W. Szczepaniak, W. Śmierczyńska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw w branży - produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń Working paper Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, branża 25, długoterminowe decyzje finansowe.
Wprowadzenie Wydaje się, że każde prywatne przedsiębiorstwo dąży do maksymalizacji zysku, czy też kontynuacji działalności. Jednakże w finansach przedsiębiorstwa kluczową rolę odgrywa maksymalizacja zysków właścicieli. Należy tu zaznaczyć, że aby osiągnąć takową maksymalizację trzeba podjąć szereg decyzji długoterminowych, które są równoznaczne ze wzrostem ryzyka. Zarząd musi podjąć właściwe decyzje w przedziale organizacji firmy, cyklu produkcji czy zarządzania. Jest to bardzo skomplikowany proces ze względu na brak możliwości dokładnego przewidzenia dalszego horyzontu czasowego. Dlatego celem tej pracy jest omówienie sposobów określających stan przedsiębiorstwa, a także jego wpływu na decyzje długoterminowe. Omawiane firmy należą do branży o numerze 25, czyli sektora PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW GOTOWYCH, Z WYŁĄCZENIEM MASZYN I URZĄDZEŃ. Jest to dział bardzo specjalistyczny, gdzie klientami omawianych przedsiębiorstw mogą być głównie inne firmy jak i również klienci indywidualni. Zależy to głównie od specyfiki produktów danej firmy. Należy pamiętać, że tego typu przedsiębiorstwa mają ograniczoną liczbę klientów, a mianowicie są nimi przedsiębiorstwa, którym są potrzebne konkretne wyroby gotowe. Nie są to wyroby pierwszej potrzeby. W pracy zostaną omówione dwa różne przedsiębiorstwa, których produkty są bardziej lub mniej wyspecjalizowane. Głównym czynnikiem rozróżniającym inwestycje długoterminowe od krótkoterminowych jest czas. Jako inwestycje długoterminowe możemy zakwalifikować projekty o czasie realizacji dłuższym niż 12 miesięcy. Należy pamiętać, że decyzje podejmowane w odniesieniu do inwestycji długoterminowych niosą za sobą długoterminowe skutki. Dlatego błędne decyzje, które są fundamentalne i nadają kształt całemu przedsięwzięciu, podjęte na początku procentują przez cały okres trwania projektu. Aktywa
nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego to inwestycje długoterminowe. Są to więc aktywa, które stanowią długookresowe lokaty kapitału. Wykazywane są w bilansie w czterech grupach: 1) Nieruchomości, 2) Wartości niematerialne i prawne, 3) Długoterminowe aktywa finansowe, 4) Inne inwestycje długoterminowe. Pierwsze z dwóch traktowane są jako inwestycje długoterminowe pod warunkiem jeżeli dana jednostka traktuje je jako długookresowe lokaty kapitału i nie zostały nabyte w celu użytkowania. Długoterminowe aktywa finansowe wykazywane są w bilansie jako udziały i akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki oraz inne długoterminowe aktywa finansowe 1. Aby przedsiębiorstwo mogło utrzymywać się na konkurencyjnym rynku, musi dążyć do wyprzedzania konkurentów pod względem technologicznym i rozwojowym. Właśnie dlatego inwestycje długoterminowe są tak ważne dla przedsiębiorstwa. Świat rozwija się coraz szybciej, a przestarzała kosztowna metoda z pewnością zdyskwalifikuje każde przedsiębiorstwo. Długoterminowe projekty inwestycyjne ciągną za sobą potrzebę posiadania dużej ilości kapitału, niezbędnego do zrealizowania wielu kosztownych zadań. W związku z tym bardzo istotną rolę odgrywa kapitał obcy, a także koszt kapitału i szacowany zysk z inwestycji. Sytuacja finansowa firmy XXX w latach 2009-2010. W firmie XXX w latach 2009-2010 w sprawozdaniu finansowym odnotowano brak inwestycji długoterminowych, co jest bardzo niekorzystne dla przedsiębiorstwa z tej branży. 1 E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005, s. 75
PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW GOTOWYCH, Z WYŁĄCZENIEM MASZYN I URZĄDZEŃ jest typowym sektorem, gdzie wymagane są liczne środki trwałe. Coraz większy wpływ ma także informatyzacja i ciągłe unowocześnianie wielu maszyn i urządzeń. Firma jest w pełni wypłacalna o czym mówi wskaźnik ryzyka likwidacji. Stosunek kapitału własnego do aktywów w 2009 roku wynosi 88,72%, a w 2010 nieznacznie spada do 88,51%, co oznacza że jej zobowiązania stanowią jedynie niewielką część wartości firmy. W 2010 roku wzrosła znacznie wartość firmy o 487%. Jest to doskonała wiadomość dla właścicieli i udziałowców, a także dla kontrahentów, którzy mają nadzieję na współpracę z dobrze prosperującą firmą. Korzystając również z metody Wilcoxa można ustalić prognozowaną wartość likwidacyjną przedsiębiorstwa XXX na wypadek jego bankructwa. W tym przypadku wartość ta w 2009 roku wynosiła 10286,84 tys. zł i jeszcze wzrosła w 2010 roku do 11221,56 tys. zł. W wyniku takich obliczeń potencjalny kontrahent lub inwestor może ustalić wypłacalność firmy. Jak widać przedsiębiorstwu XXX wystarczy środków na spłacenie zadłużeń i zobowiązań. Duży wpływ na aktualny stan finansów przedsiębiorstwa ma wskaźnik płynności. Wskazuje on, czy dana firma ma wystarczającą ilość środków na pokrycie zobowiązań, a jednocześnie czy nie jest zamrożona ich zbyt duża kwota. W przypadku przedsiębiorstwa XXX wskaźnik płynność w latach 2009-2010 wynosił ponad 6, co oznacza bardzo wysoką nadpłynność środków. W związku z czym nasuwa się jedna myśl, a mianowicie wykorzystanie wolnych środków na inwestycje. Ze względu na to, iż wszystkie wskaźniki wskazują na bardzo dobrą i stabilną sytuację finansową firmy XXX, można sugerować, iż jest to doskonały moment na jej rozwój. Właściciele mogą pomyśleć o wprowadzeniu nowych produktów na rynek lub wejściu na nowy. W przedsiębiorstwie XXX znakomitą większość stanowi kapitał własny. Jego dokładne udziały przedstawione są w tabeli poniżej.
2009 2010 Kapitał własny 88,51% 88,72% Kapitał obcy 11,49% 11,28% Tabela nr 1: Udział kapitału w przedsiębiorstwie XXX. Świadczy to o wysokim poziomie wypłacalności, a także o niskim udziale zobowiązań firmy. Skutkiem tego jest fakt, iż przedsiębiorstwo XXX staje się rzetelnym partnerem na konkurencyjnym rynku. Zarówno kontrahent jak i potencjalny klient czy inwestor zwróci uwagę na takie właśnie cechy firmy. Wskaźnik ROE, czyli rentowność kapitału własnego wskazuje na opłacalność utrzymywania działalności przynajmniej na tym samym poziomie. Z roku 2009, gdzie wynosił 12,84% wzrósł w 2010 do 13,03%. W związku z powyższym sądzę, że należy intensywnie rozwijać dane przedsiębiorstwo XXX, aby w przyszłości przynosiło jeszcze większe zyski. Oprócz możliwości zaciągnięcia zadłużenia na inwestycje, posiada ono również dużą ilość środków nie pracujących, na co wskazuje duży stopień nadpłynności w badanych latach. Jeśli zarządzający firmą podejmą właściwy kierunek rozwoju i inwestycji firmy, to mogą liczyć na jeszcze większy wzrost bogactwa właścicieli, który jest najważniejszą determinantą zarządzania przedsiębiorstwem. Sytuacja finansowa firmy YYY w latach 2010-2011. Firma YYY, którą analizuje, specjalizuje się w produkcji ogrodzeń z drutu stalowego. Wynagrodzenia w tej firmie w 2011 stanowią 10,8 % przychodów ze sprzedaży co oznacza, że branża ta charakteryzuje się dość niskimi wydatkami na wynagrodzenia. W firmie tej zdecydowano o rozbudowie istniejącej linii malowania proszkowego elementów stalowych ogrodzenia, która została rozbudowana o kolejne urządzenia technologiczne, oraz przy tej okazji jej praca została prawie całkowicie zautomatyzowana. Większość przedsiębiorstw
