Rekomendacje dotyczące wyposażenia szkolnej pracowni chemicznej

Transkrypt

1

2 Rekomendacje dotyczące wyposażenia szkolnej pracowni chemicznej mgr Irmina Buczek, Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku dr Marcin M. Chrzanowski, Uniwersytet Warszawski Gdańsk, r.

3 Eksperyment w chemii to podstawa, a właściwie jej istota.

4 Eksperyment a podstawa programowa Preambuła podstawy programowej. Wstęp do przedmiotów przyrodniczych. Cele kształcenia. Treści nauczania. Zalecane warunki i sposób realizacji.

5 Wyposażenie pracowni chemicznej w szkole podstawowej Co należy wziąć pod uwagę analizując wyposażenie pracowni chemicznej? Klasa zajęciowa i pokój przygotowawczy. Media. Meble. Lista podstawowych odczynników. Lista czynności laboratoryjnych oraz podstawowego sprzętu laboratoryjnego.

6 Preambuła podstawy programowej Chemia jest przedmiotem eksperymentalnym, duży nacisk położony jest na umiejętności związane z projektowaniem i przeprowadzaniem doświadczeń chemicznych. Interpretacja wyników doświadczenia i formułowanie wniosków na podstawie przeprowadzonych obserwacji ma służyć wykorzystaniu zdobytej wiedzy do identyfikowania i rozwiązywania problemów.

7 Cele kształcenia wymagania ogólne szkoła podstawowa III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń: 1)bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; 2) projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne; 3) rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia; 4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

8 Cele kształcenia wymagania ogólne szkoła ponadpodstawowa (poziom podstawowy i rozszerzony) III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne.

9 Treści nauczania - wymagania szczegółowe (SP) I. Substancje i ich właściwości. Uczeń: 1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np.: soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza; wykonuje doświadczenia, w których bada wybrane właściwości substancji; 6) sporządza mieszaniny i dobiera metodę rozdzielania składników mieszanin (np.: sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu); wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają ich rozdzielenie. IIII. Reakcje chemiczne. Uczeń: 1) opisuje cechy zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej; podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; projektuje i przeprowadza doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną; na podstawie obserwacji klasyfikuje przemiany do reakcji chemicznych i zjawisk fizycznych;

10 Treści nauczania - wymagania szczegółowe (SP) I. Substancje i ich właściwości. 1, 6 III. Reakcje chemiczne. 1 IV. Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze. 1, 5, 7, 8 V. Woda i roztwory wodne. 3 VI. Wodorotlenki i kwasy. 2, 5, 7 VII. Sole. 1, 5 VIII. Związki węgla z wodorem węglowodory. 3, 4, 8 IX. Pochodne węglowodorów. 2, 5, 6 X. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. 2, 3, 6, 8, 9, 10

11 Zalecane warunki i sposób realizacji Istotną funkcję w nauczaniu chemii jako przedmiotu przyrodniczego pełni eksperyment chemiczny.( ) Dzięki samodzielnemu wykonywaniu doświadczeń lub ich aktywnej obserwacji, uczniowie poznają metody badawcze oraz sposoby opisu i prezentacji wyników. Treści nauczania opracowano tak, aby uczniowie mogli sami obserwować i badać właściwości substancji i zjawiska oraz projektować i przeprowadzać doświadczenia chemiczne, interpretować ich wyniki i formułować uogólnienia. Zakres treści nauczania stwarza wiele możliwości pracy ( ) metodą eksperymentu chemicznego ( ). Obserwowanie, wyciąganie wniosków, stawianie hipotez i ich weryfikacja mogą nauczyć uczniów twórczego

12 Zestaw doświadczeń do wykonania samodzielnie przez uczniów lub w formie pokazu nauczycielskiego szkoła podstawowa 29 gimnazjum 25 szkoła ponadpodstawowa pp 9 (36) szkoła ponadpodstawowa pr 33 (47)

