Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Unia Europejska Rynek pracy na Dolnym Śląsku Analiza SWOT Andrzej Kosiór Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu
Rynek pracy - definicje Miejsce, na którym odbywa się proces kupna oraz sprzedaży pracy; Kupującym są pracodawcy; Sprzedającym są osoby poszukujące pracy pracobiorcy, oferujące kompetencje (wykształcenie, kwalifikacje, umiejętności) oraz dyspozycyjność, siłę fizyczną i czas
Rynek pracy definicje, c.d. Rynek pracy nie jest rynkiem wolnego wyboru, gdyż: popyt i podaż pozostają w chronicznej nierównowadze m. in. ze względu na bezwładność (opóźnienie) w produkowaniu kompetencji płaca jako cena pracy w istocie nie stwarza mechanizmów oczyszczania rynku ; ani popyt na pracę, ani jej podaż nie zależą od wysokości płac zawierane na nim transakcje nie przebiegają w warunkach wolności wyboru pracobiorców (zjawisko wymuszonego przywiązania do pracy) relacje zachodzące między pracobiorcą a pracodawcą są stosunkiem społecznym realizowanym pod przymusem przepisów prawa pracy. Dlatego rynek ten wymaga wspomagania.
Rynek pracy - uczestnicy ABSOLWENCI szkół, którzy uzyskali wykształcenie: podstawowe gimnazjalne zawodowe średnie (Liceum Zawodowe, Liceum Profilowane, Liceum Uzupełniające, Liceum Ogólnokształcące, Technikum, Policealne Studium) wyższe (Uniwersytety, Akademie, Politechniki, Wyższe Szkoły Zawodowe, Uczelnie Prywatne) Podyplomowe OSOBY DOKSZTAŁCAJĄCE SIĘ, które biorą udział w kursach, szkoleniach, treningach, warsztatach, praktykach PRACODAWCY - przedsiębiorstwa
Rynek pracy - instytucje realizują zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej, a także wzmacniania integracji oraz solidarności społecznej; są to: publiczne służby zatrudnienia (urzędy pracy) agencje zatrudnienia (biura pośrednictwa pracy) Ochotnicze Hufce Pracy instytucje szkoleniowe instytucje mające w zakresie obowiązków monitorowanie rynku pracy instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego (związki zawodowe, pracodawców i bezrobotnych, organizacje pozarządowe współpracujące z publicznymi służbami zatrudnienia)
Dolnośląski rynek pracy wg GUS Aktywni zawodowo w tys. osób 1400 1200 1000 800 600 400 Ogółem Bezrobotni Pracujący 200 0 2000 2003 2004 2005
Struktura pracujących na Dolnym Śląsku w rolnictwie i leśnictwie 16,0% w przemyśle 28,0% inne 5,0% w usługach nierynkowych 19,0% w usługach rynkowych 32,0%
Podział kosztów pracy składka na ubezp. zdrowotne 6,0% ładka na ubezp. poł.-chorobowe 2,0% ładka na ubezp. społ.-rentowe 5,0% ładka na ubezp. poł.-emerytalne 8,0% PFRON 2,0% zaliczka na podatek dochodowy 5,0% wynagrodzenie netto 56,0% składka na FP 2,0% składka na ubezp. społ.-chorobowe 1,0% składka na ubezp. społ.-rentowe 5,0% składka na ubezp. społ.-emerytalne 8,0%
Warsztat Część I
Mocne strony regionalnego rynku pracy wg obowiązujących opracowań strategicznych wykształcenie i umiejętności pracowników dyspozycyjność pracowników umiarkowane ceny pracy płace dobre relacje pracodawca pracownik wzrost liczby młodych pracowników sieć instytucji wspomagających rynek
Słabe strony regionalnego rynku pracy wg obowiązujących opracowań strategicznych sztywne ramy prawne stosunków pracy nieadekwatna do popytu struktura podaży (m.in. nieelastyczne szkolnictwo zawodowe, brak nawyków ustawicznego kształcenia) monokultura rynku w małych miastach (bezrobocie strukturalne, brak ofert pracy) niska mobilność pracowników szara strefa rynku pracy ukryte bezrobocie na wsi słaba aktywizacja bezrobotnych na wsi i w miasteczkach wzrost kosztów pozapłacowych pracy
