Bilans płatniczy. Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku

Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku Warszawa 2006

Projekt graficzny: Oliwka s. c. Skład i druk: Drukarnia NBP Wydał: Narodowy Bank Polski Departament Komunikacji Społecznej 00-919 Warszawa, ul. Świętokrzyska 11/21 Telefon 022 653 23 35 Fax 022 653 13 21 www.nbp.pl Copyright Narodowy Bank Polski, 2006

Synteza Spis treêci Spis treści Synteza...................................................... 6 1. Rachunek bieżący............................................. 9 1.1. Wyższy deficyt obrotów towarowych.......................................... 10 1.1.1. Wzrost eksportu towarów............................................. 11 1.1.2. Wzrost importu towarów............................................. 14 1.2. Nieznaczne pogorszenie salda usług........................................... 16 1.2.1. Podróże zagraniczne................................................. 17 1.2.2. Usługi transportowe................................................. 18 1.2.3. Pozostałe usługi.................................................... 19 1.3. Pogorszenie ujemnego salda dochodów........................................ 20 1.4. Wzrost dodatniego salda transferów bieżących................................... 21 2. Rachunek kapitałowy......................................... 23 3. Rachunek finansowy......................................... 24 3.1. Inwestycje nierezydentów w Polsce............................................ 24 3.1.1. Umiarkowany napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich................. 25 3.1.2. Odpływ kapitału portfelowego......................................... 25 3.1.3. Napływ pozostałych inwestycji zagranicznych.............................. 27 3.2. Inwestycje rezydentów za granicą............................................. 29 3.2.1. Wzrost inwestycji rezydentów za granicą................................. 29 3.3. Pochodne instrumenty finansowe............................................. 30 4. Oficjalne aktywa rezerwowe................................... 32 5. Zadłużenie zagraniczne ogółem................................. 33 5.1. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego....................... 33 5.2. Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw.................................. 34 5.3. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego..................................... 36 5.4. Zadłużenie zagraniczne NBP................................................. 36 5.5. Obsługa zadłużenia zagranicznego............................................ 37 5.6. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego................................... 37 6. Aneks statystyczny........................................... 39 Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku

Spis tabel Spis tabel Tabela I Składniki salda rachunku bieżącego................................... 9 Tabela II Eksport towarów w podziale geograficznym........................... 12 Tabela III Eksport towarów według kierunków przeznaczenia...................... 13 Tabela IV Import towarów w podziale geograficznym............................ 15 Tabela V Import towarów według kierunków przeznaczenia....................... 16 Tabela VI Usługi........................................................ 18 Tabela VII Dochody...................................................... 20 Tabela VIII Transfery bieżące................................................ 22 Tabela IX Rachunek kapitałowy............................................. 23 Tabela X Zagraniczne inwestycje w Polsce.................................... 24 Tabela XI Zagraniczne inwestycje bezpośrednie................................. 25 Tabela XII Zagraniczne inwestycje portfelowe salda............................ 26 Tabela XIII Zagraniczne inwestycje portfelowe obroty........................... 27 Tabela XIV Pozostałe inwestycje pasywa...................................... 28 Tabela XV Inwestycje rezydentów za granicą................................... 29 Tabela XVI Saldo pochodnych instrumentów finansowych......................... 30 Tabela XVII Oficjalne aktywa rezerwowe stany.................................. 32 Tabela XVIII Bilans płatniczy w mln EUR......................................... 40 Tabela XIX Bilans płatniczy w mln PLN......................................... 42 Tabela XX Bilans płatniczy w mln USD........................................ 44 Tabela XXI Bilans płatniczy salda............................................ 46 Tabela XXII Rachunek bieżący................................................ 46 Tabela XXIII Usługi........................................................ 48 Tabela XXIV Pozostałe usługi................................................. 48 Tabela XXV Dochody...................................................... 50 Tabela XXVI Transfery bieżące................................................ 52 Tabela XXVII Inwestycje bezpośrednie........................................... 53 Tabela XXVIII Inwestycje portfelowe............................................. 54 Tabela XXIX Inwestycje portfelowe aktywa..................................... 54 Tabela XXX Inwestycje portfelowe pasywa..................................... 56 Tabela XXXI Pozostałe inwestycje aktywa...................................... 56 Tabela XXXII Pozostałe inwestycje pasywa...................................... 58 Tabela XXXIII Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego............................ 58 Tabela XXXIV zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe. 60 Tabela XXXV Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty........... 60 Tabela XXXVI Podstawowe wskaźniki zadłużenia zagranicznego....................... 64 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Synteza Spis wykresów Spis wykresów Wykres 1 Składniki salda rachunku bieżącego................................... 9 Wykres 2 Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB............................ 10 Wykres 3 Obroty towarowe................................................ 10 Wykres 4 Eksport towarów trend.......................................... 11 Wykres 5 Eksport towarów wg sekcji PCN..................................... 12 Wykres 6 Import towarów trend........................................... 14 Wykres 7 Import towarów wg sekcji PCN...................................... 15 Wykres 8 Usługi przychody............................................... 