13 Zestaw doświadczeń do wykonania samodzielnie przez uczniów lub w formie pokazu nauczycielskiego (SP) 1) badanie właściwości fizycznych (np. stanu skupienia, barwy, rozpuszczalności w wodzie i benzynie, oddziaływania z magnesem, kruchości, plastyczności, gęstości) oraz chemicznych (np. odczynu wodnego roztworu, ph, palności) wybranych produktów (np. soli kuchennej, cukru, mąki, octu, oleju jadalnego, wody, węgla, glinu, miedzi, żelaza); 2) sporządzanie mieszanin jednorodnych i niejednorodnych, rozdzielanie tych mieszanin: rozdzielanie dwóch cieczy mieszających i niemieszających się ze sobą; rozdzielanie zawiesiny na składniki;

14 W jaki sposób przygotowano ekspertyzę? Dla SP: 16) badanie zmiany barwy wskaźników (np. fenoloftaleiny) w trakcie mieszania kwasu solnego i roztworu wodorotlenku sodu; Sprzęt laboratoryjny: bagietki, pipety, próbówki, stojaki do probówek, tryskawki, Odczynniki: kwas solny, oranż metylowy, woda destylowana, wodorotlenek sodu, wskaźnik uniwersalny, BHP: okulary ochronne, fartuchy laboratoryjne, rękawice ochronne, Wyposażenie pracowni chemicznej: butla na zlewki instalacja wodna, natrysk ratunkowy, szafa na odczynniki z wyciągiem, szafa na sprzęt laboratoryjny, tace laboratoryjne, wentylacja

15 na ławkach szkolnych STOŁU DEMONSTRACYJNEGO DYGESTORIUM

16 Gdy podczas doświadczenia chemicznego o nie są stosowane: - substancje żrące (ich stężone roztwory), - substancje łatwopalne lub wybuchowe, o nie są używane i nie powstają podczas doświadczenia: - trucizny, - gazy o nieprzyjemnym zapachu. Dla SP: 1, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 15, 16,17, 21, 28, 29

17 Gdy podczas doświadczenia chemicznego o są używane: - substancje żrące (ich stężone roztwory), - elementy aparatury chemicznej o wysokiej cenie rynkowej. Dla SP: 2, 5, 11, 24, 27

18 Gdy podczas doświadczenia chemicznego o są stosowane: - substancje łatwopalne lub wybuchowe, o są używane lub powstają podczas doświadczenia: - trucizny, - gazy o nieprzyjemnym zapachu. Dla SP: 3, 12, 18, 19, 20, 22, 23, 25,

19 Odczynniki i materiały 1)... Lista podstawowych odczynników i materiałów niezbędnych do realizacji podstawy programowej przedmiotu chemia dla SP: 56) produkty spożywcze (białkowe, skrobiowe); 57) substancje z życia codziennego (cukier kryształ, sól kuchenna, denaturat, ocet, soda oczyszczona, kreda tablicowa, płyn do mycia szyb, płyn do prania, sok z cytryny, mleko, napój typu coca cola).

20 Czynności laboratoryjne Czynności w laboratoryjne i działania. Niezbędny sprzęt. Nr doświadczenia z podstawy programowej dla SP Zmywanie naczyń laboratoryjnych. Dwa dwukomorowe zlewozmywaki. Suszenie naczyń laboratoryjnych. Neutralizacja substancji chemicznych. Przechowywanie odczynników chemicznych. Suszarki do naczyń laboratoryjnych zamontowane nad zlewami. Butla na zlewki. Szafa z wentylatorem. Wszystkie doświadczenia. Przechowywanie szkła laboratoryjnego. Szafa na szkło laboratoryjne. Ważenie. Waga laboratoryjna / jubilerska / 1, 3, 4, 7, 10, 20, 21, 26 analityczna Podgrzewanie. Palniki spirytusowe lub instalacja 1, 3, 4, 10 gazowa Przechowywanie produktów spożywczych, produkcja i przechowywanie lodu. Lodówka. 3, 5, 6, 15, 26, 27, 29

21

22 W przygotowaniu Wytyczne dotyczące obowiązkowego wyposażenia pracowni biologicznych i przyrodniczych w szkole podstawowej i szkołach ponadpodstawowych oraz niezbędnych prac modernizacyjnych wymaganych przy stworzeniu wyżej wymienionych pracowni Pracownia Dydaktyki Biologii, Wydział Biologii Uniwersytet Warszawski

23