Smart Industry Polska 2016

Smart Industry Polska 2016 RAPORT Z WYNIKÓW BADANIA Warszawa, luty 2016 1

Informacje o badaniu Cele badania Generalnym celem badania było zebranie opinii od przedstawicieli największych przedsiębiorstw z branży przemysłowej na temat koncepcji Smart Industry. Badanie, w szczególności, objęło następujące obszary: Ocena aktualnego stanu polskiego przemysłu; Zastosowanie i znajomość technologii (Big Data, Data Mining, M2M, RFID, MEMS, cloud computing oraz metod zarządzania produkcją (Demand-driven manufacturing [produkcja sterowana popytem], Just-In-Time Delivery [dostawa w precyzyjnie określonym momencie], Lean Management [strategia szczupłego zarządzania], Supply Chain Management [zarządzanie łańcuchem dostaw], metoda Zero Defect oraz Industry 4.0; Ocena parku maszynowego; Skala i perspektywy w zakresie automatyzacji produkcji. 2

Informacje o badaniu Próba i metoda badania Badanie przeprowadzone zostało na próbie o liczebności N=100 osób z największych firm, zatrudniających 250 osób lub więcej, działających w branży przemysłu produkcyjnego i prowadzących działalność produkcyjną na terenie Polski. Do doboru próby wykorzystane zostały bazy firm zgromadzone i uaktualnione przez MillwardBrown. Badanie przeprowadzone zostało w przedsiębiorstwach prowadzących działalność w zakresie produkcji: chemicznej, maszyn i urządzeń, elektronicznej, energetycznej, farmaceutycznej, hutniczej, kosmetycznej, lotniczej, meblarskiej, motoryzacyjnej, paliwowej, papierniczej, produkcji materiałów budowlanych, produkcji sprzętu, np. elektrycznego, sportowego, medycznego, przetwórstwa drzewnego, spożywczej, stoczniowej oraz zbrojeniowej. Respondentami, z którymi przeprowadzono wywiady byli decydenci / kompetentni informatorzy na temat działalności swoich przedsiębiorstw w zakresie automatyzacji produkcji. Badanie przeprowadzone zostało metodą pre-aranżowanych wywiadów telefonicznych CATI. 3

Wnioski Opinie osób odpowiedzialnych za innowacje w polskich firmach przemysłowych na większość tematów związanych z automatyzacją produkcji wykazywały zróżnicowanie w zależności od wielkości firmy, obecności kapitału zagranicznego oraz branży. Generalnie, większy stopień robotyzacji i bardziej otwartą postawę odnośnie wdrażania rozwiązań wchodzących w skład Smart Industry deklarowali przedstawiciele: największych firm, przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego oraz firm spoza przemysłu ciężkiego. Firmy reprezentujące zarysowany powyżej profil wyróżniają się zarówno jeśli chodzi o znajomość jak i stosowanie poszczególnych metod zarządzania produkcją. Dokładnie przeciwna sytuacja ma miejsce w firmach z kapitałem krajowym w zasadzie wykorzystuje się w nich jedynie ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych. W największych firmach, dysponujących kapitałem zagranicznym oraz działających poza przemysłem ciężkim, częściej również wyrażano opinię o pełnej automatyzacji parku maszynowego, jego nowoczesności i elastycznych funkcjonalnościach. Na poziomie ogólnym, w badanych firmach przeważała opinia o nowoczesności stosowanych systemów sterowania produkcją. Jednak częściej takie opinie wyrażano w firmach o charakteryzowanym wcześniej profilu, tj. większych, nie zajmujących się przemysłem ciężkim oraz deklarujących udział kapitału zagranicznego. 4

Podsumowanie Wśród badanych dominuje generalne przekonanie, że skala zaawansowania technologicznego polskich firm nie wyróżnia się na tle krajów Europy Zachodniej. Do znajomości koncepcji Smart Industry przyznało się 25% reprezentantów wszystkich firm. Znacznie wyższe odsetki deklarowały stosowanie poszczególnych elementów tej koncepcji w swoich przedsiębiorstwach, przy czym mniejsze niż na poziomie ogółem zastosowanie takich rozwiązań zadeklarowano w firmach z kapitałem polskim i relatywnie mniejszych (zatrudniających 250 500 osób). Choć ponad 50% przedstawicieli firm deklaruje, że produkcja odbywa się na zrobotyzowanych liniach produkcyjnych, to mniej niż połowa z nich przyznaje, że jest to rozwiązanie stosowane systematycznie. Każe to przypuszczać, że robotyzacja nie została w większości firm w pełni zaimplementowana a wykorzystywane są jedynie jej elementy. Pełną robotyzację urządzeń zadeklarowało jedynie około 3% firm, ale w ponad 53% firm w ogóle nie ma planu, aby przystosowywać urządzenia do współpracy z robotami. Pozostałe firmy mają takie plany w różnej perspektywie czasowej. 5

