BIULETYN POZNAŃSKIEJ HODOWLI ROŚLIN SPÓŁKI Z O.O. Tulce, sierpień 2015 r. Porozmawiajmy o nasionach... Szanowni Państwo, Mam przyjemność przedstawić pierwszy numer biuletynu Poznańskiej Hodowli Roślin Sp. z o.o. Mam nadzieję, że to będzie dla nas - nowoczesnej firmy hodowlano-nasiennej z wieloletnią tradycją, korzystającej z wszystkich najnowszych osiągnięć nauki i techniki jeszcze jedna możliwość przekazania Państwu naszych doświadczeń z zakresu hodowli i nasiennictwa roślin rolniczych. Planujemy dwa razy w roku, tj. w sierpniu i lutym dzielić się z Państwem naszą wiedzą na temat najnowszych technologii uprawy, osiągnięć nauki w zakresie uprawy, fizjologii, nawożenia i ochrony roślin, najnowszych zaleceń w pomocy roślinom w zwalczaniu stresów biotycznych i abiotycznych, najnowszych odmian, prawa nasiennego, hodowlanego i rolnego, tendencji rynku nasiennego. Przybliżymy również Państwu ludzi hodowli i naukowców pracujących na rzecz postępu biologicznego. W tym pierwszym numerze chcemy opisać Państwu naszą Spółkę oraz obszary w jakich działa. Ponieważ jest to wydanie jesienne, skupiliśmy się głównie na hodowli i nasiennictwie zbóż ozimych. W Polsce uprawiamy około 7,5 mln ha zbóż. Oznacza to, że około 1,5 mln ton, czyli 6 % spośród zbieranych średniorocznie 25 mln ton zbóż stanowi materiał siewny. Natomiast pojawia się pytanie, jak zmniejszyć koszt użycia kwalifikowanego materiału siewnego w odniesieniu do ryzyka stosowania materiału niekwalifikowanego? Odpowiedzi na to pytanie poszukują: rolnicy, ich związki branżowe i samorząd rolniczy, hodowcy roślin, firmy nasienne, Polska Izba Nasienna, Agencja Nasienna, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencje Rządowe: Agencja Nieruchomości Rolnych, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa i inne. Powodem tej troski jest potrzeba zapewnienia krajowi bezpieczeństwa żywnościowego oraz chęć zabezpieczenia konsumentom zdrowych i zrównoważonych produktów. Prowadzenie każdej uprawy zależy w dużej mierze od jakości materiału siewnego i doboru odmiany pod kątem jej dostosowania do warunków klimatyczno-glebowych naszego kraju. PHR stale tworzy nowe odmiany, lepsze zarówno co do przydatności rolniczej, jak i jakości przetwórczej oraz konsumpcyjnej, przystosowane do warunków naszego kraju bardziej odporne na niskie temperatury, okresowe susze, dużą zmienność pogody, tolerancyjne na zakwaszenie gleby i bardziej przydatne do uprawy w mniej żyznych warunkach. Spółka ma profesjonalnych hodowców i odpowiednie zaplecze do prowadzenia skutecznej, zapewniającej postęp hodowli odpowiednie pola, nowoczesne laboratoria, szklarnie, urządzenia i maszyny do hodowli roślin i doświadczalnictwa. Prowadzimy również nasiennictwo roślin rolniczych. Jesteśmy do tego przygotowani organizacyjnie, a ostatnio kładziemy nacisk na rozwiązania techniczne, które pomogą produkować wysokiej jakości, zaprawiony materiał siewny. Prezes Zarządu Zdzisław Paszkiewicz Z ŻYCIA PHR W czerwcu br. nastąpiło otwarcie nowoczesnego magazynu zbożowo-nasiennego. HODOWLA Głównym celem hodowli twórczej jest kreowanie nowych odmian roślin. NASIENNICTWO Każdą plantację nasienną zakładamy i prowadzimy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. ZDANIEM EKSPERTA Dr T. Oleksiak Kwalifikowany materiał siewny jest niedocenianym elementem technologii produkcji pszenicy.
