ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY 17 września 2014 W sierpniu roczny spadek produkcji przemysłowej z powodu tąpnięcia w motoryzacji, dalsze pogorszenie danych dot. produkcji w budownictwie W sierpniu odnotowano spadek produkcji przemysłowej w skali roku o 1,9, wobec wzrostu produkcji w lipcu o 2,3. Dynamika produkcji przemysłu w sierpniu ukształtowała wyraźnie poniżej naszej prognozy oraz prognoz rynkowych (mediana prognoz ankiety Parkietu). Produkcja budowlano-montażowa obniżyła się w sierpniu o 3,6, kształtując się poniżej wyniku z lipca (+1,1), jak również poniższej naszych oraz rynkowych prognoz (1,6 wg mediany ankiety Parkietu). Roczny spadek cen produkcji w sierpniu był mniejszy niż w lipcu i wyniósł 1,5. dane lip 14 sie 14 prognoza BOŚ Bank produkcja sprzedana przemysłu 2,3-1,9 0,7 produkcja budowlano-montażowa 1,1-3,6 0,5 produkcja sprzedana przemysłu - wyrównana sezonowo 2,2 0,7 2,6 produkcja budowlano - montażowa - wyrównana sezonowo 1,8 1,0 3,9 ceny produkcji sprzedanej % m/m -0,1 0,3 0,3 przemysłu -2,1-1,5-1,5 BIURO ANALIZ MAKROEKONOMICZNYCH bosbank.analizy@bosbank.pl ŁUKASZ TARNAWA Główny Ekonomista 22-850-86-75 lukasz.tarnawa@bosbank.pl ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA Ekonomista 22-850-88-12 janina.swiatkowska@bosbank.pl Opublikowane dane dot. produkcji przemysłowej należy uznać za bardzo słabe i niepokojące w kontekście perspektyw wzrostu gospodarczego, po tym jak dane lipcowe oceniliśmy jako nieco uspokajające. Z drugiej strony szczegółowa analiza danych wskazuje, że na tak silne spowolnienie sierpniowego wyniku produkcji mogły wpłynąć efekty jednorazowe i publikacja danych wrześniowych jest w naszej ocenie niezbędna, aby możliwa była pełniejsza ocena nt. faktycznej kondycji aktywności krajowego przemysłu. Oczywiście od kilku miesięcy publikowane dane wskazują na wyraźne spowolnienie aktywności wobec sytuacji z końca 2013 r., niemniej dane publikowane w sierpniu nie muszą oznaczać tak silnej skali tego spowolnienia. W sierpniu, ważnym czynnikiem obniżającym dynamikę produkcji były efekt sezonowy, tj. niższa niż w przed rokiem liczba dni roboczych, co nie miało miejsca w lipcu. Ten efekt tylko w części wyjaśnia niższą dynamikę produkcji w lipcu, biorąc pod uwagę silne spowolnienie w sierpniu także dynamiki produkcji po wykluczeniu efektów sezonowych.
Wg tych danych w sierpniu odnotowano silny miesięczny spadek produkcji (o 1,2%), po dwóch miesiącach umiarkowanych wzrostów. Z drugiej strony, czynnikami, które wskazują na ostrożność w wyciąganiu jednoznacznych wniosków z ostatnich danych jest fakt notowanego w ostatnich miesiącach wzrostu zmienności miesięcznej dynamiki wzrostu produkcji po wykluczeniu wahań sezonowych. I tak, uśrednione wyniki z tych danych za ostatnie trzy miesiące wskazują na delikatny, ale jednak systematyczny wzrost wskaźnika zarówno po lipcu, jak i po sierpniu, wobec bardzo słabego wyniku za miesiące II kw. (kiedy notowany był spadek). Drugą ważną informacją jest fakt, że sierpniowy silny spadek produkcji przemysłowej wynikał praktycznie wyłącznie z gwałtownego (-18,6) spadku produkcji w jednym z działów - produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep. Wg naszych szacunków, po wykluczeniu tego działu roczna dynamika produkcji przemysłowej byłaby w sierpniu niższa o 1,4 pkt. proc. względem dynamiki lipcowej, co komfortowo można by wytłumaczyć efektem niższej liczby dni roboczych. Oczywiście trudno bagatelizować słabsze wyniki aktywności w motoryzacji. Niewątpliwie w pewnej części to spowolnienie jest efektem trwałym, biorąc pod uwagę ponownie wolniejsze tempo wzrostu popytu krajowego w strefie euro, po jego okresowym