17 Wykres 9 Usługi rozchody............................................... 17 Wykres 10 Dochody...................................................... 20 Wykres 11 Transfery bieżące................................................ 22 Wykres 12 Komponenty rachunku finansowego.................................. 24 Wykres 13 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie................................. 25 Wykres 14 Zagraniczne inwestycje portfelowe................................... 26 Wykres 15 Różnice rentowności obligacji 10-letnich.............................. 27 Wykres 16 Pozostale inwestycje pasywa...................................... 28 Wykres 17 Inwestycje portfelowe aktywa..................................... 30 Wykres 18 Zmiany stanu oficjalnych aktywów rezerwowych........................ 32 Wykres 19 Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory..................... 33 Wykres 20 Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego.............. 34 Wykres 21 Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw......................... 35 Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku

Synteza Synteza Poniższe opracowanie ma charakter statystyczno-analityczny i przedstawia relacje gospodarcze podmiotów krajowych z podmiotami zagranicznymi w II kwartale 2006 r. 1. W omawianym okresie saldo rachunku bieżącego było ujemne i wyniosło 1.184 mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2005 r. deficyt rachunku bieżącego powiększył się o 441 mln EUR, tj. 59,4%, głównie w wyniku pogłębienia ujemnego salda dochodów oraz spadku nadwyżki w usługach. Wyższy deficyt rachunku bieżącego spowodował, że jego relacja do PKB, w porównaniu z I kwartałem 2006 r., nieznacznie pogorszyła się (o 0,1 punktu procentowego) i w ujęciu rocznym wyniosła 2,0%. Główne pozycje rachunku bieżącego w II kwartale 2006 r., w porównaniu z II kwartałem 2005 r., przedstawiały się następująco: ujemne saldo dochodów wyniosło 2.775 mln EUR i powiększyło się o 397 mln EUR, tj. o 16,7%, dodatnie saldo usług wyniosło 295 mln EUR i zmniejszyło się o 187 mln EUR, tj. o 38,8%, dodatnie saldo transferów bieżących wyniosło 1.905 mln EUR i wzrosło o 177 mln EUR, tj. o 10,0%; deficyt obrotów towarowych wyniósł 646 mln EUR i pogłębił się o 34 mln EUR, tj. o 5,6%. W II kwartale 2006 r. odnotowano bardzo szybki przyrost wymiany towarowej z zagranicą, zarówno po stronie eksportu (19,5%), jak i importu (19,0%). Obserwowany wzrost eksportu był przede wszystkim wynikiem zwiększenia eksportu wyrobów przetworzonych, takich jak: telewizory, samochody osobowe i ciężarowe, silniki spalinowe, opony. W analizowanym okresie zwiększyła się także wartość eksportu miedzi, głównie z uwagi na wzrost jej cen na rynkach zagranicznych, a także żywności. W imporcie do Polski najwyższy przyrost odnotowano w grupie wyrobów przetworzonych, takich jak części do samochodów i sprzętu elektronicznego, komputery, leki. Nastąpił również znaczny wzrost wartości importu ropy naftowej (o prawie 50%), który wynikał z wysokich cen na rynkach światowych. W II kwartale 2006 r. wolumen eksportu wzrósł o 14,4%, przy jednoczesnym wzroście wolumenu importu o 8,0%. Powiększenie wolumenu obrotów towarowych było niższe niż w poprzednich kwartałach. Pogorszenie salda wymiany usługowej z zagranicą wynikało przede wszystkim ze zmniejszenia dodatniego salda podróży zagranicznych będącego konsekwencją zwiększonych wydatków turystycznych Polaków za granicą. Powiększenie wysokiego ujemnego salda dochodów spowodowane było wyższymi, niż rok wcześniej, wypłatami dywidend od zagranicznych inwestycji portfelowych. Zwiększenie dodatniego salda transferów bieżących, które w II kwartale 2006 r. wyniosło 1.942 mln EUR, wynikało ze wzrostu środków otrzymanych z Unii Europejskiej oraz zwiększonych transferów prywatnych, obejmujących między innymi przekazy zarobków osób pracujących za granicą. Saldo rachunku kapitałowego wyniosło 217 mln EUR, co stanowi trzykrotny wzrost w porównaniu z II kwartałem 2005 r., wynikający z większej wartości środków na inwestycje, przekazanych przez instytucje unijne. Łączne saldo transferów z Unią Europejską w II kwartale 2006 r. wyniosło 964 mln EUR (transfery bieżące 689 mln EUR, transfery kapitałowe 275 mln EUR). Prawie 70% funduszy otrzy- N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Synteza manych z Unii Europejskiej stanowiły środki przeznaczone na refundację wydatków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (głównie dopłaty bezpośrednie dla rolników) oraz realizację Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. 2. Saldo rachunku finansowego w II kwartale 2006 r. było dodatnie i wyniosło 1.794 mln EUR. Istotnie na wysokość tego salda oddziaływał napływ kapitału z tytułu wykorzystania nowych kredytów i wzrostu depozytów nierezydentów w bankach krajowych (pozostałe inwestycje pasywa) oraz zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. W tym samym czasie odnotowano również odpływ kapitału w postaci inwestycji portfelowych. W II kwartale 2006 r. wartość kapitału, który zasilił zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce wyniosła 1.354 mln EUR. Napływ tego kapitału był wynikiem przede wszystkim inwestycji nierezydentów w akcje i udziały polskich spółek. W porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich był wyższy o 10,4%. Równocześnie zaobserwowano zdecydowany odpływ netto kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery wartościowe w wysokości 1.585 mln EUR. Omawiany okres był kolejnym kwartałem, w którym saldo inwestycji nierezydentów w polskie papiery udziałowe było ujemne. W II kwartale 2006 r. inwestorzy zagraniczni wycofywali się również z inwestycji w polskie papiery dłużne. W II kwartale 2006 r. zarejestrowano napływ netto kapitału z tytułu pozostałych inwestycji zagranicznych w wysokości 3.356 mln EUR, głównie w postaci kredytów zaciąganych przez przedsiębiorstwa (1.246 mln EUR łącznie z kredytami handlowymi) oraz przez sektor bankowy (767 mln EUR). Polskie podmioty zwiększyły swoje inwestycje za granicą o 872 mln EUR. Polscy inwestorzy kupowali zagraniczne papiery wartościowe, udzielali kredytów handlowych oraz nieznacznie zwiększali swoje inwestycje bezpośrednie za granicą. 