M. Wanda Kopertyńska MOTYWOWANIE POZAPŁACOWE doświadczenia praktyczne MOTYWATORY POZAPŁACOWE O CHARAKTERZE MATERIALNYM Motywatory, których zadaniem jest związanie pracowników z przedsiębiorstwem, zabezpieczenie ich wierności i lojalności. akcje, udziały, ubezpieczenia, pracownicze programy emerytalne w kilku wybranych funduszach emerytalnych w zaleŝności od wyboru pracowników, preferencyjne kredyty pracownicze, program korzyści pracowniczych firma wykupuje pakiet usług finansowych dla pracowników; zainteresowany uzyskuje korzystniejsze warunki niŝ gdyby korzystał z nich indywidualnie (np. wyŝsze oprocentowanie lokat czy rachunku osobistego w banku, niŝsze oprocentowanie kredytów), studia MBA, studia podyplomowe, udział w prestiŝowych konferencjach, nauka języka obcego, w tym wynajmowanie dla indywidualnych pracowników nauczycieli, polisa NW, polisa emerytalna. 1
Motywatory związane z dbałością o kondycję i zdrowie pracowników. wyjazdy weekendowe, przyjęcia okazjonalne, karnety wstępu na korty tenisowe, kręgielnię, siłownię, basen, do fitness klubu, gabinetu odnowy biologicznej, ośrodków kultury, teatru, kin, na imprezy sportowe lub cykle imprez sportowych (piłka noŝna, koszykówka, siatkówka), imprezy okolicznościowe i specjalne zgodnie z tradycją firmy, uczestniczą w nich wszyscy pracownicy; dodatkowo organizuje się imprezy integracyjne dla określonych grup pracowniczych; jest to najczęściej powiązane ze specjalnymi projektami (wówczas jest to spotkanie grup projektowych i menedŝerów wysokiego szczebla), sponsoring Ŝeglarski firma organizuje naukę Ŝeglarstwa dla pracowników i członków ich rodzin, organizuje spływy oraz wypoŝycza w sezonie letnim Ŝaglówki dla swoich pracowników. Motywatory pozapłacowe o charakterze materialnym związane z potrzebą zaspokojenia bezpieczeństwa finansowego i socjalnego pracowników dofinansowanie wypoczynku i nauki dzieci kolonie dla dzieci, wczasy, przedszkola dla dzieci, szkoły językowe, kupon Ŝywnościowy w określonej wysokości przyznawanej raz na miesiąc lub subsydiowanie posiłków, korzystanie z bufetu firmy po preferencyjnych cenach, prawo zakupu po niskich cenach sprzętu najczęściej komputerowego, z którego firma juŝ nie korzysta; ponadto pracownicy mają prawo do pewnej ilości produktów firmy po obniŝonej cenie, bezpłatna opieka nad dziećmi w formie Ŝłóbków lub przedszkoli, kantyna firma wyposaŝa pomieszczenie na potrzeby spoŝywania posiłków w lodówkę, zmywarkę, zamraŝarkę, naczynia, kupony podarunkowe z okazji świąt BoŜego Narodzenia i Wielkanocy udostępnianie pomieszczeń na cele przyjęć okazjonalnych i spotkań pracownicy mogą nieodpłatnie wynająć pomieszczenie na bale, uroczystości rodzinne. 2
Motywatorów o charakterze materialnych zabezpieczające wysoki standard nie tylko pracy mieszkanie słuŝbowe firma dysponuje własnymi mieszkaniami, które oddaje do dyspozycji menedŝerom spoza miejsca zatrudnienia; niektóre firmy wynajmują mieszkania dla pracowników lub wykupuje mieszkania dla pracowników o szczególnym znaczeniu dla firmy, urządzenia miejsca pracy w domu firma pokrywa rachunki za korzystanie z telefonu i internetu do celów słuŝbowych we wszystkich uzasadnionych okolicznościach słuŝbowych, udostępnianie komputerów przenośnych dla celów słuŝbowych oraz połączenie z siecią korporacyjną firmy z domu pracownika, samochód słuŝbowy, ryczałt, parking, bilety miesięczne odwoŝenie słuŝbowym samochodem pracowników, którzy musieli pozostać