VEOLIA ENERGIA WARSZAWA S.A

VEOLIA ENERGIA WARSZAWA S.A Dyrekcja Inżynierii Dział Badań i Standardów WYTYCZNE WYKONANIA, MONTAŻU, ODBIORU I EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH W PŁASZCZU OSŁONOWYM Uwaga: Projekty rurociągów preizolowanych przeznaczonych do eksploatacji w warszawskim systemie ciepłowniczym (w.s.c.) powinny być wykonywane na podstawie niniejszych wytycznych, z uwzględnieniem zasad i wytycznych projektowania producentów rur i elementów preizolowanych oraz zgodnie z PN-EN 13941 Projektowanie i montaż systemu preizolowanych zespolonych rur do instalacji grzewczych" Wersja 4 (grudzień 2016) Warszawa, grudzień 2016

KARTA ZMIAN Wersja Wprowadzona zmiana Strona Luty 2016 Aktualizacja norm Luty 2016 Aktualizacja zapisów p. 5 Izolowanie połączeń spawanych 6, 7 Luty 2016 Wykreślono wyrażenie załącznik 5 7, 15, 17 Luty 2016 Zmiana numerów załączników 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 24, 23, 29, 32 Luty 2016 Wprowadzono nowy zapis p. 9 Materiały uszczelniające i 9 montażowe Luty 2016 Nowy zapis 19 Luty 2016 Załącznik 1 - Tabela 1.1 - na podstawie nowych zapisów w 36 normie PN-EN 253:2009 + A2:2015-12 Luty 2016 Załącznik 9 wykres 9.1 48 Luty 2016 Nowy Załącznik 19 68 Luty 2016 Załącznik 3 Tabela 3.1 41 Maj 2016 Załącznik 1 Tabela 1.2 37 Maj 2016 Załącznik 1 Tabela 1.3 38 Maj 2016 Załącznik 2 Tabela 2.1 40 Maj 2016 Załącznik 4 Tabela 4.1 42 Maj 2016 Załącznik 6 Tabela 6.1 45 Listopad 2016 Zmiana nazwy Laboratorium Badawczego 7 Listopad 2016 Dopisano producentów 7 Listopad 2016 Zmiana tytułów powołanych opracowań 8, 10 Listopad 2016 Usunięto zapisy 9 Listopad 2016 Wprowadzono zapis 9 Listopad 2016 Lokalizacja armatury odcinającej w węźle 15 Listopad 2016 Wprowadzono zapis 38 Listopad 2016 Usunięto zapisy 38 Listopad 2016 Usunięto zapisy 39 Listopad 2016 Usunięto rysunek 40 Listopad 2016 Wprowadzono rysunek 40 Listopad 2016 Dodano średnicę odpowietrzeń dla rurociągów DN32 100 44 Listopad 2016 Wymagania dot. kołpaków ochronnych 52 wersja 4/ strona 2

SPIS TREŚCI I. PRZEZNACZENIE 5 II. PARAMETRY WODY SIECIOWEJ W W.S.C. 5 III. WYMAGANIA TECHNICZNE 6 1. Rury stalowe 6 2. Płaszcz osłonowy 6 3. Izolacja ze sztywnej pianki poliuretanowej 6 4. Zespół rurowy 6 5. Izolowanie połączeń spawanych 6 6. System sygnalizacyjno-alarmowy BRANDES 7 7. Armatura 8 8. Zespoły kształtek (łuki, trójniki, podpory stałe, zwężki) 9 9. Materiały uszczelniające i montażowe 9 10. Kompensatory 10 IV. DOKUMENTACJA 11 V. WYMAGANIA WYKONAWCZE 12 1. Wykonanie sieci ciepłowniczej preizolowanej 12 2. Podłoże 12 3. Wykop 12 4. Lokalizacja sieci ciepłowniczych 13 5. Przejścia pod jezdniami 14 6. Kompensacja wydłużeń termicznych 14 7. Posadowienie podpór stałych 15 8. Lokalizacja armatury odcinającej 15 9. Odwodnienia rurociągów 15 10. Odpowietrzenia rurociągów 16 11. Odwodnienia komór/ studzienek 16 12. Aparatura kontrolno-pomiarowa 16 13. Odgałęzienia 18 14. Badanie połączeń spawanych 18 15. Ciśnieniowa próba hydrauliczna 19 16. Przejście rurociągu preizolowanego przez ściany 19 17. Wykonanie odgałęzienia preizolowanego od istniejącej sieci kanałowej 19 18. Płukanie i czyszczenie od wewnątrz rurociągów preizolowanych 19 19. Komory 20 VI. TECHNOLOGIA MONTAŻU 21 1. Przygotowanie wykopu 21 2. Przygotowanie rur 21 3. Układanie rur 21 3.1 Spawanie rur stalowych 21 3.2 Montaż innych elementów s.c. preizolowanych 23 3.3 Montaż zespołu złącza 23 4. Stwierdzone usterki 25 5. Zasypywanie sieci 25 6. Wykonanie zasypki 25 7. Montaż systemu sygnalizacyjno alarmowego BRANDES 25 VII. SKŁADOWANIE ELEMENTÓW PREIZOLOWANYCH 26 VIII. TRANSPORT 28 wersja 4/ strona 3

IX. NADZORY I ODBIORY S.C. PREIZOLOWANYCH 29 1. Nadzory 29 2. Odbiory 29 X. ZALECENIA POODBIOROWE W ZAKRESIE EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH 30 1. Uwagi ogólne 30 2. Powykonawczy schemat montażowy 30 3. Ewidencja sieci 30 4. Kontrola sieci 30 5. Połączenie s.c. kanałowej i preizolowanej 31 6. Eksploatacja armatury 31 XI. PROJEKTOWANIE SYSTEMU BRANDES 33 XII. NORMY POWOŁANE 34 Załącznik 1 Wymagania dla przewodowych rur stalowych na podstawie Zarządzenia nr 1/2012 z dnia 20 lutego 2012 roku w sprawie rur przewodowych przeznaczonych do stosowania w warszawskim systemie ciepłowniczym (w.s.c.) 37 Załącznik 2 Wymiary płaszcza osłonowego 40 Załącznik 3 Wymagania i metody badań izolacji z pianki poliuretanowej 42 Załącznik 4 Wymagania i metody badań preizolowanego zespołu rurowego 43 Załącznik 5 Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach DN 800, możliwości systemu sygnalizacyjno-alarmowego firmy BRANDES 44 Załącznik 6 Średnice odwodnień i odpowietrzeń w zależności od DN rurociągu 46 Załącznik 7 Rodzaje osiowych kompensatorów mieszkowych stosowanych w w.s.c. 47 Załącznik 8 Dodatkowe wymagania przy projektowaniu s.c. opracowane przez Dział Technologii Veolia Energia Warszawa S.A. 48 Załącznik 9 Przykładowy przekrój oraz zalecane wymiary wykopów 49 Załącznik 10 Treść Porozumienia branżowego zawartego w dniu 01. 07. 2003 roku pomiędzy SPEC i STOEN 50 Załącznik 11 Kołpak ochronny (kapturek ochronny) 52 Załącznik 12 Schematy rozwiązań typowych przy przejściach rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku 53 Załącznik 13 Próba szczelności złącza 54 Załącznik 14 Montaż systemu sygnalizacyjno-alarmowego 55 Załącznik 15 Protokół pomiarowy systemu nadzoru BRANDES 59 Załącznik 16 Karta odczytów pętli pomiarowej BRANDES 60 Załącznik 17 Zasada prowadzenia nadzoru i lokalizacji awarii 61 Załącznik 18 Projektowanie systemu BRANDES 63 Załącznik 19 Komory 69 wersja 4/ strona 4

I. PRZEZNACZENIE Wytyczne dotyczą rur i elementów preizolowanych z rurą przewodową ze stali niskowęglowej niestopowej, w płaszczu osłonowym z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE), przeznaczonych do budowy podziemnych wodnych rurociągów ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie. II. PARAMETRY WODY SIECIOWEJ W W.S.C. 1. Robocze parametry wody sieciowej w węzłach cieplnych i rurociągach wysokoparametrowych w.s.c. wynoszą: ciśnienie p r w = 1,6 MPa temperatura zasilanie t r w z = 119 C temperatura powrót t r w p = 59 C 2. Z uwagi na możliwość przekroczenia roboczej temperatury wody sieciowej w rurociągach zasilających średniodobowo o 5 C, armaturę i urządzenia w węzłach cieplnych i w rurociągach ciepłowniczych wysokoparametrowych pod względem wytrzymałościowym należy dobierać/ projektować dla temperatury t r w z max = 124 C przy ciśnieniu 1,6 MPa. Warunki na obydwa parametry muszą być spełnione równocześnie. 3. Nie dopuszcza się do stosowania w sieci ciepłowniczej i w węzłach cieplnych po stronie sieciowej armatury i urządzeń z korpusem z żeliwa szarego. 4. Maksymalne robocze parametry wody w rurociągach niskoparametrowych wynoszą: ciśnienie p r n = 1,0 MPa temperatura zasilanie t r n z = 90 C temperatura powrót t r n p = 70 C 5. Pod względem wytrzymałościowym rurociągi niskoparametrowe i stosowane w nich urządzenia należy dobierać/ projektować dla temperatury t r n z = 90 C przy ciśnieniu 1,0 MPa. Warunki na obydwa parametry muszą być spełnione równocześnie. wersja 4/ strona 5