3. Zadłużenie zagraniczne Polski na koniec II kwartału 2006 r. wyniosło 115.942 mln EUR i w stosunku do I kwartału 2006 r. zwiększyło się o 1.700 mln EUR, tj. o 1,5%. O zmianie stanu zadłużenia zagranicznego zadecydował głównie przyrost zadłużenia sektora bankowego (o 1.742 mln EUR) i sektora przedsiębiorstw (o 1.062 mln EUR) oraz spadek zadłużenia sektora rządowego (o 1.443 mln EUR). Największą część zadłużenia zagranicznego Polski stanowi zadłużenie sektora rządowego i samorządowego, tj. 43,7%. Udział sektora przedsiębiorstw w zadłużeniu zagranicznym ogółem wyniósł 42,7%. 4. W II kwartale 2006 r. wskaźniki ostrzegawcze służące do oceny nierównowagi zewnętrznej utrzymały się na bezpiecznym poziomie, zbliżonym do obserwowanego w 2005 r. Wskaźnik pokrycia importu towarów i usług aktywami rezerwowymi nieznacznie pogorszył się i w II kwartale 2006 r. wskazywał na możliwość finansowania importu rezerwami przez 4,1 miesiąca. Wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia zagranicznego eksportem towarów w II kwartale 2006 r. wyniósł 32,6% i poprawił się w stosunku do I kwartału 2006 r. (34,8%). Pogorszyła się relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem. Na koniec II kwartału 2006 r. wyniosła 21,0%, podczas gdy na koniec I kwartału 2006 r. wskaźnik ten wynosił 19,2%. Na koniec II kwartału 2006 r. relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych dla innych krajów regionu wahała się od 48,3 (dla Czech) przez 62,6 (dla Węgier) do 78,9 (dla Słowacji). Relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem w innych krajach regionu wynosiła od 14,1% na Węgrzech poprzez 29,3% w Czechach do 51,7% na Słowacji. * * * Analiza danych bilansu płatniczego w ujęciu półrocznym pozwala na wyciągnięcie następujących wniosków: Saldo rachunku bieżącego wyniosło 2.580 mln EUR i pogłębiło się w porównaniu z pierwszym półroczem poprzedniego roku o 995 mln EUR, głównie na skutek pogłębienia się ujemnego salda dochodów z inwestycji. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku

Synteza zarejestrowano znaczne zwiększenie wartości eksportu i importu towarów i usług, które wzrosły o ponad 20%. Salda obrotów towarowych i usługowych nieznacznie się pogorszyły ponieważ wzrost importu nieznacznie przewyższył wzrost eksportu. Saldo transferów bieżących było nieznacznie niższe z uwagi na większą składkę do budżetu UE, ale jednocześnie wzrosło saldo transferów kapitałowych otrzymanych w Unii. Napływ kapitału w rachunku finansowym bilansu płatniczego zmniejszył się w porównaniu z I półroczem 2005 r. o blisko 40%, przede wszystkim z uwagi na znacznie mniejszy napływ zagranicznych inwestycji portfelowych do Polski. zagraniczne inwestycje bezpośrednie wyniosły 4.738 mln EUR, co oznacza wzrost o 33,1% w porównaniu z I półroczem 2005 r. Napływ inwestycji bezpośrednich dokonywał się przede wszystkim poprzez zwiększenie wartości udzielonych polskim spółkom kredytów. zarejestrowano bardzo znaczny spadek napływu inwestycji portfelowych do Polski (z 10.906 mln EUR w I półroczu 2005 r. do 1.499 mln EUR w analogicznym okresie 2006 r.). Spowodowany on był znacznie mniejszymi emisjami obligacji rządowych na rynkach zagranicznych w 2006 r. w porównaniu z poprzednim rokiem. W I półroczu 2006 r. wartość emisji na rynkach zagranicznych wynosiła 2.599 mln EUR, podczas gdy rok wcześniej ich wartość wyniosła 7.105 mln EUR. Jednocześnie napływ kapitału zainwestowanego przez nierezydentów w skarbowe papiery wartościowe emitowane na rynku krajowym zmniejszył się o blisko 2,5 mld EUR. Nierezydenci w I półroczu 2006 r. sprzedawali również akcje notowane na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych, wpisując się w globalną tendencję wycofywania się z rynków wschodzących. Napływ kapitału w postaci pozostałych inwestycji w I półroczu 2006 r. wyniósł 1.871 mln EUR, podczas gdy rok wcześniej zarejestrowano w tej pozycji odpływ wynoszący 3.899 mln EUR, związany przede wszystkim z przedterminowymi spłatami zadłużenia rządowego wobec Klubu Paryskiego. Napływ kapitału w I półroczu 2006 r. dotyczył przede wszystkim kredytów dla przedsiębiorstw i banków. Polskie inwestycje za granicą wyniosły 2.24 mln EUR i zmniejszyły się o 13,4% głownie z uwagi na zmniejszenie polskich inwestycji bezpośrednich za granicą. N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący 1 Rachunek bieżący 1 W II kwartale 2006 r. saldo rachunku bieżącego bilansu płatniczego było ujemne i wyniosło 1.184 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. saldo to pogłębiło się o 441 mln EUR, tj. o 59,4%. O wysokości deficytu na rachunku bieżącym zadecydowało przede wszystkim: ujemne saldo dochodów oraz ujemne saldo w handlu towarami. W tym samym czasie zarówno saldo transferów bieżących, jak i usług było dodatnie. Ujemne saldo obrotów towarowych wyniosło 646 mln EUR i w porównaniu z II kwartałem 2005 r. pogorszyło się o 34 mln EUR, tj. o 5,6%. Pogorszenie tego salda nastąpiło w warunkach silnego wzrostu obrotów zarówno po stronie eksportu, jak i importu. Eksport w II kwartale 2006 r. zwiększył się o 3.691 mln EUR, tj. 19,5%, równocześnie import wzrósł o 3.725 mln EUR, czyli 19,0%. Dodatnie saldo usług wyniosło 295 mln EUR i w porównaniu z II kwartałem 2005 r. zmniejszyło się o 187 mln EUR. Było to efektem znacznego wzrostu rozchodów (o 32,7%) przy nieco niższym wzroście przychodów (o 22,2%). Ujemne saldo dochodów (2.775 mln EUR), w porównaniu z II kwartałem poprzedniego roku, pogorszyło się o 397 mln EUR, tj. o 16,7%. Spowodował to wzrost rozchodów będący wynikiem wyższych wypłat dywidend od inwestycji portfelowych. Nadwyżka w zakresie transferów bieżących zarejestrowana w II kwartale 2006 r. (1.942 mln EUR) wynikała z rosnących transferów, zarówno prywatnych obejmujących między innymi przekazy zarobków osób pracujących za granicą, jak i rządowych otrzymywanych z Unii Europejskiej. Tabela I Składniki salda rachunku bieżącego (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I II Saldo rachunku bieżącego -842-743 -1.161-1.384-1.396-1.184 Saldo obrotów handlowych 46-130 -387-235 -73-351 Saldo towarów -277-612 -619-734 -352-646 Saldo usług 323 482 232 499 279 295 Saldo dochodów -1.932-2.378-2.292-2.399-2.028-2.775 Saldo transferów bieżących 1.044 1.765 1.518 1.250 705 1.942 Wykres 1. Składniki salda rachunku bieżącego 3.000 2.000 1.000 0-1.000-2.000-3.000-4.000-5.000 mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Towary Usługi Dochody Transfery Rachunek bieżący Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku

Rachunek bieżący 1 Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0-6,0-7,0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Roczna suma ruchoma Kwartały netto Przedstawione zmiany wpłynęły na poziom relacji salda rachunku bieżącego do PKB. W II kwartale 2006 r. wartość tego wskaźnika wynosiła 1,9% i pogorszyła się o 0,6 punktu procentowego w porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. W ujęciu rocznym relacja salda obrotów bieżących do PKB w II kwartale 2006 r. wynosiła 2,0% i była gorsza o 0,1 punktu procentowego niż kwartał wcześniej. W niewielkim zakresie zmieniły się również inne wskaźniki opisujące równowagę zewnętrzną. Wskaźnik pokrycia importu towarów i usług aktywami rezerwowymi wskazywał na możliwość finansowania importu rezerwami przez 4,1 miesiąca, podczas gdy przed rokiem jego poziom wynosił 4,6. 1.1. Wyższy deficyt obrotów towarowych Obroty towarowe 1 bilansu płatniczego w II kwartale 2006 r. ukształtowały się na następującym poziomie: eksport 22.645 mln EUR, import 23.291 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku eksport wzrósł o 19,5%, przy jednoczesnym wzroście importu o 19,0%. Wykres 3. Obroty towarowe mlneur 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Eksport Import 1 Obroty towarowe w bilansie płatniczym od 2000 r. są zestawiane według metodyki opartej na danych statystyki handlu zagranicznego, prezentowanej przez Główny Urząd Statystyczny oraz na doszacowaniach dokonanych na potrzeby rachunków narodowych. W II kwartale 2006 r. kwoty obrotów towarowych w eksporcie zawierały 94,3% obrotów zestawionych według danych statystyki handlu zagranicznego, prezentowanej przez Główny Urząd Statystyczny oraz 5,7% obrotów zestawionych na podstawie szacunków dokonanych na potrzeby rachunków narodowych; zaś w imporcie 99,5% obrotów zestawionych według danych statystyki handlu zagranicznego oraz 0,5% obrotów zestawionych na podstawie szacunków dokonanych na potrzeby rachunków narodowych. Ponadto na potrzeby bilansu płatniczego import zestawiony według danych statystyki handlu zagranicznego został skorygowany o oszacowane koszty transportu, zawarte w fakturach importowych wystawionych na bazie CIF. 10 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Deficyt obrotów towarowych wyniósł 646 mln EUR, co oznacza pogorszenie salda o 34 mln EUR (tj. o 5,6%) w stosunku do II kwartału 2005 r. Ze względu na dostępność danych, strukturę rzeczową i geograficzną obrotów towarowych analizowano na podstawie danych statystyki handlu zagranicznego prezentowanych przez Główny Urząd Statystyczny 2. 1 1.1.1. Wzrost eksportu towarów Według danych statystyki handlu zagranicznego wartość eksportu towarów w II kwartale 2006 r. wyniosła 21.436 mln EUR, co w porównaniu z II kwartałem 2005 r. oznacza wzrost o 4.036 mln EUR, tj. o 23,2%. W strukturze geograficznej polskiego eksportu w II kwartale 2006 r. największy udział (77,2%) miały kraje Unii Europejskiej 3. Głównym partnerem handlowym Polski były Niemcy ich udział stanowił 26,7% ogółu eksportu. Kolejne kraje, do których eksportowane były polskie towary to Włochy (6,8% eksportu), Francja (6,5%), Czechy (5,5%) oraz Wielka Brytania (5,4%). Udział Niemiec w strukturze handlu zagranicznego systematycznie spada, rośnie zaś dynamicznie udział nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej (przede wszystkim Czech). Największy wzrost eksportu zarejestrowano w handlu z Niemcami (o 838 mln EUR, tj. o 17,2% i dotyczył on głównie miedzi, samochodów osobowych i części do nich oraz telewizorów). Silnie przyrósł także eksport do Czech (o 420 mln EUR, tj. o 54,6%, przede wszystkim energii elektrycznej, silników spalinowych oraz części samochodowych), Włoch (o 369 mln EUR, tj. o 34,0%, głównie samochodów osobowych), Francji (o 301 mln EUR, tj. o 27,5%, przede wszystkim samochodów osobowych, telewizorów oraz miedzi), a także do Wielkiej Brytanii i na Węgry. Wśród krajów nienależących do UE na uwagę zasługuje silny wzrost eksportu na Ukrainę (o 263 mln EUR, tj. o 55,7%) oraz do Norwegii i Rosji. Wzrost eksportu polskich produktów na Ukrainę wynikał przede wszystkim ze zwiększenia sprzedaży na tamtym rynku samochodów osobowych, części samochodowych oraz koksu. Wśród produktów eksportowanych do Norwegii największy wzrost dotyczył statków, a w eksporcie do Rosji najsilniej zwiększał się eksport maszyn i urządzeń. Analiza struktury rzeczowej polskiego eksportu w II kwartale 2006 r. wskazuje, że największy udział w polskim eksporcie ogółem miały: maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny (23,1% eksportu ogółem), między innymi silniki spalinowe, druty i kable, sprzęt RTV, AGD i jego części; Wykres 4. Eksport towarów trend 8.000 mln EUR 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Eksport Trend eksportu 2 Obroty handlu zagranicznego zostały zestawione przez NBP zgodnie z metodologią stosowaną przez GUS na podstawie zbiorów Ministerstwa Finansów, zawierających dane z dokumentów celnych SAD oraz z deklaracji INTRASTAT. Do 2004 r. źródłem danych były zbiory CIHZ. 3 W prezentowanym materiale bez względu na analizowany okres pojęcie Unia Europejska odnosi się do 25 krajów. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku 11

Rachunek bieżący 1 Tabela II Eksport towarów w podziale geograficznym (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I II OGÓŁEM 16.272 17.400 17.699 20.053 20.262 21.436 Unia Europejska 12.783 13.315 13.497 15.541 15.943 16.546 w tym: Niemcy 4.707 4.885 5.002 5.548 5.740 5.723 Włochy 1.058 1.084 951 1.282 1.300 1.453 Francja 1.044 1.094 1.025 1.276 1.329 1.395 Czechy 674 769 836 987 1.101 1.189 Wielka Brytania 970 932 975 1.111 1.120 1.164 Niderlandy 740 691 735 804 794 784 Pozostałe kraje 3.489 4.085 4.202 4.512 4.319 4.890 w tym: Rosja 673 754 854 890 784 840 Ukraina 338 472 580 695 614 735 Stany Zjednoczone 341 383 359 392 461 411 sprzęt transportowy (17,8% eksportu), obejmujący między innymi samochody osobowe, ciężarowe i ich części, autobusy oraz statki; metale nieszlachetne i wyroby (13,2%), wśród których najistotniejsze były wyroby ze stali oraz miedź; żywność (9,4%); różne wyroby gotowe (6,5%), głównie meble. W porównaniu z II kwartałem 2005 r. struktura polskiego eksportu prawie nie zmieniła się. Nieznaczne zmiany dotyczyły wzrostu udziału metali nieszlachetnych (ze względu na wzrost cen miedzi) oraz maszyn i urządzeń przy nieznacznym spadku udziału żywności i różnych wyrobów gotowych. Zarejestrowano wzrost eksportu w prawie wszystkich grupach towarowych. Zwiększenie wartości towarów sprzedanych za granicę w największym stopniu dotyczyło: maszyn i