NASZE ODMIANY KOBUZ NOWOŚĆ Jęczmień ozimy wielorzędowy Jedna z najnowszych odmian jęczmienia wielorzędowego, zarejestrowana w 2014 roku. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju, zwłaszcza do intensywnej uprawy, tolerancyjna na zakwaszenie gleby. Rośliny średniej wysokości (99 cm), ziarno o MTZ 42 g i wysokiej zawartości białka. Odmiana o wysokiej odporności na pleśń śniegową (7,7) i mączniaka prawdziwego (7,5), dobrej na rynchosporiozę (7,4) i ciemnobrunatną plamistość (7,2), średniej na rdzę jęczmienia (7,1) i plamistość siatkową (6,7). ANTONIŃSKIE Żyto ozime populacyjne Odmiana wiernie i wysoko plonująca nawet na słabszych stanowiskach. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju. Rośliny wysokie (152 cm) o średniej odporności na wyleganie (4,5), ziarno o MTZ 33,6 g i bardzo dużej zawartości białka. Odmiana o wysokiej odporności na mączniaka prawdziwego (7,7) oraz dobrej na rdzę brunatną (6,9), rdzę źdźbłową (7,5), rynchosporiozę (7,2), septoriozę liści (6,7), choroby podstawy źdźbła (7,6). POZNAŃSKIE NOWOŚĆ Żyto ozime populacyjne Jedna z absolutnie najnowszych odmian żyta ozimego, wpisana do rejestru w roku 2015. Odznacza się bardzo wysokim plonem i bardzo dobrymi parametrami technicznymi ziarna (MTZ 32,5 g) Rośliny o skróconym źdźble (147 cm) i dobrej odporności na wyleganie (4,9). Odmiana o wysokiej odporności na mączniaka prawdziwego (7,6) i choroby podstawy źdźbła (7,9), dobrej na rdzę brunatną (6,4), rdzę źdźbłową (7,1), rynchosporiozę (7,3), septoriozę liści (6,7). 2 Porozmawiajmy o nasionach... WIĘCEJ INFORMACJI NA WWW.PHR.PL
Z życia PHR Poznańska Hodowla Roślin spółka strategiczna, jedna z największych firm hodowlano-nasiennych w Polsce. Od 1994 jesteśmy jedną ze spółek hodowlano-nasiennych Agencji Nieruchomości Rolnych. Naszą misją jest wdrażanie postępu biologicznego poprzez hodowlę coraz lepszych odmian roślin rolniczych i zaopatrywanie polskich rolników w doskonałej jakości kwalifikowany materiał siewny. Szczycimy się 90-cio letnią tradycją - prace hodowlane zapoczątkowaliśmy już w latach 20-stych ubiegłego wieku w Antoninach koło Leszna, w których do dzisiaj mieści się jedna z naszych stacji hodowli roślin. Kontynuujemy działalność największego, utworzonego w 1959 roku, polskiego przedsiębiorstwa hodowlanego PP Poznańska Hodowla Roślin, które do 1993 roku było największą hodowlą roślin w Polsce i miało ponad połowę udziału w rynku nasiennym. siewnego. Będą w nim prowadzone wszystkie etapy tego procesu przyjęcie surowca z pola, czyszczenie, pobieranie prób, oczekiwanie na świadectwa, zaprawianie, konfekcjonowanie, przygotowanie nasion do dystrybucji. W trosce o czystość materiału siewnego procesy czyszczenia realizowane będą za pomocą szerokiego Dzisiaj gospodarujemy na 7.500 ha. Specjalizujemy się w hodowli i nasiennictwie odmian roślin rolniczych: zbóż, strączkowych, traw i innych. Hodowlę roślin prowadzimy w trzech stacjach hodowli: w Antoninach k. Leszna (pszenica ozima, żyto populacyjne, koniczyna biała, facelia błękitna, kostrzewa czerwona, kostrzewa łąkowa, kupkówka pospolita), Nagradowicach k. Poznania (pszenica ozima, jęczmień jary), Wiatrowie k. Wągrowca (żyto mieszańcowe, jęczmień ozimy, rzepak ozimy, życica trwała i mieszańcowa. Produkcję nasienną prowadzimy na 60 % powierzchni naszych gruntów ornych, z tego 46 % to zboża, 10 % rośliny bobowate, 4 % facelia błękitna oraz gorczyca biała, w czterech nowoczesnych oddziałach nasienno-produkcyjnych mieszczących się w Kobylnikach, Krzemlinie, Szprotawie i