STUDIA PRAWNICZE Ryszard Strzelczyk Prawo nieruchomości 5. wydanie
STUDIA PRAWNICZE Prawo nieruchomości
Mojemu Bratu
prof. nadzw. dr hab. Ryszard Strzelczyk Prawo nieruchomości 5. wydanie uaktualnione i rozszerzone WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2017
Propozycja cytowania: R. Strzelczyk, Prawo nieruchomości, wyd. 5, Warszawa 2017 Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00 203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-8894-6 ISBN e-book 978-83-255-8895-3
Spis treści Wprowadzenie... XV Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXI Rozdział 1. Pojęcie nieruchomości w prawie polskim... 1 1. Geneza pojęcia nieruchomości... 1 2. Definicja nieruchomości we współczesnym prawie polskim... 3 3. Klasyfikacja nieruchomości... 7 Rozdział 2. Prawo własności nieruchomości... 8 4. Pojęcie własności i jej ograniczenia... 8 5. Moment przejścia własności nieruchomości... 11 6. Charakter wpisu własności nieruchomości do księgi wieczystej... 15 7. Ochrona własności nieruchomości... 16 I. Konstytucyjna i cywilistyczna ochrona własności... 16 II. Ochrona własności w trybie roszczeń petytoryjnych... 17 III. Roszczenia uzupełniające... 19 Rozdział 3. Posiadanie, dzierżenie oraz władztwo prekaryjne nad nieruchomością... 21 8. Posiadanie nieruchomości... 21 9. Dzierżenie nieruchomości... 25 10. Władztwo prekaryjne nad nieruchomością... 25 Rozdział 4. Zasiedzenie i przemilczenie... 27 11. Zasiedzenie... 27 12. Przemilczenie... 37 Rozdział 5. Podziały nieruchomości... 39 13. Rodzaje podziału nieruchomości... 39 I. Podział geodezyjny nieruchomości (ewidencyjny, administracyjny)... 40 II. Podział prawny nieruchomości (cywilny, własnościowy)... 45 III. Podział wieczystoksięgowy... 46 IV. Podział nieruchomości do korzystania (quoad usum)... 47 14. Tryby podziału nieruchomości... 55
VI Spis treści 15. Specyfika podziału nieruchomości nierolnych i nieleśnych... 56 16. Scalenie i podział nieruchomości nierolnych i nieleśnych... 62 I. Procedura pełna... 62 II. Procedura uproszczona... 67 17. Specyfika podziału nieruchomości rolnych i leśnych... 68 18. Scalanie i wymiana gruntów rolnych i leśnych... 72 Rozdział 6. Opłaty adiacenckie... 76 19. Definicja opłaty adiacenckiej... 76 20. Opłata adiacencka ustalana w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej... 77 21. Opłata adiacencka ustalana w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości... 81 22. Opłata adiacencka ustalana w związku z podziałem nieruchomości... 82 Rozdział 7. Nieruchomości drogowe... 85 Rozdział 8. Zabudowa nieruchomości... 90 23. Wiadomości ogólne... 90 24. Uczestnicy procesu budowlanego... 92 25. Pozwolenie na budowę, rozbiórkę oraz na użytkowanie obiektu budowlanego... 100 26. Świadectwo charakterystyki energetycznej... 109 27. Warunki techniczne dla budynków i ich usytuowania... 114 28. Utrzymywanie obiektów budowlanych... 119 Rozdział 9. Odrębna własność lokali... 120 29. Modele odrębnej własności lokali... 120 I. Model własności lokalu połączonej z serwitutami... 121 II. Model dualistyczny (klasyczny)... 121 III. Model współwłasności szczególnego rodzaju (niewłaściwej własności lokalu)... 123 30. Geneza i ewolucja odrębnej własności lokali... 124 I. Własność lokali w starożytności i wiekach średnich... 124 II. Własność lokali na tle wielkich kodyfikacji XVIII i XIX w.... 125 III. Renesans odrębnej własności lokali w Europie okresu międzywojennego... 128 IV. Własność lokali na ziemiach odrodzonego państwa polskiego... 129 1. Ziemie byłego zaboru austriackiego... 129 2. Ziemie byłego zaboru pruskiego... 130 3. Kresy Wschodnie... 130 4. Ziemie byłego Królestwa Kongresowego... 131 V. Instytucjonalizacja odrębnej własności lokalu w 1934 r.... 131 VI. Losy odrębnej własności lokali w latach 1945 1964... 137 VII. Własność lokali pod rządami Kodeksu cywilnego... 138
