Program z zakresu edukacji plastycznej przeznaczony dla dzieci 3 letnich. Autorzy: mgr Agnieszka Łęgowska Katarzyna Kiedrowicz 1
Wstęp Twórczość plastyczna odgrywa istotną rolę w rozwoju dziecka i stanowi jedną z ważniejszych form działalności w wieku przedszkolnym. Umożliwia dzieciom ujawnianie własnych myśli, uczuć oraz obrazu świata widzianego z ich perspektywy. Zajęcia plastyczne są zatem koniecznym i nieodzownym czynnikiem wszechstronnego rozwoju dziecka, to twórcza i dynamiczna aktywność. Poprzez kontakt ze sztuką zarówno z pozycji odbiorcy, jak i twórcy dzieci rozwijają swoją ekspresję, umiejętności artystyczne, a także zdolność do działania i osiągania celu. Sztuka wyrabia poczucie ładu, porządku i estetyki, ponadto rozbudza zaciekawienie i wrażliwość, a co najważniejsze pomaga dzieciom odkryć własne ja. Wszystko co nowe, a zarazem ciekawe oddziałuje na zmysły, kształtuje wyobraźnię, wywołuje radość i dobre samopoczucie, a to wpływa na cały organizm dziecka. Dzieci lubią robić to, co przynosi im radość, wywołuje miłe wrażenia i doznania zmysłowe. To z kolei pobudza je emocjonalnie, wiąże uczuciowo z otoczeniem i skłania do podejmowania własnych prób i działań w otaczającej rzeczywistości oraz do wyrażania siebie. Wychodząc temu naprzeciw należy zaproponować dzieciom różnorodne formy ekspresji, tak aby miały możliwość odkrywać, eksperymentować, obcować ze sztuką i światem barw, kolorów, faktur, przyrody ożywionej i nieożywionej. Wychowanie plastyczne pełni także funkcję terapeutyczną. Przez organizowanie różnorodnych form tej aktywności usuwane są zahamowania dziecka i poczucie niepewności. Zajęcia plastyczne uczą również wiary we własne siły i możliwości twórcze. Realizacja programu ma wyzwolić w dzieciach radość tworzenia na skutek poznawania różnorodnych technik plastycznych, zmiany materiałów oraz różnych metod, form i środków nauczania. Ma także przyczynić się do ogólnego rozwoju dziecka, umożliwić mu aktywne poznawanie świata zgodnie z jego zainteresowaniami i dążeniami. Założenia programu Program jest zgodny z nową Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego z dnia 27 sierpnia 2012 r. ( Załącznik nr 1, Dz. U. poz. 977 z 2012 r.) Zgodnie z podstawą celem wychowania przedszkolnego jest między innymi wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowaniu czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji oraz wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne. Program kierowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym. 2
Program będzie realizowany od listopada 2014 r. do czerwca 2015r. W zajęciach będą uczestniczyć dzieci 3 letnie, z grupy Słoneczka. Cel główny programu Rozwijanie uzdolnień i zainteresowań artystycznych dzieci oraz ich wrodzonych możliwości twórczych poprzez różnorodne działania plastyczne. Cele szczegółowe Rozwijanie wyobraźni, twórczej aktywności oraz ekspresji plastycznej dziecka Kształtowanie wrażliwości na piękno różnorodnych zjawisk i otoczenia Poznanie różnorodnych technik plastycznych, posługiwanie się odpowiednimi narzędziami i materiałem Kształtowanie twórczej postawy i kreatywności Kształtowanie współpracy w grupie Doskonalenie sprawności manualnej Malowanie i rysowanie