Nagradowicach. Swoje plantacje prowadzimy prowadzone z pełnym wykorzystaniem wiedzy na temat najnowszych technologii uprawy. Ponadto prowadzimy roślinną produkcję towarową, chów bydła mlecznego (obora na 500 krów) oraz hodowlę zachowawczą konika polskiego, jedynej rodzimej prymitywnej rasy konia. Tradycja, doświadczenie, profesjonalna kadra pracownicza stanowią o naszej znaczącej pozycji na rynku hodowlano-nasiennym. zestawu maszyn czyszczących - bukownika, czyszczalni, tryjera, stołu grawitacyjnego, sortownika fotooptycznego. Nasiona będą magazynowe w ośmiu 300 tonowych i czterdziestu 30 tonowych silosach, które dzięki wyposażeniu w monitoring temperatury oraz przystosowaniu do przewietrzania zapewnią nasionom optymalne warunki przechowywania. Letni Zjazd Hodowców w Nagradowicach W dniu 17-18 czerwca br. Poznańska Hodowla Roślin była organizatorem Letniego Zjazdu Hodowców Pszenicy Ozimej i Jęczmienia Jarego. Zajmujący się tymi gatunkami hodowcy i naukowcy z całej Polski spotkali się w Nagradowicach. Pierwszego dnia uczestnicy Zjazdu lustrowali poletka z pszenicą ozimą i jęczmieniem jarym w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Słupi Wielkiej. W drugim dniu spotkania zwiedzili pola doświadczalne w Stacji Hodowli Roślin w Nagradowicach. Podczas Zjazdu został omówiony zakres i metodyka prowadzonych prac hodowlanych w Spółce oraz przedyskutowane najważniejsze problemy polskiej hodowli. Nowy magazyn zbożowo-nasienny w Nagradowicach 30 czerwca br. nastąpiło w Oddziale Produkcyjno- Nasiennym w Nagradowicach uroczyste otwarcie nowego magazynu zbożowo- -nasiennego. Jest to duży, nowoczesny obiekt służący do kompleksowego przygotowywania bardzo dobrej jakości materiału Porozmawiajmy o nasionach... 3
Hodowla Hodowla twórcza Głównym celem hodowli twórczej jest kreowanie nowych odmian roślin, które są nośnikiem postępu biologicznego. Można powiedzieć, że hodowla twórcza odmian roślin uprawnych przyczynia się do poprawy różnych cech roślin, ważnych zarówno z agrotechnicznego, jak i użytkowego punktu widzenia. Hodowla twórcza prowadzona jest przez hodowców w oparciu o znajomość praw genetyki. Ze względu na korzyści jakie wnoszą do hodowli inne działy nauki, hodowcy PHR Sp. z o.o. współpracują ze specjalistami w takich dziedzinach nauki jak: genetyka, genomika, bioinformatyka, fitopatologia, fizjologia roślin, cytologia, biochemia, biometria, uprawa roślin. W dzisiejszych czasach priorytetami w hodowli jest wprowadzenie do produkcji odmian o większym plonie, wyższej wartości żywieniowej, paszowej czy technologicznej, a także o większej odporności na stresy biotyczne, fizyczne i inne. Zarówno dynamiczny rozwój społeczeństwa jak i coraz większa dbałość o środowisko naturalne stawiają przed współczesną hodowlą nowe priorytety. Obecnie większego znaczenia nabiera jakość surowców przeznaczonych do produkcji żywności i pasz. Hodowla twórcza musi uwzględniać także potrzeby różnych systemów uprawy roślin, czyli powinna być ukierunkowana na wytwarzanie nowych odmian dla rolnictwa intensywnego, zrównoważonego, niskonakładowego, czy ekologicznego. Zasady integrowanej ochrony wymagają wprowadzania do uprawy odmian odpornych na patogeny i szkodniki, stresy środowiskowe i efektywnie wykorzystujących naturalną zasobność stanowiska, w którym są uprawiane. Chcąc sprostać wymaganiom stawianym przed współczesnymi odmianami, hodowcy dążą do usprawnienia metod hodowlanych, które mają pozwolić na otrzymanie nowych odmian w krótszym czasie oraz niższym nakładem kosztów. Hodowla