III. WYMAGANIA TECHNICZNE 1. Rury stalowe odcinek rury stalowej (o długości 6, 8, 12, 16 m) stosowany do prefabrykacji nie może zawierać połączeń (obwodowych): spawanych, gwintowanych, kołnierzowych i innych, stan powierzchni rur przed zaizolowaniem powinien odpowiadać wymaganiom PN-EN 253 p. 4.2.4 oraz stopniom czystości A, B lub C wg PN-EN ISO 8501-1, grubości ścianek oraz wymagania dotyczące wykonania stalowych rur przewodowych przeznaczonych do stosowania w w.s.c. przedstawiono w załączniku 1, 2. Płaszcz osłonowy materiałem podstawowym, z którego wykonywany jest płaszcz osłonowy, ma być polietylen, spełniający wymagania podane w PN-EN 253 p. 4.3.1, właściwości i metody badań płaszcza osłonowego zgodne z wymaganiami PN-EN 253 p. 4.3.2, nominalne średnice zewnętrzne i minimalne grubości ścianek płaszcza osłonowego określone są w PN-EN 253 p. 4.3.2.2 tabela 5, nominalne średnice zewnętrzne i minimalne grubości ścianek płaszcza osłonowego w zależności od średnicy nominalnej i średnicy zewnętrznej rury przewodowej przedstawiono w załączniku 2. 3. Izolacja ze sztywnej pianki poliuretanowej izolację stanowi sztywna pianka poliuretanowa (PUR), spełniająca wymagania PN-EN 253 p. 4.4, o właściwościach określonych w załączniku 3, środek porotwórczy, pozwalający na zachowanie przyjętych metod przetwarzania systemów poliuretanowych, powinien być substancją czystą ekologicznie, mającą zerowe oddziaływanie na warstwę ozonową (posiadający zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej: ODP= 0), grubość izolacji na rurociągu powrotnym ma być taka sama, jak na rurociągu zasilającym. 4. Zespół rurowy spełniający wymagania PN-EN 253 p. 4.5, zgodnie z załącznikiem 4. 5. Izolowanie połączeń spawanych Złącze (kompletna konstrukcja połączenia pomiędzy sąsiednimi odcinkami rur oraz kształtkami preizolowanymi) ma spełniać wymagania normy PN-EN 489. Wszystkie mufy mają posiadać świadectwo badania obciążenia od gruntu w skrzyni z piaskiem wykonanego w akredytowanym laboratorium badawczym na co najmniej trzech próbkach (świadectwo badania typu). Złącza zgrzewane elektrycznie mają dodatkowo posiadać świadectwo badania odporności na pękanie wg ISO 16770. Do zabezpieczania izolacji na połączeniach spawanych dla rurociągów DN32 DN400 należy stosować mufy termokurczliwe z polietylenu wysokiej gęstości HDPE sieciowane radiacyjnie na całej długości (za wyjątkiem miejsc umożliwiających wgrzewanie korków, jeśli występują), z klejem i mastyką uszczelniającą lub jednolitą masą adhezyjno uszczelniającą. wersja 4/ strona 6

Osłonę izolacji na połączeniach spawanych dla nominalnych średnic rur przewodowych DN 450 mają stanowić mufy zgrzewane elektrycznie. Mufy zgrzewane elektrycznie mają ponadto posiadać świadectwa z badań, wykonanych zgodnie z PN-EN 253: p. 4.3.1.1 surowca zastosowanego do ich produkcji, p. 4.3.1.2 wskaźnika szybkości płynięcia materiału. Zabezpieczeniem otworów montażowych w mufach mają być stożkowe korki wtapiane wykonane z PEHD. Z uwagi na jakość wyrobów/ pianki PUR w złączu nie dopuszcza się do stosowania muf: składanych metalowych, nasuwkowych sieciowanych w inny sposób, niż radiacyjnie, nasuwkowych termokurczliwych niesieciowanych zgrzewanych elektrycznie, bez względu na średnicę - z jednym otworem montażowym. Stosowane rozwiązania powinny posiadać rekomendację przedsiębiorstw ciepłowniczych zrzeszonych w Grupie Veolia oraz referencje po co najmniej jednym roku eksploatacji. Rekomendowane przez akredytowane Laboratorium Badawcze HTC Veolia Energia Warszawa S.A. oraz Grupę Veolia mufy: zgrzewane elektrycznie otwarte: Brugg, Mittel, Kamitech, Isoplus, Logstor, sieciowane radiacyjnie z klejem i mastyką uszczelniającą lub jednolitą masą adhezyjno uszczelniającą na końcach: Radpol, CEGA, LOGSTOR, CONTROL TEST, ISOPLUS Izolowanie połączeń spawanych musi odbywać się poprzez mechaniczne wtryśnięcie pianki PUR w obszar pomiędzy mufą i stalową rurą przewodową. W uzasadnionych przypadkach, na zasadzie odstępstwa (załącznik 5), do izolowania połączeń spawanych, dopuszcza się: półcylindryczne otuliny ze sztywnej pianki PUR, posiadające świadectwo z badań wykonanych w Laboratorium Badawczym HTC Veolia Energia Warszawa S.A. W przypadku izolowania połączeń spawanych otulinami półcylindrycznymi należy mieć na uwadze fakt kompleksowego pogorszenia, z powodu przerwania ciągłości izolacji, wytrzymałości na ścinanie. Przy dużej ilości załamań i odgałęzień pogorszenie to może spowodować, że rurociąg preizolowany, który jest z założenia konstrukcją zespoloną, stanie się konstrukcją ślizgową, ręczne izolowanie połączeń spawanych na rurociągach do DN300. Pianka ma być dostarczana w zestawach porcjowanych, z określoną nazwą dostawcy, instrukcją przechowywania i użycia oraz określonym terminem trwałości. Pianka musi posiadać świadectwo z badań wykonanych w Laboratorium Badawczym HTC Veolia Energia Warszawa S.A. 6. System sygnalizacyjno-alarmowy BRANDES Stosowany w w.s.c. system sygnalizacyjno alarmowy został oparty na założeniach opracowanych przez niemiecką firmę BRANDES. Działa on na zasadzie pomiaru rezystancji pętli pomiarowej. W piance poliuretanowej rur i elementów preizolowanych umieszczone są przewody: czujnikowy (BS-FA) niklowo-chromowy o średnicy 0,5 mm i stałej oporności 5,7Ω/m, w czerwonej izolacji teflonowej z perforacją, co 15 mm, powrotny (BS-RA) miedziany o średnicy 0,8 mm i stałej oporności 0,036Ω/m, w zielonej izolacji teflonowej. Liczba i rozmieszczenie par przewodów zależą od średnicy nominalnej rurociągu (elementu) preizolowanego: DN 400 1 para przewodów sygnalizacyjno alarmowych, w rozstawie za dziesięć druga, 500 DN 700 2 pary przewodów sygnalizacyjno alarmowych, w rozstawie na obwodzie, co 180, wersja 4/ strona 7

800 DN 1000 3 pary przewodów sygnalizacyjno alarmowych, DN > 1000 4 pary przewodów sygnalizacyjno alarmowych. Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach preizolowanych 800 DN 1000 oraz DN>1000 przedstawiono w załączniku 6 załączniku 5. Możliwości systemu BRANDES pokazano w załączniku 6 załączniku 5. Przewody tworzą pętlę pomiarową o maksymalnej długości 1000 m (długość przewodu czujnikowego), nadzorującą tym samym odcinek rury o długości 1000 m (załącznik 6) (załącznik 5). Zalecanym jest, aby na zakończeniach pętli pomiarowych umieszczane były jednostki, które pozwalają na ciągłą kontrolę i automatyczną lokalizację uszkodzeń. Elementy systemu nadzoru mają spełniać wymagania normy PN-EN 14419. 7. Armatura 7.1. Wymagania szczegółowe dot. armatury przemysłowej stosowanej w rurociągach w.s.c: z końcówkami do spawania wykonanymi ze stali niestopowych niskowęglowych, o średnicach i grubościach ścianek podanych w załączniku 1, szczegółowe wymagania dot. armatury zawarte są w opracowaniach umieszczonych na stronie internetowej Veolia Energia Warszawa S.A.: Wymagania techniczne dla armatury zaporowej/ regulującej stosowanej w wysokoparametrowych rurociągach wodnych Wymagania techniczne dla przepustnic odcinających (zaporowych) Wymagania techniczne dla przepustnic zaporowo-regulujących przeznaczonych do montażu w wysokoparametrowych rurociągach wodnych warszawskiego systemu ciepłowniczego w.s.c. Wymagania techniczne dla kurków kulowych wysokoparametrowych Wymagania techniczne oraz specyfikacja techniczna dla kurków kulowych zaporowych DN 500 przeznaczonych do montażu w wysokoparametrowych rurociągach wodnych warszawskiego systemu ciepłowniczego w.s.c. 7.2. W rurociągach: DN 600 zalecane jest stosowanie przepustnic zaporowych: z wielowarstwową uszczelką lamelową, z siedliskiem, obrzeżem dysku i trzpieniem napędowym wykonanym ze stali odpornej na korozję, odpornych na różnicę ciśnień przy zamykaniu i otwieraniu p = 1,6 MPa, z możliwością dławienia przepływu oraz zasilania z obu stron. 200 DN 500 zalecane jest stosowanie kurków kulowych lub przepustnic zaporowych z uszczelką lamelową, DN 150 zalecane jest stosowanie kurków kulowych: element odcinający (kula) oraz trzpień napędowy wykonane z materiałów odpornych na korozję, elementy wpływające na szczelność kurków (pierścienie dociskowe i podtrzymujące uszczelkę) wykonane z materiałów odpornych na korozję, 7.3. Armatura odcinająca DN 125 ma być wyposażona w napęd ręczny z przekładnią mechaniczną, 7.4. W rurociągach preizolowanych: DN 200 należy stosować armaturę odcinającą niepreizolowaną, DN < 200 należy stosować armaturę odcinającą preizolowaną 7.5. Armatura preizolowana ma być wykonana zgodnie z PN-EN 488. 7.6. Armatura odcinająca w odwodnieniach i odpowietrzeniach: średnice odwodnień i odpowietrzeń (wraz z zalecanymi grubościami rur) w zależności od średnicy rurociągu głównego podano w załączniku 7 załączniku 6, wersja 4/ strona 8

