Polski System Emerytalny na tle rozwiązań międzynarodowych

Podobne dokumenty
Zabezpieczenie emerytalne wyzwania i perspektywy

System emerytalny w Polsce

Adekwatność w kontekście przeobrażeń polityki społecznej

Polityka gospodarcza i społeczna (zabezpieczenie emerytalne)

Fundusze inwestycyjne i emerytalne

OPIEKA DŁUGOTERMINOWA PERSPEKTYWA EUROPEJSKA

Spis treści Wstęp ROZDZIAŁ 1. Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego ROZDZIAŁ 2. Struktura systemu ubezpieczeń społecznych

PRACOWNICZY PROGRAM EMERYTALNY

Spis treści. Wykaz skrótów 13. Wstęp 17

Emerytura (zwana dawniej rentą starczą) świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek

Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński

Pozapłacowe koszty pracy Czesław Grzesiak

Wprowadzenie. Pojęcie i ewolucja ryzyka starości. Metody zabezpieczenia ryzyka starości w prawie polskim

Wielofilarowe systemy emerytalne na przykładzie włoskiego i polskiego systemu emerytalnego. Mgr Joanna Plak WSP TWP w Warszawie

Dr Ewa Cichowicz. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Wpływ zmian demograficznych na stan finansów publicznych, Warszawa r.

Ubez piecz enie ersalne saln D am a en e t n ow o a a S t S rat ra eg e i g a

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia

Finanse publiczne II / 1

Finanse ubezpieczeń społecznych

Reforma emerytalna. Co zrobimy? ul. Świętokrzyska Warszawa.

Ubezpieczenia na życie z UFK z perspektywy zakładu ubezpieczeń. Wolfgang Stockmeyer Prezes Zarządu Benefia TU na Życie S.A. Vienna Insurance Group

Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej i kapitałowe programy zabezpieczeń emerytalnych. Anna Ząbkowicz

Finanse ubezpieczeń społecznych

CO ZROBIĆ, ŻEBY SIĘ UDAŁO? Emerytalne Konto Oszczędnościowe sposobem na wyższą emeryturę

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Konferencja Fundacji FOR (Forum Obywatelskiego Rozwoju)

Propozycja reformy systemu emerytalnego: wprowadzenie PPK i przekształcenie OFE Europejski Kongres Finansowy 7 czerwca 2017 r.

Paweł Borys Polski Fundusz Rozwoju

Zabezpieczenie społeczne

Polityka społeczna (9): Zabezpieczenie emerytalne II i III filar

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)

Tallinn 436 tys. mieszkańców (dane za 2015 r.) Ludność: tys. mieszkańców (2016 Statistics Estonia) euro (2014 r.)

Maciej Rapkiewicz, Instytut Sobieskiego,

Krzysztof Jędrzejuk

1 Jakie były główne cele tworzenia

PRACOWNICZE PLANY KAPITAŁOWE NOWE WYZWANIE DLA PRACODAWCÓW

Społeczna rola ubezpieczeń: podstawy polityki ubezpieczeniowej

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ FUNDUSZE EMERYTALNE - DECYZJE I WYBORY BS/76/99 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MAJ 99

Przegląd badań dotyczących wiedzy i postaw Polaków wobec ubezpieczeń społecznych

Problemy Polaków związane z ubezpieczeniami. Wypadki domowe Przyczyny śmierci średniorocznie na świecie. Przyczyny:

WYBRANE DETERMINANTY ROZWOJU RYNKU DŁUGOTERMINOWEGO OSZCZĘDZANIA W POLSCE

Monitoring ubóstwa EAPN Polska i wnioski dla programowania strategicznego

Pracownicze Plany Kapitałowe z perspektywy pracownika i pracodawcy. Założenia, szacowane koszty i korzyści. Kongres Consumer Finance

Ocena wpływu podniesienia wieku emerytalnego zgodnie z projektem rządowym i propozycją PKPP Lewiatan na rynek pracy i wzrost gospodarczy 1

Gwarantowana Renta Kapitałowa (GRK) Kontakt: Maciej Lichoński

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS

Struktura wydatków na zdrowie Rodzaje ubezpieczeń Rynek ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce i Europie Potencjał rozwoju ubezpieczeń zdrowotnych i

kurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo,

Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Uniwersalne DIAMENTOWA STRATEGIA

III filar ubezpieczenia emerytalnego

Systemy emerytalne z elementami zaopatrzenia

Agnieszka Chłoń-Domińczak Zróżnicowanie kompetencji osób dorosłych a wykluczenie społeczne

Tytuł pretytuł prezentacji. Podtytuł prezentacji zentacji Podtytuł prezentacji dr Antoni Kolek. Pracownicze formy oszczędzania na emeryturę.