Podsumowanie Dominującym podejściem do modernizacji elementów sterowania produkcją jest ich sukcesywna wymiana, dostosowywanie do oczekiwań rynku. Podobnie jest w przypadku polityki względem parku maszynowego, gdzie obowiązuje zasada bieżącej modernizacji. W tym świetle nie dziwi, że najczęściej wymienianą innowacją zrealizowaną w firmie był zakup nowych lub zmodernizowanych urządzeń, maszyn lub oprogramowania zrobiono tak w blisko 95% badanych firm, niezależnie od ich branży, klasy wielkości czy formy własności. W parku maszynowym polskich firm przemysłowych dominują urządzenia importowane, opinie o polskich urządzeniach nie są w pełni pochlebne i znaczący odsetek badanych stwierdził, że ustępują one innowacyjnością sprzętowi z zagranicy. Skłonność do wymiany elementów parku maszynowego wykazuje w kolejnych latach tendencję rosnącą, na przestrzeni ostatnich 3 lat utrzymując się na poziomie powyżej 70% firm, w których dokonywano takich wymian. W tym okresie wymianie podlegało ok. 25% parku maszynowego. 6

7 Wyniki badania

8 Ocena aktualnego stanu polskiego przemysłu

Ocena poziomu zaawansowania branży przemysłowej w Polsce zdecydowanie lepiej zaawansowana technologicznie lepiej zaawansowana technologicznie na tym samym poziomie gorzej rozwinięta znacznie gorzej rozwinięta technologicznie w porównaniu z krajami Europy Zachodniej nie wiem \ trudno powiedzieć ogółem firmy w całości całości z kapitałem polskim firmy firmy w całości z kapitałem / z udziałem zagranicznym kapitalu zagranicznego firmy z branży przemysłu ciężkiego firmy z pozostałych branż przemysłu 10.3% 9.3% 12,2% 3.2% 22.8% w porównaniu z krajami Europy Zachodniej Opinie o większym zaawansowaniu technologicznym polskich firm w porównaniu z firmami z krajów Europy Zachodniej częściej wygłaszane są przez osoby z przedsiębiorstw należących do branż spoza przemysłu ciężkiego (22,8% w porównaniu do 10,3% ogółem) oraz z firm w całości lub z udziałem kapitału zagranicznego działających w Polsce (12,2%), jak również z firm o liczbie zatrudnionych powyżej 500 osób (13,2%). firmy firmy o liczbie zatrudniające 250-500 zatrudnionych 250-500 osób firmy firmy o liczbie zatrudniające 500+ zatrudnionych 500+ osób 9.4% 13.2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 9 Q1. Jak Pan(i) uważa, jaki jest poziom zaawansowania Państwa branży w Polsce w porównaniu z krajami Europy Zachodniej?; Podstawa: wszyscy respondenci

10 Koncepcja optymalizacji produkcji Smart Industry

Znajomość koncepcji optymalizacji produkcji Smart Industry Nie; 74,2% Tak; 25,8% Na pytanie odwołujące się do znajomości koncepcji Smart Industry twierdząco odpowiedziała ¼ badanych. Trzeba jednak pamiętać, że choć termin Smart Industry był w pytaniu wyjaśniony, to jednak w swoich odpowiedziach respondenci mogli kierować się znajomością konkretnej nazwy i mogli nie być skłonni do twierdzących odpowiedzi w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, co do nazwy. 11 Q2. Czy kiedykolwiek wcześniej, w ramach swojej pracy zawodowej, zetknął(ęła) się Pan(i) z koncepcją / systemem optymalizacji produkcji pod nazwą Smart Industry?; Podstawa: wszyscy respondenci

Pojęcie Smart Industry oznacza Efektywne zarządzanie produkcją Elastyczne reagowanie Inteligentne technologie Tania produkcja Inteligentny przemysł, techniki komputerowej i informatycznej kontroli oraz nadzoru nad procesami produkcji Efektywne dostosowanie do potrzeb rynku, elastyczność Elastyczne i szybkie reagowanie na wymagania klientów Optymalizacja procesów realizacji zamówienia klienta Inteligentna produkcja, inteligentny przemysł Optymalizacja kosztów Minimalizacja kosztów wytworzenia przy jednoczesnej maksymalizacji zysków, proces związany z optymalizacja kosztów wytworzenia wyrobów Zmiana myślenia o kosztach produkcji i zarzadzania tymi kosztami, zysk to cena minus koszty Rozwiązania fachowców dla przemysłu Lean manufacturing - chude wytwarzanie Dla mnie jest to elastyczność przedsiębiorstwa do zmieniającego się otoczenia, żeby nasz zakład reagował jak najszybciej na potrzeby klienta Nowoczesna komunikacja Produkcja, która przez systemy komputerowe jest powiązana z potrzebami klientów; szybkość reagowania na potrzeby klienta To ciągłe polepszanie, ulepszanie 12 Q3. Jak wytłumaczył(a)by Pan(i) komuś pojęcie Smart Industry?; Podstawa: wszyscy respondenci