korpus armatury odcinającej poza preizolacją montowanej w studzienkach ma być wykonany ze stali odpornej na korozję, zabrania się stosowania odwodnień tzw. górnych, nie należy stosować tzw. paneli odcinająco odpowietrzających (zblokowanej w jednym elemencie preizolowanym armatury odcinającej i odpowietrzenia). 7.7. Osłonę paneli z armaturą odcinającą, paneli odwadniających oraz odpowietrzających powinny stanowić elementy HDPE z tzw. wyciąganą szyjką Elementy HDPE z tzw. wyciąganą szyjką 8. Zespoły kształtek (łuki, trójniki, podpory stałe, zwężki) wymagania i badania zgodnie z PN-EN 448, zaleca się, aby osłonę trójników stanowiły elementy HDPE z tzw. wyciąganą szyjką, przewodowa rura stalowa w gatunku określonym w załączniku 1, grubość ścianki stalowej kształtki (trójnika, łuku, zwężki) w żadnym miejscu nie może być mniejsza od minimalnej grubości ścianki prostej stalowej rury przewodowej łuki stalowe minimalne grubości ścianek określono w załączniku 1, wykonanie łuków stalowych wg załącznika 1, trójniki stalowe minimalne grubości ścianek odgałęzienia głównego określono w załączniku 1. kontrola spoin części stalowych przed zaizolowaniem: wzrokowa ocena powierzchni 100 % spoin, dla rur przewodowych DN 350 badanie szczelności 100% spoin, kontrola radiograficzna lub ultradźwiękowa spoin czołowych: 5% dla rur przewodowych DN 125 10% dla rur przewodowych DN 350 100% dla rur przewodowych DN 400 Spoiny powinny odpowiadać poziomowi jakości B według PN-EN ISO 5817. 9. Materiały uszczelniające i montażowe wg specyfikacji producentów rur preizolowanych oraz inne, dopuszczone przez Veolia Energia Warszawa S.A., na przykład: uszczelnienia gazoszczelne do przejść przez ściany WGC produkcji INTEGRA, manszety EPDM produkcji INTEGRA, PSI płozy produkcji INTEGRA, FRANKEN PLASTIK (system RACI), PSI, EUROSPACER 5, uszczelki końcowe termokurczliwe produkcji INTEGRA, ENERGOFIT, RADPOL, CANUSA, CEGA, Berry Plastics, Taśmy i opaski termokurczliwe powinny posiadać świadectwo z badań obciążenia od gruntu wg PN-EN 489. wersja 4/ strona 9

10. Kompensatory 10.1. Kompensatory niepreizolowane przeznaczone do montażu w komorach ciepłowniczych (załącznik 8) (załącznik 7) kompensatory mają być wykonane zgodnie z PN-EN 14917. mieszki kompensatorów wielowarstwowe, wykonane ze stali austenitycznych X6CrNiTi18-10 (materiał 1.4541) lub X6CrNiMoTi17-12-2 (materiał 1.4571) wg PN-EN 10088, osłona wewnętrzna mieszka powinna być wykonana z takiego materiału, jak mieszek, osłona zewnętrzna mieszka ma być wykonana ze stali niestopowej niskowęglowej, z określonym naciągiem wstępnym, z końcówkami do spawania wykonanymi ze stali niestopowych niskowęglowych, o średnicach i grubościach ścianek podanych w załączniku 1, wytrzymałość zmęczeniowa mieszka kompensatora: min. 1000 pełnych cykli pracy (nie dotyczy kompensatorów jednorazowych), szczegółowe wymagania dot. kompensatorów zawarte są w opracowaniu umieszczonym na stronie internetowej SPEC S.A. Veolia Energia Warszawa S.A. Wymagania techniczne dla osiowych kompensatorów mieszkowych przeznaczonych do montażu w rurociągach warszawskiego systemu ciepłowniczego (w.s.c.) 10.2. Kompensatory preizolowane (załącznik 8) (załącznik 7) Kompensator preizolowany powinien być wykonany wg dokumentacji konstrukcyjnej producenta rur preizolowanych. Mieszek kompensatora powinien posiadać zabezpieczenie przed nadmiernym rozciągnięciem przekraczającym maksymalną zdolność kompensacyjną. 10.3. Kompensatory jednorazowe Kompensator jednorazowy nie preizolowany powinien być wykonany zgodnie z wymogami normy PN-EN 13941. Konstrukcja kompensatora jednorazowego powinna po jego zaspawaniu pozwolić na przeniesienie naprężeń ściskających i rozciągających o wartościach identycznych jak dla prostych odcinkach rur prostych. wersja 4/ strona 10

IV. DOKUMENTACJA 1. Na wykonawstwo sieci ciepłowniczej preizolowanej wymagane jest opracowanie dokumentacji technicznej uzgodnionej w Veolia Energia Warszawa S.A., 2. Dokumentacja powinna być opracowana na podstawie wytycznych (instrukcji) projektowych producenta systemu i uwzględniać wytyczne eksploatacyjne oraz projektowe Veolia Energia Warszawa S.A. Projekt s.c. ma uwzględniać wymagania norm PN-EN 13941 oraz PN-EN 13480-3. W przypadku projektów należących do klasy A (rurociągi o małych lub średnich średnicach DN<400) oraz małych naprężeniach osiowych, rurociągi o małym ryzyku okaleczenia ludzi lub spowodowania szkód w środowisku, rurociągi o małym ryzyku strat ekonomicznych) oraz do klasy B (duże naprężenia osiowe, rurociągi o małych lub średnich średnicach) projektowanie, obliczenia i budowę rurociągu można przeprowadzić na podstawie dokumentacji ogólnej, pod warunkiem, że jest ona zgodna z wymaganiami normy PN-EN 13941 i spełnione są wszystkie wymagania wynikające z warunków lokalnych (ciśnienie, temperatura, wpływ ruchu drogowego itd.). 3. Dokumentacja sieci ciepłowniczej powinna zawierać szczegółowe rozwiązania, jak: opis przyjętej metody kompensacji wydłużeń termicznych, obliczenia wymiarów stref kompensacyjnych oraz kontrolę długości ramion kompensacyjnych, w przypadku stosowania kompensatorów osiowych, ich rozstaw z podaniem typu, zdolności kompensacyjnej, oraz obliczonych wydłużeń dla przyjętych parametrów pracy, w przypadku stosowania kompensatorów jednorazowych ich rozstaw, wartość naciągu wstępnego oraz wyliczoną temperaturę zamknięcia/ zaspawania. sposób odwadniania i odpowietrzania rurociągu, sposób odwodnienia studzienki uzgodniony z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej Veolia Energia Warszawa S.A. wymiary betonowych bloków podpór stałych, schemat systemu sygnalizacyjno alarmowego BRANDES, 4. Przy projektowaniu s.c. należy uwzględniać uwagi przedstawione w załączniku 9 załączniku 8. wersja 4/ strona 11

V. WYMAGANIA WYKONAWCZE 1. Wykonanie sieci ciepłowniczej preizolowanej tylko na podstawie dokumentacji uzgodnionej w Veolia Energia Warszawa i legalnych zmian. 2. Podłoże przy budowie s.c. preizolowanej należy stosować podłoże o grubości 10 15 cm (w zależności od średnicy rurociągów), z podsypki piaskowej o zalecanej granulacji 0, 2 1 mm, z występującymi frakcjami grubszymi o granulacji 1 1,8 mm do 15%, dopuszczone jest stosowanie piasku o granulacji do 2 mm, z dopuszczalną zawartością do 10% ziaren o grubości powyżej 4 mm, podsypka piaskowa nie może zawierać gliny, kamieni i ziaren z ostrymi krawędziami, które mogłyby uszkodzić rurociąg lub złącza na połączeniach spawanych, skład materiału powinien pozwolić na uzyskanie współczynników tarcia wymaganych w projekcie technicznym przy uwzględnieniu starannie wykonanego zagęszczenia, w przypadku gruntów nieprzepuszczalnych lub okresowego występowania wód gruntowych powyżej poziomu rur preizolowanych pod podsypką właściwą należy wykonać warstwę przepuszczalną drenażową o grubości ok. 10 cm, ze żwiru o zróżnicowanej grubszej granulacji. 3. Wykop przykładowy przekrój i zalecane minimalne wymiary wykopów przedstawiono w załączniku 10 załączniku 9, głębokość układania minimalne przykrycie gruntem rurociągu preizolowanego powinno wynosić 40 70 cm, w zależności od średnicy rurociągów, zaleceń producenta, metody układania i trasy przebiegu, w miejscach wypłyceń, tam gdzie nie da się zapewnić min. 40 cm zasypki i narażonych na duże obciążenia należy zastosować żelbetową płytę odciążającą, ułożoną ponad rurociągiem. W przypadku występowania naziomu nad rurociągiem mniejszego niż 40 cm należy wykonać obliczenia stabilności pionowej rurociągu dla maksymalnej temperatury pracy zgodnie z wytycznymi normy PN-EN 13941, maksymalna wysokość naziomu nie powinna być większa niż 6 m (przykrycie ponad 2,0 m wymaga uzyskania odstępstwa Veolia Energia Warszawa S.A.). Dodatkowo dla rurociągów o średnicach nominalnych większych niż DN400 przy występowaniu ciężkiego ruchu kołowego oraz przykryciach rurociągów większych niż 2,5 m zalecane jest wykonanie obliczeń sprawdzających zgodnie z wytycznymi normy PN-EN 13941 pod kątem ryzyka owalizacji przekroju rurociągu (maksymalnie dopuszczalna owalizacja średnicy 6%), szerokość w poziomie dna wykopu powinna być o min. 35 cm większa, niż suma średnic zewnętrznych układanych rur preizolowanych z niezbędnymi poszerzeniami w miejscach spawania. Zaleca się zachowanie 15 20 cm odstępu między rurociągiem zasilającym i powrotnym, głębokość wykopu powinna być max 10 15 cm większa, niż przewidywany poziom dolnej powierzchni rur preizolowanych (w zależności od średnicy rurociągu), a w przypadku okresowego występowania wód gruntowych lub układania sieci w gruntach wersja 4/ strona 12

