EWALUACJA WEWNĘTRZNA PRZEDMIOT BADANIA PROCESY WSPOMAGANIA ROZWOJU I EDUKACJI DZIECI SĄ ZORGANIZOWANE W SPOSÓB SPRZYJAJĄCY UCZENIU SIĘ KD- 6/2016 dzień drugi, część 1. Łomża, 3 listopada 2016 r. Zajęcia prowadzi: Maria M. Ferenc, konsultant ds. ewaluacji i oceniania, członek Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego
Motto na dziś Proces badawczy to twórcza wymiana sugestii płynących ze świata teorii i empirii. Wizja końca wpływa na jego początek, a początkowe przedzałożenia wpływają na koniec. Krzysztof Konarzewski 2
Co to jest badanie w działaniu/ przez działanie (research development, action research)? 3
Na czym polega badanie w działaniu? W odróżnieniu od badań zewnętrznych, zleconych przez władze oświatowe, jest prowadzone z własnej inicjatywy i przynosi lepsze efekty. Jest prowadzone przez tę samą osobę (osoby), która działa i podejmuje decyzje. Proces badania przebiega w kilu krokach. 4
Badanie w działaniu Studium sytuacji społecznej nakierowane na poprawę jakości działania w jej obrębie. Działania wchodzące w skład action research: 1. Identyfikacja i wyjaśnianie ogólnej idei; 2. Rekonesans badawczy; 3. Konstrukcja ogólnego planu; 4. Projektowanie następnych kroków działania. 5. Wdrażanie kolejnych kroków. 5
Identyfikacja ogólnej idei Ogólna idea łączy pomysł z działaniem. np. rodzice są niezadowoleni z form wspierania rozwoju i edukacji dzieci w jaki sposób możemy współpracować, by to poprawić? Kryterium wyboru: a) Czy sytuacja odnosi się do obszaru naszego bezpośredniego działania? b) Czy jest coś, co chcemy zmienić lub zrozumieć? 6
Rekonesans W ramach tego etapu następuje: a) szczegółowy opis faktów składających się na daną sytuację, charakterystyka jej istoty. b) ich krytyczna analiza i sformułowanie hipotez dotyczących czynników związanych z powstawaniem niekorzystnego zjawiska. 7
Konstrukcja ogólnego planu Plan powinien zawierać: 1. Opis tego, co obecnie da się zmienić lub zostanie szerzej wyjaśnione. 2. Opis działań, które posłużą poprawie sytuacji. 3. Wykaz środków, które będą potrzebne do przeprowadzenia zmiany. 4. Określenie zasad ujawniania informacji. 8
Projektowanie dalszych kroków Przewidujemy sposoby monitorowania procesu wdrażania zmian: dzienniki zawierające notatki - relacje z obserwacji, reakcje, refleksje, przypuszczenia; profile obrazy sytuacji, np. lekcji nastawionych na ocenianie; fotografie i nagrania (transkrypcje); obserwator zewnętrzny;... 9
KROK PIERWSZY - obserwacja Poszukiwanie odpowiedzi na pytana, jakie są działania wspierające rozwój i edukację dzieci oraz jaki jest ich rozkład. Obserwacje ilościowe i jakościowe. Obserwacje dzieci w grupie i na zajęciach indywidualnych. KROK DRUGI analiza Analiza zebranych danych. Wnioskowanie, jakie dzieci były wspierane i jakie są efekty. 10
ETAP TRZECI dyskusja Dyskusja nad wynikami na zebraniu RP/n-li i specjalistów w grupach, wzmocnionej przez doradców z zewnątrz, i obmyślenie programu działań zaradczych/uzupełniających. ETAP CZWARTY obserwacje i wywiady Obserwowanie zajęć i wywiady/sprawozdania nauczycieli, żeby sprawdzić, w jakim zakresie wdrażają oni uzgodniony program w życie oraz jakie pojawiają się problemy i jaka jest ich skala. ETAP PIĄTY ocena programu Analiza danych i ocena programu oraz ewentualne obmyślenie i wprowadzenie jego modyfikacji. 11
Refleksja prof. Konarzewskiego Ta synteza badań rozpoznawczych i oceniających jest korzystna dla morale nauczycieli. Przestają być pracownikami najemnymi, stają się właścicielami środków własnej pracy. Ale ma to swoją cenę. O założeniach oceniania decyduje horyzont poznawczy praktyków. Rodzi to dwa zniekształcenia: percepcyjne - badacz wyolbrzymia problem i końcowy sukces oraz motywacyjne - działający sam wkłada w działanie mnóstwo energii i zaraża nią innych. To nie program jest trafny, tylko n-le działają skutecznie. 12
Na czym polega określenie profilu placówki? Metoda ta polega na kilkuetapowym procesie zbierania informacji o różnych aspektach pracy placówki od członków społeczności. Pozwala określić mocne strony oraz obszary, które wymagają zmiany. Dzięki temu rada pedagogiczna ma możliwość sprecyzowania swoich celów i nakreślenia planu rozwoju, który ma szansę na akceptację i zaangażowanie całej społeczności. 13
Uczestnicy badania: Wszyscy uczestnicy życia szkoły: nauczyciele, uczniowie, rodzice, personel administracyjny. Grupa osób wybranych losowo (z dużych populacji np. uczniów/wychowanków, rodziców, nauczycieli) i celowo (z mało licznej populacji, np. pracowników administracji i obsługi. 14
ETAP PIERWSZY wywiady zogniskowane Przebiega w osobnych grupach: nauczycieli, uczniów, rodziców, personelu administracyjnego. Każda analizuje poszczególne aspekty pracy placówki i ustala swoją ocenę oraz opinię na temat tendencji zmian, które popiera konkretnymi danymi. Do każdego obszaru przyporządkowane są wyznaczniki, które ułatwiają sprecyzowanie opinii, a potem pozwalają porównać odpowiedzi uzyskane od wszystkich respondentów. Wybrani członkowie grupy notują uzgodnione oceny i opinie oraz przywołane argumenty. Te osoby są potem reprezentantami grupy na forum. 15
Obszar Ocena (--, -, +, ++) Tendencja zmian Argumenty Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb i możliwości dzieci. Projektowanie procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. Monitorowanie procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. Wykorzystanie wniosków z monitorowania. Działania nowatorskie podjęte w przedszkolu. Wypełnianie warunków i sposobów realizacji podstawy programowej. Współpraca n-li w realizacji tych działań. 16
ETAP DRUGI dyskusja o profilu szkoły Spotkanie reprezentantów grup. Obserwatorami mogą być wszyscy chętni, jednak bez prawa głosu. Dyskusją kieruje dyrektor placówki, ale nie komentuje wypowiedzi. Jego rolą jest porządkowanie rozmowy przez udzielanie głosu i zadawanie pytań. Najpierw przedstawiciele grup podają i uzasadniają sformułowane oceny. Na tym etapie nie chodzi o ustalenie wspólnego stanowiska grup, ale o wzajemne wysłuchanie argumentów, poznanie dowodów, przyjęcie innego punktu widzenia, zastanowienie się, skąd wynikają różnice w profilach. 17
ETAP TRZECI analiza i wnioski Również na tym etapie włącza się do działań przedstawicieli całej społeczności. Zebrane opinie poparte danymi pozwalają określić mocne i słabe strony placówki. Powstaje plan działań wspomagających rozwiązanie problemów placówki. Powinien ściśle określać zakres odpowiedzialności za realizację tych działań, sposoby monitorowania rezultatów oraz terminy, w których ma zajść zmiana. 18
Dziękuję za uwagę. ferenc@odnlomza.pl 19