na różnego rodzaju powierzchniach Czerpanie radości z własnej pracy i twórczości Nazywanie podstawowych materiałów plastycznych Rozwijanie poczucia estetyki Dostrzeganie bogactwa barw oraz form w naturze Przewidywane osiągnięcia i umiejętności dzieci Dostrzega piękno w otaczającym go świecie i przedstawia za pomocą działań plastycznych swoje uczucia Stosuje różnorodne techniki plastyczne Sprawnie posługuje się prostymi narzędziami i wykorzystuje podstawowe materiały Poznaje i nazywa odcienie kolorów, posługuje się szeroką paletą barw Przedstawia za pomocą działań plastycznych swoje doświadczenia i wyraża swoje uczucia w różnorodnych formach plastycznych Potrafi własnoręcznie wykonać pracę plastyczną w różnych technikach plastycznych Dokonuje własnych wyborów odnośnie użytych do pracy plastycznej dostępnych materiałów Metody pracy praktycznego działania swobodnej ekspresji twórczej 3
obserwacji i naśladowania pokazu objaśnienia i instrukcji praca według wzoru doświadczeń i eksperymentowania Formy pracy praca indywidualna praca zbiorowa praca w grupach zabawy twórcze Uwagi o realizacji programu Zajęcia będą prowadzone w grupie 3 Latków. Zajęcia będą realizowane dwa razy w miesiącu przez 1, 5-2 godziny. Zajęcia będą realizowane dwuetapowo: a) Zadania wykonywane zbiorowo b) Zadania wykonywane indywidualnie Zadania i stopień trudności będą dostosowane do wieku i możliwości manualnych dzieci. W celu uzyskania jak najlepszych wyników twórczej pracy dziecka, należy zadbać o to, aby: zajęcia odbywały się we właściwie zorganizowanym środowisku, w atmosferze życzliwości i spokoju, nauczyciel inspirował dzieci, motywował je poprzez wyzwalanie w nich ciekawości, rozwijanie wyobraźni i fantazji, nauczyciel zachęcał dziecko do tworzenia, odkrywania różnych technik plastycznych, nauczyciel tworzył sytuacje edukacyjne sprzyjające samodzielnemu myśleniu, nauczyciel wyzwalał radość i satysfakcję w efektów własnej pracy. Techniki plastyczne stosowane podczas zajęć muszą być różnorodne, pomoce atrakcyjne, zajęcia zaś mają przypominać zabawę. Aby uzyskać dobre wyniki zaplanowanej pracy należy wybrać odpowiedni sposób jej wykonania. Trzeba przewidzieć, ile czasu będziemy potrzebować do realizacji zadania, ponieważ przyspieszanie i popędzanie prowadzi do zniechęcenia dziecka. Rola nauczyciela powinna wspierać działania dzieci, a tym samym powinna polegać na kontaktach z grupą, obserwowaniu grupy podczas zajęć, dobieraniu 4
ćwiczeń tak, aby dzieci mogły nabywać nowe umiejętności i doświadczenia. Powinien być także wrażliwy i empatyczny, mieć elastyczne podejście do proponowanych zajęć. Propozycje technik plastycznych Program ten zawiera tylko niektóre techniki plastyczne. Wykorzystanie ich, wzbogacenie, łączenie z innymi uzależnione jest od inwencji nauczyciela oraz dzieci. I. Płaskie: 1. Techniki rysunkowe graficzne: a. Rysowanie kredką b. Rysowanie pędzlem c. Rysowanie mokre w mokrym (patykiem, pędzlem zamoczonym w farbie plakatowej, akwareli lub temperze) d. Rysowanie różnymi pisakami e. Rysowanie świecą 2. Techniki malarskie: a. Malowanie na sucho kredkami świecowymi b. Malowanie mokre w mokrym c. Malowanie farbami kryjącymi (tempery, plakatówki, farby klejowe) d. Malowanie gąbką 3. Techniki dekoracyjne: a. Wydzieranka (kolorowa, jednokolorowa, z gazety) b. Wyklejanka z pociętych pasków papieru c. Wycinanka ze szmatek d. Wyklejanka z kulek bibuły II. Przestrzenne: a. Lepienie z modeliny/ plasteliny b. Lepienie z masy solnej c. Składanie papieru ORIGAMI 5