nieprzepuszczalnych głębokość wykopu powinna być powiększona o 10 cm dla ułożenia warstwy drenażowej. Rurociągi preizolowane zaleca się układać powyżej maksymalnego poziomu wód gruntowych. Tam, gdzie rurociągi poddane są stałemu zewnętrznemu działaniu wody, należy zapobiec przepuszczaniu wody na połączeniach, przez wybór osłony z podwójnym uszczelnieniem (dwie metody uszczelnienia połączenia, które funkcjonują niezależnie od siebie i są wykonywane osobno) oraz poszerzony zakres kontroli na etapie montażu. Przy głębokości wykopu większej niż 1 m przy gruntach niespoistych zaleca się wykonanie wykopów z wymaganym pochyleniem lub oszalowaniem skarpy bocznej. 4. Lokalizacja sieci ciepłowniczych 4.1. Przebieg trasy sieci ciepłowniczej musi być zgodny z obowiązującymi przepisami projektowania uzbrojenia podziemnego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na przepisy ochronne zieleni. Projektowanie i realizacja obiektów oraz drzew i zieleni obok trasy sieci ciepłowniczej nie może utrudniać wykonywania remontów, konserwacji i usuwania awarii sieci ciepłowniczej. 4.2. Należy dążyć do lokalizacji sieci ciepłowniczych poza jezdniami z wyjątkiem przejść poprzecznych. 4.3. Sieć ciepłowniczą należy prowadzić w odległościach od zabudowy umożliwiających dokonywania remontów i wymiany sieci ciepłowniczej. Zabudowa A Preizolowana s.c. Pas eksploatacyjny o szerokości uzależnionej od DN s.c. A szerokość pasa od bocznej krawędzi rury osłonowej do zabudowy Dla rurociągów o średnicy: DN200 A = min. 2,0 m DN250 DN500 A = min. 3,0 m DN600 A = min. 5,0 m 4.4. Fundamenty budynków muszą być tak zagłębione, aby w przypadku awarii: zapewniały bezpieczeństwo konstrukcji budynku przy szerokoprzestrzennym wykopie, zabezpieczały budynek przed podmywaniem. 4.5. W podanych w p. 4.3. pasach można umieszczać uzbrojenie podziemne (prowadzone równolegle do trasy sieci ciepłowniczej) w minimalnych odległościach 1 od boku rury osłonowej: kanalizacja telefoniczna i kable telefoniczne 1,0 m, kable energetyczne 1,0 m, wodociąg 1,5 m, kanalizacja 1,5 m, gazociąg 1,0 m, oraz lokalizować ciągi uliczne, które stanowić będą jednocześnie drogi eksploatacyjne dla s.c. 4.6. W podanych w p. 4.3. pasach można umieszczać nasadzenia (drzewa, krzewy) w odległości od boku rury osłonowej, L = min 2 m. 1 odległości powyższe muszą być przeanalizowane i ewentualnie zweryfikowane przy projektowaniu sieci ze wstępnym naprężeniem termicznym. Istnieje możliwość w uzasadnionych przypadkach i po uzgodnieniu z właścicielami innych sieci zmniejszenia minimalnych odległości wskazanych powyżej, przez zastosowanie dodatkowej osłony wokół rurociągu ciepłowniczego, względnie wokół elementów obcych sieci. wersja 4/ strona 13

4.7. Kolizje poprzeczne dopuszcza się prowadzenie s.c. preizolowanej zarówno nad, jak i pod urządzeniami infrastruktury podziemnej, szczegółowe rozwiązania powinien zawierać projekt techniczny w oparciu o indywidualne uzgodnienia z przedsiębiorstwami branżowymi, szczegółowe rozwiązanie dotyczące kolizji między s.c. preizolowaną i kablami energetycznymi zawarte jest w załączniku 11 załączniku 10. 4.8. Sieci ciepłownicze powyżej DN100 należy prowadzić ze spadkami umożliwiającymi odwodnienie rurociągów. Minimalny spadek sieci nie powinien być mniejszy niż 3. Mniejszy spadek można dopuścić w przypadkach uzasadnionych. 4.9. Przy prowadzeniu przewodów jeden obok drugiego, przewód zasilający powinien znajdować się z prawej strony (patrząc w kierunku przepływu wody w przewodzie zasilającym). Warunek ten nie dotyczy odcinków o zmiennym kierunku zasilania. 4.10. W przypadku prowadzenia przewodów jeden nad drugim, przewód zasilający należy umieścić u góry. 5. Przejścia pod jezdniami szczegółowe rozwiązanie powinno być zawarte w dokumentacji, w miejscach małego natężenia ruchu (jezdnie lokalne, parkingi osiedlowe) w zależności od głębokości posadowienia dopuszcza się zastosowanie nad rurociągiem preizolowanym płyt odciążających, w przypadku przejść pod jezdniami metodą wykopu otwartego zaleca się prowadzenie rurociągów preizolowanych w rurach ochronnych z tworzyw sztucznych (np. z żywic poliestrowych wzmocnionych włóknem szklanym, polipropylenu czy polietylenu) o podwyższonej wytrzymałości (odpowiedniej tzw. sztywności obwodowej SN), w przypadku przechodzenia pod jezdnią metodą przecisku należy stosować grubościenne stalowe rury ochronne. Ochronna rura stalowa musi być zabezpieczona antykorozyjnie, w przypadku przejść pod torami tramwajowymi zaleca się stosowanie rur ochronnych z tworzyw sztucznych o podwyższonej wytrzymałości, w szczególnych przypadkach rury ochronne należy zabetonować (szczegółowe rozwiązanie powinno być zawarte w dokumentacji), przy układaniu rurociągów preizolowanych w rurach ochronnych należy stosować płozy dystansowe (na przykład INTEGRA, RACI EUROSPACER). Rodzaj zastosowanych płóz jest zależny od średnicy zewnętrznej rury osłonowej i ciężaru rury preizolowanej po wypełnieniu wodą, średnicy wewnętrznej rury ochronnej oraz zakładanej odległości między płozami. Wytrzymałość płóz (maksymalne statyczne obciążenie obwodu na pierścień) podane jest w katalogach producentów płóz dystansowych, przy przesuwaniu rur o znacznym ciężarze (DN 200) i przy długich odcinkach rury ochronnej (L 12 m) zalecane jest stosowanie płóz prowadzących, w przypadku przepustów o znacznej długości kółek do płóz, w przypadku przejść pod torami kolejowymi i bocznicami należy przeprowadzić indywidualne uzgodnienia, 6. Kompensacja wydłużeń termicznych zaleca się stosować kompensację naturalną wykorzystując załamania w przebiegu rurociągu, w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się inne metody kompensacji (wykorzystując niepreizolowane osiowe kompensatory mieszkowe montowane w komorach wersja 4/ strona 14

ciepłowniczych, kompensatory mieszkowe preizolowane, kompensatory jednorazowe załącznik 8 załącznik 7) oraz podgrzew wstępny, 7. Posadowienie podpór stałych w blokach betonowych, o wymiarach zgodnych z dokumentacją. Rozmieszczenie podpór stałych musi być zgodne z zasadami obliczania długości odcinków kompensowanych. Klasę betonu oraz grubość stalowych prętów określa projektant sieci. 8. Lokalizacja armatury odcinającej armaturę odcinającą zaleca się lokalizować poza obrębem jezdni, parkingów, zakładów przemysłowych, obiektów prywatnych, w przypadku przyłączy do budynków zaleca się: stosowanie indywidualnego odcięcia dla każdego odbiorcy, dla czterech budynków tego samego odbiorcy, o łącznym zapotrzebowaniu poniżej 1 MW, możliwe jest zastosowanie jednego wspólnego odcięcia, niepreizolowaną armaturę odcinającą DN 200 należy umieszczać wyłącznie w komorach. Armaturę po zamontowaniu w rurociągu należy zaizolować, armaturę odcinającą preizolowaną DN < 200 należy umieszczać w studzienkach żelbetowych z włazem. Inne rozwiązania, w przypadku braku miejsca na lokalizację studzienki, wymagają zgody na zasadzie odstępstwa (załącznik 5), preizolowaną armaturę odcinającą DN125 i DN150 należy umieszczać w studzienkach z kręgów żelbetowych φ1400 mm, posadowionych na fundamencie betonowym (lub z bloczków betonowych), w układzie ścian równoległym do ułożenia rur preizolowanych. Dla możliwości obsługi z zewnątrz za pomocą przenośnej przekładni mechanicznej armatura ma być umieszczona w świetle włazu studzienki. Możliwość zakładania przekładni przenośnych musi przewidywać projekt techniczny studzienki, preizolowaną armaturę odcinającą DN 100 należy umieszczać w studzienkach z kręgów żelbetowych φ800 mm, posadowionych na fundamencie betonowym (lub z bloczków betonowych), w układzie ścian równoległym do ułożenia rur preizolowanych. Armatura ma być umieszczona w świetle włazu studzienki dla możliwości obsługi z zewnątrz za pomocą klucza (dźwigni), trzpień armatury odcinającej zlokalizowanej w studzience powinien być zabezpieczony kołpakiem ochronnym (załącznik 12) (załącznik 11), lokalizację niepreizolowanej armatury odcinającej na końcu odcinka s.c. w węźle należy uzgadniać z projektantem węzła. Zalecana minimalna odległość armatury od ściany węzła wynosi: 40 cm armatura DN32, DN40, 50 cm armatura DN50 DN100, 70 cm armatura DN125. Zalecane przyłącza armatury: spawane od strony rurociągów preizolowanych, kołnierzowe od strony węzła. 9. Odwodnienia rurociągów odwodnienie należy wykonać w najniższym punkcie rurociągu preizolowanego, dla rurociągów preizolowanych do DN100 odwodnienia należy stosować tylko przy długich (powyżej 200 m) odcinkach sieci i dużych (powyżej 5%) spadkach, wersja 4/ strona 15