Szanse regionalnego rynku pracy wg obowiązujących opracowań strategicznych Napływ dużych inwestycji zagranicznych (działalność SSE, aktywność gmin) Zróżnicowanie działalności gospodarczej Promocja przedsiębiorczości Bogate zasoby surowców naturalnych Walory przyrodnicze, uzdrowiskowe i kulturowe Wzrost zapotrzebowania na usługi zdrowotne i opiekuńcze w Europie Możliwości przemysłu spożywczego Certyfikacja produktów i producentów regionalnych Wdrażanie Regionalnej Strategii Innowacji Decentralizacja wykorzystania funduszy strukturalnych Otwarcie rynków pracy krajów starej UE Bogata oferta edukacyjna szkolnictwa wyższego
Zagrożenia regionalnego rynku pracy wg obowiązujących opracowań strategicznych Niedokończona restrukturyzacja przemysłu i służby zdrowia Nieadekwatne do potrzeb i niedoinwestowane szkolnictwo Niezmodernizowana infrastruktura drogowa Centralizacja finansów publicznych (deficyt budżetu państwa) Walory przyrodniczo-uzdrowiskowe Odpływ młodych pracowników na otwarte rynki starej Unii Niejasne i niestabilne uregulowania prawne
Mocne strony rynku pracy subregionu wrocławskiego Nowe i nowoczesne inwestycje przemysłowe w kilku wiodących branżach, Wykorzystanie położenia wzdłuż głównych szlaków transportowych i przy granicy ze starą Unią, Dobre szkolnictwo wyższe, Wykorzystanie walorów turystycznych, Indywidualne cechy pracowników (kreatywność, rzetelność), Sieć szkolnictwa ponadgimnazjalnego, Działalność samorządów gminnych na rzecz podnoszenia kwalifikacji i tworzenia nowych miejsc pracy, Sieć instytucji rynku pracy (agencje zatrudnienia)
Słabe strony rynku pracy subregionu wrocławskiego Migracja młodych pracowników do krajów starej Unii, Słaba współpraca administracji publicznej z uczelniami wyższymi i pracodawcami, Wysokie pozapłacowe koszty pracy, Nieadekwatna do popytu struktura podaży, Nierównomierny rozwój regionu, Niezmodernizowana infrastruktura transportowa (drogowa i kolejowa) i turystyczna, Słabe przygotowanie praktyczne absolwentów, Mała mobilność pracowników, Konkurencja instytucji rynku pracy,
Słabe strony rynku pracy subregionu wrocławskiego c.d. Słaba znajomość mechanizmów gospodarki rynkowej, Opóźnienia w wykorzystaniu funduszy strukturalnych Unii, Słabe szkolnictwo zawodowe, Brak pełnej i prawdziwej informacji o rynku pracy, Brak oceny realizacji strategii i programów dotyczących rynku pracy
Szanse dla rynku pracy subregionu wrocławskiego Położenie geograficzne Dalszy rozwój gospodarczy kraju i regionu, Działalność specjalnych stref ekonomicznych i aktywność gmin w przyciąganiu kapitału, Dalsza reforma szkolnictwa średniego, Promocja regionu na zewnątrz, Rosnący patriotyzm lokalny, Wzrost nakładów na służbę zdrowia, Wspieranie mikroprzedsiębiorczości,
Zagrożenia dla rynku pracy subregionu wrocławskiego Otwarcie rynków pracy starej Unii na młodych i wykształconych, Sztywne i niejasne ramy prawne, Niska świadomość konieczności kształcenia ustawicznego, szczególnie średniej kadry Brak wyraźnego systemu wartości na rynku pracy (etos pracy) Brak mechanizmów wsparcia dla absolwentów, Brak praktyków w szkole, np. przy nauce przedsiębiorczości, Brak promocji wewnątrz regionu
Warsztat Część II
Słabe strony instytucji rynku pracy Brak koordynacji działań, Słaby przepływ informacji pomiędzy instytucjami, Brak systemu stałego monitoringu rynku, szczególnie na poziomie subregionalnym, Konkurencja instytucji rynku pracy, Brak współpracy ze szkołami średnimi, Brak przełożenia na decyzje władz publicznych, Ograniczenia w korzystaniu ze środków pomocowych, Bariery prawne, Nieefektywne szkolenia