Kryształy w moim życiu
Witajcie!!! Nazywam się Słoneczny Edi i poprowadzę Was przez bardzo ciekawy świat kryształów, które możemy spotkać w życiu codziennym, nie tylko na lekcjach chemii. Zachęcam Was do przeczytania kilku ciekawych informacji na ten temat.
Co to jest kryształ??? Kryształ jest to zazwyczaj ciało stałe. Ma dobrze uporządkowaną budowę wewnętrzną, ograniczoną naturalnymi płaskimi ścianami. Dzięki temu tworzy piękny, wypukły wielościan. Kryształ może mieć różną barwę, połysk i wygląd. Kryształy mają stałą temperaturę topnienia.
Kryształy wokół nas!!! Większość minerałów, czyli związków chemicznych powstałych w skorupie ziemskiej jest budowy krystalicznej. Nawet ziarnka piasku pochodzą ze skał. Piasek kwarcowy jest używany do wyrobu szkła, a także do materiałów ściernych. Najbardziej znanymi kryształami jest między innymi srebro, złoto, diament, sól, węgiel itd.
Sól - rola w życiu człowieka W życiu człowieka istnieje wiele substancji o budowie krystalicznej. Należą do nich między innymi sole: Chlorek sodu- najbardziej znana nam sól. Jest stosowana najczęściej w kuchni. Ma słony smak, budowę krystaliczną i dobrze rozpuszcza się w wodzie. Służy jako przyprawa, ale nie tylko. Wykorzystywana jest również do odladzania ulic. Kąpiel w morzu ma działanie lecznicze, które zależy od stężenia soli w wodzie morskiej. Dlatego wielu ludzi wybiera się w wakacje nad Morze Martwe, w którym stężenie soli jest największe.
Węglan sodu (zwany inaczej sodą)- jest substancją o budowie krystalicznej, dobrze rozpuszczalną w wodzie. Występuje w tzw. jeziorach sodowych oraz w popiele roślin morskich. Stosuje się go do wyrobu szkła, mydeł, środków piorących, papieru oraz zmiękczania wody. Wodorowęglan sodu- to tzw. soda oczyszczona, jest białą substancją krystaliczną stosowaną m.in. jako składnik proszku do pieczenia, napojów gazowanych i na nadkwasotę żołądka. Manganian(VII) potasu- tworzy fioletowe kryształki dobrze rozpuszczalne w wodzie. Ma właściwości utleniające. Stosowany jest do odkażania ran, a w laboratorium do otrzymywania tlenu.
Azotan(V) potasu- tworzy bezbarwne kryształy dobrze rozpuszczalne w wodzie. Stosowany jest do wyrobu prochu, szkła, nawozów sztucznych oraz jako środek konserwujący produkty. Azotan(V) sodu- krystaliczna substancja stała, dobrze rozpuszczalna w wodzie. Stosuje się go jako nawóz sztuczny, środek utleniający oraz do wyrobu leków i farb. Wymienione powyżej sole są najczęściej używane, lecz oprócz nich istnieją jeszcze inne.
Zastosowanie innych soli, niż te najbardziej znane, w życiu. Azotany- stosowane jako cenne nawozy mineralne, niektóre jako materiały wybuchowe lub ich składniki, niektóre w lecznictwie i fotografii. Węglany- stosowane są w przemyśle optycznym, do produkcji farb, materiałów ogniotrwałych. Głównie służą do przygotowywania roztworów buforowych (roztworówo stałej wartości PH).
Siarczki- stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice. Chlorki w stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej. Fosforany- produkcja sztucznych nawozów fosforowych, ale również składnik do mycia naczyń i zmiękczania wody. Służy również do wyrobu szkieł optycznych.
Kryształy od lat... Kryształy od zawsze były potrzebne i znane człowiekowi. Służyły m.in. do budowy świątyń, sarkofagów i ołtarzy. Już w czasach prehistorycznych ludzie natknęli się na kryształy i przynieśli je do swoich domów. Ludzie przyzwyczaili się do nich i wykorzystywali je w życiu codziennym. Robili z nich narzędzia tj. noże, dłuty, topory, haczyki do łowienia ryb, oraz wykonywano z nich piękne ozdoby dla kobiet i mężczyzn. Prawie w każdej epoce kryształy służyły m.in. do wróżb i magii. Dzisiaj wykorzystywane są do leczenia, medytacji, jasnowidzenia, magii i rozwoju osobistego.