INFORMACJE DOTYCZĄCE STANU FINSOWEGO POLSKIEJ OŚWIATY I POLSKICH NAUCZYCIELI

Ubezpieczenia społeczne dlaczego są ważne?

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

WSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19

Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej

Poziom wiedzy konsumenta a jego zachowania na rynku usług finansowych. Iwona Olejnik

Jak zatroszczyć się o zabezpieczenie na starość osób o niskich dochodach?

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku.

SPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO

Marek Połeć,

Co to jest ubezpieczenie???

Terminowe Ubezpieczenie na Życie MONO

847 tys. mieszkańców euro

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0197/1. Poprawka. Thomas Händel w imieniu Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

Jaki jest Twój plan na przyszłość?

Płaca brutto a płaca netto. Danuta Stachula PROFESJON@LNY TRENER

Reformy emerytalne. Jaka przyszłość obowiązkowych systemów kapitałowych?

Sytuacja społeczno-ekonomiczna Unii Europejskiej i Strategia Lizbońska

ZABEZPIECZENIE SPOŁECZNE W POLSCE

STRATEGIA ODPOWIEDZIALNEGO ROZWOJU Pracownicze Plany Kapitałowe

Kapitał początkowy po zmianach od r.

Koncepcja reformy systemu ubezpieczeń społecznych rolników

Copyright 2013 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia

Cudu nie będzie, czyli ile kosztują nas wczesne emerytury. Warszawa, 29 lutego 2008 roku

Obowiązujący wiek emerytalny w 26 państwach członkowskich UE i Chorwacji oraz ew. zapowiedzi zmian w tym zakresie

Długookresowa równowaga I filaru FUS - czy potrzebne jest szybsze podnoszenie wieku emerytalnego i zmiana sposobu waloryzacji?

dochody budżetu państwa). Osoby urodzone po 1948 r. z chwilą osiągnięcia tego wieku uzyskują prawo do emerytury ustalanej w myśl zreformowanych

Rozmowa z dr Agnieszką Chłoń-Domińczak, byłą wiceminister w MPiPS, obecnie adiunktem w Instytucie Statystyki i Demografii SGH.

Silna gospodarka Stabilne finanse publiczne

Warszawa, kwietnia 2012

Wydział Zdrowia Publicznego Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r.

Finanse ubezpieczeń społecznych

Podatek od niektórych instytucji finansowych - zagrożenie dla klientów ubezpieczycieli. Warszawa, 21 lutego 2011 r.

Funkcje subkonta ZUS Uwarunkowania prawne

Renty strukturalne. jako instrument prawny wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Dorota Milanowska. LexisNexis- Wydanie 1

Sytuacja gospodarcza Polski

ZAŁĄCZNIK. Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia

SuperFundusz. Nowe ubezpieczenia indywidualne z funduszem kapitałowym ze składką regularną.

- jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego.

Stosunek młodych Polaków do projektu podwyższenia wieku emerytalnego. Raport badawczy

brak opodatkowania zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki) osiągniętych przez oszczędzających w związku z oszczędzaniem na IKE,

Finanse ubezpieczeń społecznych

Transkrypt:

Polski System Emerytalny na tle rozwiązań międzynarodowych Seminarium Euroreg 12.05.2011 Zofia Rutkowska Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Plan wystąpienia Wprowadzenie Definicja i funkcje systemu emerytalnego Rozwój systemu emerytalnego w Polsce Reformy w krajach rozwiniętych Reforma w Chile Naśladowcy Odwrót czy korekta Podsumowanie

Wprowadzenie System emerytalny jedna z wielu instytucji społeczno-ekonomicznych Funkcjonuje tu i teraz Czynniki ekonomiczne Czynniki polityczne/ideologiczne Wpisany na stałe konflikt między perspektywą długoterminową a krótkoterminową perspektywą decyzyjną

Definicja systemu emerytalnego Wąska Publiczna instytucja zapewniająca świadczenia z tytułu starości (wieku emerytalnego) Szersza Zbiór instytucji i regulacji publicznych przyczyniających się do zapewnienia świadczeń emerytalnych Istotny kontekst w porównaniach instytucji emerytalnych - nie emerytalne instytucje zabezpieczenia społecznego dla osób starszych

Funkcje Wyrównywanie konsumpcji w cyklu życia (consumption smoothing) Zapobieganie ubóstwu Osoby w wieku starszym szczególnie narażone na ubóstwo, najbardziej starsze kobiety

Funkcje tło historyczne Początki koniec XIX, początek XX wieku Dwie tradycje: ubezpieczeniowa wyrównywanie konsumpcji, zaopatrzeniowa zapobieganie ubóstwu Różne państwa wybierały różne rozwiązania, zania, Polska tradycję ubezpieczeniową Z czasem pierwotnie wybrane rozwiązania były uzupełniane łącząc dwie funkcje

Rozwój systemu emerytalnego w Polsce Początek system ubezpieczeniowy Lata PRL zachowane, w przeciwieństwie do innych państw socjalistycznych, pewne cechy ubezpieczenia (składka, fundusz) Reforma 1991 zaopatrzeniowoubezpieczeniowa Kolejne zmiany pod wpływem bieżącej sytuacji ekonomiczno politycznej 1999 r. reforma funduszowa dlaczego?