sposób odwodnienia rurociągu powinien być określony w dokumentacji uzgodnionej z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej Veolia Energia Warszawa S.A., w przypadku przebiegu rurociągu preizolowanego po starej trasie zaleca się pozostawienie komory w miejscach przewidywanego odwodnienia rurociągów, w rurociągach preizolowanych w.s.c. należy stosować tylko odwodnienia dolne, preizolowane panele odwadniające (z armaturą odcinającą poza preizolacją) mają być montowane w komorach lub studzienkach, 10. Odpowietrzenia rurociągów stosowane w najwyższym punkcie sieci ciepłowniczej, dla rurociągów preizolowanych do DN100 odpowietrzenia należy stosować tylko przy długich (powyżej 200 m) odcinkach sieci i dużych spadkach (powyżej 5%), sposób odpowietrzenia rurociągu powinien być określony w dokumentacji uzgodnionej z Veolia Energia Warszawa S.A., zaleca się umieszczanie odpowietrzeń przyłączy w węzłach cieplnych, wylot odpowietrzenia winien być skierowany do dołu (szczegółowe rozwiązanie powinno być uzgodnione z Veolia Energia Warszawa S.A.), dopuszczone jest zastosowanie odpowietrzników automatycznych, przystosowanych do pracy w rurociągach wysokoparametrowych, w przypadku montażu paneli odpowietrzających w studzienkach (z armaturą odcinającą poza preizolacją) mają być spełnione następujące wymagania: studzienki z kręgów żelbetowych o średnicy φ800 mm, posadowione na fundamencie betonowym (lub z bloczków betonowych), w układzie ścian równoległym do ułożenia rur preizolowanych, armatura z korpusem ze stali odpornej na korozję w świetle włazu dla możliwości obsługi kluczem z zewnątrz, armatura odcinająca w odpowietrzeniu zlokalizowana w studzience powinna być zabezpieczona kołpakiem ochronnym (załącznik 12) (załącznik 11). 11. Odwodnienia komór/ studzienek sposób odwodnienia komory/ studzienki powinien być określony w dokumentacji i uzgodniony z Veolia Energia Warszawa S.A.. 12. Aparatura kontrolno-pomiarowa 12.1. Termometry na przewodach zasilających magistralnych (DN 400) montować w odstępach, co 1 km (dokładny rozstaw należy uzgodnić z Veolia Energia Warszawa S.A), na przewodach powrotnych: na wszystkich odgałęzieniach DN 200 (w prefabrykowanych komorach), na przyłączach do zakładów przemysłowych, na przyłączach do budynków prywatnych DN>100 tuleje termometrów na rurociągach DN>150 muszą być wykonane wg typowej dokumentacji CEWOK, dla rurociągów DN<150 należy stosować elementy preizolowane z wbudowanym termometrem opaskowym, w studzienkach Φ1400 mm, tuleje należy montować w wydzielonych studzienkach lub w komorach wspólnych z armaturą, wersja 4/ strona 16

miejsce montażu tulei musi zapewniać szczelność (hermetyczność) układu sieci preizolowanej 2. 2 nie należy wykonywać przerwania ciągu rurociągów preizolowanych wyłącznie pod potrzeby montażu termometrów; tam gdzie zachodzi konieczność pomiaru temperatury zaleca się zastosowanie rozwiązań niewymagających rozcinania preizolacji np. zamówienie elementu zaworu preizolowanego z wbudowanym opaskowym czujnikiem elektronicznym i kablami (do podłączenia zewnętrznego urządzenia odczytującego) wyprowadzonymi do obudowy zaworu. wersja 4/ strona 17

12.2. Manometry na przewodach zasilających i powrotnych magistrali ciepłowniczych (DN 400) w odstępach, co 1 km (do uzgodnienia w Veolia Energia Warszawa S.A. ) oraz z każdej strony armatury odcinającej, na odgałęzieniach zasilających i powrotnych DN 150 za armaturą odcinającą, rurki manometryczne muszą być wykonane i instalowane wg wytycznych eksploatacyjnych Veolia Energia Warszawa S.A., rurki manometryczne należy montować w wydzielonych studzienkach lub komorach wspólnie z armaturą (miejsce montażu musi zapewniać szczelność układu sieci preizolowanej). 13. Odgałęzienia wykonywane z preizolowanych trójników wznośnych (prostopadłych i równoległych) z odejściem do góry, średnica nominalna odgałęzienia nie może być mniejsza niż DN32, stosunek średnicy odgałęzienia do średnicy rurociągu głównego powinien być zgodny z wytycznymi eksploatacyjnymi Veolia Energia Warszawa S.A., tj. dla DN> 400 1 : 3 dla DN 400 1 : 6 dopuszcza się wykonanie odgałęzienia o średnicy wynikającej z potrzeb cieplnych, pod warunkiem zastosowania rury o grubości ścianki nie mniejszej niż 0,8 grubości ścianki rurociągu głównego, w przypadku wykonywania odgałęzienia w istniejącym rurociągu o grubościach ścianek określonych w załączniku 1, tabela 1-2 należy stosować gotowe trójniki preizolowane, w przypadku wykonywania odgałęzienia w istniejącym rurociągu o ściankach grubszych, niż określone w złączniku 1, tabela 1-2, dopuszczone jest wykonywanie tzw. wcinek przy pomocy łuków o grubościach ścianek określonych w załączniku 1, tabela 1-3, wykonanie wcinki wymaga zgody na zasadzie odstępstwa (załącznik 5), wykonanie wcinki w rurociąg magistralny może być wykonywane tylko przez Veolia Energia Warszawa S.A., wykonywanie tzw. wcinek na gorąco (przy zastosowaniu zaworów do wcinki na gorąco) można wykonywać przy temperaturach powietrza > 0 C. 14. Badanie połączeń spawanych wymagane wykonanie badań wszystkich połączeń spawanych, badanie połączeń spawanych zgodnie z: PN-EN 13480-5 PN-EN ISO 5817 PN-EN ISO 3834 obowiązkowe metody badania połączeń spawanych: ultradźwiękowa z udokumentowanym wynikiem badania (zapis na dyskietce lub w postaci graficznej), zgodnie z: PN-EN ISO 16810 PN-EN ISO 11666 PN-EN ISO 23279 PN-EN ISO 17640 PN-EN 10160 przy poziomie badania A do C w poziomie jakości C lub B wg PN-EN ISO 5817, wersja 4/ strona 18

kontrola wzrokowa, wg: PN-EN ISO 17637 PN-EN 13018 dla rurociągów DN 500 wymaga się wykonywanie spoin, co najmniej przy poziomie badania B w poziomie jakości B wg PN-EN ISO 5817, badania spoin mają być prowadzone przez kompetentny, wykwalifikowany i specjalistyczny personel. W celu udokumentowania kwalifikacji zaleca się, żeby pracownicy posiadali certyfikat zgodnie z normą PN-EN ISO 9712, wyniki przeprowadzonych badań należy udokumentować zgodnie z normą PN-EN ISO 3834-2 oraz PN-EN 13480-5, po awarii rurociągu ciepłowniczego i konieczności wymiany odcinka rurociągu, badaniom należy poddać wszystkie spoiny na rurociągach DN 300. Zaleca się wykonywanie spoin, co najmniej w poziomie jakości C, przy poziomie badania A wg PN-EN ISO 5817 badanych zgodnie z normą PN-EN ISO 17640. 15. Ciśnieniowa próba hydrauliczna hydrauliczna próba szczelności nie jest wymagana, próbę wykonuje się w uzasadnionych przypadkach, zgodnie z decyzją inspektora nadzoru. 16. Przejście rurociągu preizolowanego przez ściany przejście rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku, komory, studzienki musi być wykonane, jako tzw. przejście szczelne, schemat rozwiązania typowego przy przejściu rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku zamieszczono w załączniku 13 (załączniku 12), schemat rozwiązania typowego przy przejściu rur kanalizacji wtórnej przez ścianę budynku zamieszczono w załączniku 13 załączniku 12. 17. Wykonanie odgałęzienia preizolowanego od istniejącej sieci kanałowej odgałęzienie rurociągu preizolowanego od istniejącej sieci tradycyjnej wykonuje się zgodnie z projektem. 18. Płukanie i czyszczenie od wewnątrz rurociągów preizolowanych płukanie/ czyszczenie rurociągów nie jest wymagane, płukanie/ czyszczenie rurociągów wykonuje się w uzasadnionych przypadkach, zgodnie z decyzją inspektora nadzoru, wg zasad zapisanych w kolejnych punktach: płukanie rurociągów DN32 200 należy prowadzić wykorzystując wodę wodociągową z próby ciśnieniowej, metodą na wypływ. Szybkość płukania powinna być równa maksymalnej szybkości eksploatacyjnej czynnika grzejnego, tj. 1,5 m/s. Pobór próbki wody (min. 1,5 litra) powinien nastąpić w końcowej fazie płukania z dolnej części przewodu odpływowego. Czas płukania i ewentualnie liczbę płukań ustala się indywidualnie w zależności od oceny próbek wody. Pobór i zrzut wody wg protokółu MPWiK. płukanie rurociągów DN250 DN400 należy prowadzić wykorzystując wodę wodociągową z próby ciśnieniowej. Po przeprowadzeniu próby ciśnieniowej rurociągów przeprowadzić zrzut wody za pomocą podłączenia wody wodociągowej i sprężonego powietrza do przewodów. Ma to na celu zwiększenie burzliwości przepływu oraz szybkości wypływającej wody. Ciśnienie wody i powietrza należy wersja 4/ strona 19

regulować za pomocą zaworów tak, aby istniała możliwość odprowadzenia wody do kanalizacji i nie następowały uderzenia hydrauliczne w rurociągach. Na przewodzie wodociągowym należy zamontować zawór zwrotny antyskażeniowy. Ciśnienie sprężonego powietrza max 0,6 MPa. Powyższą metodę należy stosować zawsze po wykonaniu próby szczelności, niezależnie od stosowania innych sposobów oczyszczenia rurociągów (z wyjątkiem płukania metodą na wypływ ). Czas płukania i ewentualnie liczbę płukań ustala się indywidualnie w zależności od oceny próbek wody. Pobór i zrzut wody wg protokółu MPWiK. czyszczenie od wewnątrz przewodów o średnicach DN 450 należy prowadzić mechanicznie, poprzez piaskowanie lub szczotkowanie przy pomocy specjalnych agregatów, bezpośrednio PRZED przystąpieniem do spawania sztang, na placu budowy. 19. Komory Ogólne wymagania podane są załączniku 18. Zewnętrzne obudowy kanałów i komór ciepłowniczych muszą być zabezpieczone przeciwwilgociowo. W przypadku gruntów nawodnionych zabezpieczenie ma być realizowane przy użyciu specjalistycznych materiałów, wg odrębnego projektu budowlanego. wersja 4/ strona 20