silnym przyspieszeniu od II poł. 2013 r. kiedy gospodarki strefy euro wychodziły z recesji. W części słabsze dane są także zapewne efektem osłabienia polskiego eksportu do Rosji i na Ukrainę. Dotychczas nie odnotowaliśmy jednak tak negatywnych informacji dot. kondycji tego sektora, nawet Instytut Samar po publikacji danych nt. silnego spadku produkcji w sierpniu nie wskazali na żadne trwałe efekty gwałtownego ograniczenia popytu. Ponadto, nie sposób też pominąć faktu, że te dane przypadły na sierpień, który historycznie (wg danych Samar) najczęściej notowały nieoczekiwane i jedynie okresowe silne zmiany dynamiki produkcji. Taka sytuacja jest związana z kumulacją w tym miesiącu okresów urlopowych. Choć słaby wynik produkcji samochodów będzie wyraźnie obniżał wyniki produkcji bardziej zagregowanego wskaźnika dot. działów o wysokim udziale eksportu, to warto także zwrócić uwagę na przeciętnie lepsze dane w wielu działach przemysłu silnie powiązanych z eksportem, co także raczej nie wskazywałoby na nasilenie osłabienia popytu zagranicznego (oczywiście biorąc pod uwagę dostępne dziś jedynie niepełne dane dot. struktury produkcji w poszczególnych 2 2014-09-17
danych). Właśnie z tego względu, dla lepszej oceny skali pogorszenia sytuacji w przemyśle w naszej ocenie niezbędne są dane dot. produkcji w motoryzacji oraz w przetwórstwie przemysłowym za wrzesień. Jeżeli dane z września potwierdzą okresowość sierpniowego spowolnienia, możliwe będzie podtrzymanie oczekiwań spowolnienia wzrostu krajowej gospodarki, choć póki co nie gwałtownego i tym samym utrzymania dynamiki PKB w II poł. br. w przedziale 2,5% - 3,0% r/r. Samo spowolnienie wzrostu gospodarczego w II poł. roku jest bowiem nieuniknione (i już powszechnie oczekiwane), biorąc pod uwagę słabsze wyniki eksportu (zarówno na Wschód jak i do strefy euro), niższą aktywność w budownictwie w ujęciu danych rocznych z powodu wyższej bazy odniesienia i w tych warunkach raczej ograniczony potencjał dla przyspieszenia wydatków inwestycyjnych przedsiębiorstw, silniejszego wzrostu zatrudnienia i tym samym silniejszego wzrostu konsumpcji prywatnej. Podtrzymujemy ocenę, że przede wszystkim niższy wynik aktywności w budownictwie (od strony popytu inwestycji) będzie głównym czynnikiem osłabienia dynamiki wzrostu gospodarki w kolejnych miesiącach. Choć w ujęciu zmian miesięcznych wyniki produkcji budowlanej są relatywnie słabe, to trudno je uznać za bardzo złe (szczególnie analizując dane uśrednione), niemniej fakt wyraźnego wzrostu bazy odniesienia przekłada się na wyraźne osłabienie rocznych dynamik wzrostu. Odbicie aktywności w budownictwie III kw. ub.r. nastąpiło bardzo gwałtownie, stąd utrzymanie tak wysokich dynamik wzrostu jakie notowano w I poł. br. przy generalnie wciąż dalekiej od stabilnej sytuacji w sektorze nie jest możliwe. Cały czas wyniki produkcji budowlanej silnie obniżane są przez spadki produkcji w przedsiębiorstwach specjalizujących się w robotach związanych z budową budynków (gł. budownictwo mieszkaniowe), przy wyraźnie lepszych wynikach w jednostkach, których podstawowym rodzajem działalności jest budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej (gł. publiczne inwestycje infrastrukturalne), choć także w tej sekcji wyniki aktywności kształtują się wyraźnie poniżej II kw. br. We wrześniu oczekujemy wzrostu produkcji przemysłowej w kierunku 3,0 (oczywiście przy założeniu, że dane sierpniowe nie zapowiadają dłuższego i głębszego spowolnienia w produkcji). We wrześniu pozytywnie na dane dot. aktywności w przemyśle powinny wpływać efekty sezonowe (jeden dzień roboczy więcej) oraz już zdecydowanie hamująca baza odniesienia (po silnym odbiciu produkcji w przetwórstwie przemysłowym w okresie maj 3 2014-09-17