d. Kolaż (inspirowany wrażeniami dotykowymi, wyobraźnią) e. Prace przestrzenne z kartonu, butelek, oraz innych materiałów Opis niektórych technik plastycznych ujętych w programie Rysowanie świecą na kartce papieru tworzymy rysunek świecą ( najlepiej kolorową), następnie całość malujemy farbą akwarelową. Kompozycje tworzone sztuką orgiami wybranie i składanie kół oraz innych figur w różnych wielkościach, tak aby powstała kompozycja. Przyklejenie jej na kartkę papieru. Wydzieranki wydzieranie palcami różnej wielkości i rożnych kształtów kawałków papieru ( papiery kolorowe, gazety), stworzenie kompozycji. Wyklejanka z bibuły z bibuły robimy kulki w różnych kolorach, następnie szablon do wyklejenia smarujemy klejem i przyklejamy kulki tworząc wypełnienie. Prace z masy solnej przygotowujemy masę solną wg przepisu, po czym formujemy kształty. Po wyschnięciu malujemy farba. Można tez zabarwić masę farbkami lub barwnikami. Prace z plasteliny i ciastoliny robimy ciastolinę wg przepisu, a następnie lepimy rzeźby. Woskowe obrazki Kredki świecowe strugamy, a następnie na kartce papieru układamy z nich dowolną kompozycję. Na tak przygotowany podkład kładziemy arkusz kalki technicznej lub folii aluminiowej i przeprasowujemy żelazkiem. Collage komponowanie obrazków z różnych materiałów i tworzyw naklejanych na płótnie lub papierze. Można także dorysować farbami lub kredkami niektóre elementy. 6
PLAN PRACY DYDAKTYCZNO WCYHOWAWCZEJ ZAJĘĆ PLASTYCZNCYH NA ROK SZKOLNY 2014/2015 Lp. Termin Temat zajęć Sposób wykonania 1. Listopad 1) Wesołe kukiełki. Kompozycje z warzyw, ozdobione różnymi materiałami tj. krepa, wełna, guziki, piórka, inne materiały. 2) Dzień i noc. 2. Grudzień 1) Zimowe drzewo praca grupowa Malowanie farbami obrazku podzielonego na dzień i noc. Wykonanie dużego drzewa zimą, malowanie farbami, pastelami, zdobienie gałązek watą. 2) Czas prezentów praca indywidualna 3. Styczeń 1) Bałwan z waty praca zbiorowa Ozdabianie torebek papierowych gotowymi elementami tworząc świąteczne motywy. Wykonanie dużego bałwana z waty oraz gotowych elementów z papieru. 7
2) Skarpetkowy przyjaciel praca indywidualna Wykonanie pacynek ze skarpetek, guzików, wełny i innych gotowych elementów. 4. Luty 1) Lecimy w Kosmos praca zbiorowa Rakieta wykonana z butelek, puszek i kartonu. Zdobienie rakiety kawałkami kartek kolorowego papieru i korkami. 1) Układ słoneczny praca indywidualna 5. Marzec 1) Na wsi praca zbiorowa Układ słoneczny wykonany z kartonu, pomalowany czarną farbą. Planety zrobione z balonów, wełny, sreberka, bibuły, plasteliny, ciasto liny. Zagroda wykonana z kartonu, słomy, kawałków drzewa i kory oraz materiałów ozdobnych. 2) Wesołe zwierzątka praca indywidualna Wykonanie zwierzątek sztuką orgiami. 6. Kwiecień 1) Kurczaczek wielkanocny. Wykonanie dużego kurczaczka z krepiny i 8