VI. TECHNOLOGIA MONTAŻU Elementy preizolowane dostarczane na budowę powinny być przed montażem skontrolowane w zakresie ustalonym przez dostawcę. Elementy preizolowane powinny być zabezpieczone denkami chroniącymi wnętrza rur przewodowych przed zanieczyszczeniem. Denka można zdjąć z rury przewodowej bezpośrednio przed spawaniem rurociągów. Dla zapewnienia prawidłowej jakości przyłącza preizolowanego konieczne jest zachowanie odpowiedniej kolejności czynności montażowych: 1. Przygotowanie wykopu wykop do bezkanałowego układania rurociągów preizolowanych powinien być przygotowany zgodnie z punktem V 3. Dno wykopu należy zniwelować. 2. Przygotowanie rur przed układaniem każda sztanga powinna być sprawdzona pod względem działania systemu alarmowego. 3. Układanie rur przed przystąpieniem do montażu rurociągu rury należy ułożyć w wykopie. Zaleca się układanie rur na drewnianych podkładach grubości ok. 10 cm, umieszczonych na dnie wykopu w odstępach 2 3 m. Ustalenie właściwych rzędnych rurociągów winno odbywać się przez podsypywanie lub podkopywanie podkładów. przed zakończeniem montażu podkłady należy usunąć nie zmieniając położenia rur. w przypadku, gdy nie korzysta się z powyższej metody, przed ułożeniem rur w wykopie należy wykonać zniwelowaną podsypkę piaskową, 3.1 Spawanie rur stalowych 3.1.1 Spawanie, występujące przy montażu i budowie m.s.c. jest jednym z najważniejszych procesów, mających wpływ na trwałość sieci ciepłowniczej. 3.1.2 Spawacze, wykonujący spawanie rurociągów m.s.c. powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje zgodnie z normą PN-EN ISO 9606-1, uprawniające do stosowania danych metod spawania, grup materiałów, zakresu średnic i metod spawania. Spawacze obsługujący mechaniczne urządzenia do spawania muszą posiadać kwalifikacje zgodnie z normą PN-EN ISO 14732. 3.1.3 Personel nadzorujący wykonanie prac spawalniczych jest odpowiedzialny za wszystkie prace spawalnicze i kontrole. Personel ten musi mieć kwalifikacje zgodnie z normą PN-EN ISO 14731, odpowiednio do danych wymagań jakościowych określonych w grupie norm PN-EN ISO 3834. 3.1.4 Metody spawania muszą być określone i dopuszczone zgodnie z normami PN-EN ISO 15609-1, PN- EN ISO 15609-2. 3.1.5 Przygotowanie rurociągów do spawania, stosowane elektrody i sposób wykonania spoin powinny być zgodne z dokumentacją techniczną, 3.1.6 W przypadku braku lub niepełnego przedstawienia w dokumentacji technologii wykonania spoin, należy przestrzegać następujących zasad: rury do spawania powinny być ustawione współosiowo, rurociągi należy montować i spawać z wykorzystaniem centrowników, zmiana kierunku osi (ukosowanie) na połączeniu rur stalowych może wynosić: wersja 4/ strona 21

DN20 250 max 2 DN300 max 1,5 DN400 max 1 > DN500 max 1 W uzasadnionych przypadkach potwierdzonych obliczeniami przeprowadzonymi przez projektanta rurociągu na prostych odcinkach s.c. dopuszcza się większe zmiany kierunku osi (ukosowania) na połączeniach rur stalowych. w pobliżu podpór stałych oraz osiowych kompensatorów mieszkowych (w odległościach mniejszych od 12 metrów) nie wolno zmieniać kierunku osi spawanych rur, rurociągi o średnicy nominalnej DN 80 o grubości ścianki g = max 3,2 mm można spawać acetylenowo-tlenowo, po wykonaniu każdej warstwy spoiny należy usunąć żużel, a spoinę oczyścić mechanicznie (szlifierką) lub szczotką drucianą. W przypadku spawania elektrodą rutylowo zasadową konieczne jest użycie szlifierki, rurociągi o średnicy nominalnej DN > 150 należy spawać elektrycznie metodą spawania łukowego elektrodą otuloną MMA (111) w osłonie gazu obojętnego metodą TIG (141), MIG/MAG (131/135) lub przy pomocy drutu proszkowego samoosłonowego (114) - gwarantującą uzyskanie wymaganej jakości i wytrzymałości spoin należy zapewnić przygotowanie krawędzi spawanych zgodnie z normą PN-ISO 6761:1996, elektrody do spawania powinny być stosowane zgodnie z kartą technologiczną spawania i odpowiadać wymaganiom norm: PN-EN ISO 2560, PN-EN ISO 17632, PN-EN ISO 14343, PN- EN 12536, PN-EN ISO 6847 oraz posiadać świadectwa odbioru 3.1 zgodnie z normą PN-EN 10204, przykładowe typy elektrod przeznaczonych do spawania stali niskostopowych i drobnoziarnistych, oznaczone wg PN-EN ISO 2560, przeznaczone do spawania łukowego: elektroda REKORD 38 odpowiednik elektrody ER 2.46, EMONA, EMWELD. Grubootulona elektroda rutylowa zasadowa, o bardzo dobrych właściwościach spawalniczych, przydatna szczególnie do spawania w pozycjach pułapowych oraz do wykonywania warstw przetopowych. Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 6,0 mm. Przy zastosowaniu tej elektrody warstwę przetopową należy wykonać przy pomocy elektrody φ 2,5 mm. Pozostałe warstwy, wypełnienie i lico wykonać elektrodami o średnicach φ 3,25 mm i φ 4,0 mm. Do warstw wypełnienia i lica stosować również elektrody RAPID 46 S (ER 3.46), elektroda RAPID 46S (SPAWMET) odpowiednik elektroda ER 3.46 (BAILDON). Grubootulona elektroda rutylowa kwaśna, przeznaczona do spawania niskowęglowych stali konstrukcyjnych, szczególnie zalecana do wykonywania warstw przetopowych w pozycjach przymusowych. Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 6,0 mm. Warstwę przetopową wykonać elektrodą REKORD 38 (ER 2.46, OK 46.00). Warstwy pozostałe lub lico wykonywać elektrodami REKORD 38 (ER 2.46) lub RAPID 46 S (ER 3.36), elektroda NORMAL EP odpowiednik elektrody ER 1.46, RUTILEN 12. Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 5,0 mm. Elektrody te należy stosować do spawania konstrukcji i prac warsztatowych, do wykonywania spoin sczepnych (pamiętając o przetopieniu miejsc sczepień odpowiednią elektrodą (REKORD 38 ER 2.46; RAPID 46 S ER 3.46, OK 46.00 ER 2.46), elektroda OK 46.00 (ER 2.46, RUTINEL 12/ RUTWELD 12) Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 5,0 mm. Elektrod tych nie można stosować do rur o grubości ścianki powyżej 8 mm. Przy zastosowaniu tej elektrody warstwę przetopową należy wykonać przy pomocy elektrody φ 2,5 mm. Pozostałe wersja 4/ strona 22

warstwy, wypełnienie i lico wykonać elektrodami o średnicach φ 3,25 mm i φ 4,0 mm. elektroda EMONA (rutylowa zasadowa) stosowana również pod nazwą EMWELD Stosowane średnice elektrod φ 2,0 mm 5,0 mm. Przeznaczona do spawania rurociągów wykonanych ze stali R35, K10, K18, (przed spawaniem konieczne suszenie temp. 140 C), elektroda RUTILEN 12/ RUTWELD 12 (rutylowa celulozowa) Uniwersalna elektroda do spawania konstrukcji stalowych, szczególnie małogabarytowych. Polecana do spawania w pozycjach przymusowych góra dół, elektroda RUTILEN 13/ RUTWELD 13 Grubootulona elektroda rutylowa, polecana do wykonywania spoin pachwinowych, posiadająca doskonałe właściwości spawania. Elektroda do spawania konstrukcji stalowych (odpowiednik ER 1.46) małogabarytowych i o cienkich ściankach, elektrody powinny posiadać atesty producenta, elektrody używane do wykonywania spoin na budowie muszą być przechowywane w odpowiednich warunkach, konieczne jest stosowanie suszarek i termosów do elektrod, przy temperaturze poniżej 5 C i na żądanie właściciela rurociągu należy zabezpieczyć spoinę przed nadmiernie szybkim stygnięciem, spoiny niespełniające określonych wymagań muszą być naprawione lub wycięte, naprawa musi być wykonana przy zastosowaniu dopuszczonych metod spawania, 3.1.7 Przed rozpoczęciem spawania należy upewnić się, czy wszystkie niezbędne elementy (np. mufy, pierścienie uszczelniające) zostały nasunięte na rury, 3.1.8 Przed rozpoczęciem spawania elementów preizolowanych ze sobą należy sprawdzić, czy przewody systemu kontrolnego BRANDES nie są uszkodzone (przerwane), 3.1.9 W czasie spawania pianka izolacyjna elementów preizolowanych oraz płaszcz osłonowy muszą być zabezpieczone przed oddziaływaniem płomienia palnika, np. poprzez metalowe osłony, 3.1.10 Dopuszczone jest spawanie kilku elementów rurociągów na poziomie gruntu wzdłuż krawędzi wykopu i opuszczenie całego odcinka prefabrykatu do wykopu tak, aby nie uszkodzić połączeń spawanych, ani płaszcza osłonowego, 3.1.11 Po wykonaniu spawania należy przeprowadzić badania połączeń spawanych zgodnie z punktem V 14. 3.2 Montaż innych elementów s.c. preizolowanych 3.2.1 Kompensatory jednorazowe stosowane przy układaniu sieci ze wstępnym podgrzewem, montaż zgodny z wytycznymi projektowymi oraz zaleceniami producenta systemu preizolowanego, 3.2.2 Podpory stałe montaż zgodny z wytycznymi projektowymi oraz zaleceniami producenta systemu preizolowanego. Zamocowanie stałe należy zakotwić w gruncie przez zastosowanie żelbetowego bloku oporowego wg projektu budowlanego. Bloki betonowe powinny być zabezpieczone przeciwwilgociowo według obowiązujących przepisów, w zależności od stopnia agresywności i rodzaju gruntu. 3.3 Montaż zespołu złącza do wykonania zespołu złącza (montażu nasuwek (muf) i izolowania połączeń spawanych) można przystąpić po otrzymaniu pozytywnego wyniku badania połączeń spawanych wersja 4/ strona 23

