Analiza socjometryczna sieci blogów Wstęp Analiza socjometryczna jest to dział socjologii zajmujący się oddziaływaniami pomiędzy członkami danej grupy, albo pomiędzy jednostką a zbiorowością. Jest to obraz zachodzących w grupie sympatii i antypatii. Z matematycznego punktu widzenia, ilustracją wyników takiej analizy jest graf (skierowany lub nie, zależnie od charakteru badania) o większej lub mniejszej spoistości. Właśnie z tego powodu warto spojrzeć na sieć blogów, jako na sieć połączeń międzyludzkich. Struktury komunikacyjne Na diagramie 1 przedstawione są podstawowe modele struktur komunikacyjnych 1. Są to układy nieskierowane jest to tylko ilustracja kanałów komunikacyjnych typowych dla grup. Są to najczęściej występujące przykłady komunikacji wewnątrz grup. Struktury komunikacyjne są w stanie pokazać nam jak wygląda rozkład komunikacji w grupach, choć nie możemy poprzez nie zobaczyć charakteru stosunków pomiędzy osobami komunikującymi się. A E B B D D A E Okrąg Łańcuch 1 Piotr Sztompka, Socjologia, Wydawnictow Znak, Kraków 2002, str. 139-141
A B B E D A D E Igrek Koło Diagram 1. Typy struktur komunikacyjnych Analiza socjometryczna W analizie socjometrycznej, badamy charakter stosunków komunikacyjnych pomiędzy osobami badanymi - a więc respondenci są proszeni o dokonanie wyborów pozytywnych lub negatywnych w obrębie grupy. W niektórych badaniach, tak jak w wypadku badania blogów, pozostawia się tylko jedną możliwość o ile łatwo ustalić obiekt sympatii (poprzez link na stronie) o tyle trudno ustalić jak sprawdzić można by charakter antypatii. Dlatego w badaniu tym przyjmujemy tylko wybory pozytywne. Na kolejnych diagramach przedstawione są najczęściej występujące układy socjometryczne opisane przez Jakoba Moreno. A B A B Diada Diagram 2. Triada
Na diagramie 2 przedstawione zostały podstawowe struktury socjometryczne diada, czyli wzajemny wybór pozytywny 2 osób, i triada, czyli wzajemne wybory pozytywne pomiędzy 3 osobami. Oprócz tego, w socjometrii istnieją inne podstawowe figury. Przede wszystkim gwiazda socjometryczna jest to osoba która otrzymała największą liczbę wyborów pozytywnych w badaniu (diagram 3). Diagram 3. Gwiazda socjometryczna Podobną figurą jest idol jest to osoba, która otrzymała dużą ilość wyborów pozytywnych, jednocześnie sama udzielając głosów niewielkiej liczbie osób (tzn charakteryzująca się niską ekspansywnością pozytywną). Jednocześnie jest związana z tą osobą rola szarej eminencji czyli osoby na którą pada wybór idola (patrz diagram 4). Diagram 4. Idol i szara eminencja Oprócz typów połączeń pomiędzy osobami w grupie, należy jeszcze wspomnieć o współczynnikach charakteryzujących każdą osobę. Wskaźniki takie mogą być indywidualne lub grupowe. W danym wypadku interesują nas tylko wskaźniki oparte na pozytywnych wyborach czyli indywidualnie rozpatrując są to pozytywny status socjometryczny i pozytywna ekspansywność.
Pozytywny status socjometryczny jest opisany następującym wzorem: Natomiast pozytywna ekspansywność, wyraża się wzorem: Niestety, wartości wyliczone dla blogów oscylują w granicy 0 przez co stają się dość nieczytelne bierze się to z tej przyczyny, że przy N=150000 dla blogów onetu, nawet przy wysokiej liczbie osób wybierających dany blog, liczba PE jest bardzo mała. Przykładowo gwiazda socjometryczna z blogów onetu, o tytule zycielily został wybrany przez 407 osób, czyli wynik pozytywnego statusu socjometrycznego wynosi dla tego blogu 0,0027. Analogicznie, dla gwiazdy socjometrycznej z gery.pl (blog martus, 91 wskazań, N-1=14999) wskaźnik ten wynosi 0,006, zaś gwiazdy socjometrycznej z joggera.pl (blog siwa 30 wskazań N-1=1499) jest to 0,02 (co jest bardzo wysokim współczynnikiem dla tak dużej grupy). Oto przykład lokalnej gwiazdy socjometrycznej i szarej eminencji: Rsyunek 1. Idol i szara eminencja. Blog _jpc jest tutaj zdecydowanie lokalną gwiazdą socjometryczną, jednak widać jego małą ekspansywność pozytywną. Wyraźnie widać jednak szarą eminencję blog wybrany przez _jpc (na dodatek bez wzajemności).
Na kolejnym rysunku widać opisywaną wcześniej strukturę triadę są to trzy wskazania każdy na każdego : Rysunek 2. Triada Pogrubione zostały wskazania poszczególnych blogów. Widać, że ekspansywność tych blogów jest mała, pomimo wysokiego pozytywnego statusu socjometrycznego (jedynie blog _kalma został wybrany tylko 2 razy, w obrębie triady). Na rysunku 3 widać strukturę typu łańcuch składającą się z szeregu diad.
Rysunek 3. Łańcuch z diad. Do interesujących nas grupowych wskaźników należą wskaźniki ekspansywności grupy, spoistości grupy, oraz integracji grupy. Wskaźnik ekspansywności grupy dany jest wzorem: Wskaźnik spoistości grupy wyraża się przez:
Natomiast wskaźnik integracji grupy oblicza się ze wzoru: Niestety, z braku odpowiednich danych, nie jesteśmy w stanie podać wartości poszczególnych wskaźników. Jedyne co można wysnuć na podstawie histogramów, to że IG jest bardzo niski dla badanych grup. Bibliografia:
1. Piotr Sztompka, Socjologia, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002 2..F. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań 2001 3. Oeconomicus: socjologia, http://www.econom.pl/nauka/socjo5.php3, 20.01.2005