Elementy Smart Industry stosowane / planowane do wdrożenia w przedsiębiorstwie stosowane planowane nie stosowane i nie planowane nie wiem Rozwiązania w w zakresie digitalizacji informacji (sposobu gromadzenia \ zarządzania informacją), umożliwiającej umożliwiającej optymalne optymalne i efektywne i efektywne zarządzanie produkcją zarządzanie na wszystkich produkcją na jej wszystkich poziomach jej (value poziomach (value chain chain management) management) Rozwiązania mające mające na celu na celu poprawę poprawę komunikacji, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii i sieci, wewnątrz i na zewnątrz firmy Rozwiązania w zakresie stosowania w produkcji elastycznych i inteligentnych technologii, na które można wpływać na bieżąco i szybko reagować na zmieniające zmieniające się oczekiwania się oczekiwania odbiorców odbiorców docelowych docelowych 73,2% 66,0% 58,8% Choć do literalnej znajomości terminu Smart Industry przyznało się jedynie 25,8% badanych, to znacznie wyższe odsetki deklarowały stosowanie poszczególnych elementów tej koncepcji w swoich przedsiębiorstwach. Można uznać, że większość przedsiębiorstw zainteresowanych poszczególnymi rozwiązaniami już je wprowadziła, choć pewna część firm ma również plany ich wdrożenia. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 13 Q3. Które z elementów systemu Smart Industry są obecnie stosowane lub planowane do wdrożenia w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Elementy Smart Industry stosowane w różnego rodzaju przedsiębiorstwach ŚREDNIA DLA POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW Rozwiązania w zakresie digitalizacji informacji umożliwiającej optymalne i efektywne zarządzanie produkcją Rozwiązania mające na celu poprawę komunikacji, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii Rozwiązania w zakresie stosowania w produkcji elastycznych i inteligentnych technologii 100% 80% 60% 40% 20% 0% 73,2% 66,0% 58,8% Generalnie mniejsze niż na poziomie ogółem zastosowanie wszystkich rozwiązań zadeklarowano w firmach z kapitałem polskim i relatywnie mniejszych (zatrudniających 250 500 osób). Rozwiązania mające na celu optymalizację komunikacji są najczęściej wymieniane jako stosowane w firmach spoza branż przemysłu ciężkiego. Rozwiązania oparte na digitalizacji informacji zostały wskazane przez nieomal wszystkie firmy z kapitałem zagranicznym. Stosowanie elastycznych technologii w zakresie dostosowywania produkcji do zmieniających się wymagań najczęściej deklarowane było w firmach zatrudniających powyżej 500 osób. 14 Q3. Które z elementów systemu Smart Industry są obecnie stosowane lub planowane do wdrożenia w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Technologie związane z przetwarzaniem i zarządzaniem informacją wykorzystywane obecnie w przedsiębiorstwie 100% 80% technologie wykorzystywane przy wybranych projektach technologie wykorzystywane systematycznie technologie wykorzystywane w przedsiebiorstwie Skala niesystematycznego wykorzystywania technologii związanych z przetwarzaniem i zarządzaniem informacją budzi wątpliwość, czy są to technologie rzeczywiście w pełni wprowadzone w tych przedsiębiorstwach. 60% 40% 56,7% 35,1% 44,3% 40,2% 38,1% Dodatkowo, nie można wykluczyć, że niektórzy z respondentów odpowiadając twierdząco na pytanie nie mieli na myśli pełnej robotyzacji linii produkcyjnej a jedynie wykorzystanie automatyzacji wybranych procesów / elementów. 24,7% 20,6% 18,6% 25,8% 23,7% 20% 13,4% 9,3% 13,4% 12,4% 0% 21,6% 18,6% 16,5% 16,5% robotyzacja linii produkcyjnych Big Data M2M oraz Internet of Things Data Mining 11,3% 14,4% Cloud Computing 6,2% 5,2% system RFID MEMS żadne w wymienionych 15 Q4a. Czy Państwa przedsiębiorstwo wykorzystuje technologie związane z przetwarzaniem i zarządzaniem informacją, takie jak ; Podstawa: wszyscy respondenci

Technologie związane z przetwarzaniem i zarządzaniem informacją, które będą wykorzystywane w przyszłości 100% 80% 60% są obecnie wykorzystywane nie wiem nie będą wprowadzane 40% 20% w późniejszym okresie w ciągu dwóch-trzech lat w ciągu roku BĘDĄ WYKORZYSTYWANE 0% Jedynie w przypadku MEMS plany wykorzystywania tej technologii w przyszłości deklaruje więcej firm niż aktualnie z niej korzystających. W pozostałych przypadkach wydaje się, że większość firm aktualnie wykorzystuje już te technologie, które zostały uznane za adekwatne dla potrzeb firmy. Jak już wspomniano, nie można mieć jednak pewności, że technologie deklarowane jako wykorzystywane są faktycznie systematycznie wdrożone i stanowią standard w działalności przedsiębiorstwa. 16 Q4c. Czy w jakiejś perspektywie czasowej, rozwiązania, które odczytam będą wprowadzane w Państwa firmie czy w ogóle nie będą wprowadzane? ; Podstawa: wszyscy respondenci

Nowoczesne metody zarządzania produkcją w przedsiębiorstwie W większości firm zadeklarowano znajomość nowoczesnych metod zarządzania produkcją. Ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych są zarówno znane jak i stosowane w ponad 80% badanych przedsiębiorstw. Pozostałe metody wymieniano jako stosowane w ponad 50% firm a ich znajomość wynosiła około 70%. Najmniej znaną i wykorzystywaną metodą okazał się być Demand-driven manufacturing [produkcja sterowana popytem]. Jednak i tak znajomość tej metody zadeklarowano w ponad połowie przypadków (52,6%), a stosowanie są w 46,4% firm. Firmy z kapitałem zagranicznym wyróżniają się zarówno jeśli chodzi o znajomość jak i stosowanie poszczególnych metod zarządzania produkcją wszystkie metody wymieniane były przez ich przedstawicieli częściej. Dokładnie przeciwna sytuacja ma miejsce w firmach z kapitałem krajowym w zasadzie wykorzystuje się w nich jedynie ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych. Podobna tendencja ma miejsce w największych firmach (zatrudniających 500+ osób). Z kolei we wszystkich firmach zatrudniających od 250 do 500 pracowników deklarowano całkowity brak wykorzystywania metody Lean Management oraz Demand-driven manufacturing. Firmy reprezentujące przemysł ciężki wyraźnie mniej zaznajomione są z metodami Lean Management oraz Demand-driven manufacturing, zdecydowanie rzadziej też te metody w praktyce stosują. Jednak w przypadku innych metod zarządzania produkcją wykazują podobny (czasem nieco wyższy, czasem nieco niższy) poziom znajomości i zastosowania jaki ma miejsce w firmach z pozostałych branży przemysłu. 17