Spis treści VII VIII. Odrębna własność lokalu w początkach gospodarki rynkowej... 141 31. Odrębna własność lokali we współczesnym prawie polskim... 141 I. Ustawa o własności lokali z 1994 r.... 141 II. Definicja lokalu... 144 III. Udział w nieruchomości wspólnej... 145 IV. Miejsca garażowe (postojowe)... 147 V. Balkony i loggie... 148 VI. Podział lokali na lokale mieszkalne i te o innym przeznaczeniu. 151 VII. Samodzielność lokalu... 151 VIII. Status prawny lokali niewyodrębnionych... 153 IX. Powstanie odrębnej własności lokalu... 156 1. Zagadnienia ogólne... 156 2. Umowa o ustanowienie odrębnej własności lokalu... 157 3. Jednostronna czynność prawna właściciela nieruchomości... 159 4. Umowa o wybudowanie lokalu i przeniesienie jego własności... 159 5. Powstanie odrębnej własności lokalu ex lege... 161 X. Pojęcie wspólnoty mieszkaniowej... 162 XI. Charakter prawny wspólnoty mieszkaniowej... 166 XII. Ustanie odrębnej własności lokali... 169 XIII. Losy odrębnej własności lokali po ustaniu użytkowania wieczystego... 170 32. Obrót lokalami mieszkalnymi i lokalami o innym przeznaczeniu... 172 I. Specyfika obrotu nieruchomościami lokalowymi... 172 II. Rozporządzenie prawem do lokalu przed wpisem jego własności do księgi wieczystej... 174 Rozdział 10. Spółdzielcze prawa do lokali... 177 33. Geneza i ewolucja spółdzielczych praw do lokali w prawie polskim. 177 I. Lokale spółdzielcze w okresie międzywojennym... 177 II. Spółdzielczość mieszkaniowa po II wojnie światowej... 180 III. Spółdzielczość mieszkaniowa po 1982 r.... 185 IV. Nowe oblicze spółdzielczości mieszkaniowej po 2000 r.... 186 34. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu... 188 35. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu... 189 36. Ekspektatywa odrębnej własności lokalu w budynkach spółdzielni mieszkaniowych... 193 37. Asymetryczna konwergencja praw do lokali... 196 38. Obrót spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali... 199 39. Niejasny charakter spółdzielczych własnościowych praw do lokali w budynkach na gruntach o nieuregulowanym stanie prawnym... 201 Rozdział 11. Użytkowanie wieczyste... 204 40. Prawo zabudowy jako antenat użytkowania wieczystego... 204 41. Przedmiot, podmioty i treść użytkowania wieczystego... 208 42. Opłaty za użytkowanie wieczyste... 211
VIII Spis treści 43. Wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego... 217 44. Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność... 219 45. Specyfika obrotu użytkowaniem wieczystym... 221 46. Obrót użytkowaniem wieczystym przed jego wpisem w księdze wieczystej... 222 47. Wyzbycie się użytkowania wieczystego... 224 Rozdział 12. Obciążanie nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi... 226 48. Katalog ograniczonych praw rzeczowych... 226 49. Użytkowanie... 227 I. Przedmiot i treść użytkowania... 227 II. Obowiązki stron... 229 III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne... 230 IV. Specyfika użytkowania nieruchomości na zasadzie timeshare... 233 50. Służebności... 233 I. Pojęcie i rodzaje służebności... 233 II. Służebność gruntowa... 236 III. Służebność osobista... 241 IV. Służebność przesyłu... 243 51. Hipoteka... 247 I. Wiadomości ogólne... 247 II. Hipoteka umowna... 253 III. Hipoteka łączna... 255 IV. Specyfika zabezpieczenia wierzytelności hipoteką na udziale we współwłasności nieruchomości... 257 V. Hipoteka przymusowa... 260 VI. Hipoteka ustawowa... 262 VII. Skutki zniesienia podziału hipoteki na zwykłą i kaucyjną... 263 VIII. Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym... 264 IX. Wygaśnięcie hipoteki... 266 X. Hipoteka zabezpieczająca odwrócony kredyt hipoteczny... 267 Rozdział 13. Akt notarialny jako szczególna forma czynności prawnej. 274 52. Geneza aktu notarialnego i jego rola w obrocie nieruchomościami... 274 I. Przenoszenie własności nieruchomości na ziemiach byłego zaboru austriackiego... 274 II. Przenoszenie własności nieruchomości na ziemiach byłego zaboru pruskiego... 276 III. Przenoszenie własności nieruchomości na Kresach Wschodnich... 277 IV. Przenoszenie własności nieruchomości na ziemiach byłego Królestwa Kongresowego... 278 53. Akt notarialny we współczesnym prawie polskim... 281 54. Tryb sporządzania aktu notarialnego... 283 55. Elementy aktu notarialnego... 286