urządzeń, sprzętu elektrycznego i elektrotechnicznego wzrost o 1.136 mln EUR, tj. o 29,8%, w tym najsilniej wzrósł eksport telewizorów, silników spalinowych, drutów i kabli; metali nieszlachetnych i wyrobów o 768 mln EUR, tj. o 37,3%, głównie za sprawą wzrostu cen miedzi; Wykres 5. Eksport towarów wg sekcji PCN mln EUR 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tworzywa sztuczne i wyroby Metale nieszlachetne i wyroby Maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny Sprzęt transportowy Różne wyroby gotowe - meble, pref. budynków, zabawki Żywność 12 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Tabela III Eksport towarów według kierunków przeznaczenia (mln EUR) Kierunek przeznaczenia wg kategorii BEC 2005 2006 I II III IV I II 1 Dobra inwestycyjne ogółem 1.890 2.072 1.858 2.121 2.106 2.416 - dobra inwestycyjne z (z wyjątkiem środków tego: transportu) - środki transportu przemysłowe (inne niż samochody osobowe) Zużycie pośrednie (dobra zaopatrzeniowe) ogółem w tym: - towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone* - paliwa i smary przetworzone (inne niż benzyny silnikowe) - części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych (z wyjątkiem środków transportu) - części i akcesoria do środków transportu 818 1.052 1.004 1.148 1.195 1.348 1.072 1.020 854 973 911 1.068 8.926 9.703 9.779 10.687 11.314 12.009 4.657 5.045 5.094 5.518 5.727 6.329 595 596 558 630 672 698 1.074 1.170 1.185 1.268 1.365 1.374 1.846 1.946 1.857 2.078 2.617 2.638 Towary konsumpcyjne ogółem 5.454 5.624 6.063 7.243 6.841 7.012 w tym: - żywność i napoje przetworzone głównie dla gospodarstw domowych 849 1.055 1.150 1.293 1.203 1.251 - samochody osobowe 1.017 1.016 936 1.338 1.186 1.483 - towary konsumpcyjne trwałego użytku* - towary konsumpcyjne półtrwałego użytku* - towary konsumpcyjne nietrwałego użytku* 1.455 1.373 1.594 2.157 1.945 1.799 969 960 1.058 1.065 1.093 986 859 898 1.020 1.105 1.037 1.110 Eksport ogółem 16.270 17.399 17.700 20.051 20.261 21.437 * Dotyczy towarów gdzie indziej niewymienionych. sprzętu transportowego wzrost o 755 mln EUR, tj. o 24,6%, przy czym najbardziej wzrósł eksport samochodów osobowych i części do nich; tworzyw sztucznych i wyrobów o 348 mln EUR, tj. o 35,7%, przede wszystkim opon; żywności o 262 mln EUR, tj. o 15,0%, głównie mięsa, ryb, soków i warzyw; produktów przemysłu chemicznego o 188 mln EUR, tj. o 21,1%, głównie polimerów etylenu; produktów mineralnych o 165 mln EUR, tj. o 17,5%, przede wszystkim olei ropy naftowej; różnych wyrobów gotowych o 137 mln EUR, tj. o 10,9%, w tym najsilniej wzrósł eksport mebli. Analizując eksport pod kątem kierunków przeznaczenia można zaobserwować, że największy udział w eksporcie miały towary zaopatrzeniowe 56,0%. Udział towarów konsumpcyjnych wyniósł 32,7%, zaś inwestycyjnych 11,3%. Porównując wyniki II kwartału 2006 r. z danymi za II kwartał 2005 r. można stwierdzić, że wzrósł eksport wszystkich głównych kategorii dóbr: zaopatrzeniowych Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku 13

Rachunek bieżący 1 o 2.306 mln EUR, tj. o 23,8%; konsumpcyjnych o 1.388 mln EUR, tj. o 24,7%, oraz inwestycyjnych o 344 mln EUR, tj. o 16,6%. 1.1.2. Wzrost importu towarów W II kwartale 2006 r. import towarów osiągnął wartość 23.846 mln EUR, co w porównaniu z II kwartałem 2005 r. oznacza wzrost o 4.010 mln EUR, tj. o 20,2%. Analiza kierunków, z których importowane są towary wskazuje, że w II kwartale 2006 r. 63,3% wartości towarów sprowadzonych do Polski pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Udział krajów UE, w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku, zmniejszył się o 3,6 punktu procentowego. Import towarów z krajów spoza obszaru Unii rósł znacznie szybciej (o 33,2%) niż import z obszaru UE (wzrost o 13,8%). Wzrost wartości importu z krajów należących do UE dotyczył przede wszystkim Niemiec (o 641 mln EUR, tj. o 12,9%, w tym głównie oleje ropy naftowej), Francji (o 199 mln EUR, tj. o 16,2%, głównie leki) oraz Włoch (o 172 mln EUR, tj. o 12,0%, w głównej mierze samochody osobowe). Udział krajów spoza UE jest wyższy w imporcie niż w przypadku eksportu, co jest związane ze stosunkowo dużym i stale rosnącym importem z Rosji i Chin. Import towarów z Rosji wzrósł o 792 mln EUR, tj. o 51,5%, (wzrost ten dotyczył przede wszystkim ropy naftowej), a z Chin o 362 mln EUR, tj. o 38,4%, (głównie urządzenia nadawcze oraz komputery). Wzrósł także import z Korei części do urządzeń elektronicznych. Analiza struktury rzeczowej polskiego importu w II kwartale 2006 r. wskazuje na dominację następujących grup towarowych: maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny (24,4%), do których należą m.in. komputery, kamery, telefony, części do silników, pompy, elementy do sprzętu RTV; sprzęt transportowy (12,0%), głównie samochody osobowe, ciężarowe oraz części do nich, statki oraz ciągniki; metale nieszlachetne i wyroby (11,6%); produkty mineralne (11,3%), przede wszystkim ropa naftowa i gaz ziemny; produkty przemysłu chemicznego (9,6%), głównie leki; tworzywa sztuczne i wyroby (7,7%). W II kwartale 2006 r., w porównaniu z analogicznym okresem 2005 r., zarejestrowano wzrost importu w następujących grupach towarowych: maszyn i urządzeń o 885 mln EUR, tj. o 18,0%, głównie części do urządzeń nadawczych, komputery oraz druty i kable; Wykres 6. Import towarów trend 9.000 mln EUR 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Import Trend importu 14 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Tabela IV Import towarów w podziale geograficznym (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I II OGÓŁEM 18.216 19.835 20.323 22.797 22.621 23.845 Unia Europejska 12.072 13.270 13.243 14.615 14.275 15.099 w tym: Niemcy 4.449 4.970 5.116 5.489 5.369 5.611 Włochy 1.279 1.438 1.396 1.625 1.537 1.610 Francja 1.181 1.230 1.157 1.291 1.305 1.429 Czechy 653 721 733 797 761 846 Niderlandy 541 653 611 707 668 686 Wielka Brytania 658 685 678 752 716 728 Pozostałe kraje 6.144 6.565 7.080 8.182 8.346 8.746 w tym: Rosja 1.436 1.539 1.959 2.281 2.295 2.331 Chiny 899 943 1.186 1.385 1.265 1.305 Republika Korei 278 272 326 392 527 491 Stany Zjednoczone 401 501 507 524 496 564 1 Wykres 7. Import towarów wg sekcji PCN 7.000 mln. EUR 6.000 5.000 4.000 3000 2.000 1.000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Produkty mineralne Produkty przemysłu chemicznego Metale nieszlachetne i wyroby Maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny Sprzęt