nowej odmiany jest procesem długotrwałym (12-15 lat), pracochłonnym i bardzo kosztownym. Dzięki opłatom licencyjnym oraz opłatom wnoszonym za odstępstwo rolne firmy hodowlane mają możliwość odzyskania pieniędzy zainwestowanych w hodowlę oraz prowadzenia prac hodowlanych nad nowymi coraz lepszymi odmianami dla polskiego rolnictwa. Hodowcy w PHR Sp. z o.o. również poszukują nowych rozwiązań. W tym celu w Stacji Hodowli Roślin w Wiatrowie wybudowano laboratorium kultur in vitro, w którym w oparciu o naturalne procesy biologiczne oraz wykorzystując wiedzę z zakresu kultur pylnikowych i mikrospor skraca się czas potrzebny do otrzymania linii homozygotycznych takich gatunków jak pszenica, jęczmień czy rzepak z 6 lat do 2 lat. Techniki te pozwalają wprowadzić na rynek nową odmianę nawet o 3-4 lata wcześniej niż w przypadku wykorzystania selekcji w konwencjonalnych programach hodowlanych. Hodowla a postęp biologiczny Postęp biologiczny jest jednym z rodzajów postępów w rolnictwie. Obecnie uważa się go za najważniejszy czynnik zwiększający opłacalność produkcji roślinnej. Polega na tworzeniu przez hodowlę nowych, bardziej wydajnych odmian roślin oraz wykorzystywaniu ich w produkcji rolniczej. Jest przenoszony do praktyki rolniczej dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego coraz doskonalszych odmian roślin rolniczych. Ponadto umożliwia prowadzenie produkcji rolnej metodami bezpiecznymi dla środowiska naturalnego i wytwarzanie produktów rolnych o wysokiej jakości technologicznej i zdrowotnej. Efekty wykorzystania postępu biologicznego zależą od wielu czynników, spośród których do najważniejszych należy zaliczyć potencjał genetyczny wnoszony przez nowe odmiany, warunki glebowe i klimatyczne oraz poziom agrotechniki. Niestety, porównanie plonów osiąganych przez nowe odmiany w doświadczeniach COBORU z plonami osiąganymi przez praktykę rolniczą wykazanymi przez GUS dowodzą, że potencjał plonotwórczy dzisiejszych doskonałych odmian zbóż ozimych jest wykorzystany najwyżej w 60%. Odmiany zbóż pokazują swoje faktyczne możliwości plonowana w corocznie prowadzonych przez COBORU w różnych lokalizacjach doświadczeniach porejestrowych w 2014 roku średni plon z tych lokalizacji pszenicy ozimej wynosił około 88 dt na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1) i 103 dt na wysokim poziomie agrotechniki (a2 - zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami), jęczmienia ozimego 80 dt (a1) i 94 dt (a2), żyta 67 dt (a1), 87 dt (a2). Według GUS w 2014 roku średni dla Polski plon pszenicy ozimej wyniósł 51,5 dt/ha, jęczmienia ozimego 46,7 dt/ ha, żyta 31,5 dt/ha. Mimo, że z roku na rok zwiększa się średni plon zbóż dla Polski to już nawet na podstawie plonów tylko z 2014 roku wyraźnie widać, że potencjał plonotwórczy pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego jest w praktyce rolniczej wykorzystany w 50-60 %, a żyta w 36-47%. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że według GUS średnie plony w gospodarstwach indywidualnych są niższe niż średnie plony w Polsce wykorzystanie tego potencjału jest jeszcze niższe. Przyczyn takiego stanu należy szukać w zbyt małej wymianie materiału siewnego, który jest najtańszym środkiem podniesienia wydajności produkcji, stosowaniu niekwalifikowanego nie zapewniającego jakości materiału siewnego, złym doborem odmian do warunków klimatyczno-glebowych, zbyt niskim dla dzisiejszych intensywnych odmian poziomie agrotechniki, nieodpowiedniej technologii produkcji. 4 Porozmawiajmy o nasionach...