Spis treści IX 56. Akt notarialny jako tytuł egzekucyjny w zakresie zapłaty ceny lub wydania nieruchomości... 290 Rozdział 14. Dokumentowanie tytułu własności nieruchomości... 292 57. Odpisy z ksiąg wieczystych... 292 58. Zaświadczenia ze zbiorów dokumentów... 294 59. Wypisy aktów notarialnych... 296 60. Zaświadczenia wydawane przez spółdzielnie mieszkaniowe... 297 61. Akty własności ziemi... 298 62. Inne dokumenty potwierdzające prawo własności... 299 Rozdział 15. Umowy zobowiązujące i rozporządzające... 301 63. Prawa obligacyjne i rzeczowe związane ze stosunkami między ludźmi... 301 64. Prawa skuteczne bezwzględnie (erga omnes) i względnie (inter partes). Rozszerzona skuteczność niektórych praw obligacyjnych... 302 65. Skutki prawne umów zobowiązujących i rozporządzających... 303 66. Umowa warunkowa a umowa przedwstępna... 306 67. Kauzalność materialna i formalna... 308 68. Rozwiązanie umowy przenoszącej własność nieruchomości... 309 Rozdział 16. Umowa przedwstępna w obrocie nieruchomościami... 314 69. Treść umowy przedwstępnej... 314 70. Zadatek i zaliczka... 317 71. Forma umowy przedwstępnej... 320 Rozdział 17. Umowa sprzedaży nieruchomości... 321 Rozdział 18. Umowa zamiany nieruchomości... 325 Rozdział 19. Umowa darowizny nieruchomości... 328 72. Wiadomości ogólne... 328 73. Darowizna z poleceniem i obciążliwa... 329 74. Darowizna pomiędzy małżonkami... 332 75. Darowizna na rzecz małoletniego dziecka... 333 76. Zaliczenie darowizny na schedę spadkową... 334 77. Odwołanie darowizny... 335 78. Darowizna na wypadek śmierci (donatio mortis causa)... 336 Rozdział 20. Umowa o dożywocie... 340 Rozdział 21. Umowa o zniesienie współwłasności nieruchomości... 343 Rozdział 22. Umowa o dział spadku obejmującego nieruchomość... 352
X Spis treści Rozdział 23. Powiernicze (fiducjarne) nabycie nieruchomości... 354 Rozdział 24. Przeniesienie własności nieruchomości na zabezpieczenie... 356 Rozdział 25. Wniesienie nieruchomości jako aportu do spółki... 361 79. Zdolność aportowa... 361 80. Nieruchomość jako aport do spółki cywilnej... 361 81. Nieruchomość jako aport do spółki osobowej... 362 82. Nieruchomość jako aport do spółki kapitałowej... 364 Rozdział 26. Przeniesienie własności gospodarstwa rolnego w celu wykonania umowy z następcą... 366 Rozdział 27. Przekazanie gospodarstwa rolnego w celu uzyskania renty strukturalnej... 369 Rozdział 28. Umowa przekazania zbędnej nieruchomości w trybie przepisów Kodeksu cywilnego... 370 Rozdział 29. Oddawanie nieruchomości w trwały zarząd... 373 Rozdział 30. Umowa timeshare... 379 83. Pojęcie timeshare... 379 84. Przedkontraktowe obowiązki informacyjne przedsiębiorcy... 380 85. Przedmiotowa i podmiotowa strona umowy timeshare... 382 86. Treść, forma i charakter prawny umowy timeshare... 383 87. Odstąpienie od umowy przez konsumenta... 385 88. Odpowiedzialność przedsiębiorcy za wadliwość przedmiotu świadczenia... 386 Rozdział 31. Umowa deweloperska... 388 89. Wiadomości wstępne... 388 90. Umowa deweloperska nową umową nazwaną... 389 91. Podmiotowa i przedmiotowa strona umowy deweloperskiej... 390 92. Tytuł dewelopera do gruntu... 392 93. Środki ochrony nabywców lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych... 393 94. Obowiązek sporządzenia prospektu informacyjnego... 395 95. Forma i treść umowy deweloperskiej... 396 96. Wpis roszczeń nabywcy w księdze wieczystej... 402 97. Odstąpienie od umowy deweloperskiej... 405 98. Wykonanie umowy deweloperskiej... 406 Rozdział 32. Najem i dzierżawa nieruchomości... 411