transportowy Żywność metali nieszlachetnych wzrost o 550 mln EUR, tj. o 24,8%; sprzętu transportowego wzrost o 423 mln EUR, tj. o 17,4% przede wszystkim statki oraz samochody; produktów mineralnych o 397 mln EUR, tj. o 17,2%. Wzrost ten dotyczył głównie importu ropy naftowej, który zwiększył się o 710 mln EUR, tj. 48,8%, przede wszystkim na skutek wzrostu cen na rynkach światowych; tworzyw sztucznych o 298 mln EUR, tj. o 19,4%; produktów przemysłu chemicznego o 282 mln EUR, tj. o 14,0%, głównie leki; żywności wzrost o 236 mln EUR, tj. o 19,1%; Analiza danych importowych według kierunków przeznaczenia wskazuje, że największy udział w imporcie miały towary zaopatrzeniowe 65,1%. Udział towarów konsumpcyjnych w imporcie wyniósł 18,1%, zaś inwestycyjnych 16,8%. Porównując wyniki osiągnięte w II kwartale 2006 r. z danymi za II kwartał 2005 r. obserwujemy wzrost importu, który dotyczył przede wszystkim towarów zaopatrzeniowych, które wzrosły Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku 15

Rachunek bieżący 1 Tabela V Import towarów według kierunków przeznaczenia (mln EUR) Kierunek przeznaczenia wg kategorii BEC 2005 2006 I II III IV I II Dobra inwestycyjne ogółem 3.059 3.519 3.431 4.014 3.410 4.001 z tego: - dobra inwestycyjne (z wyjątkiem środków transportu) - środki transportu przemysłowe (inne niż samochody osobowe) Zużycie pośrednie (dobra zaopatrzeniowe) ogółem w tym: - towary zaopatrzeniowe dla przemysłu nieprzetworzone* - towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone* - paliwa i smary nieprzetworzone - paliwa i smary przetworzone (inne niż benzyny silnikowe) - części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych (z wyjątkiem środków transportu) - części i akcesoria do środków transportu 2.135 2.612 2.728 3.438 2.660 2.926 912 852 741 628 750 1.075 11.667 12.668 13.157 14.426 14.849 15.523 491 439 383 489 468 495 6.325 6.868 6.991 7.320 7.271 7.895 1.289 1.415 1.819 2.054 2.231 2.241 488 659 709 774 678 735 1.592 1.717 1.794 2.095 2.295 2.266 1.274 1.324 1.210 1.351 1.606 1.609 Towary konsumpcyjne ogółem 3.502 3.703 3.696 4.304 4.365 4.322 w tym: - żywność i napoje przetworzone głównie dla 277 240 240 326 331 317 gospodarstw domowych - samochody osobowe 620 737 534 533 689 821 - towary konsumpcyjne trwałego użytku* 421 459 471 619 502 512 - towary konsumpcyjne półtrwałego użytku* 669 642 772 829 810 748 - towary konsumpcyjne nietrwałego użytku* 1.027 1.085 1.069 1.265 1.383 1.284 Import ogółem 18.228 19.890 20.284 22.744 22.624 23.846 * Dotyczy towarów gdzie indziej niewymienionych. o 2.855 mln EUR, tj. o 22,5% głównie paliwa. Import towarów konsumpcyjnych zwiększył się o 619 mln EUR, tj. o 16,7%, przede wszystkim leków i samochodów osobowych. Najsłabiej wzrósł import dóbr inwestycyjnych (o 482 mln EUR, tj. o 13,7%). 1.2. Nieznaczne pogorszenie salda usług W II kwartale 2006 r. saldo obrotów usługowych było dodatnie i wyniosło 295 mln EUR. O jego wysokości zadecydowały dodatnie salda usług transportowych i podróży zagranicznych oraz ujemne salda pozostałych usług. W porównaniu z II kwartałem 2005 r. saldo usług zmniejszyło się o 187 mln EUR przede wszystkim na skutek znacznego obniżenia się dodatniego salda podróży zagranicznych. Wielkość przychodów z tytułu usług w II kwartale 2006 r. wzrosła o 22,2% i ukształtowała na poziomie 4.015 mln EUR. Kwota rozchodów zwiększyła się natomiast o 32,7 % i wyniosła 3.720 mln EUR. 16 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Prawie 75% wpływów oraz 75,5% wypłat stanowiły obroty usługowe z krajami Unii Europejskiej. W II kwartale 2006 r. najbardziej znaczącą pozycję w zakresie przychodów stanowiły wpływy z tytułu podróży zagranicznych, których udział wyniósł 37%. Wpływy z tytułu usług transportowych stanowiły 34,8%, natomiast udział przychodów z tytułu pozostałych usług wyniósł 28,2%. 1 Najwyższy odsetek rozchodów (42,6%) dotyczył wydatków z tytułu pozostałych usług, udział wypłat z tytułu podróży zagranicznych wyniósł 35,4%, natomiast usług transportowych 22%. 1.2.1. Podróże zagraniczne Wielkość przychodów z tytułu podróży zagranicznych w II kwartale 2006 r. wyniosła 1.487 mln EUR, zaś kwota wydatków poniesionych przez Polaków wyjeżdżających za granicę w tym okresie wynosiła 1.316 mln EUR. Saldo obrotów z tytułu podróży zagranicznych ukształtowało się na poziomie 171 mln EUR. Pogorszenie salda podróży zagranicznych o 298 mln EUR w porównaniu z analogicznym kwartałem poprzedniego roku nastąpiło w wyniku wzrostu przychodów z tytułu wydatków cudzoziemców w Polsce o 198 mln EUR, tj. o 15,4%, przy jednoczesnym dużo wyższym wzroście kwoty wydatków Polaków na podróże zagraniczne o 496 mln EUR, tj. o 60,5%. W II kwartale 2006 r. do Polski przyjechało 16,6 mln cudzoziemców, tj. o 5,4% więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Dominujący udział w przyjazdach mieli obywatele krajów ościennych (92,9%), zwłaszcza Niemcy, których przyjazdy stanowiły 57,8% ogółu przyjazdów cudzoziemców i wzrosły o 6,6% w porównaniu z II kwartałem 2005 r. Wzrosła również liczba przy- Wykres 8. Usługi przychody Prawne, księgowe i doradcze Architektoniczne Podróże zagraniczne Pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo Pocztowe i telekomunikacyjne Transport Budowlane Finansowe Informatyczne Wykres 9. Usługi rozchody Pozostałe Prawne, księgowe i doradcze Architektoniczne Podróże zagraniczne Transport Pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo Pocztowe i telekomunikacyjne Budowlane Finansowe Informatyczne Pozostałe Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku 17