Kryształy w dzisiejszych czasach. Wiek XXI jest wiekiem technologi. Produkuje się duże ilości komputerów, telefonów, kart kredytowych i innych urządzeń elektronicznych. Od elektroniki zależy dziś cała cywilizacja, a kryształy wyprodukowane metodą Czochralskiego znajdują sie w niemal wszystkich urządzeniach. Aż 90% urządzeń powstaje dzięki tej metodzie. Kryształów nie wykorzystuje się tylko w elektronice. Znalazły również zastosowanie w innych dziedzinach tj. budownictwo, wytwórstwo, gospodarka domowa. Obecnie cywilizacja nie mogłaby istnieć bez kryształów.
Kryształy jadalne Do najczęściej używanych kryształów jadalnych należą: Cukier (otrzymywany jest najczęściej z buraków cukrowych, ma słodki smak), Sól kuchenna, Kwasek cytrynowy (tworzy drobne kryształki o kwaśnym smaku. Służy jako przyprawa do potraw).
Kryształy w jubilerstwie... Już od wieków kryształy zachwycały pięknym wyglądem i połyskiem. W dzisiejszych czasach wykonuje się z nich biżuterie tj. pierścionki, naszyjniki, bransoletki, kolczyki itd. Do najcenniejszych należy diament, znany również pod nazwą brylantu. Jest najtwardszym znanym materiałem wykorzystywanym w jubilerstwie.
Doświadczenia z kryształami Wychodowałem dwa rodzaje kryształków i chciałbym się pochwalic moją hodowlą. Pierwsze kryształki powstały z siarczanu(vi) miedzi(ii), a drugie z boraksu, używanego m.in. do prania ubrań.
Kilka słów o siarczanie(vi) miedzi(ii) i boraksie Siarczan(VI) miedzi(ii) w postaci roztworu ok. 3% stosuje się do leczenia grzybicy, ponadto jego roztwory stosowane są do dezynfekcji oraz jako środek bakteriobójczy i grzybobójczy(fungicyd). Roztwór tego związku stosowany jest do miedziowania różnych przedmiotów. Boraks jest ekonomicznym środkiem używanym między innymi w gospodarstwie domowym. Stosowany jest jako środek na mrówki, pchły, karaluchy i inne insekty. Gospodynie domowe często używają go do usuwania plam i wybielania ubrań oraz czyszczenia toalet, wanien, kafelek łazienkowych i zlewów. Jest używany jako środek nadający połysk biżuterii ze złota i srebra.
Siarczan(VI) miedzi(ii) Obserwacje: Po 24h kryształki zaczęły się kształtować. Utworzyły się duże kryształy barwy niebieskiej o gładkich ściankach. Wnioski: Siarczan(VI) miedzi(ii) dobrze rozpuszcza się w wodzie. W wyniku krystalizacji można otrzymać z niego kryształki o pięknej, niebieskiej barwie.
Boraks Obserwacje: Po niespełna tygodniu kryształki boraksu rozpuszczonego w gorącej wodzie zaczęły osiadać się na gałązkach wierzby. Po dwóch tygodniach powstały małe, przeźroczyste kryształki. Wnioski: Boraks lepiej rozpuszcza się w gorącej wodzie niż w ciepłej. W wyniku krystalizacji otrzymano bezbarwne kryształy tej substancji.
Mam nadzieję, że podobała Wam się przygoda związana z ciekawym światem kryształów. Pozdrawiam i życzę sukcesów w nauce!!!
BIBLIOGRAFIA: Encyklopedia Powszechna PWN Własne obserwacje i doświadczenia Strony internetowe tj.: http://dladzieci.pl/ecid,25,eid,2434,title,skad-sie-bierzesnieg,zabawa.html?ticaid=612414 http://hipokrates2012.wordpress.com/2013/01/19/krysztal-gorski/ http://technologie.gazeta.pl/internet/1,104530,14818982,to_dzieki_temu_polak%20o wi_istnieja_komputery smartfony.html http://www.teclaw.pl/pgokonek/publikacje/krysztaly.htm
BIBLIOGRAFIA: Zdjęcia: Zdjęcie głównego bohatera: www.impreza-bielsko.pl Slajd 1 e-agropodatki.eu Slajd 3 www.weltbild.pl Slajd 4 pl.freeoik.com Slajd 5 psia -rada.blogspot.com Slajd 7 wiadomosci.ox.pl (zdj. lekarstw) bial-rol.pl (zdj. nawozu sztucznego) Slajd 8 hydraulika.sklep.pl (zdj. farb) www.picstopin.com Slajd 10 cudnysklep.pl (zdj. kuli) karmelo.pl (zdj. wisiorka) Slajd 11 www.sklepy24.pl (zdj. telefonu) pl.wikipedia.org (zdj. karty kredytowej) Slajd 12 zdrowiejlepiejmocniej.blogspot.com Slajd 13 www.murrano.pl Zdjęcia doświadczeń wykonane są samodzielnie!!! Twórcy: Weronika Rapacz i Melania Filipek