Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie Zakliczyn Kuratorium Oświaty w Krakowie
Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 2/21
Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 13-04-2015-24-04-2015 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Ewa Klimczyk, Anna Zdebska. Badaniem objęto 76 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 30 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 12 nauczycieli (ankieta i wywiady grupowe). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem szkoły, grupowy z przedstawicielami partnerów szkoły a także obserwacje 11 lekcji i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 3/21
Obraz szkoły Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego tworzy wraz Przedszkolem Gminy Siepraw Zespół Placówek Oświatowych w Zakliczynie. Uczniami Szkoły są w większości absolwenci Przedszkola, co sprzyja dobremu rozpoznaniu potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci, skutecznej pracy wychowawczej, współdziałaniu z rodzicami i środowiskiem lokalnym. Szkoła opiera swoje działania o wartości ściśle związane z Patronem Prymasem Tysiąclecia. Upowszechnia prawa ucznia i dziecka, wdraża program wychowawczy i program profilaktyki. Dba o dobry kontakt z najbliższym środowiskiem. Wiele działań i przedsięwzięć, w tym realizację programów unijnych i lokalnych, opiera na współpracy z władzami samorządowymi, parafią oraz organizacjami i instytucjami promującymi w środowisku sportowy tryb życia, dbanie o zdrowie, ekologię, wartości patriotyczne i uczestnictwo w kulturze. Uczniowie chętnie się włączają w akcje charytatywne. Szkoła wnikliwie rozpoznaje potrzeby i możliwości uczniów, właściwie diagnozuje ich zdolności i zainteresowania oraz specyficzne trudności w nauce, wykorzystując współpracę z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Dobczycach i innymi instytucjami wspomagającymi rozwój dzieci i świadczącymi im pomoc. Na tej podstawie wdraża działania, sprzyjające wyrównywaniu szans edukacyjnych. Otacza uczniów opieką psychologiczno-pedagogiczną i materialną oraz podejmuje profilaktyczne przedsięwzięcia antydyskryminacyjne. Prowadzone są zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, logopedyczne, rewalidacyjne oraz koła zainteresowań (przedmiotowe, muzyczne, sportowe, chór szkolny). Nauczyciele organizują wiele konkursów dających uczniom możliwość prezentowania swoich umiejętności i wiedzy. W odczuciu uczniów i rodziców zaspokajanie indywidualnych potrzeb i oczekiwań oraz codzienne wspieranie dzieci nie jest jednak optymalne. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej na coraz wyższym poziomie. W roku 2014 Szkoła znalazła się w staninie 7 (wysokim). Rozwijanie zainteresowań i zdolności przynosi także sukcesy poszczególnym uczniom w zawodach sportowych (przede wszystkim w biegach i halowej piłce nożnej) oraz konkursach z języka angielskiego, plastycznych, ortograficznych, recytatorskich, przyrodniczych i ekologicznych. Osiągnięcia uczniów, wyniki sprawdzianu zewnętrznego, ewaluacji wewnętrznej i badań prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli oraz losy absolwentów, są w Szkole starannie analizowane. Wyciągane na tej podstawie wnioski są użyteczne i wykorzystywane do wprowadzania modyfikacji, mających na celu podniesienie skuteczności kształcenia. Nauczyciele, chociaż systematycznie się doskonalą, nie wykorzystują w codziennej pracy wyników badań zewnętrznych, dostępnych w literaturze i czasopismach specjalistycznych. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 4/21
Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 250 Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie Prymas Tysiąclecia Stefan Kardynał Wyszyński Szkoła podstawowa Zakliczyn Kod pocztowy 32-406 Urząd pocztowy Zakliczyn Telefon 0122746517 Fax 0122746524 Www www.zpozakliczyn.pl Regon 35674549000000 Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 141 Oddziały 7 publiczna Nauczyciele pełnozatrudnieni 13.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 5.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 1.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 20.14 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 10.85 MAŁOPOLSKIE myślenicki Siepraw gmina wiejska Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 5/21
Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) B Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) C W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) C W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 6/21
Wnioski 1. Działania podjęte w szkole w latach 2012-2014, w tym opracowanie programu poprawy efektywności nauczania oraz bieżące monitorowanie osiągnięć uczniów, przyczyniły się do podwyższenia wyników sprawdzianu w klasie szóstej. 2. Nauczyciele skutecznie rozpoznają możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe i sytuację społeczną uczniów, wykorzystując w tym zakresie pomoc specjalistów. 3. Większość uczniów i ich rodziców docenia organizowane w szkole zajęcia wspomagające i rozwijające zainteresowania. Jednakże uważają, że wsparcie, jakie na co dzień otrzymują w szkole uczniowie, nie jest optymalne. 4. Nauczyciele w sposób rzetelny i przemyślany dokonują analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego, sprawdzianów próbnych i innych badań prowadzonych w szkole, uwzględniając wnioski z nich płynące przy organizowaniu procesów edukacyjnych. Nie korzystają jednak z badań zewnętrznych, publikowanych w literaturze fachowej. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 7/21
Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Nauczyciele realizując podstawę programową uwzględniają osiągnięcia uczniów z poprzednich etapów edukacyjnych. Kształtują najważniejsze umiejętności kluczowe, przydatne w dalszym kształceniu i w życiu społecznym. Wykorzystują zalecane warunki i sposoby pracy z uczniami, chociaż nie stosują ich systematycznie. Bieżące monitorowanie osiągnięć uczniów, formułowanie wniosków i rekomendacji oraz stworzenie programu poprawy efektywności kształcenia, przyczyniają się do systematycznego wzrostu wyników sprawdzianu zewnętrznego. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Podstawa programowa jest realizowana z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzednich etapów edukacyjnych. Prowadzenie wstępnych diagnoz dotyczących dzieci rozpoczynających naukę w klasie pierwszej oraz dzieci kontynuujących edukację w klasie czwartej jest dla nauczycieli ważnym zadaniem. Większość uczniów klasy pierwszej to dzieci realizujące roczne przygotowanie w Przedszkolu w Zakliczynie. Nauczyciele znają ich możliwości i potrzeby dzięki badaniu ich gotowości szkolnej, analizie opinii i orzeczeń Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz stałej współpracy wszystkich nauczycieli uczących w Zespole Placówek Oświatowych. Prowadzone w klasie trzeciej Ogólnopolskie Badanie Umiejętności Trzecioklasistów oraz diagnozy dokonywane w klasie czwartej przez uczących poszczególnych przedmiotów pozwalają na dokładne rozpoznanie umiejętności społecznych, komunikacyjnych, poznawczych i matematycznych uczniów. Pomaga to nauczycielom w planowaniu pracy dydaktycznej, organizowaniu zajęć dodatkowych i wycieczek. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 8/21
Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Nauczyciele deklarują, iż realizując podstawę programową kształtują u uczniów umiejętności kluczowe, wskazując przede wszystkim: komunikowanie się w języku polskim; uczenie się; odkrywanie własnych zainteresowań; czytanie. Uczący przyznają, że w mniejszym stopniu pamiętają o kształtowaniu myślenia naukowego i matematycznego, umiejętności pracy zespołowej oraz posługiwania się nowoczesnymi technologiami. Podczas obserwowanych lekcji nauczyciele kształtowali umiejętność posługiwania się językiem polskim i obcym, umiejętność uczenia się i pracy zespołowej. Tylko na 2 spośród 11 zajęć kształtowali myślenie matematyczne i naukowe oraz wykorzystywanie technologii do wyszukiwania i korzystania z informacji. Podstawa programowa jest realizowana z uwzględnieniem zalecanych warunków i sposobów, chociaż nie wszystkie z nich nauczyciele stosują systematycznie, pamiętając najczęściej tylko o sposobach przypisanych do nauczanego przez nich przedmiotu. Także podczas obserwowanych lekcji uczący nie odwoływali się do zasobów biblioteki szkolnej, edukacji zdrowotnej, odbioru i wykorzystywania mediów, przygotowania do życia w społeczeństwie informacyjnym. Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Wszyscy nauczyciele monitorują osiągnięcia uczniów i wykorzystują wnioski płynące z analizy ich postępów. Podczas lekcji sprawdzają, jak uczniowie rozumieją zagadnienia i jak wykonują polecenia, zadają pytania, obserwują pracę dzieci w grupach, oceniają. Uczący deklarują, że stosują ocenianie bieżące, podsumowujące i kształtujące, jednakże podczas obserwowanych lekcji nie wykorzystywali oceniania kształtującego. Jedynie na 5 spośród 11 lekcji prosili uczniów o podsumowanie, a tylko na jednej nauczyciel zapytał uczniów o opinię na temat lekcji. Monitorowanie nabywania przez uczniów wiadomości i umiejętności pozwala nauczycielom na wprowadzanie zmian w zakresie treści programowych i planów dydaktycznych oraz stosowanych metod i form pracy. Nauczyciele deklarują, że indywidualizują pracę z uczniami, zwiększają intensywność konsultacji z rodzicami, modyfikują warsztat pracy i kryteria oceniania (Wykres 1o). Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 9/21
Wykres 1o Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Działania dydaktyczne i wychowawcze podejmowane przez nauczycieli, a wynikające z wniosków z monitorowania osiągnięć dzieci i nadzoru pedagogicznego dyrektora, przyczyniają się do wzrostu wyników kształcenia i nabywania przez uczniów kompetencji kluczowych opisanych w podstawie programowej. Niski wynik sprawdzianu zewnętrznego w klasie szóstej w 2012 r. spowodował, że w szkole opracowano program poprawy efektywności nauczania. Nauczyciele podjęli doskonalenie zawodowe. Zmieniono plany dydaktyczne, wprowadzając dodatkowe lekcje matematyki, przyrody i historii. Zorganizowano zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, przygotowujące do sprawdzianu, rewalidacyjne i logopedyczne. Postanowiono Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 10/21
często przeprowadzać próbne sprawdziany w oparciu o testy proponowane przez CKE i różne wydawnictwa oświatowe. Włączono do współpracy rodziców i specjalistów. Zmodernizowano szkolną bibliotekę, kupując nowe książki i tworząc uczniowski aktyw czytelniczy. Nauczyciele w większym stopniu dostosowali metody i formy pracy do potrzeb i możliwości uczniów oraz umożliwiali uczniom udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Wzbogacono wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne. Działania wychowawcze, realizowane na podstawie programu wychowawczego, ściśle związanego z Patronem szkoły oraz programu profilaktyki, są skuteczne i wpływają na pozytywne zmiany w zachowaniu uczniów i wzrost efektów kształcenia. Wyniki sprawdzianu zewnętrznego w klasie szóstej w latach 2012-2014 wskazują na oczekiwane zmiany. W roku 2012 szkoła znalazła się w 3 (niskim) staninie; w roku 2013 - w 6 (powyżej średnim); w roku 2014 - w 7 (wysokim). Największe zmiany zanotowano w zakresie umiejętności czytania (od 57% do 81%), pisania (od 47% do 70%), wykorzystania wiedzy w praktyce (od 41% do 66%) i rozumowania (od 43% do 63%). Nie zanotowano zmian w zakresie korzystania z informacji (od 73% do 74%). Dzieci osiągają wiele sukcesów sportowych. Z powodzeniem biorą udział w konkursach plastycznych, przyrodniczych, ekologicznych, ortograficznych i recytatorskich. Szczególnie są zadowolone ze swoich osiągnięć sportowych, z dobrych ocen i sukcesów w konkursach (Wykres 1o). Wykres 1o Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 11/21
Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Szkoła przygotowuje uczniów do kolejnego etapu kształcenia, kształtując niezbędne umiejętności określone w podstawie programowej. Jako najistotniejsze dyrektor i nauczyciele wskazali: uczenie się; czytanie ze zrozumieniem; myślenie matematyczne, naukowe i przyczynowo-skutkowe; pozyskiwanie informacji z różnych źródeł; posługiwanie się nowoczesnymi technologiami; komunikowanie się w języku polskim i obcym; łączenie treści różnych przedmiotów i teorii z praktyką; uczenie się od siebie i pracę zespołową; odkrywanie swoich zainteresowań oraz mocnych stron. Wymienili również umiejętność planowania pracy, wnioskowania, samodyscypliny, samooceny, przedsiębiorczości oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Zdaniem nauczycieli szkoła ponadto kształtuje u uczniów postawy kultywowania tradycji i zwyczajów, dbania o zdrowie i bezpieczeństwo, chęć niesienia pomocy innym. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 12/21
Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Nauczyciele rozpoznają możliwości i potrzeby rozwojowe uczniów oraz ich sytuację społeczną. Organizowane zajęcia specjalistyczne oraz rozwijające zainteresowania dzieci są organizowane zgodnie z potrzebami i w ścisłej współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną i innymi placówkami wspierającymi. W szkole nie ma przypadków dyskryminacji, a wszyscy uczący podejmują działania profilaktyczne w tym zakresie. Nauczyciele motywują uczniów do pracy podczas lekcji, starają się indywidualizować proces edukacyjny, chociaż nie wszystkie lekcje są prowadzone w sposób atrakcyjny dla uczniów. W opinii uczniów i rodziców wsparcie uzyskiwanie w szkole nie jest optymalne. Uczniowie nie są przekonani, że nauczyciele wierzą w ich możliwości. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia Możliwości, potrzeby i sytuacja społeczna każdego dziecka jest w szkole znana. Stała współpraca nauczycieli uczących w przedszkolu oraz na kolejnych dwóch etapach edukacyjnych, wnikliwa znajomość środowiska rodzinnego i społecznego uczniów oraz niewielka liczba dzieci w szkole, sprzyjają właściwemu rozpoznaniu. Nauczyciele obserwują dzieci na co dzień, rozmawiają z nimi i ich rodzicami, przeprowadzają ankietowanie, analizują dokumentację psychologiczno-pedagogiczną. Nie wszyscy rodzice są jednak przekonani, że nauczyciele rozmawiają z nimi na temat potrzeb i możliwości rozwoju ich dzieci (Wykres 1j, 2j). Ze względu na specyficzne trudności w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia), choroby przewlekłe, trudną sytuację rodzinną, wady postawy, zaburzenia zachowania, problemy emocjonalne, zdolności i zainteresowania - wsparcia wymaga 136 dzieci. Jedno z nich to dziecko upośledzone w stopniu lekkim, dla którego opracowano indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 13/21
Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Oferta edukacyjna szkoły wynika z przyjętych priorytetów (wszechstronny rozwój uczniów, wyrównywanie szans, propagowanie bezpiecznego i aktywnego stylu życia, wdrażanie do ustawicznego uczenia się) oraz możliwości organizacyjnych. W oparciu o wyniki rozpoznania potrzeb i możliwości dzieci realizowane są adekwatne działania. Nauczyciele prowadzą zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, rewalidacyjne, logopedyczne, korekcyjne. Utworzono pracownię specjalistyczną, która jest systematycznie doposażana. Uczniowie uczestniczą w zajęciach kół zainteresowań, w tym przedmiotowych, artystycznych i sportowych. Nauczyciele starają się indywidualizować pracę na lekcjach, dostosowują wymagania edukacyjne, zachęcają dzieci do współpracy i wzajemnej pomocy, współpracują ze specjalistami (pedagogiem, psychologiem). Rodzice i uczniowie w większości doceniają organizowane w szkole sposoby rozwijania ich zainteresowań i udzielanego wsparcia (Wykres 1j, 2j, 3j). Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 14/21
Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 15/21
Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki W szkole nie występują przypadki dyskryminacji wśród uczniów. Nie dostrzegają ich uczniowie, rodzice i nauczyciele. Profilaktyczne działania antydyskryminacyjne podejmowane są przez większość uczących (9 z 12 nauczycieli), którzy poruszają zagadnienia związane z płcią, kolorem skóry, pochodzeniem społecznym, religią, statusem ekonomicznym, zdrowiem i niepełnosprawnością, wiekiem. Nauczyciele prowadzą lekcje wychowawcze i wykorzystują odpowiednie tematy lekcji przedmiotowych, rozmawiają z dziećmi, organizują spotkania z ciekawymi osobami i specjalistami (misjonarz, pielęgniarka). Dzieci poznają się i integrują się podczas wycieczek, zawodów sportowych i szkolnych uroczystości. Uczestniczą w przedstawieniach profilaktycznych, konkursach i turniejach związanych z Patronem szkoły oraz akcjach charytatywnych. Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Dobczycach, Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w Myślenicach, Strażą Pożarną, Policją, Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu w Sieprawiu, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, klubami sportowymi, Turystyczną Podkową, TKKF w Dobczycach, Wodociągami Krakowskimi, Fundacją Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej, parafią w Zakliczynie. Realizowane w ramach współpracy przedsięwzięcia oraz pomoc świadczona dzieciom na co dzień przez specjalistów wynika z potrzeb uczniów i ich sytuacji społecznej. Wspomaganie rozwoju dzieci to przede wszystkim bieżące konsultacje dla nauczycieli i rodziców, diagnozy, terapie, spotkania z dziećmi i rodzicami. Ponadto: pomoc materialna, wspólne organizowanie zajęć pozalekcyjnych, konkursów, wycieczek, zawodów sportowych, uroczystości, ciekawych spotkań oraz badań i obserwacji przyrodniczych prowadzonych przez uczniów. Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Uczniowie mogą w szkole uczestniczyć w zajęciach, którymi są zainteresowani. Tak uważa 83,4% z nich. Nauczyciele deklarują, że indywidualizują proces edukacyjny, uwzględniając potrzeby uczniów mających trudności oraz uczniów uzdolnionych. Dostosowują wymagania, stosują odpowiednie pomoce dydaktyczne, różnicują polecenia kierowane podczas lekcji oraz zadania domowe. W sposób celowy łączą dzieci w pary i grupy tak, by wzajemnie się od siebie uczyły. Podczas obserwowanych lekcji: na 7 nauczyciele indywidualnie wspomagali niektórych uczniów; na 5 respektowali tempo pracy; na 3 stosowali zróżnicowane metody i formy pracy i odpowiednio przydzielali uczniów do zespołów; na 2 lekcjach różnicowali zakres materiału i zadania domowe oraz wykorzystywali mocne strony dzieci. Na 4 lekcjach nie zaobserwowano indywidualizacji, zróżnicowanych zadań i sposobów działania dzieci i nauczyciela. Uczący stosują różne sposoby motywowania uczniów i zachęcania ich do angażowania się. Najczęściej stosują pochwały, ocenianie bieżące, pracę w grupach z elementami rywalizacji. Zapewniają dzieciom poczucie bezpieczeństwa i prawo do popełniania błędów. Spośród 11 obserwowanych lekcji 7 było prowadzonych w sposób atrakcyjny dla uczniów, a działania nauczycieli były skuteczne. Przyczyniło się do tego: podanie celów lekcji; zastosowanie różnorodnych środków, form i metod aktywizujących; wprowadzanie elementów zabawy; żywe tempo lekcji. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 16/21
Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom W opinii uczniów i rodziców wsparcie uzyskiwanie w szkole nie jest optymalne. Nauczyciele nie zawsze dają dzieciom do zrozumienia, że wierzą w ich możliwości; nie przekonują, że dzieci mogą się nauczyć nawet trudnych rzeczy (Wykres 1j, 2j, 3j). Rodzice również oczekują większego wsparcia i pomocy, zwłaszcza ze strony nauczycieli (Wykres 4j, 5j). Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 17/21
Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 18/21
Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Systematycznie prowadzone w szkole analizy wyników sprawdzianu i ewaluacji wewnętrznej sprzyjają formułowaniu przydatnych wniosków i rekomendacji. Planowane na tej podstawie działania są stale monitorowane i modyfikowane. Nauczyciele wprowadzają w swojej pracy zmiany, służące osiągnięciom uczniów. Wykorzystywane mikrobadania, badania diagnostyczne i socjometryczne oraz zbieranie informacji o losach absolwentów pomagają w planowaniu pracy wychowawczej i profilaktycznej, kształtowaniu postaw uczniów, integracji ze środowiskiem. Nauczyciele korzystają z proponowanych przez wydawnictwa i instytucje testów i diagnoz, nie wykorzystują jednak innych zewnętrznych badań, publikowanych w literaturze fachowej. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania Wyniki sprawdzianu zewnętrznego, sprawdzianów próbnych oraz ewaluacji wewnętrznej są wnikliwie analizowane przez nauczycieli, a analizy jakościowe i ilościowe, raporty z ewaluacji wewnętrznej i prowadzone diagnozy są starannie dokumentowane. Sformułowane wnioski i rekomendacje (szczególnie cenne po analizie wyników sprawdzianu w 2012 r.) wskazują, że są one celowe, bowiem na ich podstawie wdrażane są konkretne działania. Poza programem poprawy wyników, realizowanym przez wszystkich uczących, nauczyciele poszczególnych przedmiotów wykorzystali wnioski z analiz i monitorowania działań do wprowadzania zmian w swojej pracy z uczniami (wzbogacanie warsztatu pracy, metody aktywizujące, indywidualizacja zadań i sposobów pracy z uczniami, wprowadzanie elementów oceniania kształtującego, organizowanie konkursów, angażowanie rodziców). Analizy służą monitorowaniu realizacji podstawy programowej, planowaniu i usprawnianiu organizacji pracy szkoły, integracji zespołów uczniowskich oraz doskonaleniu zawodowemu Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 19/21
nauczycieli. Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Działania prowadzone przez nauczycieli są monitorowane, a ich skuteczność poddawana jest analizie. W razie potrzeby wprowadzane są modyfikacje. Nauczyciele odbyli szkolenia w zakresie nowej formuły sprawdzianu w klasie VI, oceniania holistycznego, wykorzystania wyników sprawdzianu. Poprawa wyników sprawdzianu zewnętrznego w ostatnich dwóch latach pozwoliła wyciągnąć wnioski o właściwym kierunku podejmowanych działań. Nauczyciele kontynuują te, które według nich przynoszą najlepsze efekty. Nadal dokonują zmian w planach dydaktycznych, systematycznie doskonalą metody indywidualizacji pracy z uczniami, metody sprawdzania umiejętności uczniów i ich oceniania. Starają się urozmaicać zajęcia i mobilizować uczniów do własnej aktywności, między innymi poprzez uczestnictwo w zajęciach dodatkowych i udział w konkursach. Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych Nauczyciele deklarują, że wykorzystują proponowane przez instytucje zewnętrzne (CKE, IBE, wydawnictwa edukacyjne) testy i diagnozy (próbne sprawdziany, OBUT, DUMA), które służą lepszemu przygotowaniu uczniów do sprawdzianu, monitorowaniu ich postępów w nauce, weryfikacji stosowanych metod i form pracy, planowaniu zajęć pozalekcyjnych, porównywaniu osiągnięć uczniów z wynikami w województwie i kraju. Nauczyciele nie wskazują żadnych zewnętrznych badań naukowych, opisywanych w literaturze fachowej, z których korzystają w codziennej pracy. Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów Poza diagnozą wstępną, prowadzoną przez nauczycieli na początku etapów edukacyjnych oraz badaniami osiągnięć uczniów z wykorzystaniem różnych testów i próbnych sprawdzianów, nauczyciele prowadzą mikrobadania i analizy przedmiotowe, badania logopedyczne, dojrzałości matematycznej, ankietowe i socjometryczne. Badania te są potrzebne do planowania pracy logopedycznej i rewalidacyjnej, kontroli postępów terapeutycznych, rozpoznawania indywidualnych możliwości uczniów, pracy nad poprawą czytelnictwa, monitorowania bieżących postępów w nauce, oceny stanu umiejętności i sprawności dzieci. Badania ankietowe, socjometryczne, wywiady z dziećmi i rodzicami, obserwacje zachowań dzieci, służą do planowania pracy wychowawczej i profilaktycznej. Sporadycznie nauczyciele stosują pytania lub krótkie ankiety kierowane do uczniów pod koniec lekcji, które pomagają im ocenić skuteczność i atrakcyjność swoich metod pracy. Szkoła gromadzi informacje o losach absolwentów, wykorzystując kontakt z nauczycielami uczącymi w gimnazjum, spotkania z absolwentami i rozmowy o ich sukcesach edukacyjnych i sportowych, trudnościach i decyzjach życiowych. Absolwenci często uczestniczą w uroczystościach szkolnych. Zbierane informacje pomagają nauczycielom planować działania wychowawcze, motywować uczniów do rozwijania zainteresowań, propagować akcje charytatywne, integrować środowisko, kultywować tradycje i zwyczaje regionalne oraz organizować spotkania z wartościowymi, ciekawymi ludźmi. Uczniowie szkoły mają możliwość poznać absolwentów, którzy osiągnęli sukces, uwierzyć we własne możliwości i planować kariery. Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 20/21
Raport sporządzili Ewa Klimczyk Anna Zdebska Kurator Oświaty:... Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zakliczynie 21/21