sierpień 2013 r.). W przypadku danych dot. produkcji budowlanej wciąż wysoka baza odniesienia będzie ograniczała skalę poprawy wyniku wynikającej z wyższej liczby dni roboczych. Przy założeniu powyższych prognoz oczekujemy spowolnienia wzrostu PKB w III kw. w kierunku 2,6. Jeżeli dane wrześniowe potwierdzą nasze oczekiwania, że póki co nie mamy do czynienia z silniejszymi cyklicznym spowolnieniem produkcji przemysłowej i jednocześnie perspektywy sytuacji w strefie euro (m.in. w kontekście kryzysu ukraińsko-rosyjskiego) nie pogorszą się istotnie sądzimy, że dynamika PKB może lekko przyspieszyć (do ok. 3,0) w IV kw. 2014 r. oraz w I poł. 2015 r. Choć słabsze perspektywy popytu zewnętrznego (strefa euro, Chiny) będą czynnikiem trwale spowalniającym aktywność krajowej gospodarki, to sądzimy, że w 2015 r. czynnikiem stabilizującym wyniki krajowej gospodarki może być ponowne (w roku wyborczym) lekkie przyspieszenie wydatków publicznych, w szczególności w kontekście możliwości zwiększenia wydatków współfinansowanych ze środków UE z nowej perspektywy budżetu UE. Choć zapewne w początkowym okresie dominować będą tzw. miękkie programy, to oczekujemy także lekkiego przyspieszenia inwestycji infrastrukturalnych, co razem z szansą na cykliczne ożywienie w budownictwie mieszkaniowym w poł. 2015 r. (silny wzrost rozpoczynanych inwestycji mieszkaniowych w II poł. 2013 r.) daje szanse na ponownie wyższe wzrostu w budownictwie w 2015 r. Opublikowane dziś dane praktycznie przesądzają o październikowej obniżce stóp procentowych przez RPP. Nie sądzimy natomiast, aby opublikowane dziś dane znacząco zwiększyły prawdopodobieństwo głębszego cięcia stóp w skali 50 pkt. baz. (nasza prognoza to obniżka stóp o 25 pkt. baz. do 2,25%). Choć w tym roku RPP potrafiła w swoich decyzjach działać nieco wyprzedzająco, to jednak decyzje Rady z ostatnich kilku lat wskazują na zdecydowaną preferencję dla stonowanych obniżek stóp procentowych (dominacja zmian o 0,25%). W minionych latach zmiany stóp procentowych o większej skali były raczej wykorzystywane były przy okazji intencji zamknięcia cyklu luzowania, niż przy okazji jego rozpoczęcia. Wydaje nam się, że decyzja o obniżce stóp o 50 pkt. baz. wymagałaby silniejszego przekonania wśród członków RPP o trwałym trendzie głębokiego spowolnienia krajowej gospodarki. 4 2014-09-17
Dynamika produkcji przemysłowej i budowlanej 30,0 produkcja sprzedana przemysłu 20,0 10,0 0,0 produkcja budowlano-montażowa (P) 60,0 40,0 20,0 0,0 Dynamika cen produkcji przemysłowej 12,00 8,00 4,00 PPI m/m PPI r/r -10,0-20,0 0,00-20,0-40,0 sty-03 cze-04 lis-05 kwi-07 wrz-08 lut-10 lip-11 gru-12 maj-14 źródło: GUS -4,00 sty-03 cze-04 lis-05 kwi-07 wrz-08 lut-10 lip-11 gru-12 maj-14 źródło: GUS wrz 13 paź 13 lis 13 gru 13 sty 14 lut 14 mar 14 kwi 14 maj 14 cze 14 lip 14 sie 14 produkcja sprzedana przemysłu 6,3 4,6 2,9 6,6 4,2 5,3 5,5 5,5 4,4 1,8 2,3-1,9 górnictwo 2,4 2,0 4,0 21,3-12,2-3,3-6,2-5,5-8,9-5,2-8,1-1,9 przetwórstwo przemysłowe 6,8 5,1 3,3 8,3 6,0 7,3 7,7 7,4 5,8 2,2 3,3-1,5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię 2,3-0,8-1,3-9,8-1,9-5,8-7,3-5,7-1,7 0,8-3,7-7,2 elektr. gaz parę wodną i gorącą wodę produkcja budowlano-montażowa -4,8-3,2-2,9 5,8-3,9 14,4 17,4 12,2 10,0 8,0 1,1-3,6 ceny produkcji sprzedanej przemysłu -1,4-1,4-1,5-1,0-1,0-1,4-1,3-0,7-1,0-1,8-2,1-1,5 źródło: G US Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów BOŚ Bank i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ul. Żelazna 32, 00-832 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: 0000015525 NIP: 527-020-33-13; kapitał zakładowy: 228 732 450 zł wpłacony w całości. 5 2014-09-17