Kontakt z nowoczesnymi metodami zarządzania produkcją w przedsiębiorstwie Ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych Ogólne zasady zarządzania Ogólne zasady zarządzania jakością - metoda Zero Defect jakością - metoda Zero Defect (zero defektów) Lean Management [strategia szczupłego zarządzania] Just-In-Time Just-In-Time Delivery Delivery [dostawa [dostawa w w precyzyjnie okrelonym precyzyjnie określonym momencie] momencie] Supply Supply Chain Chain Management Management [zarządzanie łańcuchem [zarządzanie łańcuchem dostaw] dostaw] Demand-driven manufacturing [produkcja sterowana popytem] 52,6% 74,2% 72,2% 72,2% 68,0% 88,7% Demand-driven manufacturing Lean Management firmy z kapitałem zagranicznym firmy w całości z kapitałem polskim firmy z pozostałych branż przemysłu firmy z branży przemysłu ciężkiego Ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych 100% 80% 60% 40% Supply Chain Management Just-In-Time Delivery firmy zatrudniające 250-500 osób firmy zatrudniające 500+ osób Demanddriven manufacturing Lean Management Ogólne zasady optymalizacji... 100% 80% 60% 40% Zero Defect Supply Chain Management Just-In-Time Delivery Inne 8,2% metoda Zero Defect Żadne 4,1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 18 Q5. Czy kiedykolwiek, w ramach swojej pracy zawodowej, zetknął(ęła) się Pan(i) z metodami zarządzania produkcją w przedsiębiorstwie, takimi jak ; Podstawa: wszyscy respondenci

Stosowane w przedsiębiorstwie nowoczesne metody zarządzania produkcją firma w całości / z udziałem kapitalu zagranicznego firmy w całości z kapitałem polskim firmy z pozostałych branż przemysłu firmy zatrudniające 250-500 osób firmy zatrudniające 500+ osób Ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych Ogólne Ogólne zasady zasady zarządzania jakością jakością - - metoda Zero Zero Defect Supply Chain Management 56,7% 56,7% 82,5% Demand-driven manufacturing Ogólne zasady optymalizacji procesów produkcyjnych 100% 80% 60% Just-In-Time Delivery Demanddriven manufacturing Ogólne zasady optymalizacji 100% 80% 60% 40% 20% Just-In-Time Delivery Just-In-Time Delivery Lean Management 56,7% 52,6% 40% 20% Lean Management Zero Defect Supply Chain Management Demand-driven manufacturing 46,4% Lean Management Supply Chain Management Inne 7,2% metoda Zero Defect Żadne 7,2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 19 Q6. Czy Państwa przedsiębiorstwo, w ramach zarządzenia produkcją, stosuje któreś z wymienionych poniżej metod zarządzania produkcją?; Podstawa: wszyscy respondenci

Znajomość podejścia do zarządzania przemysłem określanego jako Industry 4.0 TAK; 10,3% firmy w całości całości z kapitałem polskim firma w całości / z udziałem firmy z kapitałem zagranicznym kapitalu zagranicznego TAK 7,4% 14,6% NIE NIE; 89,7% firmy z z branży przemysłu ciężkiego firmy z pozostałych branż firmy z pozostałych branż przemysłu przemysłu 8,1% 14,3% Tylko w nielicznych firmach zadeklarowano znajomość podejścia Industry 4.0. Najczęściej miało to miejsce w firmach z udziałem kapitału zagranicznego, nie reprezentujących branży przemysłu ciężkiego i zatrudniających co najmniej 500 osób. firmy o liczbie 250-500 firmy zatrudniające 250-500 osób zatrudnionych firmy firmy o liczbie zatrudniające 500+ zatrudnionych 500+ osób 7,5% 13,2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 20 Q7. Czy kiedykolwiek, w ramach swojej pracy zawodowej, zetknął(ęła) się Pan(i) z nowym podejściem do zarządzania przemysłem określanym mianem Industry 4.0?; Podstawa: wszyscy respondenci

Deklaracje dotyczące zakresu stosowania podejścia do zarządzania określanego jako Industry 4.0 Systemy jakości, systemy ochrony środowiska i systemy bezpieczeństwa pracy Jest w miarę nowoczesne, w kierunku automatyzacji, mamy Lean, 5S - metody szczupłego zarządzania, nowoczesnego zarządzania produkcją Wszystkie podejścia związane ze środowiskiem, z przyjazną firmą, wszystkie ścieżki kariery, wszystkie tego typu rzeczy są wdrażane Wdrażamy rozwiązania, które pozwalają maszynom komunikować się jedna z drugą Czwarta rewolucja przemysłowa, łączenie Internetu z produkcją - nie korzystamy z tego 21 Q8. Proszę opisać, w jakim zakresie, w Państwa przedsiębiorstwie stosowane jest podejście do zarzadzania przemysłem określane jako Industry 4.0?; Podstawa: wszyscy respondenci