Nasiennictwo Plantacje nasienne organizacja Każdą plantację nasienną zakładamy i prowadzimy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r., którego przepisy wdrażają dyrektywy UE w sprawie produkcji i obrotu materiałem siewnym roślin rolniczych. Rozporządzenie to szczegółowo określa wymagania dotyczące plantacji nasiennej w odniesieniu do poszczególnych ga tunków roślin: izolacji przestrzennej w celu oddzielenia plantacji nasiennej od źródeł obcego pyłku lub chorób i szkodników pochodzących ze zbiorowisk roślin uprawnych, czystości gatunkowej i odmianowej, zdrowotności, przedplonu, zmianowania roślin, terminów składania wniosków o dokonanie oceny polowej plantacji, terminów i liczby ocen, liczby rozmnożeń z opisem poszczególnych kategorii i stopni kwalifikacji, jakości, wielkości i sposobu oznaczania partii materiału siewnego wytworzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Plantacje nasienne roślin zbożowych nie mogą być zakładane na polu, na którym w roku poprzedzającym rok założenia ocenianej plantacji nasiennej była uprawiana inna odmiana tego samego gatunku lub ta sama odmiana, lecz niższego stopnia kwalifikacji. Poza tym jest bardzo istotne aby pole było wolne od samosiewów z poprzedniej uprawy. Dużym problemem dla nas jest zachowanie izolacji przestrzennej wymaganej dla plantacji żyta mieszańcowego, która w przypadku materiału elitarnego może wynosić nawet 1000 m. W przypadku pszenicy i jęczmienia izolację przestrzenną może stanowić pas technologiczny o szerokości nie mniejszej niż 2 m (pod warunkiem że sąsiadująca uprawa tego samego gatunku nie jest porażona głownią wtedy dla materiałów elitarnych 50 m). Wniosek o dokonanie oceny polowej składa się w przypadku zbóż ozimych do 15 marca w roku, w którym dany materiał ma być poddany ocenie polowej przeprowadzane są dwie oceny stanu plantacji (pierwsza w okresie poprzedzającym kwitnienie, druga w okresie dojrzewania nasion). Na plantacjach systematycznie prowadzimy selekcję negatywną polegającą na usuwaniu roślin nietypowych oraz porażonych chorobami, mogących stanowić źródło porażenia dla roślin uprawianych - elitarne plantacje nasienne roślin zbożowych powinny być praktycznie wolne od chwastów, w tym na 1 ha nie może występować więcej niż 7 roślin owsa głuchego. Plantacje nasienne agrotechnika Plantacje nasienne zakładamy z pełnym wykorzystaniem wiedzy na temat najnowszych technologii uprawy, w oparciu o corocznie sporządzane plany uwzględniające termin i gęstość siewu, nawożenie, ochronę roślin, zakres obserwacji plantacji od wschodów do zbioru, w tym liczenie obsady po wschodach, w trakcie wegetacji i przed zbiorem, terminy wystąpienia określonych faz rozwojowych zbóż, ilość i rozkład opadów. Realizacja tych planów jest analizowana na bieżąco, a kilkuletnie wyniki są podstawą do planowania w następnych latach. Normy wysiewu uzależniamy od MTZ poszczególnych odmian. Nasiona umieszczamy na głębokość 2-3 cm, a na stanowiskach przesuszonych nawet 4 cm. Optymalna obsada roślin naszych odmian pszenicy ozimej to: Astoria: 320-360 roślin/ m2, Tulecka: 300-360 roślin/m2, Legenda: 340-380 roślin/m2, żyta ozimego: Antonińskie i Poznańskie 240-300 roślin/m2, odmiana Kobuz jęczmienia ozimego: 280-320 roślin/m2. Na naszych plantacjach regularnie badamy odczyn gleby oraz prowadzimy