Spis treści XI 99. Umowa najmu... 411 100. Umowa dzierżawy... 420 Rozdział 33. Prawo pierwokupu, odkupu, wykupu, pierwszeństwa nabycia oraz nabycia za zapłatą równowartości pieniężnej... 422 101. Prawo pierwokupu nieruchomości... 422 I. Pojęcie i charakter prawa pierwokupu nieruchomości... 422 II. Skutki naruszenia przepisów o pierwokupie... 425 III. Pierwokup na rzecz współwłaścicieli nieruchomości rolnej prowadzących gospodarstwo rolne na wspólnym gruncie wynikający z Kodeksu cywilnego... 427 IV. Pierwokup na rzecz współuprawnionych do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynikający z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych... 427 V. Pierwokup na rzecz gminy wynikający z ustawy o gospodarce nieruchomościami... 430 VI. Pierwokup na rzecz Skarbu Państwa lub miasta stołecznego Warszawy wynikający z ustawy o gospodarce nieruchomościami.. 432 VII. Pierwokup na rzecz Skarbu Państwa lub gminy wynikający z ustawy o lasach... 432 VIII. Pierwokup na rzecz gminy wynikający z ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych... 433 IX. Pierwokup na rzecz jednostki samorządu terytorialnego wynikający z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji... 433 X. Pierwokup na rzecz Skarbu Państwa wynikający z ustawy o samorządzie województwa... 434 XI. Pierwokup na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych wynikający z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego... 434 XII. Pierwokup na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych wynikający z ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa... 434 XIII. Pierwokup na rzecz zarządzającego wynikający z ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych... 434 XIV. Pierwokup na rzecz podmiotów uprawnionych według ustawy o portach i przystaniach morskich... 435 XV. Pierwokup na rzecz parku narodowego... 435 XVI. Pierwokup wynikający z ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej... 436 102. Prawo odkupu nieruchomości... 436 103. Prawo wykupu nieruchomości... 438 104. Prawo pierwszeństwa nabycia nieruchomości... 438 105. Prawo nabycia nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. 439
XII Spis treści Rozdział 34. Pełnomocnictwo i zgoda małżonka przy czynnościach prawnych dotyczących nieruchomości treść, forma oraz zakres umocowania... 441 106. Pełnomocnictwo... 441 107. Zgoda małżonka... 447 Rozdział 35. Nabycie nieruchomości w drodze spadkobrania... 452 108. Ogólne wiadomości o dziedziczeniu... 452 109. Przyjęcie lub odrzucenie spadku... 455 110. Dokument potwierdzający nabycie spadku... 456 111. Zapis zwykły... 457 112. Zapis windykacyjny... 458 Rozdział 36. Księgi wieczyste i sposób ich prowadzenia... 460 113. Geneza instytucji księgi wieczystej... 460 114. Cel i ustrój ksiąg wieczystych... 462 115. Postępowanie wieczystoksięgowe... 466 116. Prawa jawne z księgi wieczystej... 471 Rozdział 37. Ewidencja gruntów i budynków, kataster nieruchomości oraz zintegrowany system informacji o nieruchomościach (ZSIN)... 480 Rozdział 38. Grunty warszawskie... 487 117. Cel wprowadzenia dekretu warszawskiego... 487 118. Istota regulacji dekretowej i jej skutki prawne... 487 119. Sytuacja byłych właścicieli i ich następców prawnych... 489 Rozdział 39. Wspólnoty gruntowe... 493 120. Geneza wspólnot gruntowych... 493 121. Wspólnoty gruntowe we współczesnym prawie polskim... 495 122. Zagospodarowanie wspólnot gruntowych... 496 123. Przekształcenia własnościowe dotyczące wspólnot gruntowych... 497 Rozdział 40. Wstrzymanie sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa... 499 Rozdział 41. Kształtowanie ustroju rolnego... 503 Rozdział 42. Ochrona gruntów rolnych i leśnych... 512 124. Wiadomości ogólne... 512 125. Reglamentowanie zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych.. 513 126. Wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej... 514 127. Zapobieganie degradacji gruntów... 514 128. Rekultywacja i zagospodarowanie gruntów... 515