funkcjonujących na rynku prócz kapitału własnego wykorzystuje zewnętrzne źródła finansowania. Kapitały te mogą mieć charakter krótkoterminowy jak i długoterminowy. Należy jednak pamiętać o zachowaniu odpowiednich proporcji w kapitałach zaangażowanych w finansowanie majątku. Im wyższy udział zewnętrznych źródeł finansowania tym większe ryzyko utraty zdolności do obsługi zadłużenia. W firmie YYY wskaźnik ogólnego zadłużenia w roku 2010 wynosił 0,856 natomiast w roku 2011 nastąpiło pogorszenie, które wynosiło 0,896. Biorąc pod uwagę, że optymalna wartość wskaźnika winna wynosić ok. 0,5, w firmie YYY mamy do czynienia z dużym udziałem długu w działalności firmy bo około 90%. Można z tego wywnioskować, że ze względu na aktualna sytuację przedsiębiorstwa zarządzający nim nie powinni inwestować w ryzykowne kapitałochłonne projekty długoterminowe, gdyż w przypadku pogarszającej się koniunktury mogą one doprowadzić do bankructwa. Analizując kolejny wskaźnik dowiadujemy się, że firma ma również problemy z płynnością która w roku 2010 wynosiła 0,59, oraz 0,62 w roku 2011. Firma nie generuje zysku, strata netto w roku 2011 wynosiła 2445344,79zł. Również wskaźnik rentowności tej firmy w latach 2010-2011 nie rokuje zbyt dobrze. Wynosił on odpowiednio 1% w roku 2010 oraz -28% w roku następnym, co świadczy o niekorzystnej sytuacji finansowej. Podsumowanie Po przeprowadzeniu analizy nad finansami podanych przedsiębiorstw, możemy stwierdzić, że przede wszystkim obie firmy diametralnie się od siebie różnią i prowadzą odmienne polityki. Jedna składa się w większości z kapitału własnego, a druga odwrotnie. Sytuacja finansowa firmy XXX kształtuje się dobrze i wydaję się, że to najlepszy okres na wprowadzenie projektu długoterminowego i inwestycji o zwiększonym ryzyku. Natomiast w firma YYY musi dokładnie przemyśleć swoją dalszą politykę i możliwości wyjścia z kłopotów finansowych. W obu firmach nie odnotowano inwestycji długoterminowych, co świadczy o krótkowzroczności zarządzających przedsiębiorstwami.
Bibliografia Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. Grzegorz Michalski (2012), FINANCIAL LIQUIDITY MANAGEMENT IN RELATION TO RISK SENSITIVITY: POLISH FIRMS CASE, Proceedings of the International Conference Quantitative Methods in Economics (Multiple Criteria Decision Making Xvi), 141-160 Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. M. Kopa & T. Tichý (2012), Concordance measures and second order stochastic dominance portfolio efficiency analysis, E & M Economics and Management 4, 110-120 Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269 Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp.198-214. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Framework. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008.
Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 MPB - Dane dla lat 2009-2010, http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.92633 Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005, s. 75 Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. Tichý, T. (2008), Lattice models Pricing and Hedging at (In)complete Markets. VŃB-TU Ostrava, ISBN 978-80-248-1703-3 Tichý, T. (2011), Lévy Processes in Finance: Selected applications with theoretical background. SAEI, vol. 9. Ostrava: VŃB-TU Ostrava, ISBN 978-80-248-2536-6. Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488
Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358. Wypych M. (2000) Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. W: M. Wypych (red.) Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy. Łódź: Wyd. ABSOLWENT.