Reformy w krajach rozwiniętych Świadomość potrzeby reform emerytalnych (szczególnie od końca lat 70-tych) Malejąca liczba pracujących Rosnąca liczba świadczeniobiorców Wysokie koszty pracy Nadmierne wydatki na świadczenia emerytalne

Reformy w krajach rozwiniętych Reforming Public Pensions (OECD) publikacja z 1988 r. rekomenduje: Podejście małych kroków lub Jednorazową reformę ta możliwa tam gdzie systemy emerytalne nierozwinięte Podejmowane w praktyce działanie modyfikacje, małe kroki Podwyższanie wieku Zmiany indeksacji świadczeń itp

Reforma funduszowa w Chile 1981 uwarunkowania Wcześniej - system skomplikowany; różny dla różnych grup, podlegający korupcji politycznej; niekwestionowana potrzeba zmiany Znaczna cześć pracujących cych poza obowiązkowym systemem emerytalnym Autorytarny system polityczny

Reforma funduszowa w Chile 1981 Założenia Możliwość wyższego świadczenia z rynku kapitałowego Wzrost oszczędności pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy Motywacja do aktywności na rynku pracy w konsekwencji przejrzystej zależności świadczenia od składek

Reforma funduszowa w Chile 1981 kształt Obowiązkowe ubezpieczenie kapitałowe 10% wynagrodzenia na indywidualne konta w funduszach Zarządzanie prywatne towarzystwa emerytalne działające dla zysku; założenie korzystnej dla ubezpieczonych konkurencji Ścisła regulacja rynku pod względem doboru instrumentów inwestycyjnych Gwarantowana minimalna (relatywna) stopa zwrotu Ograniczona gwarancja minimalnej emerytury

Naśladowcy Kraje Ameryki Łacińskiej Peru 1993, Kolumbia 1994, Urugwaj 1996, Boliwia 1997, Meksyk 1997, Salwador 1998, Nikaragua 2001, Costa Rica 2001 Kraje Europy Środkowo- Wschodniej Węgry 1998, Polska 1999, Litwa 2001, Estonia 2001, Litwa 2002, Chorwacja 2002, Bułgaria 2002, Słowacja 2004, Więcej państw Ameryki Łacińskiej wprowadziło reformę wcześniej w pierwszej połowie lat 90- tych. Podsumowanie ich doświadczeń opracowane w końcu lat 90-tych

Naśladowcy Zróżnicowania Reforma zastępująca stary system Reforma mieszana Polska w tej grupie Reforma równoległa (do wyboru) Inne różnice Wysokość składki do funduszy, Zasady inwestowania Formuła I filara

Naśladowcy Polska Założenia Stopa zwrotu może być wyższa w systemie funduszowym Wzrost oszczędności w gospodarce/wzrost gospodarczy Pozytywny wpływ na rynek pracy Kształt 2 obowiązkowe filary zdefiniowanej składki Finansowanie kapitałowo repartycyjne Zarządzanie prywatno - państwowe

Implementacja Naśladowcy Polska Tylko instytucja gromadząca środki Brak instytucji wypłaty świadczeń Grupy nieobjęte systemem zreformowanym Brak reformy systemu rentowego

Chile Argentyna Odwrót czy korekta (od) systemów funduszowych Europa Środkowo Wschodnia Polska

Odwrót czy korekta Chile Obserwacja systemu prowadziła do refleksji krytycznej: Nie przyczynił się do wzrostu aktywności zawodowej Duża liczba kont indywidualnych nieaktywnych Rynek funduszy niekonkurencyjny Wysokie koszty administracyjne Oczekiwana niska wysokość świadczeń

Odwrót czy korekta Chile Wysoki koszt świadczeń minimalnych Szeroki zakres grup nieobjętych; gorsza sytuacja kobiet Uczestnicy systemu emerytalnego stale Uczestnicy systemu emerytalnego stale zatrudnieni i płacący składki wobec nich realizowana jest funkcja wyrównywania konsumpcji w cyklu życia

