobiowej

20 Lata Zdrowotnośd sadzeniaków w latach % zdyskalifikowanych ha upraw nasiennych ( wg GIORIN) Dyskwalifi polowa Dyskwalifik. w ocenie lab. Uwagi ,2 28,5 Głównie PVY, częściowo PVM, ,1 9, ,9 7, ,0 8, ,7 18,8 PVY, Późny nalot mszyc; 2,6% Cms ,1 5, ,7 2, ,3 15,5 Głównie PVY(12%), PVS (7%), PVM

21 Problem bakteriozy pierścieniowej Bakterioza pierścieniowa od ponad 12 lat silnie ogranicza rozwój branży ziemniaczanej w Polsce. Szereg postulatów sektora nasiennego prowadzących do radykalnego rozwiązania problemu bakteriozy pierścieniowej jest od lat przedstawiany władzom resortu rolnictwa

22 Porażenie przez Cms (%) sadzeniaków oraz ziemniaków produkcyjnych w latach (wg. DG SANTE Nr MR i GIORIN) , ,3 17,2 14,2 14,3 13,9 12,1 12,17 10,76 8,6 10,1 10,33 10,2 9,1 9,46 10,1 8,8 %sadzeniaki %produkcja % ogółem 5 6,3 5,9 6,3 6,23 6,08 4,93 0

23 Propozycje dotyczące zmian w programie zwalczania Cms w Polsce Porażone bulwy mateczne są głównym źródłem rozprzestrzeniania się choroby. o Zwiększenia obsadzania pól zdrowym materiałem kwalifikowanym o Dopłaty do zakupu sadzeniaków o Wprowadzenia, na wniosek producentów, bezpłatnych badao pod kątem obecności chorób kwarantannowych w FSS. o analiza jakie materiały i w jakiej skali testowad w PIORiN na obecnośd patogenów kwarantannowych Cms i Ralstonii

24 Udział (%) kwalifikowanych materiałów nasiennych w nasadzeniach w Polsce % 18, W innych krajach UE wymiana materiału nasiennego odbywa się przeciętnie co dwa lata, lub częściej : Francja 80%, WB 60%, Dania 60%

25 Propozycje dotyczące zmian w programie zwalczania Cms w Polsce c.d. Działanie programu utylizacji materiałów porażonych i wprowadzenie odszkodowao dla producentów. o Ustanowienie ogólnokrajowego systemu utylizacji materiałów porażonych lub prawdopodobnie porażonych obejmującego sied gorzelni, krochmalni i biogazowni o Wprowadzenie dostępnych dotacji przedmiotowych dla rolników od szkód powodowanych przez wystąpienie Cms o Ustanowienie przepisów pozwalających na to, aby odszkodowaniem mogły byd również objęte dwie strategiczne, krajowe Spółki zajmujące się hodowlą i nasiennictwem ziemniaka.

26 Dziękuję za uwagę