wapnowanie w celu utrzymania ph 6,5-7,0 przy którym zboża ozime najefektywniej pobierają i wykorzystują substancje odżywcze z gleby oraz zastosowanych nawozów. W zależności od zasobności gleby na plantacjach pszenicy ozimej stosujemy 40-100 kg/ha fosforu, 80-140 kg/ha potasu, 120-180 kg/ha azotu. Plantacje żyta populacyjnego nawozimy w dawkach: fosfor 50-90 kg/ha, potas 90-120 kg/ha, azot 60-90 kg/ha. Na hektar plantacji jęczmienia ozimego zwykle stosujemy 60-85 kg P2O5, 60-95 kg K2O, 50-100 kg N. Wszystkie nasze plantacje są systematycznie lustrowane pod kątem zachwaszczenia i występowania chorób. Ochronę prowadzimy zgodnie z zaleceniami IOR dla poszczególnych gatunków. Zbiory z takich plantacji gwarantują bardzo dobrej jakości surowiec, który po przerobie i otrzymaniu świadectw daje nam możliwość zaopatrzenia polskich rolników w wysokiej jakości materiał siewny. Od jesieni 2015 roku będziemy stosowali system ESTA jako gwarancję wysokiej jakości zaprawiania materiału siewnego. Porozmawiajmy o nasionach... 5
Zdaniem eksperta Dr Tadeusz Oleksiak, IHAR PIB Radzików Kwalifikowany materiał siewny niedoceniany element technologii produkcji pszenicy Wyniki doświadczeń odmianowych wykazują stały wzrost plonowania pszenicy. Od 50 lat plony rosną w tempie przekraczającym 100 kg rocznie. Oznacza to że pod względem tempa wzrostu plonów zbóż polska hodowla nie ustępuje najlepszym. Dynamika wzrostu plonów porównywalna jest z wartościami wykazywanymi we Francji czy w Niemczech a więc państwach będących czołowymi producentami pszenicy w Europie, tak pod względem wielkości produkcji ziarna jak i pod względem wysokości uzyskiwanych plonów. Niestety w Polsce średnie plony pszenicy osiągane w warunkach produkcji zdecydowanie odbiegają od wyników doświadczeń a potencjał plonowania wykorzystywany jest w niespełna 60%. Przygotowanie gleby, nawożenie, intensywna ochrona chemiczna oraz plenniejsze odmiany to główne czynniki które decydują o wzroście plonowania. Jednak jeśli porównamy agrotechnikę stosowaną w doświadczeniach i w dobrych gospodarstwach towarowych stwierdzimy, że nawożenie i ochrona nie różnią się istotnie a głównym elementem różnicującym jest stosowany materiał siewny. Konsekwencją niskiego udziału kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji (w Polsce około 20%, w UE 50-90%,) jest słabe wykorzystanie osiągnięć hodowli, rosnąca luka niewykorzystanych możliwości i w konsekwencji plony wyraźnie niższe niż pozwala na to istniejący potencjał plonowania odmian dostępnych na rynku. Wieloletnie badania Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR) w Radzikowie, prowadzone w reprezentatywnej grupie 500 gospodarstw z całego kraju, jednoznacznie dowodzą że stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego przynosi wymierne korzyści dla rolników. W każdym roku badań średnie plony pszenicy ozimej uzyskiwane na polach obsianych kwalifikowanym materiałem siewnym istotnie przewyższały średnie plony z pól obsianych materiałem niekwalifikowanym (Rys.2). Średni przyrost plonu dla lat 2008-2013 wyniósł 14,5% czyli 7,5 dt/ha a korzyści wynikające ze zdecydowanie przewyższały dodatkowe koszty zakupu nasion (Rys.3). Stosując kwalifikowany materiał siewny o sprawdzonych parametrach siewnych możemy ograniczyć ilość wysiewu a także skorzystać