22 Skala i perspektywy w zakresie automatyzacji produkcji

Ocena poziomu nowoczesności systemów sterowania produkcją w przedsiębiorstwie Standardowe / tradycyjne systemy sterowania produkcją Nowatorskie / w pełni zautomatyzowane / elastyczne systemy sterowania produkcją 1 10 25,7% średnia = 5,4 35% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 23 Q16. Jak ogólnie ocenia Pan(i), na skali od 1 do 10, poziom nowoczesności systemów sterowania produkcją, wykorzystywanych w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Ocena poziomu nowoczesności systemów sterowania produkcją w przedsiębiorstwie firmy zatrudniające 250-500 osób osób firmy zatrudniające 500+ osób osób firmy z branży przemysłu ciężkiego ciężkiego firmy z pozostałych branż przemysłu przemysłu firmy w całości całości z kapitałem polskim polskim 32,1% 32,3% 24,1% 42,1% 40,0% Nowatorskie / w pełni zautomatyzowane / elastyczne systemy sterowania produkcją OGÓŁEM = 35% W badanych firmach przeważała opinia o nowoczesności stosowanych systemów sterowania produkcją. Częściej takie opinie wyrażano w firmach większych, nie zajmujących się przemysłem ciężkim oraz w firmach z kapitałem zagranicznym. W tym ostatnim przypadku blisko połowa (48,8%) reprezentantów firm oceniła poziom nowoczesność stosowanych rozwiązań na co najmniej 7 w 10-cio stopniowej skali. firma w całości firmy / z kapitałem udziałem kapitalu zagranicznego zagranicznym 48,8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 24 Q16. Jak ogólnie ocenia Pan(i), na skali od 1 do 10, poziom nowoczesności systemów sterowania produkcją, wykorzystywanych w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Sytuacja zmiany / modernizacji elementów systemów sterowania produkcją są zmieniane przede wszystkim wtedy, gdy są przestarzałe są stale wymieniane, dostosowywane do zmieniających się oczekowań zleceniodawców Nie wiem \ trudno powiedzieć ogółem firmy w całości całości z kapitałem polskim firma w całości / z udziałem kapitalu firmy z kapitałem zagranicznym zagranicznego firmy z branży przemysłu ciężkiego firmy z pozostałych branż przemysłu firmy firmy o liczbie zatrudniające 250-500 zatrudnionych 250-500 osób 38,1% 35,2% 41,5% 43,5% 28,6% 37,7% 60,8% 64,8% 56,1% 56,5% 68,6% 62,3% Generalnie dominującym podejściem do modernizacji elementów sterowania produkcją jest ich sukcesywna wymiana, dostosowywanie do oczekiwań rynku. Podejście oparte na wymianie jedynie w związku z przestarzałością elementów deklarowała mniejszość przedstawicieli firm, częściej w firmach z kapitałem zagranicznym oraz w branży przemysłu ciężkiego. firmy firmy o liczbie zatrudniające 500+ zatrudnionych 500+ osób 39,5% 57,9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 25 Q17. W jakich sytuacjach dochodzi do zmian / modernizacji elementów systemów sterowania produkcją (np. oprogramowania, sterowników)? Podstawa: wszyscy respondenci

Plany przedsiębiorstwa w zakresie przystosowania do współpracy z robotem Obecnie wszystkie maszyny w przedsiębiorstwie są przystosowane do współpracy z robotem Tak, planujemy w ciągu roku Tak, planujemy w ciągu 2-3 lat Tak, planujemy, w późniejszym okresie Nie, firma nie ma takich planów Nie wiem \ trudno powiedzieć TAK ogółem firmy w całości całości z kapitałem polskim firma w całości / z udziałem kapitalu firmy z zagranicznego kapitałem zagranicznym firmy z branży przemysłu ciężkiego firmy z pozostałych branż przemysłu firmy firmy o liczbie zatrudniające 250-500 zatrudnionych 250-500 osób firmy firmy o liczbie zatrudniające 500+ zatrudnionych 500+ osób NIE 42.2% 53,6% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Mniej niż połowa wszystkich zbadanych firm planuje lub już przystosowała urządzenia do współpracy z robotem. Proporcja ta ulega odwróceniu w przypadku firm z kapitałem zagranicznym oraz w firmach działających poza branżą przemysłu ciężkiego. Co interesujące firmy mniejsze częściej mają plany robotyzacji niż firmy zatrudniające 500 i więcej pracowników. 26 Q20. Czy planujecie Państwo przystosowanie, np. instalację, przezbrojenie maszyn produkcyjnych do współpracy z robotem?; Podstawa: wszyscy respondenci