praca grupowa zdobienie go. 2) W kwitnącym sadzie praca indywidualna Wykonanie drzew z pąkami. Technika mieszana, papieroplastyka, malowanie farbami. 7. Maj 1) Ramka na zdjęcie praca indywidualna Wykonanie ramki na zdjęcie z patyczków do lodów oraz gotowych Elementów ozdobnych. 2) Malowanie w plenerze praca grupowa 8. Czerwiec 1) Morski świat praca zbiorowa Na dużym arkuszu papieru malowanie farbami dużym pędzlem malarskim poprzez pryskanie z dala tworząc wzorzyste i oryginalne plamy. Stworzenie morskiego świata podwodnego przy pomocy niebieskiego materiału, kamieni i muszli o różnych wielkościach i kształtach, skorupek orzecha i kokosu, sztucznych roślin oraz farb i 9
kolorowych kartek. 2) Statek piratów - praca grupowa Statek piracki wykonany z dużego kartonu, sztywnej podstawy oraz pomalowany i ozdobiony. Wykonanie masztu z materiału i listew. Ewaluacja końcowa: - opinia rodziców na temat prezentowanych umiejętności dzieci, - zgromadzone prace plastyczne, - wystawy i zdjęcia prac plastycznych, - obserwacje własne, -ankieta dla rodziców dziecka - dyplom, odznaka dla każdego dziecka wręczone na ostatnich zajęciach Podsumowanie: Zajęcia z zakresu aktywności plastycznej prowadzą nauczycielki pracujące z grupą 3 latków. Odbywają się w każdy wtorek co dwa tygodnie. Czas wykonywanej pracy plastycznej będzie ruchomy w zależności od jej rodzaju. Zajęcia plastyczne trwają od listopada 2014r. do czerwca 2015r. i są zgodne z zatwierdzonym wcześniej programem autorskim. Głównym celem tego programu jest rozwijanie twórczości i uzdolnień plastycznych dzieci od najmłodszych lat. Poprzez wykonywanie prac plastycznych przedszkolaki mogą nie tylko rozwijać swoją wyobraźnię, ale również odkryć w sobie swobodę wyrażania emocji, odczuwania i przekazywania w formie twórczej przeżyć, które są dla nich bardzo ważne i budują im pewien obraz widzenia świata i innych 10
ludzi. Przy pomocy różnych rodzajów prac dziecko ma możliwość poznania wielorakich technik plastycznych, jak i samodzielnego wykorzystywania ich w późniejszych pracach zarówno w otoczeniu przedszkolnym, szkolnym, jak i domowym. Z nadzieją oczekujemy inspirującej atmosfery, zainteresowania ze strony dzieci i rodziców oraz tego, że program z zakresu aktywności plastycznej TWÓRCZE MALUCHY spełni pożądane oczekiwania. Bibliografia: Cybulska Piskorek J., Twórczość plastyczna dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP Warszawa, 1976 Daszyńska M., Papieroplastyka, WSiP 1994 Gloton R., Clero C., Twórcza aktywność dziecka, Warszawa 1985. Gołaszewska M., Kultura estetyczna, Warszawa 1979. Jabłońska A., Techniki plastyczne, Warszawa 1997. Jader M., Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię, Kraków 2004. Neubacher- Fesser M., 100 zabawek i dekoracji z papieru, Warszawa 2003. Read H., Wychowanie przez sztukę, Wrocław 1976. Szuman S., O sztuce i wychowaniu estetycznym, Warszawa 1975. Wetzel- Maesmanns S., Każde dziecko to potrafi, Kielce 2000. Yoshida M., Origami, Łódź1990. Artykuły: Kisslinger Dąbrowska E.: Jak inspirować przedszkolaka do twórczości? W: Edukacja w Przedszkolu, Raabee, 1999. Opiłowska T.: Ekspresja i percepcja plastyczna i jej rola w kształtowaniu osobowości dzieci, W: Życie Szkoły, 1985/ nr 7 8. Samoraj M.: Artystą być w przedszkolu., W: Edukacja w Przedszkolu, Raabee, 1999. 11