z profesjonalnego zaprawiania przeciw podstawowym chorobom odglebowym i przenoszonym z nasionami, których często nie można zwalczyć innymi zabiegami w późniejszym okresie wegetacji zbóż (np. fuzarioza, śnieć i głownia pszenicy). Choroby te powodują straty w plonie ziarna oraz są przyczyną zanieczyszczeń które mogą dyskwalifikować cały zbiór. Coraz częstszym dodatkiem do nasion są też nawozy donasienne. Dzięki temu kwalifikowany materiał siewny staje się specyficznym środkiem produkcji, pozwalającym ograniczyć koszty innych, oddzielnie nabywanych i stosowanych środków, jak np. nawozy, czy pestycydy. Naturalnie dziedziczonego potencjału genetycznego odmian roślin uprawnych nie da się wyrównać chemią i agrotechniką bez szkody dla zdrowia człowieka, zwierząt i środowiska. Dlatego, głównym narzędziem zapewniającym skuteczną walkę z chorobami, szkodnikami oraz stresami wywoływanymi przez czynniki środowiska staje się stosowanie odmian odpornych. Hodowla roślin dostarcza rolnikom takich odmian. Jednak odporność nie jest cechą niezmienną. U starych odmian uprawianych przez wiele lat, rozmnażanych z nasion niekwalifikowanych, uzyskiwane plony maleją w następstwie degeneracji czyli zmian genetycznych, przełamywania odporności i w efekcie silniejszego porażenia przez patogeny. Przyczynia się to do wynikającego z interakcji genotypowo-środowiskowej, a określanego, jako wyradzanie się odmian, spadku ilości, jakości i wartości użytkowej plonu co w efekcie prowadzi do zmniejszenia opłacalności upraw. Dlatego, aby skutecznie korzystać z istniejącego postępu biologicznego należy stosować kwalifikowany materiał siewny nowych odmian. dt ha -1 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 1966 1969 1972 1975 1978 1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011 2014 12 10 8 6 4 2 0 Niewykorzystane możliwości plonowania Plony pszenicy ozimej w produkcji Plony zbóż w doświadczeniach Rysunek 1 Wykorzystanie zdolności plonowanie pszenicy ozimej. dt na ha 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Kwalifikowane 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2008-2013 Niekwalifikowane Rysunek 2 Różnice w plonowaniu pszenicy ozimej w zależności od użytego materiału siewnego przyrost plonu dodatkowe koszty związane zakupem kwalifikowanego materiału siewnego Rysunek 3 Przyrost plonów i dodatkowe koszty stosowania kwalifikowanego materiału siewnego 6 Porozmawiajmy o nasionach...
Gdzie nas znaleźć? Biuro Zarządu ul. Kasztanowa 5 63-004 Tulce Tel.: 61 872 79 50 Fax: 61 872 79 55 Mail: tulce_zarzad@phr.pl Pion Sprzedaży i Marketingu Tel.: 61 872 79 82 Piotr Burczyk Tel.: 61 872 79 74 Monika Skrzypczak Tel.: 61 872 79 64 Piotr Uciechowski Fax: 61 872 79 55 Mail: sm@phr.pl Stacja Hodowli Roślin Antoniny ul. Antoniny 2 64-100 Leszno Tel.:65 520 39 95 Tel.: 510 027 002 Urszula Woźna- Pawlak Fax:65 520 90 00 Mail: shr.antoniny@phr.pl Stacja Hodowli Roślin Nagradowice Nagradowice 19 63-006 Krerowo Tel.: 61 897 60 66 Tel.: 510 266 227 Krzysztof Rubrycki Fax: 61 881 03 64 Mail: shz.nagradowice@phr.pl Stacja Hodowli Roślin Wiatrowo Wiatrowo 16 62-100 Wągrowiec Tel.: 67 268 97 55 Tel.: 508 018 283 Marek Zając Fax: 67 268 97 55 Mail: shr.wiatrowo@phr.pl Oddział Produkcyjno-Nasienny Nagradowice Nagradowice 17 63-006 Krerowo Tel.: 61 817 60 66 Tel.: 61 