dłuŝej w pracy, np. po 20,00 obiad na koszt firmy, dla osób, które muszą pozostać w pracy ( po godz. 20,00), ustanowienie wysokich standardów miejsc pracy, podróŝowania, zakwaterowania: przeloty wyłącznie klasą biznes, zakwaterowanie w hotelach nie mniej niŝ trzygwiazdkowych, pokrywanie przez firmę kosztów całodziennego wyŝywienia podczas podróŝy słuŝbowych, zakwaterowanie w wynajętych mieszkaniach podczas dłuŝszych pobytów zagranicznych. pokrycie kosztów przejazdu i zakwaterowania rodzin odwiedzających pracowników, przebywających dłuŝej niŝ trzy miesiące za granicą, pokrycie kosztów przelotu do domu celem odwiedzenia rodziny podczas dłuŝszych pobytów za granicą. 3
Motywatory o charakterze materialnym, związane z zabezpieczeniem poczucia wartości pracowników opłata za pracowników składek członkowskich w krajowych i międzynarodowych stowarzyszeniach branŝowych i biznesowych; oraz prenumerata branŝowych czasopism, nagrody w postaci rzeczowej za oryginalne pomysły zgłoszone przez pracownika, wspólne półgodzinne śniadanie, gdzie omawiane są najwaŝniejsze bieŝące sprawy oraz podczas którego publicznie wyróŝnia się i nagradza osoby, których wyniki przyniosły szczególne korzyści dla firmy, dwa razy do roku spotkania: przed świętami BoŜego Narodzenia i w okresie wiosenno letnim, w których przyznaje się nagrody rzeczowe dla najlepszych pracowników, celebrowanie urodzin/imienin pracowników (kupowany jest duŝy tort dla solenizantów) - wyjazd raz w kwartale poza teren przedsiębiorstwa, gdzie celebrowane są imieniny wszystkich pracowników, którzy mieli imieniny w okresie ostatniego kwartału, bilety na mistrzostwa świata w loŝy VIP, dla pracowników osiągających najlepsze wyniki (chodzi o to aby były to szczególne nagrody, a nie standardowe), coroczny konkurs na najlepszych pracowników; najlepszy otrzymuje znaczący prezent (np. wyjazd do Londynu w celu nauki języka); jest to nie tylko istotny czynnik motywacyjny, ale teŝ niewątpliwy splendor, bowiem informacja ta podawana jest w intranecie do wiadomości wszystkich pracowników, raz w roku organizuje się spotkanie pracowników wraz z rodzinami z okazji święta Firmy; w trakcie tego spotkania wręcza prezenty okolicznościowe, dyplomy, wyróŝnienia, oraz informuje pracowników o wynikach pracy firmy. 4
Motywatory pozapłacowe o charakterze niematerialnym Motywatory mające na celu wyraŝenie uznania: okazywanie zaufania tam, gdzie jest to oczekiwane przekazywanie listów z podziękowaniem od zadowolonego klienta pracownikowi, który tym się bezpośrednio zajmował dawanie pracownikom poczucia wyjątkowości kaŝdy jest dla samego siebie kimś wyjątkowym i tak chciałby być odbierany przez innych; pochwały, publiczne wyróŝnienia w przypadku gdy pracownik na to zasłuŝył (e-mail do wszystkich pracowników) poszanowanie dla wiedzy i umiejętności pracowników poprzez publiczne wyraŝanie uznania pochwały i wyróŝnienia, zarówno w formie pisemnej (do wiadomości wszystkich pracowników, jak teŝ bezpośredniej podczas spotkań pracowników firmy) dla pracowników, którzy wyróŝnili się w pracy Elementy mające na celu zapewnienie sprawnej komunikacji sprawna komunikacja wewnętrzna poprzez informacje przekazywane drogą intranetową, biuletyn wewnętrzny, gazetkę, sesje pytania odpowiedzi informowanie pracowników poprzez organizowanie regularnych spotkań, na których są informowani o tym, czym obecnie zajmuje się firma, a takŝe mogą zapytać lub podyskutować o aktualnych problemach Kawa u szefa comiesięczne spotkania zarządu z wybranymi pracownikami (produkcyjnymi i administracyjnymi), w których przedstawia się najwaŝniejsze problemy w firmie, potrzeby zmian i elementy wymagające utrwalenia 5