Rachunek bieżący 1 Tabela VI Usługi (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I II Przychody 2.615 3.286 3.499 3.677 3.464 4.015 Usługi transportowe 913 1.101 1.127 1.247 1.247 1.397 Podróże zagraniczne 1.009 1.289 1.432 1.324 1.137 1.487 Pozostałe 693 896 940 1.106 1.080 1.131 Rozchody 2.292 2.804 3.267 3.178 3.185 3.720 Usługi transportowe 552 634 715 779 758 818 Podróże zagraniczne 583 820 1.288 814 860 1.316 Pozostałe 1.157 1.350 1.264 1.585 1.567 1.586 Saldo 323 482 232 499 279 295 Usługi transportowe 361 467 412 468 489 579 Podróże zagraniczne 426 469 144 510 277 171 Pozostałe -464-454 -324-479 -487-455 jazdów Rosjan (o 12,5%), Ukraińców (o 10,8%), Białorusinów (o 9,1%), Litwinów (o 7,7%). Natomiast znacznie spadła liczba przyjazdów do Polski Czechów (o 0,2 mln, tj. o 8,1%) oraz Słowaków (o 3,9%). W analizowanym kwartale 2006 r. zarejestrowano wzrost liczby wyjazdów Polaków za granicę o 14,1%, tj. o 1,4 mln osób. Z danych Straży Granicznej wynika, iż wyjazdy Polaków tradycyjnie realizowane były głównie poprzez przekroczenia granicy południowej (38,3% ogółu przekroczeń granicy przez Polaków wyjeżdżających z kraju) oraz zachodniej (34,3% wyjazdów). Nastąpił również wzrost udziału wyjazdów Polaków realizowanych drogą lotniczą (z 7,5% w II kwartale 2005 r. do 9,9% w analogicznym okresie bieżącego roku). Ze wstępnych szacunków Instytutu Turystyki wynika, że 75,5% przychodów z tytułu podróży zagranicznych w II kwartale 2006 r. stanowiły wydatki w Polsce cudzoziemców z krajów Unii Europejskiej. Po stronie rozchodów udział tej grupy krajów w wydatkach Polaków na podróże zagraniczne wyniósł 78,8%. 1.2.2. Usługi transportowe Wielkość dodatniego salda usług transportowych w II kwartale 2006 r. ukształtowała na poziomie 579 mln EUR i w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku wzrosła o 112 mln EUR, tj. o 24%. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły 1.397 mln EUR i w porównaniu II kwartałem 2005 r. zwiększyły się o 26,9%. Wartość rozchodów, przy dynamice 29%, ukształtowała się na poziomie 818 mln EUR. Wzrost wielkości obrotów z tytułu usług transportowych, jaki ma miejsce w ciągu ostatnich kwartałów, jest konsekwencją stałego wzrostu wymiany handlowej pomiędzy Polską a krajami Unii Europejskiej. Analiza struktury rodzajowej przychodów usług transportowych wskazuje na zwiększające się znaczenie transportu samochodowego. Udział tego rodzaju transportu w przychodach w porównaniu z II kwartałem 2005 r. wzrósł o 5,5 punktu procentowego i wyniósł 52,5%. Wysoka dynamika wzrostu przychodów (41,7%), w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, potwierdza rosnące znaczenie tego rodzaju transportu, szczególnie w obrotach z krajami Unii Europejskiej. Udział transportu lotniczego w przychodach z tytułu usług transportowych wyniósł 15,8%, natomiast transportu morskiego 15%. Usługi transportu samochodowego stanowiły również najbardziej istotną część (41,6%) rozchodów z tytułu usług transportowych. Kwota wypłat z tytułu tych usług zwiększyła się w badanym okresie o 27,3%. Udział transportu morskiego i lotniczego w rozchodach z tytułu usług transportowych wyniósł odpowiednio 22,1% i 21%. 18 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący 1.2.3. Pozostałe usługi W II kwartale 2006 r. ujemne saldo pozostałych usług utrzymało się na poziomie z II kwartału ubiegłego roku i wyniosło 455 mln EUR. 1 Przychody z tytułu pozostałych usług zwiększyły się o 26,2% i osiągnęły wartość 1.131 mln EUR, kwota rozchodów natomiast wzrosła o 17,5% i wyniosła 1.586 mln EUR. Grupę pozostałych usług charakteryzuje bardzo duże wewnętrzne zróżnicowanie. Zaliczane są do niej m.in. usługi budowlane, telekomunikacyjne i pocztowe, finansowe, opłaty z tytułu użytkowania niematerialnych aktywów oraz praw własności, takich jak patenty, prawa autorskie, czy opłaty licencyjne oraz pozostałe usługi gospodarcze 4, stanowiące istotną część tej grupy usług. Usługi te, z wyjątkiem budowlanych, charakteryzuje wyższy poziom rozchodów niż przychodów, co związane jest z dużym zapotrzebowaniem różnych dziedzin naszej gospodarki na nowoczesne rozwiązania i technologie. Wzrasta znaczenie usług związanych z reklamą oraz usług informatycznych. W II kwartale 2006 r. dodatnie saldo usług budowlanych, w porównaniu z II kwartałem 2005 r., zmniejszyło się o 18 mln EUR i ukształtowało na poziomie 75 mln EUR. Spowodowało to szybsze tempo wzrostu rozchodów niż przychodów. Kwota przychodów zwiększyła się o 13,9% i wyniosła 205 mln EUR, natomiast wielkość rozchodów wzrosła o 49,4%, osiągając poziom 130 mln EUR. W wyniku szybszego tempa wzrostu rozchodów niż przychodów ujemne saldo usług telekomunikacyjnych i pocztowych wzrosło o 5 mln EUR i wyniosło 17 mln EUR. Wpływy z tytułu tych usług w II kwartale 2006 r. osiągnęły kwotę 67 mln EUR, natomiast rozchody 84 mln EUR. Wielkości te w ostatnich kilku kwartałach utrzymują się na zbliżonym poziomie. W II kwartale 2006 r. ujemne saldo usług związanych z pośrednictwem finansowym, w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, zwiększyło się o 4 mln EUR i wyniosło 33 mln EUR. Zarówno kwota przychodów, jak i rozchodów, w porównaniu z II kwartałem 2005 r., zmieniły się nieznacznie i wyniosły odpowiednio: 43 mln EUR i 76 mln EUR. Opłaty za korzystanie z patentów, praw autorskich i opłaty licencyjne to grupa usług charakteryzująca się najwyższym ujemnym saldem spośród pozostałych usług. W II kwartale 2006 r. wielkość tego salda zwiększyła się o 46 mln EUR i wyniosła minus 221 mln EUR. Wypłaty z tego tytułu zwiększyły się o 20,2% i osiągnęły kwotę 227 mln EUR. Usługi informatyczne i informacyjne to kategoria usług, którą charakteryzuje znacznie wyższy poziom rozchodów niż przychodów. Pomimo tego, że w badanym okresie, w porównaniu z II kwartałem 2005 r., tempo wzrostu przychodów było wyższe od wzrostu rozchodów, wielkość ujemnego salda zmniejszyła się jedynie o 9 mln EUR. Przychody z tytułu tych usług osiągnęły kwotę 72 mln EUR, rozchody zaś 108 mln EUR. Pozostałe usługi gospodarcze to znacząca pozycja w grupie pozostałych usług. Wielkość przychodów z tytułu tych usług w II kwartale 2006 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego, zwiększyła się o 142 mln EUR i wyniosła 666 mln EUR, natomiast kwota rozchodów wzrosła o 104 mln EUR i ukształtowała na poziomie 783 mln EUR. W wyniku tego ujemne saldo zmniejszyło się o 38 mln EUR i wyniosło 117 mln EUR. W ramach tej grupy usług na szczególną uwagę zasługują usługi związane z reklamą, architektoniczne i inżynieryjne oraz usługi prawne i doradcze. W badanym okresie przychody z tytułu reklamy wyniosły 103 mln EUR, rozchody natomiast 69 mln EUR. Dodatnie saldo, w porównaniu z II kwartałem 2005 r., nieznacznie zmniejszyło się i wyniosło 34 mln EUR. Usługi prawne i doradcze oraz architektoniczne i inżynieryjne charakteryzowały również dość wysokie obroty. Ujemne saldo usług prawnych i doradczych zwiększyło się o 25 mln EUR i wyniosło 107 mln EUR. Ujemne saldo usług architektonicznych i inżynieryjnych w badanym okresie również zwiększyło się o 18 mln EUR i osiągnęło kwotę 62 mln EUR. 4 Kategoria Pozostałe usługi gospodarcze obejmuje między innymi: usługi dotyczące pośrednictwa handlowego, leasing operacyjny, usługi inżynieryjne, reklamę, usługi w zakresie doradztwa prawnego. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku 19