817 60 13 Tel.: 508 018 280 Feliks Korbik Fax: 61 817 60 66 / 61 817 60 13 Mail: nagradowice@phr.pl Krzemlin Kosieczyn Szprotawa Oddział Produkcyjno-Nasienny Kobylniki ul. Klonowa 2 Kobylniki 64-000 Kościan Tel.: 65 512 27 10 Tel.: 508 018 264 Piotr Bagiński Fax: 65 512 27 10 Mail: kobylniki@phr.pl Oddział Produkcyjno-Nasienny Krzemlin Krzemlin 12 74-230 Mielęcin Tel.: 91 563 04 60 Tel.: 507 040 447 Czesław Mazur Fax: 91 563 04 60 Mail: krzemlin@phr.pl Oddział Produkcyjno-Nasienny Szprotawa ul. Przejazdowa 3 67-300 Szprotawa Tel.: 68 376 24 38 Tel.: 508 018 275 Janusz Sroga Fax: 68 376 24 38 Mail: szprotawa@phr.pl Wiatrowo TULCE Nagradowice Kobylniki Antoniny Zdzisław Mazur tel. 508 018 278 zdzislaw.mazur@phr.pl Monika Skrzypczak tel. 502 000 568 monika.skrzypczak@phr.pl Piotr Burczyk tel. 503 152 020 piotr.burczyk@phr.pl Wydawca: Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. 63-004 Tulce, ul. Kasztanowa 5 tel. 61/872 79 74, tel. 61/872 79 64 sm@phr.pl www.phr.pl Zespół redakcyjny: Grażyna Gałczyńska Redaktor Naczelny Monika Skrzypczak Sekretarz Redakcji Urszula Woźna-Pawlak Jan Grzegorowski Piotr Burczyk Porozmawiajmy o nasionach... 7
NASZE ODMIANY ASTORIA Pszenica ozima elitarna (E) Odmiana o znakomitych parametrach jakościowych - jedyna polska pszenica elitarna, Zalecana do uprawy na terenie całego kraju. Rośliny o bardzo dużej sile krzewienia, średniej wysokości (101 cm) i bardzo wysokiej odporności na wyleganie (7,0) oraz dużej MTZ (49 g) Odmiana o bardzo wysokiej odporności na rdzę żółtą (8,6), wysokiej na choroby podstawy źdźbła (8,1), mączniaka prawdziwego ( 6,8), rdzę brunatną (7,4), brunatną plamistość liści (7,4), fuzariozę kłosów (7,3), dobrej na septoriozę liści (6,4). LEGENDA Pszenica ozima chlebowa (A) Odmiana o najwyższym stopniu mrozoodporności w rejestrze (6), bardzo dobrych parametrach technologicznych i bardzo wysokim potencjale plonowania, szczególnie przy intensywnej agrotechnice. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju, sprawdza się na glebach mozaikowych, jest idealna na opóźniony termin siewu. Rośliny o bardzo dużej sile krzewienia, wysokie (115 cm) o wysokiej odporności na wyleganie (6,2) oraz średniej MTZ (44 g) Odmiana o bardzo wysokiej odporności na mączniaka prawdziwego (7,9), wysokiej na choroby podstawy źdźbła (7,9), rdzę żółtą (7,8), rdzę brunatną (7,4) i fuzariozę kłosów (7,9), dobrej na septoriozę liści (6,5) i brunatną plamistości liści (7,4). TULECKA Pszenica ozima chlebowa (A) Odmiana o wysokim potencjale plonowania i ziarnie o charakterystycznym prawie białym kolorze. Uzyskiwana mąka cechuje się dużą wydajnością oraz wyjątkowo jasną, białą barwą tak bardzo poszukiwaną przez przemysł piekarniczy. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju. Bardzo dobrze się krzewi i regeneruje na wiosnę co może być wykorzystane do późnych terminów siewu. Wykazuje dobrą tolerancję na okresowe niedobory wody. Rośliny średniej wysokości (102 cm) o bardzo wysokiej odporności na wyleganie (6,9), MTZ (45 g) Odmiana o wysokiej odporności na mączniaka prawdziwego (6,9), choroby podstawy źdźbła (8,0), rdzę żółtą (7,4), rdzę brunatną (7,1), fuzariozę kłosów (7,6) i brunatną plamistość liści (7,9) oraz dobrej na septoriozę liści (6,5). 8 Porozmawiajmy o nasionach... WIĘCEJ INFORMACJI NA WWW.PHR.PL