określonego w punktach V 14 i V 15. Wynik badań powinien być potwierdzony odpowiednimi protokołami, wszystkie złącza powinny być wykonywane przez odpowiednio do tego celu przygotowany personel, zarówno w zakresie montażu nasuwek (muf), jak i izolowania połączeń spawanych. Osoby wykonujące zespoły złączy powinny przejeść stosowne szkolenia w zakresie prowadzonych prac, przed przystąpieniem do montażu złącza należy: na końcach łączonych elementów preizolowanych delikatnie wyciąć warstwę pianki PUR, zwracając uwagę na to, aby nie uszkodzić przewodów alarmowych, oczyścić z ewentualnych zanieczyszczeń mechanicznych (na przykład piasek, błoto) powierzchnie rur przewodowych bez izolacji i w razie konieczności wysuszyć, sprawdzić połączenia systemu alarmowego. Wynik sprawdzenia połączenia przewodów systemu nadzoru powinien być potwierdzony odpowiednim protokółem. powierzchnię płaszcza osłonowego należy odtłuścić i starannie przetrzeć do sucha za pomocą szmatki. Następnie należy ją aktywować za pomocą papieru ściernego o ziarnistości 80 100 i podgrzać za pomocą łagodnego płomienia (palnik propan butan) do temperatury około 60 C. Czynności tych nie powinno się przeprowadzać podczas wilgotnej pogody i deszczu, o ile rury nie są pod przykryciem. po zamontowaniu mufy (nasuwki), przed zaizolowaniem, wszystkie złącza zgrzewane elektrycznie na rurociągach DN 450 oraz na rurociągach DN 32 prowadzonych w miejscach trudnodostępnych muszą przejść z pozytywnym wynikiem próbę szczelności: po zamontowaniu mufy (nasuwki) na połączeniu spawanym jeden otwór montażowy należy zatkać korkiem, w drugim umieścić zestaw pompki z manometrem, zgodnie z załącznikiem 14 (załącznikiem 13). Końce mufy oraz, w przypadku mufy zgrzewanej elektrycznie z arkusza HDPE, zgrzew wzdłużny, należy spryskać wodą ze środkiem pieniącym (na przykład. mydłem) ciecz nie może mieć negatywnego oddziaływania na płaszcz osłonowy, materiał złącza, ani środowisko, badanie szczelności należy wykonywać z zastosowaniem powietrza pod ciśnieniem 20 kpa, w temperaturze 40 C, przez minimum 2 minuty. W tym czasie należy obserwować, czy na końcach nasuwki i ewentualnie na połączeniu wzdłużnym nie pojawią się bańki mydlane. Ich brak jest oznaką prawidłowego montażu można przystąpić do zalewania mufy pianką izolacyjną. W przypadku pojawienia się baniek należy postępować wg wskazówek producenta muf. izolowanie połączeń spawanych: musi odbywać się zgodnie z wymogami zastosowanego systemu preizolowanego, przez odpowiednio do tego celu przeszkolony personel zgodnie z zaleceniami producenta systemu preizolowanego oraz normy PN-EN 13941, nie należy podejmować robót izolacyjnych, gdy temperatura otoczenia jest ujemna lub wyższa niż + 40 C, komponenty do otrzymania pianki PUR muszą być przed przystąpieniem do izolowania przechowywane w temperaturze pokojowej (ok. 20 C), należy zwrócić uwagę na właściwe odpowietrzenie złącza i zapobieganie nadmiernym stratom pianki, izolowania połączeń spawanych nie należy przeprowadzać w dni deszczowe, o ile rury nie są pod przykryciem, izolowanie połączeń spawanych powinno odbywać się tego samego dnia, w którym zabezpieczono je mufą (nasuwką), wersja 4/ strona 24

po zaizolowaniu połączeń spawanych należy wykonać dokumentację powykonawczą systemu alarmowego. 4. Stwierdzone usterki W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek uszkodzeń płaszcza osłonowego lub innych elementów sieci, należy bezwzględnie zawiadomić producenta systemu preizolowanego i inspektora nadzoru Veolia Energia Warszawa S.A. 5. Zasypywanie sieci przed przystąpieniem do zasypywania sieci należy dokonać odbioru złączy izolowanych pod względem hermetyczności i odbioru dokumentacji powykonawczej układu alarmowego, wykonać strefy kompensacyjne zgodnie z projektem, sprawdzić prawidłowość wykonania przejść przez ściany (budynków, komór, studzienek), zgodnie z zaleceniami podanymi w punkcie V 16. Rura preizolowana powinna być wyprowadzona minimum 25 cm za ścianę. Potwierdzeniem przeprowadzenia czynności wymienionych w p. VI 5, powinien być odpowiedni wpis do dziennika budowy. 6. Wykonanie zasypki bez względu na metodę układania sieci, powyżej górnej powierzchni rur preizolowanych należy wykonać zasypkę piaskową o grubości min. 10 cm, zasypka powinna być zagęszczona do momentu osiągnięcia stopnia zagęszczenia podanego w projekcie sieci ciepłowniczej, po wykonaniu ustabilizowanej zasypki piaskowej należy oznaczyć trasę przebiegu sieci taśmą ostrzegawczą (kolor czarny), po ustabilizowaniu zasypki pozostałą część wykopu należy uzupełnić gruntem rodzimym. W gruncie piaszczystym niezawierającym gruzu ani ostrych kamieni wykonywanie dodatkowej podsypki i zasypki nie jest wymagane, jednak konieczna jest stabilizacja, co najmniej 10 cm powyżej górnej powierzchni rur. Przy stabilizowaniu zasypki należy uważać, by nie uszkodzić rur osłonowych, zasypka gruntem rodzimym powinna być zagęszczona do momentu osiągnięcia stopnia zagęszczenia podanego w projekcie sieci ciepłowniczej. 7. Montaż systemu sygnalizacyjno alarmowego BRANDES Do łączenia przewodów systemu sygnalizacyjno alarmowego wg schematu załączonego do dokumentacji, można przystąpić po otrzymaniu pozytywnego wyniku badania określonego w punkcie V-14. Przewody łączy się ze sobą za pomocą tulejek zaciskowych, które izoluje się koszulkami termokurczliwymi. W rurach prostych zawsze należy łączyć przewód czerwony z czerwonym, a zielony z zielonym. Montaż systemu sygnalizacyjno-alarmowego opisano w załączniku 15 załączniku 14. wersja 4/ strona 25

VII. SKŁADOWANIE ELEMENTÓW PREIZOLOWANYCH Wszystkie elementy preizolowane lub przeznaczone do stosowania w rurociągach preizolowanych powinny być składowane zgodnie z wytycznymi producenta systemu preizolowanego. 1.1. Rury preizolowane proste należy przechowywać i magazynować w taki sposób, aby były zabezpieczone przed uszkodzeniem lub zgnieceniem rury osłonowej. Rury należy układać na płaskiej powierzchni (na całej długości mają się stykać się z podłożem) lub na miękkich podkładach tak, aby nie były nadmiernie ściskane. Rury należy składować wg asortymentów wymiarowych, w stosach o wysokości do 2 m, zabezpieczone przed rozsuwaniem się. Zaleca się układać je tak, aby etykiety znajdowały się zawsze z tej samej strony. Rury preizolowane należy składować i przechowywać z ochronnymi kapslami (denkami) z tworzywa sztucznego założonymi na końcówki rur stalowych. 1.2. Łuki preizolowane należy składować w paletach wg asortymentów wymiarowych. Wysokość składowania do 1,5 m. Dopuszcza się składowanie kolan w stosach (do 5 warstw) tak, aby stykały się z sobą maksymalne dużą powierzchnią, 1.3. Trójniki preizolowane należy składować na paletach podzielone wg asortymentów wymiarowych. Dopuszcza się składowanie trójników w stosach, tak, aby maksymalną powierzchnią stykały się ze sobą. Wysokość składowania nie powinna przekraczać 1,5 m, 1.4. Podpory stałe dopuszcza się składowanie luzem, na paletach wg asortymentów wymiarowych z uwzględnieniem zabezpieczenia przed uszkodzeniem malarskiej powłoki antykorozyjnej. Uszkodzone powłoki malarskie, po uprzednim dokładnym oczyszczeniu uszkodzonej powierzchni, należy uzupełnić, 1.5. Elementy prefabrykowane: łuki, odgałęzienia, redukcje, armatura, podpory stałe i inne należy przechowywać i magazynować na płaskim podłożu, w taki sposób, aby były zabezpieczone przed uszkodzeniem lub zgnieceniem zewnętrznej rury polietylenowej oraz korozją wewnętrzną rury stalowej. 1.6. Składowanie i magazynowanie rur i elementów prefabrykowanych w niskich temperaturach Rury oraz elementy prefabrykowane: łuki, odgałęzienia, redukcje, armaturę, podpory stałe, składowane i magazynowane w niskich temperaturach (poniżej -10 C), z uwagi na kruchość polietylenu, należy zabezpieczyć przed uderzeniami mechanicznymi. Rur i elementów preizolowanych nie wolno przenosić i transportować w temperaturach poniżej -20 C. wersja 4/ strona 26