Spis treści XIII Rozdział 43. Prawo sąsiedzkie... 516 129. Pojęcie prawa sąsiedzkiego... 516 130. Immisje i ich rodzaje... 517 131. Granice pomiędzy gruntami... 523 132. Przerastające gałęzie i korzenie... 524 133. Przekroczenie granic przy budowie... 525 134. Droga konieczna... 528 Rozdział 44. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców... 534 135. Rys historyczny... 534 136. Regulacje współczesne... 535 Rozdział 45. Rodzinne ogrody działkowe... 539 137. Wiadomości ogólne... 539 138. Zakładanie, funkcjonowanie i likwidacja rodzinnych ogrodów działkowych... 541 139. Prawa i obowiązki działkowców... 544 Rozdział 46. Prawo do grobu... 549 Rozdział 47. Zbywanie nieruchomości skarbowych i samorządowych.. 551 140. Wiadomości wstępne... 551 141. Zasoby nieruchomości... 552 142. Sprzedaż nieruchomości w drodze przetargu i w drodze bezprzetargowej... 553 143. Udzielenie bonifikaty... 554 Rozdział 48. Wywłaszczanie nieruchomości... 559 144. Uwagi ogólne... 559 145. Odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości... 564 146. Zwrot wywłaszczonych nieruchomości... 565 Rozdział 49. Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne... 568 147. Wiadomości ogólne... 568 148. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy... 569 149. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego... 572 150. Przypadki braku planu miejscowego... 574 I. Decyzja o warunkach zabudowy... 575 II. Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego... 577 151. Odszkodowanie dla właściciela lub użytkownika wieczystego... 579 152. Renta planistyczna... 580
XIV Spis treści Rozdział 50. Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami po deregulacji 585 153. Istota pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i jego normatywna regulacja... 585 154. Treść i forma umowy pośrednictwa po deregulacji... 586 155. Umowy otwarte oraz umowy na wyłączność... 588 156. Ustanie stosunku pośrednictwa... 593 157. Negatywne skutki deregulacji zawodu pośrednika... 596 Rozdział 51. Zarządzanie nieruchomościami po deregulacji... 599 Rozdział 52. Wycena nieruchomości... 601 158. Cele wyceny nieruchomości przez rzeczoznawców majątkowych... 601 159. Rodzaje wartości nieruchomości oraz sposoby jej określania... 602 160. Sposób wykonywania czynności zawodowych przez rzeczoznawców majątkowych... 607 161. Tryb nadawania uprawnień zawodowych rzeczoznawcy majątkowego... 609 162. Pozbawienie rzeczoznawcy uprawnień zawodowych... 610 Rozdział 53. Egzekucja z nieruchomości... 611 163. Cel egzekucji z nieruchomości... 611 164. Zasady prowadzenia egzekucji z nieruchomości... 611 165. Uproszczona egzekucja z nieruchomości... 616 166. Egzekucja z nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym w administracji... 617 Rozdział 54. Notariusz i jego rola w obrocie nieruchomościami... 620 167. Pozycja ustrojowa notariatu... 620 168. Taksa notarialna, czyli wynagrodzenie notariusza... 623 169. Notariusz jako płatnik podatków... 626 170. Prawa i obowiązki notariusza... 627 Indeks rzeczowy... 631
Wprowadzenie Nieruchomości stanowią w Polsce już ponad 2/3 majątku narodowego i nadal odnotowuje się ich stały rozwój. Z nieruchomościami związane jest nasze życie rodzinne (mieszkania, domy, sklepy, hotele, pensjonaty), nasza działalność zawodowa (biura, fabryki, gospodarstwa rolne, zakłady pracy), nasze podróże (dworce, porty, drogi), nasze zdrowie (szpitale, kliniki, przychodnie zdrowia), nasz wypoczynek (kina, teatry, parki, lasy), a nawet nasze życie duchowe (kościoły, klasztory, cmentarze). Nieruchomości stanowią dla milionów osób źródło stałego dochodu i przedmiot finansowego zabezpieczenia. Pełnią one kluczową rolę we wszystkich sferach działalności państwa i życia jego obywateli. Nic przeto dziwnego, że prawo nieruchomości stało się obecnie jedną z najważniejszych i najdynamiczniej rozwijających się dziedzin prawa, a specjaliści z tego zakresu są najbardziej poszukiwanymi na rynku pracy. Książka obejmuje całość problematyki prawnej związanej z nieruchomościami, uregulowanej w Kodeksie cywilnym, ustawie o własności lokali, ustawie o gospodarce nieruchomościami, ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego, ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawie o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, zwanej skrótowo ustawą deweloperską, ustawie o księgach wieczystych i hipotece, Prawie o notariacie, Prawie budowlanym oraz wielu innych aktach prawnych. Poszczególne instytucje prawa polskiego wyjaśnione zostały na tle poglądów współczesnej doktryny i orzecznictwa, z odniesieniem jednak również do ich rzymskich korzeni oraz późniejszej ewolucji. Książka przeznaczona jest dla osób pragnących pogłębić teoretyczną i praktyczną wiedzę o nieruchomościach, takich jak: notariusze, sędziowie, adwokaci, radcowie prawni, komornicy, zarządcy nieruchomości oraz pośrednicy w obrocie nieruchomościami, jak również aplikanci notarialni, sądowi, adwokaccy, radcowscy, komorniczy, a także studenci wydziałów prawa i administracji oraz słuchacze studiów podyplomowych. Prof. nadzw. dr hab. Ryszard Strzelczyk radca prawny