Rachunek bieżący 1 1.3. Pogorszenie ujemnego salda dochodów W II kwartale 2006 r. saldo dochodów było ujemne i wyniosło 2.775 mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2005 r. saldo to pogorszyło się o 397 mln EUR, tj. o 16,7%. Wysokie ujemne saldo dochodów jest zjawiskiem obserwowanym nie tylko w Polsce, ale i w innych krajach regionu. Jest ono naturalną konsekwencją dużego zaangażowania zagranicznych inwestorów w daną gospodarkę i realizowania przez nich dochodów z tego tytułu oraz relatywnie niższego poziomu zaangażowania rezydentów w inwestycje zagraniczne. Dochody nierezydentów osiągnięte w Polsce w II kwartale 2006 r. wyniosły 3.380 mln EUR, co oznacza wzrost o 537 mln EUR, tj. o 18,9% w porównaniu z II kwartałem 2005 r., zaś przychody polskich podmiotów wyniosły 605 mln EUR i zwiększyły się o 140 mln EUR, tj. o 30,1%. Saldo dochodów z tytułu inwestycji bezpośrednich 5 było ujemne i wyniosło 2.099 mln EUR. Przed rokiem saldo to również było ujemne i wynosiło 1.973 mln EUR. Wykres 10. Dochody 4.000 3.000 2.000 1.000 0-1.000-2.000-3.000-4.000 mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Przychody Rozchody Saldo Tabela VII Dochody (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I II Przychody 506 465 541 505 662 605 Wynagrodzenia pracowników 74 91 95 99 103 108 Dochody z inwestycji bezpośrednich -34-31 -29-32 11 13 Dochody z inwestycji portfelowych 85 91 65 91 100 123 Dochody z pozostałych inwestycji 381 314 410 347 448 361 Rozchody 2.438 2.843 2.833 2.904 2.690 3.380 Wynagrodzenia pracowników 99 114 116 128 129 152 Dochody z inwestycji bezpoêrednich 1.472 1.942 2.141 1.933 1.618 2.112 Dochody z inwestycji portfelowych 487 444 313 497 633 800 Dochody z pozostałych inwestycji 380 343 263 346 310 316 Saldo -1.932-2.378-2.292-2.399-2.028-2.775 Wynagrodzenia pracowników -25-23 -21-29 -26-44 Dochody z inwestycji bezpośrednich -1.506-1.973-2.170-1.965-1.607-2.099 Dochody z inwestycji portfelowych -402-353 -248-406 -533-677 Dochody z pozostałych inwestycji 1-29 147 1 138 45 5 W dochodach od inwestycji bezpośrednich uwzględniono oszacowane reinwestowane zyski. Szersze wyjaśnienie dotyczące reinwestowanych zysków w bilansie płatniczym można znaleźć w materiale Bilans Płatniczy Rzeczpospolitej Polskiej za II kwartał 2005 r. dostępnym na stronie internetowej NBP (http://www.nbp.pl/publikacje/bilans_platniczy/bilans_platniczy2005_2.pdf) 20 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach wyniosły 2.112 mln EUR i stanowiły 62,5% całości rozchodów. Z tej kwoty większość 1.599 mln EUR (75,7%) stanowiły wypłacone dywidendy, 354 mln EUR (16,8%) reinwestowane zyski, a 159 mln EUR (7,5%) odsetki od kredytów. Kwota rozchodów z tytułu dochodów nierezydentów od zagranicznych inwestycji bezpośrednich, w porównaniu z II kwartałem 2005 r., była wyższa o 8,8%. Na powiększenie tej kwoty wpływ miał znaczny wzrost wartości reinwestowanych zysków (o 58,0%). Jednocześnie obserwowano niewielki wzrost wartości wypłacanych przez polskie podmioty zagranicznym inwestorom dywidend oraz odsetek od udzielonych przez nich kredytów. 1 Przychody z tytułu dochodów polskich inwestorów bezpośrednich inwestujących za granicą wyniosły 13 mln EUR (8 mln EUR z tytułu dywidend i 5 mln EUR z tytułu odsetek od udzielonych kredytów). W II kwartale 2006 r. odnotowano ujemne saldo dochodów z tytułu inwestycji portfelowych, wynoszące 677 mln EUR. Przed rokiem saldo to było również ujemne i wyniosło 353 mln EUR. Dochody nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych dokonanych w Polsce wyniosły 800 mln EUR i w porównaniu z II kwartałem 2005 r. wzrosły aż o 80,2%. Było to efektem bardzo dużych emisji obligacji Skarbu Państwa nominowanych w walutach obcych dokonanych w II kwartale 2005 r. Odsetki od tych obligacji zostały, dla większości serii, po raz pierwszy wypłacone po roku od daty emisji. W wyniku poprawy sytuacji finansowej największych polskich spółek publicznych niemal dwukrotnie wzrosła również wartość dywidend wypłacanych inwestorom portfelowym. Udział wypłat dochodów z inwestycji portfelowych w całkowitej wartości rozchodów w II kwartale 2006 r. wyniósł 23,7%. Dochody polskich podmiotów z inwestycji portfelowych 6 za granicą stanowiły w omawianym okresie 20,3% całości przychodów z tytułu dochodów i wyniosły 123 mln EUR. Oznacza to wzrost o 35,2%, w porównaniu z II kwartałem 2005 r., gdy dochody te wyniosły 91 mln EUR. Wzrost ten jest wynikiem systematycznego powiększania się wartości portfela zagranicznych papierów wartościowych będących w posiadaniu rezydentów. Saldo dochodów z pozostałych inwestycji w II kwartale 2006 r. było dodatnie i wyniosło 45 mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2005 r., gdy saldo dochodów było ujemne i wynosiło 29 mln EUR, odnotowano poprawę o 74 mln EUR. Było to rezultatem równoczesnego wzrostu przychodów i zmniejszenia się rozchodów. Przychody z pozostałych inwestycji wyniosły 361 mln EUR, natomiast rozchody 316 mln EUR. Na wartość przychodów w tej pozycji wpłynęły przede wszystkim, tak jak w poprzednich okresach, dochody banku centralnego uzyskiwane z oficjalnych aktywów rezerwowych oraz dochody innych banków z tytułu posiadanych aktywów. Wzrost przychodów, który łącznie wyniósł 15,0%, miał miejsce przede wszystkim w sektorze bankowym oraz w mniejszym stopniu, w sektorze przedsiębiorstw. Po stronie rozchodów odnotowano spadek wydatków, wynoszący 7,9%. 1.4. Wzrost dodatniego salda transferów bieżących W II kwartale 2006 r. dodatnie saldo transferów bieżących wyniosło 1.942 mln EUR i było wyższe o 10,0% niż w analogicznym kwartale ubiegłego roku. O poziomie tego salda zadecydowały wyższe salda transferów rządowych, jak i transferów prywatnych, które wyniosły odpowiednio 758 mln EUR i 1.184 mln EUR. Przychody transferów rządowych w omawianym kwartale wyniosły 1.220 mln EUR i były wyższe o 6,9 % niż w porównywalnym okresie ubiegłego roku. Odnotowano również wzrost transferów rządowych po stronie rozchodów, które wyniosły 462 mln EUR i wzrosły o 4,5% w porównaniu z II kwartałem 2005 r. W analizowanym kwartale środki otrzymane z Unii Europejskiej wyniosły 1.123 mln EUR. Największą pozycję stanowiły środki w kwocie 786 mln EUR z Europejskiego Funduszu Orientacji 6 Dochody z tytułu inwestycji portfelowych nie obejmują dochodów NBP z aktywów rezerwowych, które zgodnie z zaleceniami Europejskiego Banku Centralnego są wykazywane w dochodach z pozostałych inwestycji. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2006 roku 21