Innowacyjność przedsiębiorstw 27

Stosowany w przedsiębiorstwie rodzaj podejścia do innowacji Koncentrujemy się przede wszystkim na opracowywaniu własnych, zupełnie nowych \ innowacyjnych rozwiązań Kładziemy nacisk na opracowywanie własnych, zupełnie nowych rozwiązań, ale przejmujemy również rozwiązania \ najlepsze praktyki z rynku Kładziemy nacisk na rozwiązania \ najlepsze praktyki z rynku, ale także opracowujemy zupełnie nowe rozwiązania Koncentrujemy się przede wszystkim na przejmowaniu rozwiązań\ najlepszych praktyk z rynku ogółem 8,2% 45,4% 34,0% 12,4% firmy w całości całości z kapitałem polskim 7,4% 48,1% 25,9% 18,5% firma w całości / z udziałem kapitalu firmy z kapitałem zagranicznym zagranicznego 9,8% 41,5% 43,9% 4,9% firmy z branży przemysłu ciężkiego 8,1% 50,0% 30,6% 11,3% firmy z pozostałych branż przemysłu 8,6% 37,1% 40,0% 14,3% Ogólnie nieco większa liczba firm w swoim podejściu do innowacji w większym stopniu opiera się na rozwiązaniach własnych niż zaczerpniętych z rynku. Przeciwna tendencja, tj. oparcie na najlepszych praktykach rynkowych charakteryzuje zwłaszcza firmy spoza przemysłu ciężkiego oraz zatrudniające ponad 500 pracowników. firmy firmy o liczbie zatrudniające 250-500 zatrudnionych 250-500 osób 13,2% 45,3% 28,3% 13,2% firmy firmy o liczbie zatrudniające 500+ zatrudnionych 500+ osób 2,6% 42,1% 42,1% 13,2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 28 Q9. Jaki rodzaj podejścia do innowacji jest stosowany w Państwa przedsiębiorstwie? Podstawa: wszyscy respondenci

Działania w ramach prac nad innowacjami Najczęściej wymienianą innowacją był zakup nowych lub zmodernizowanych urządzeń, maszyn lub oprogramowania zrobiono tak w blisko 95% badanych firm, niezależnie od ich branży, klasy wielkości czy formy własności. Ponad 70% firm nawiązało współpracę z innymi przedsiębiorstwami działającymi w powiązanych branżach, a ponad 60% prowadziło własne prace badawczo rozwojowe czy współpracowało z innymi firmami ze swojej branży. Współpraca z firmami z tej samej branży jest nieco częstsza w przypadku firm z polskim kapitałem oraz firm relatywnie mniejszych (250 500 osób), podczas gdy współpraca z przedsiębiorstwami działającymi w branżach powiązanych częściej była wymieniana w firmach z kapitałem zagranicznym. Co oczywiste, w firmach tych również dużo częściej dochodziło do współpracy z zagranicznymi jednostkami badawczo rozwojowymi należącymi do tej samej grupy. Plany odnośnie innowacji odzwierciedlają działania aktualnie podejmowane. Firmy najczęściej planują zakup i modernizację urządzeń, współpracę z innymi przedsiębiorstwami oraz prace badawczo rozwojowe. Około 60% firm (58,8%) planuje zlecanie prac badawczo rozwojowych wyższym uczelniom lub publicznym instytucjom badawczym to nieco większy odsetek niż firm, które zadeklarowały już doświadczenie z taką współpracą (56,7%). Można na tej podstawie wnosić, że współpraca akademicka będzie kontynuowana ze strony firm a być może nawet rozszerzana. 29

Zakup Zakup nowych nowych lub istotnie lub istotnie ulepszonych maszyn, maszyn, urządzeń urządzeń lub lub oprogramowania oprogramowania Prowadzenie prac badawczorozwojowych Prowadzenie wewnątrz prac badawczorozwojowych wewnątrz firmy lub firmy lub grupy w Polsce grupy w Polsce Współpraca z z firmami z z tej tej samej branży branży Zlecanie Zlecanie prac badawczorozwojowycrozwojowych uczelniom uczelniom wyższym wyższym prac badawczo- lub publicznym lub publicznym instytucjom instytucjom badawczym badawczym Zlecanie prac prac badawczorozwojowych komercyjnym dostawcom dostawcom usług lub usług niezależnym lub niezależnym ekspertom Zakup licencji, patentów, praw Zakup autorskich, licencji, patentów, wzorów praw autorskich, przemysłowych, wzorów przemysłowych, znaków znaków towarowych, towarowych, know-how know-how Współpraca z z zagraniczną jednostką badawczo-rozwojową należącą należącą do grupydo grupy Działania w ramach prac nad innowacjami podjęte przez przedsiębiorstwo w ciągu ostatnich trzech lat Współpraca z z firmami zz powiązanych branż branż ogółem 46,4% 42,3% 62,9% 60,8% 73,2% 94,8% Zakup licencji, 56,7% patentów, praw autorskich, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, know-how 51,5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Współpraca z zagraniczną jednostką badawczo-rozwojową należącą do grupy Zlecanie prac badawczo-rozwojowych komercyjnym dostawcom usług lub niezależnym ekspertom firma w całości / z udziałem kapitalu zagranicznego firmy w całości z kapitałem polskim firmy z pozostałych branż przemysłu firmy z branży przemysłu ciężkiego Zakup nowych lub istotnie ulepszonych maszyn, urządzeń lub oprogramowania 90% 70% 50% 30% 10% Zlecanie prac badawczo-rozwojowych uczelniom wyższym lub publicznym instytucjom badawczym Współpraca z firmami z powiązanych branż Prowadzenie prac badawczo-rozwojowych wewnątrz firmy lub grupy w Polsce Współpraca z firmami z tej samej branży Współpraca z zagraniczną jednostką badawczorozwojową Zakup licencji, patentów, praw autorskich firmy zatrudniające 250-500 osób firmy zatrudniające 500+ osób Zlecanie prac badawczorozwojowych komercyjnym Zakup nowych / istotnie ulepszonych maszyn 90% 70% 50% 30% 10% Zlecanie prac badawczorozwojowych uczelniom / instytucjom Współpraca z firmami z powiązanych branż Prowadzenie prac badawczorozwojowych Współpraca z firmami z tej samej branży 30 Q10. Jakiego rodzaju działania, w ramach prac nad innowacjami, podjęła Państwa firma w ciągu ostatnich trzech lat?; Podstawa: wszyscy respondenci