Odwrót czy korekta Chile Nierówności i ubóstwo osób starszych zostało podjęte w raporcie 2006 r. Zdefiniowano w nim następujące cele: Ochrona socjalna prawem uniwersalnym Minimalizacja ryzyka ubóstwa na starość Przekształcenie systemu emerytalnego w system odpowiednich świadczeń dla osób, które uczestniczyły w pracy opłacanej i nieopłacalnej

Odwrót czy korekta Chile Nowy filar emerytalny zapewniający emeryturę bazową, ma on zastąpić emeryturę minimalną i świadczenie z pomocy społecznej Emerytura bazowa przysługuje w momencie ukończenia 65 lat kobietom i mężczyznom bez obowiązku płacenia składek Wprowadzona w 2008 roku- 125$ miesięcznie ok. 21% PKB na głowę

Odwrót czy korekta Chile Test dochodowy; emerytura bazowa jest wycofywana: Jeżeli emerytura składkowa jest wysoka Jeśli dochód gospodarstwa domowego z różnych źródeł rośnie całkowicie gdy gospodarstwo znajduje się na poziomie powyżej 40% ubogich gospodarstw Podsumowując: zreformowany w 1981 roku system emerytalny spełniał jedynie funkcje wyrównywania konsumpcji w cyklu życia. Wystąpiła potrzeba uzupełnienia funkcji zapobiegania ubóstwu

Odwrót Argentyna 2006 rok zgoda na dobrowolne wycofywanie się z funduszy (z 11 mln uczestników wycofuje się tylko 2 mln) 2008 rok przejęcie środków z funduszy 2008 rok przejęcie środków z funduszy przez rząd Christiny Kirchner

Odwrót czy korekta Europa środkowo - wschodnia Węgry praktyczna likwidacja systemu funduszowego Litwa składka II filara tymczasowo obniżona z 5,5% do 2% z perspektywą podwyższenia od 2012 roku Słowacja możliwość wyjścia z II filara

Odwrót czy korekta Polska Ograniczenie składki przekazywanej do funduszy o 5 punktów procentowych z 7,3% do 2,3% Planowany wzrost składki funduszowej do 3,5%

Systemy emerytalne w państwach Korekty rozwiniętych Wyższy wiek emerytalny Korekta indeksacji Reforma radykalna Szwecja 18,5% cała składka z czego 2,5% do funduszy Formuła aktuarialna

Systemy emerytalne kontekst unijny Unia Europejska w zasadzie nie podejmuje spraw z dziedziny polityki społecznej Wyjątek oficjalny - koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego pracowników Ale - Otwarta Metoda Koordynacji Instrument miękkiego prawa

Systemy Emerytalne kontekst unijny Otwarta Metoda Koordynacji Wyznaczanie celów Budowa wskaźników Raporty Porównywanie doświadczeń poszczególnych państw

Systemy emerytalne kontekst unijny Otwarta metoda koordynacji - cele Zapewnienie odpowiedniego poziomu zabezpieczenia w okresie starości (zapobieganie ubóstwu, zabezpieczenie rodziny) Wypłacalność świadczeń Modernizacja systemów emerytalnych dostosowanie do zmian na rynku pracy i w rodzinie (indywidualizacja świadczeń, przystosowanie do nowych form zatrudnienia i rodziny)

Otwarta Metoda Koordynacji Niektóre cele wzajemnie sprzeczne Nacisk na różne cele w zależności od przeważającej ideologii Raporty poszczególnych państw raczej sprzedają realizowaną politykę jako realizację celów OMK Jednak OMK wskazuje na istotne problemy

Podsumowanie Potrzeba podjęcia problemów systemu emerytalnego jest prawdziwa i istotna; obecna w większości państw Podstawowy problem starzenie się społeczeństwa Koncepcja wypracowania emerytury nabiera innej treści w kontekście starzenia się społeczeństw stw Do podziału w danym okresie jest tylko wypracowany dochód narodowy. Składki odłożone na rynku kapitałowym czy w systemie repartycyjnym nie gwarantują wartości realnej obawa o niskie świadczenia (szczególnie wobec zmian na rynku pracy)

Podsumowanie c.d. System emerytalny ma ewidentne odniesienia do systemów w innych krajach różne na różnych etapach i z różnymi konsekwencjami W ostatnim okresie Polska znalazła się w grupie państw radykalnie reformujących system emerytalny; obecnie koryguje go w podobnym, jak inne państwa, kierunku pytanie czy jest to odwrót czy modyfikacja Funkcja wyrównywania konsumpcji w cyklu życia może być trudno realizowana. Niezbędna jest natomiast realizacja funkcji zapobiegania ubóstwu