Wykaz skrótów 1. Źródła prawa GospNierU... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.) KC... Kodeks cywilny Konstytucja RP. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej KPC... Kodeks postępowania cywilnego KRO... Kodeks rodzinny i opiekuńczy KSH... Kodeks spółek handlowych KWU... ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 790 ze zm.) PrBud... ustawia z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 290 ze zm.) PrNot... ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1796) PrRzecz... dekret z 11.15.1946 r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319 ze zm.) PrSpółdz... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 21 ze zm.) PWKC... ustawa z 23.4.1964 r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) PWPrRzecz... dekret z 11.10.1946 r. Przepisy wprowadzające Prawo rzeczowe i Prawo o księgach wieczystych (Dz.U. Nr 57, poz. 321 ze zm.) SpMieszkU... ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 1222 ze zm.) UbSpołRU... ustawa z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 277 ze zm.) UstRolU... ustawa z 11.4.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 803 ze zm.) WłLokU... ustawa z 24.6.1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1892 ze zm.)
XVIII Wykaz skrótów ZagospPrzestrzU ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 778 ze zm.) ZbywMiPrzPaU ustawa z 15.12.2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 52) 2. Publikatory i czasopisma AUWr... Acta Universitatis Wratislaviensis Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP... Monitor Prawniczy MoPB... Monitor Prawa Bankowego M.P.... Monitor Polski NP... Nowe Prawo NPN... Nowy Przegląd Notarialny OSNAPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OTK... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria A OwSK... Orzecznictwo w Sprawach Karnych Pal.... Palestra PiP... Państwo i Prawo PL... Przegląd Legislacyjny PS... Przegląd Sądowy Rej.... Rejent SC... Studia Cywilistyczne SP... Studia Prawnicze ST... Samorząd Terytorialny Wok.... Wokanda Zb.Urz.... Zbiór Urzędowy
Wykaz skrótów XIX 3. Piśmiennictwo Dmowski, Rudnicki, Komentarz do KC, Ks. 1, 2003... S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2003 Gniewek, Komentarz KC, 2006... E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, War sza wa 2006 Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo rzeczowe, []... J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2000; Warszawa 2009 Rudnicki, Komentarz do KC, Ks. 2, 2003... S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własnośæ i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2003 Pietrzykowski, Komentarz KC, t. [], []... K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1 449 1, t. 1, Warszawa 1999, Warszawa 2005; Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 500 1088, t. 2, Warszawa 2004 Pietrzykowski, Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, []... K. Pietrzykowski, Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2001; Warszawa 2004; Warszawa 2009 System, t. 2, 1977... J. Ignatowicz (red.), System prawa cywilnego, t. 2, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, Ossolineum 1977 System PrPryw, t. 3, 2003... T. Dybowski (red.), System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, Warszawa 2003 4. Inne skróty cz.... część itp.... i tym podobne łac.... łaciński (-a, -e) nast.... następny (-a, -e)