Certyfikacja taboru jako podsystemu Stanisław Opaliński
Certyfikacja zgodności - działanie strony trzeciej wykazujące, że zapewniono odpowiedni stopień zaufania, iż należycie zidentyfikowany wyrób, proces, usługa są zgodne z określonym dokumentem odniesienia ( normą, przepisami) Proces certyfikacji wymaga zatem dokumentu odniesienia zawierającego wymagania dla przedmiotu certyfikacji. Jednym z dokumentów odniesienia do certyfikacji taboru są TSI Tabor kolejowy lokomotywy i wagony pasażerskie
TSI Tabor kolejowy lokomotywy i wagony pasażerskie odnoszą się do: pociągów napędzanych energią cieplną i elektrycznych, jednostek trakcyjnych napędzanych energią cieplną i elektrycznych, wagonów pasażerskich, ruchomych urządzeń przeznaczonych do budowy i utrzymania infrastruktury kolejowej
Niniejsze TSI wprowadzają m. in. następujące definicje: jednostka to ogólny termin używany do określenia taboru, który wchodzi w zakres omawianej TSI i podlega obowiązkowi uzyskania świadectwa TSI, pociąg to skład eksploatacyjny zbudowany z jednej lub więcej jednostek, wagon pasażerski to pojazd nietrakcyjny w składzie stałym lub zmiennym, zdolny do przyjęcia pasażerów, to również wagon restauracyjny, sypialny, wagon z miejscami do leżenia. Wagon osobowy może posiadać kabinę maszynisty i taki wagon nazywany jest wówczas wagonem sterowniczym, lokomotywa to pojazd trakcyjny ( lub połączenie kilku pojazdów ) niezdolny do przyjęcia obciążenia użytkowego, który w czasie normalnej eksploatacji można wyprzęgać z pociągu i eksploatować oddzielnie.
Dyrektywa 2008/57/WE w sprawie interoperacyjności taboru we Wspólnocie jako dyrektywa nowego podejścia wymienia tylko tzw. wymagania zasadnicze jakie poszczególne podsystemy kolejowe powinny spełniać (Zał. III do dyrektywy 2008/57/WE). Niniejsze TSI w Rozdz. 3. zawierają tabelaryczne odniesienie wymagań zasadniczych do poszczególnych elementów taboru i stawianych im wymagań określonych w Rozdz. 4 co przykładowo przedstawia poniższa tabela. Element podsystemu Tabor Punkt referencyjny Bezpieczeństwo Niezawodnośćdostępność Zdrowie Ochrona środowiska naturalnego Zgodność techniczna Pulpit maszynisty 4.2.9.1.6. 1.1.5 1.3.1
Wymagania zawarte w Rozdz. 4 niniejszych TSI odnoszą się do: aspektów funkcjonalnych i technicznych, specyfikacji funkcjonalnych interfejsów, zasad eksploatacji, zasad utrzymania, kompetencji zawodowych, warunków zdrowia i bezpieczeństwa, zasad rejestracji w Europejskim Rejestrze typów pojazdów dopuszczonych do eksploatacji
Składnikami interoperacyjności, które mogą mieć zastosowanie w jednostkach do których odnosi się niniejsza TSI są: sprzęgi ratownicze, koła, zabezpieczenie przed poślizgiem kół *, światła czołowe*, światła oznakowania*, światło końca pociągu*, sygnały dźwiękowe*, pantograf*, nakładki stykowe*, wyłącznik główny, przyłącze systemu opróżniania toalet, przyłącze wlotowe do napełniania zbiorników wody. Do każdego składnika interoperacyjności odnoszą się określone wymagania zawarte w Rozdz. 4. Składniki oznaczone *) wymagają dodatkowo oceny zgodności na poziomie podsystemu.
Oceny zgodności składników interoperacyjności dokonuje się przy pomocy niżej wymienionych modułów: Moduł CA Moduł CA1 Moduł CA2 Moduł CB Moduł CC Moduł CD Moduł CF Moduł CH Moduł CH1 Moduł CV Wewnętrzna kontrola produkcji Wewnętrzna kontrola produkcji + sprawdzenie wyrobu w badaniu jednostkowym Wyrywkowa wewnętrzna kontrola produkcji + sprawdzanie wyrobu losowo w odstępach czasu Badanie typu WE Zgodność z typem na podstawie wewnętrznej kontroli produkcji Zgodność z typem na podstawie systemu zarządzania jakością w procesie produkcyjnym Badanie wyrobu na zgodność z typem Zgodność ustalona w oparciu o pełny system zarządzania jakością Zgodność ustalona w oparciu o pełny system zarządzania jakością + badanie projektu Walidacja typu poprzez badanie eksploatacyjne (przydatność do stosowania)
Wnioskujacy o certyfikację wybiera moduły przy pomocy, których dokonywana będzie przez J.N. ocena zgodności składników interoperacyjności. Przykładowe moduły i ich kombinacje dla oceny składnika interoperacyjności koła przedstawia poniższa tabela: Punkt Składnik CI Moduł lub kombinacja modułów oceny zgodności CA CA1/CA2 CB+CC CB+CD CB+CF CH CH1 5.3.2 Koła X* X X X* X *) Moduły CA1, CA2 lub CH mają zastosowanie do wyrobów wprowadzanych do obrotu, a więc opracowanych przed wejściem w życie niniejszych TSI, pod warunkiem, że ocena zgodności przeprowadzona była na porównywalnych warunkach jak w TSI.