Działania w ramach prac nad innowacjami planowane w ciągu najbliższych trzech lat Zakup Zakup nowych nowych lub istotnie lub istotnie ulepszonych ulepszonych maszyn, maszyn, urządzeń lub oprogramowania urządzeń lub oprogramowania 93,8% Współpraca z firmami z z powiązanych z branż Prowadzenie prac prac badawczo-rozwojowych wewnątrz wewnątrz firmy lub grupy w firmy Polsce lub grupy w Polsce Współpraca z firmami z z z tej tej samej branży Zlecanie Zlecanie prac prac badawczo-rozwojowych uczelniom uczelniom wyższym wyższym lub publicznym lub publicznym instytucjom instytucjom badawczym badawczym Zakup Zakup licencji, licencji, patentów, praw praw autorskich, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, know-how Zlecanie Zlecanie prac prac badawczo-rozwojowych komercyjnym dostawcom usług lub niezależnym ekspertom Współpraca Współpraca z zagraniczną z zagraniczną jednostką jednostką badawczo-rozwojową rozwojową do grupynależącą do należącą grupy 69,1% 61,9% 59,8% 58,8% 47,4% 46,4% 41,2% Żadne 3,1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 31 Q11. Czy w ciągu najbliższych trzech lat Państwa firma planuje rozpocząć lub zwiększyć skalę działalności innowacyjnej w zakresie ; Podstawa: wszyscy respondenci

32 Ocena parku maszynowego

Przewaga maszyn polskiej produkcji Rodzaj maszyn dostępnych w przedsiębiorstwie Przewaga maszyn importowanych 1 10 8,2% średnia = 7,1 61,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Park maszynowy zdominowany przez polskie maszyny to specyfika niewielkiego odsetka największych firm (8,2%). Przewaga polskich maszyn w przedsiębiorstwie dotyczy wyłącznie firm z branży przemysłu ciężkiego (ogółem 13% firm z tej kategorii ), głównie takich jak branża elektromaszynowa czy energetyczna. 33 Q18. Proszę określić, na skali od 1 do 10, jakie maszyny wykorzystywane są w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Ocena poziomu nowoczesności parku maszynowego dostępnego w przedsiębiorstwie Standardowy / tradycyjny park maszynowy Nowatorski / w pełni zautomatyzowany / elastyczny park maszynowy 1 10 średnia = 5,8 22,7% 39,2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 34 Q12. Jak ogólnie ocenia Pan(i), na skali od 1 do 10, poziom nowoczesności parku maszynowego dostępnego w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Ocena poziomu nowoczesności parku maszynowego firmy firmy zatrudniające zatrudniające 250-500 250-500 osób osób firmy zatrudniające 500+ osób firmy z branży firmy przemysłu z branży przemysłu ciężkiego ciężkiego firmy z pozostałych branż firmy z pozostałych przemysłu branż przemysłu firmy w całości firmy w z całości kapitałem z kapitałem polskim polskim firma w całości / z udziałem firmy z kapitałem zagranicznym kapitalu zagranicznego 34,0% 50,0% 35,5% 45,7% 31,5% 48,8% Nowatorski / w pełni zautomatyzowany / elastyczny park maszynowy OGÓŁEM = 39,2% w różnego rodzaju przedsiębiorstwach Przedstawiciele badanych firm deklarują, że park maszynowy w ich przedsiębiorstwach w większości opiera się na maszynach importowanych. Przeważała opinia o tym, że jest to w pełni zautomatyzowany park maszynowy, elastyczny i nowoczesny. Częściej taką opinię wyrażali przedstawiciele największych firm, firm z kapitałem zagranicznym oraz działających w branżach spoza przemysłu ciężkiego. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 35 Q12. Jak ogólnie ocenia Pan(i), na skali od 1 do 10, poziom nowoczesności parku maszynowego dostępnego w Państwa przedsiębiorstwie?; Podstawa: wszyscy respondenci