Elementy mające na celu zapewnienie partycypacji pracowników angaŝowanie pracowników w podejmowanie decyzji, które bezpośrednio ich dotyczą współudział we rozwiązywaniu problemów, poprzez powoływanie macierzowych zespołów, jak teŝ konsultacje proponowanych rozwiązań z pracownikami wspólne z pracownikiem ustalanie celów oraz rozliczanie ich wykonania współdecydowanie- część decyzji delegowana jest na niŝszy poziom decyzyjny do podejmowania w gronie kierownictwa i pracowników udział w kształtowaniu decyzji dotyczących firmy poprzez zebrania pracowników, rady pracowników. Elementy mające na celu zapewnienie oczekiwanych warunków pracy casual day przyjęcie w firmie zwyczaju, Ŝe piątek jest dniem bez spotkań z klientami i wówczas pracownicy dysponują swobodą stroju (tzw. casual) skrócony tydzień pracy - firma przyznaje wolne od pracy dni po zakończeniu trudnego projektu czy na przygotowanie się do egzaminu; złoty spadochron zawierane są kontrakty, umowy, porozumienia w których stosuje się klauzulę, Ŝe w razie połączenia lub przejęcia firmy menedŝer lub pracownik ma gwarancję zatrudnienia w nowej organizacji na zbliŝonym stanowisku lub otrzyma adekwatną odprawę elastyczny czas pracy, swoboda w zakresie ustalania godzin pracy (rozpoczynania i kończenia pracy) moŝliwość pracy na nowoczesnych komputerach dostęp do nowoczesnych narzędzi, systemów informatycznych zapewnienie dobrych warunków pracy poprzez bardzo dobrą organizację stanowiska pracy, zapewnienie niezbędnych narzędzi, pomocy itd. 6
Elementy mające na celu zapewnienie rozwoju pracowników jasno określone ścieŝki rozwoju pracowników ( moŝliwe do objęcia stanowiska, maksymalny termin, wymogi i umiejętności, jakie musi spełnić pracownik), samodzielność działania, praca w firmie o wysokim prestiŝu, renomie praca w dobrym zespole (z pracownikami o wysokim poziomie kompetencji) wzbogacanie pracy poprzez rotację na stanowiskach pracy, rozszerzanie zakresu działania pracowników, organizowanie pracy w grupach roboczych mających na celu zwiększanie autonomii Elementy mające na celu wyraŝenie szacunku dla pracowników okazywanie zrozumienia dla problemów osobistych pracowników poprzez stwarzanie warunków i moŝliwości ich rozwiązania świętowanie specjalnych uroczystości: urodzin dziecka, ślubu pracownika (gratulacje, kwiaty) kontakt z pracownikami którzy pozostają na dłuŝszych zwolnieniach lekarskich czy macierzyńskich przekazywanie drogą e-mailową bądź telefoniczną informacji o najwaŝniejszych wydarzeniach w firmie 7
Elementy mające na celu zapewnienie odpowiedniej atmosfery pracy tworzenie właściwej atmosfery w pracy, poprawnych stosunków międzyludzkich, nie akceptowanie zachowań zmierzających do podziałów wewnątrz firmy. akcentowanie przynaleŝności do firmy o ustalonej marce, jakości produktu i prestiŝu akcja białe kołnierzyki, która polega na tym, Ŝe kaŝdy pracownik administracyjny przebywa trzy dni na produkcji ( w skali roku) chodzi tutaj o pozytywne związki nieformalne, integrację tych grup pracowników duma z wyników, wyróŝnień i pozycji firmy, bowiem gwarantuje to pewność zatrudnienia dzień rodzinny w którym moŝna zaprosić rodziny pracowników do odwiedzenia firmy (połączony z piknikiem rodzinnym) 8