Niżej wymienione składniki interoperacyjności muszą być również ocenione pod kątem TSI Tabor systemu kolei dużych prędkości: sprzęgi ratownicze, światła czołowe, światła oznakowania, światło końca pociągu, sygnały dźwiękowe, pantograf, nakładki stykowe, przyłącze systemu opróżniania toalet, przyłącze wlotowe do napełniania zbiorników wody. Jeżeli parametry odnoszące się do składnika wymienione są w obu TSI, a składnik posiadał już deklarację WE przydatności do stosowania wg TSI Tabor dużych prędkości to nie trzeba ponownie oceniać składnika na zgodność z niniejsza TSI. Oceny przydatności do stosowania wg modułu CV wymagają: koła, zabezpieczenie przed poślizgiem kół.
Procedury weryfikacji WE podsystemu opisane są w zał. VI. do dyrektywy 2008/57/WE. Weryfikacja WE jednostek taboru prowadzona jest zgodnie z jednym z modułów lub kombinacją niżej przedstawionych modułów: Moduł SB Moduł SD Moduł SG Moduł SF Moduł SH1 Badanie typu Weryfikacja WE na podstawie systemu zarządzania jakością w procesie produkcji Weryfikacja WE na podstawie sprawdzenia jednostki Weryfikacja WE na podstawie sprawdzenia wyrobu na zgodność z typem Weryfikacja WE w oparciu o pełny system zarządzania jakością + badanie projektu Wnioskodawca powinien wybrać jedną z następujących kombinacji modułów: SB+SD, SB+SF lub moduł SH1
Charakterystyki podsystemu, które podlegają ocenie zawarte są w załączniku H do niniejszej TSI.Tabela H1 tego załącznika stanowi zestawienie wszystkich charakterystyk, które należy weryfikować na określonym etapie projektowania, rozwoju i produkcji co pokazuje poniższy fragment tabeli Charakterystyki podlegające ocenie Faza projektowania i rozwoju Produkcja Szczególna procedura zgodnie z p.4.2 niniejszej TSI Przegląd projektu Badanie typu Badanie okresowe oceny Element podsystemu Punkt Punkt Konstrukcja i części mechaniczne 4.2.2 Stany obciażenia i 4.2.2.10 X X X 6.2.2.2.1 rozłożenie masy Wspóldziałanie z 4.2.3 torem i skrajnia Skrajnia kinematyczna 4.2.3..1 X Nie dotyczy Nie dotyczy 6.2.2.2.2 Hamowanie 4.2.4 Wymogi funkcjonalne 4.2.4.2.1 X X Nie dotyczy
Podsystem podlega kontroli na każdym z następujących etapów: projektowania, budowy, montażu składników interoperacyjności wraz z ich dostosowaniem, ostatecznego testowania podsystemu. W takim przypadku możliwe jest wydanie przez J.N. pośrednich deklaracji weryfikacji zgodności WE.
Po sprawdzeniu czy potwierdzenia pośrednie prawidłowo uwzględniają wymagania TSI jednostka notyfikowana wydaje certyfikat ostateczny.
W celu poddania podsystemu weryfikacji WE producent, lub jego upoważniony przedstawiciel zgłasza wniosek o dokonanie oceny zgodności do wybranej jednostki notyfikowanej. Do wniosku dołącza się dokumentację techniczną zawierającą przede wszystkim: ogólne i szczegółowe rysunki powykonawcze, schematy elektryczne, hydrauliczne, sterowaniowe, instrukcje obsługi, utrzymania itd. wykaz składników interoperacyjności, kopie deklaracji zgodności dla składników interoperacyjności, kopie zapisów obliczeniowych oraz protokołów z prób i badań, pośrednie deklaracje weryfikacji dla etapu projektowania i budowy.
Po dokonaniu pozytywnej oceny zgodności podsystemu lub składnika interoperacyjności z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności kolei, przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą, jednostka ta wydaje odpowiednio certyfikat zgodności podsystemu lub certyfikat zgodności składnika interoperacyjności.
Certyfikat zgodności podsystemu dokument wydany przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą potwierdzający, że podsystem jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności kolei.
Producent podsystemu lub jego upoważniony przedstawiciel, importer, inwestor, zarządca infrastruktury, przewoźnik kolejowy, który poddał system lub składnik interoperacyjności ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności i otrzymał odpowiedni certyfikat, wystawia: deklarację zgodności składnika interoperacyjności deklarację weryfikacji podsystemu,
Dziękuję za uwagę