Ocena poziomu innowacyjności maszyn polskiej produkcji dostępnych w przedsiębiorstwie są bardziej innowacyjne od maszyn z importu są na tym samym poziomie innowacyjności, co maszyny z importu są mniej innowacyjne od maszyn z importu nie wiem \ trudno powiedzieć przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa mające mające jakiekolwiek jakiekowiek maszyny polskiej produkcji produkcji przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa mające mające wśród ogółu wśród maszyn ogółu co maszyn najmniej co50% najmniej maszyn 50% polskiej maszyn produkcji polskiej produkcji 56,8% 65,6% 38,3% 28,1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Opinia o maszynach polskiej produkcji nie jest dla nich w pełni pochlebna. Choć większość przedstawicieli firm, w których takie maszyny pracują, deklarowało że jest to sprzęt porównywalnie innowacyjny jak importowany, jednak duży odsetek badanych uważa, że polskie maszyny ustępują zagranicznym. Opinia taka pojawia się nawet w firmach, gdzie polskie maszyny stanowią 50% i więcej całego wyposażenia. Jedynie bardzo nieliczne osoby wyraziły przekonanie, że polskie maszyny są bardziej innowacyjne od zagranicznych. 36 Q19. Jak ogólnie Pan(i) ocenia innowacyjność posiadanych przez Państwa maszyn polskiej Produkcji? Podstawa: respondenci z firm posiadających maszyny polskiej produkcji

Sytuacja wymiany / modernizacji elementów parku maszynowego w przedsiębiorstwie Nie wiem \ trudno powiedzieć Elementy parku maszynowego są wymieniane przede wszystkim wtedy, gdy ulegną wyeksploatowaniu Park maszynowy jest stale unowocześniany, dostosowywany do zmieniających się oczekiwań zleceniodawców 100% 80% 60% 40% 20% 0% 26,8% 32,1% 18,4% 68,0% 64,2% 73,7% 32,3% 62,9% 17,1% 77,1% 25,9% 29,3% 68,5% 65,9% Podobnie jak w przypadku elementów do zarządzania produkcją, również w przypadku parku maszynowego dominuje postawa bieżącej modernizacji, działań dostosowanych do zmieniających się warunków rynkowych. Jest to opinia względnie uniwersalna choć nieco częściej wyrażana w największych firmach i firmach działających poza przemysłem ciężkim. 37 Q14. W jakich sytuacjach dochodzi do wymiany lub modernizacji elementów parku maszynowego??; Podstawa: wszyscy respondenci

Wymiana elementów parku maszynowego w przedsiębiorstwie w kolejnych latach 100% 80% 60% Firmy są aktywne jeśli chodzi o wymianę elementów parku maszynowego. Wydaje się, że skłonność do wymiany elementów parku maszynowego wykazuje w kolejnych latach tendencję rosnącą, na przestrzeni ostatnich 3 lat utrzymując się na poziomie powyżej 70% firm, w których dokonywano takich wymian. 54,6% 56,7% 57,7% 61,9% 64,9% 66,0% 62,9% Na przestrzeni ostatnich trzech lat przeciętna firma wymieniła 25% parku maszynowego. 72,2% 71,1% 73,2% 40% 20% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 r. 38 Q15. Proszę wymienić wszystkie te lata, począwszy od 2006 roku, w jakich wymieniane były elementy parku maszynowego?; Podstawa: wszyscy respondenci

Standardy bezpieczeństwa stosowane w przedsiębiorstwie 39

Standardy w zakresie bezpieczeństwa maszyn stosowane w przedsiębiorstwie stosowane są podstawowe, niezbędne standardy bezpieczeństwa oprócz podstawowych wymogów, wdrażane są dodatkowe, wyższe standardy bezpieczeństwa nie wiem \ trudno powiedzieć ogółem firmy w całości z kapitałem polskim firma w całości / z udziałem kapitalu zagranicznego firmy z branży przemysłu ciężkiego firmy z pozostałych branż przemysłu firmy o liczbie 250-500 zatrudnionych firmy o liczbie 500+ zatrudnionych PODSTAWOWE STANDARDY BEZPIECZEŃSTWA WYŻSZE STANDARDY BEZPIECZEŃSTWA 52,6% 46,4% W skali wszystkich zbadanych firm zaobserwowano lekką przewagę deklaracji o stosowaniu podstawowych standardów bezpieczeństwa. Proporca ta odwraca się w firmach z kapitałem zagranicznym, których większość stosuje dodatkowe, wyższe standardy. Jeszcze wyraźniej widać to w największych firmach, gdzie aż 60,5% stosuje podwyższone standardy bezpieczeństwa. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 40 Q21. Czy w Państwa przedsiębiorstwie, w zakresie bezpieczeństwa maszyn, stosowane są?; Podstawa: wszyscy respondenci

41 Struktura próby

PŁEĆ RESPONDENTA WIELKOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA KOBIETA; 6.2% 100% 80% 60% 58,2% MĘŻCZYZNA; 93.8% 40% 41,8% 20% 0% 250-500 ZATRUDNIONYCH 500 + ZATRUDNIONYCH 42 Podstawa: wszyscy respondenci

BRANŻA PRZEDSIĘBIORSTWA 50% 40% PRZEMYSŁ CIĘŻKI POZOSTAŁE BRANŻE 36,1% firmy z pozostałych branż przemysłu; 36.1% firmy z branży przemysłu ciężkiego; 63.9% 30% 20% 10% 0% 17,5% 10,3% 9,3% 6,2% 5,2% 4,1% 3,1% 2,1% 2,1% 2,1% 2,1% 43 Podstawa: wszyscy respondenci

ŹRÓDŁO KAPITAŁU PRZEDSIĘBIORSTWA 100% 80% 60% 56,8% 43,1% 40% 20% 16,8% 26,3% 0% firma w całości z kapitałem polskim firma z udziałem kapitału zagranicznego firma w całości z kapitałem zagranicznym 44 Podstawa: wszyscy respondenci