1.7. Mufy zaleca się składowanie na paletach, warstwami w pozycji pionowej do maksymalnej wysokości 1,5 m wg asortymentów wymiarowych. Dopuszcza się składowanie muf w pakietach po 10 szt. spiętych taśmą opakowaniową lub folią termokurczliwą. Niedopuszczalnym jest składowanie materiałów termokurczliwych w sposób narażający je na bezpośrednią ekspozycję światła słonecznego. 1.8. Izocyjanian i poliol powinny być składowane pod zamknięciem w temperaturze pokojowej (18 22 C). Nie mogą być składowane w pomieszczeniach dostępnych dla osób niepowołanych, w pomieszczeniach biurowych lub socjalnych. Płynna pianka jest produktem o okresie przydatności jednego roku licząc od daty produkcji umieszczonej na opakowaniu 3. 1.9. Uszczelki końcowe oraz opaski termokurczliwe wraz z ochronną folią zabezpieczającą warstwę mastyki należy przechowywać w suchych pomieszczeniach zabezpieczając przed wpływem promieni słonecznych i wysokiej temperatury. 1.10. Elementy systemu sygnalizacyjno-alarmowego należy przechowywać w oryginalnych opakowaniach, w warunkach zabezpieczających przed ich zawilgoceniem oraz uszkodzeniem mechanicznym 3 Nie wolno dopuszczać spadku temperatury składnika B (izocyjanian) poniżej +10 C gdyż następuje wtedy jego krystalizacja. W przypadku spadku temperatury chemikaliów poniżej +18 C przed piankowaniem należy wstawić je do ciepłego pomieszczenia aż do osiągnięcia przez nie temperatury +18 C +22 C, a w przypadku izocyjanianu (składnik B) aż do rozpuszczenia się wydzielonych kryształów. wersja 4/ strona 27

ABB ABB ABB WYTYCZNE WYKONANIA, MONTAŻU, ODBIORU I EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH W PŁASZCZU OSŁONOWYM VIII. TRANSPORT Wszystkie elementy preizolowane lub przeznaczone do stosowania w rurociągach preizolowanych powinny być transportowane zgodnie z wytycznymi producenta systemu preizolowanego. 1.1. Elementy preizolowane należy przewozić środkami transportu zabezpieczone przed wpływami atmosferycznymi i uszkodzeniami mechanicznymi, 1.2. Wysokość załadunku nie powinna przekraczać 1,5 m, 1.3. Nie należy przewozić elementów preizolowanych w temperaturach ujemnych. 1.4. Rozładunek Podczas rozładunku rur nie można zrzucać ani staczać na ziemię. Podczas rozładunku rury należy chronić przed uszkodzeniem. Do podnoszenia nie stosować lin ani łańcuchów stalowych mogących uszkodzić zewnętrzną rurę HDPE. Rury o średnicach od DN32 do DN40 z uwagi na ich wiotkość należy podnosić w pękach za pomocą trawersy. Do podnoszenia rur 6 m i 12 m o średnicach DN50 i większych należy stosować taśmy o szerokości min. 100 mm. Dn32 - DN40 wersja 4/ strona 28

IX. NADZORY I ODBIORY S.C. PREIZOLOWANYCH 1. Nadzory 1.1. Nadzór nad wykonawstwem s.c. preizolowanej sprawuje Veolia Energia Warszawa S.A. zarówno dla inwestycji własnych, jak i dla inwestorów obcych. Inwestorzy obcy zlecają pełnienie nadzoru techniczno eksploatacyjnego, Nadzór jest obowiązkowy. 1.2. Do zlecenia należy dołączyć zatwierdzoną w Veolia Energia Warszawa S.A. dokumentację techniczną. 1.3. W przypadkach, gdy w trakcie montażu sieci występują rozbieżności między inspektorem nadzoru ze strony Veolia Energia Warszawa S.A. a wykonawcą, inspektor nadzoru winien przywołać projektanta s.c. 2. Odbiory 2.1. Zasady ogólne opisano w Zakresie obowiązków inspektora nadzoru Veolia Energia Warszawa S.A. przy budowie sieci ciepłowniczej dostępnym na stronie internetowej Veolia Energia Warszawa S.A. http://www.energiadlawarszawy.pl/ 2.2. W trakcie budowy s.c. preizolowanej inspektor nadzoru musi uczestniczyć we wszystkich komisjach roboczych dotyczących ewentualnych zmian projektowo wykonawczych. 2.3. Potwierdzeniem uczestnictwa w komisjach odbiorów częściowych i komisjach roboczych powinien być wpis w dzienniku budowy, natomiast zakończenie etapu robót powinno być potwierdzone spisaniem Protokółu odbioru częściowego s.c. preizolowanej. 2.4. Odbiór końcowy obiektu sieci ciepłowniczej powinien być potwierdzony spisaniem Protokółu odbioru końcowego i przekazania do eksploatacji obiektu sieci ciepłowniczej. wersja 4/ strona 29

X. ZALECENIA POODBIOROWE W ZAKRESIE EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH 1. Uwagi ogólne Przewidywana trwałość preizolowanych rurociągów ciepłowniczych, w przypadku, kiedy nie występuje korozja wewnętrzna rur przewodowych lub nie wystąpiły przypadkowe uszkodzenia z zewnątrz, wynosi minimum 30 lat, w zależności od rodzaju zastosowanej izolacji cieplnej z pianki PUR i temperatury nośnika ciepła. Eksploatacja preizolowanych sieci ciepłowniczych, pod względem regulacji hydraulicznej jest taka sama jak sieci kanałowych. W czasie eksploatacji preizolowanej sieci ciepłowniczej, wymaga się sprawdzania: systemu sygnalizacji i lokalizacji zawilgocenia izolacji, armatury i mieszkowych kompensatorów osiowych zamontowanych w komorach ciepłowniczych, armatury odcinającej w panelach odwadniających i odpowietrzających zlokalizowanej w studzienkach ciepłowniczych. 2. Powykonawczy schemat montażowy Każdy odcinek sieci ciepłowniczej preizolowanej powinien mieć powykonawczy schemat montażowy zawierający: dokładny schemat sieci ciepłowniczej z długościami (całkowitą i instalacyjną) oraz zaznaczonymi wszystkimi elementami sieci, dokładny schemat pomontażowy systemu sygnalizacyjno alarmowego. Oznakowanie preizolowanych sieci ciepłowniczych na mapach geodezyjnych powinno być wykonane innym kolorem niż sieci tradycyjnych. Powykonawczy schemat montażowy powinien być sporządzony i podpisany przez wykonawcę sieci ciepłowniczej i sprawdzony przez inspektora sprawującego nadzór nad budową z ramienia eksploatatora sieci. 3. Ewidencja sieci Ewidencja sieci ciepłowniczych preizolowanych powinna być przeprowadzona w sposób przejrzysty. Należy wprowadzić numerację pętli instalacji alarmowych oraz przygotować dziennik pomiarowy systemu lokalizacji i sygnalizacji uszkodzeń (załącznik 17) (załącznik 16). 4. Kontrola sieci Kontrola preizolowanej sieci ciepłowniczej w czasie jej eksploatacji polega na okresowym sprawdzaniu stanu izolacji przy użyciu sygnalizatorów awarii. Zasada prowadzenia nadzoru i lokalizacji awarii opisana została w załączniku 18 załączniku 17. Kontrola może być prowadzona w sposób automatyczny lub ręczny, w zależności od zastosowanego systemu sygnalizacji i lokalizacji uszkodzeń oraz przyjętej metody. W przypadku kontroli prowadzonej ręcznie każdy odcinek powinien być sprawdzony, co najmniej raz w miesiącu, przy czym potwierdzeniem przeprowadzonej kontroli powinien być wpis do dziennika pomiarowego. W przypadku uzyskania niezadowalających wyników pomiaru, tzn. sygnału o awarii, należy powiadomić odpowiednie służby. wersja 4/ strona 30

Jeżeli preizolowana sieć ciepłownicza znajduje się w okresie gwarancji lub rękojmi, to należy bezzwłocznie powiadomić wykonawcę, który zobowiązany jest do usunięcia usterki (awarii). Po okresie gwarancyjnym (lub rękojmi) eksploatator sieci powinien przystąpić do zlokalizowania usterki (awarii), a następnie jak najszybciej ją usunąć. Ewentualny wymieniony odcinek sieci powinien być zaznaczony na powykonawczym schemacie sieci. 5. Połączenie s.c. kanałowej i preizolowanej Wszędzie tam gdzie jest to zasadne, w miejsce skorodowanych odcinków rurociągów kanałowych, należy układać rurociągi preizolowane. W celu ochrony pianki PUR przed przenikaniem wilgoci, końce wbudowanego odcinka rurociągu preizolowanego, muszą być zabezpieczone termokurczliwymi uszczelkami końcowymi, a powierzchnie niezaizolowane (w tym spoiny ze starym rurociągiem) zabezpieczone antykorozyjnie. W miejscu połączenia rurociągu kanałowego i preizolowanego ułożonego bezpośrednio w gruncie, koniec kanału należy zamurować. Przy przejściu rurociągu preizolowanego ułożonego bezpośrednio w gruncie przez ścianę kanału należy stosować: pojedyncze gumowe pierścienie uszczelniające w miejscach gdzie nie występują przemieszczenia osiowe i poprzeczne, podwójne pierścienie gumowe z taśma poślizgową między nimi w miejscach gdzie występują przemieszczenia, adaptery w miejscach gdzie nie występują przemieszczenia poprzeczne. Przyjęte rozwiązania powinny zapewnić szczelność przejścia zabezpieczać kanał przed penetracją wody gruntowej. Przy łączeniu rurociągów preizolowanych ułożonych bezpośrednio w gruncie z rurociągami w kanale ciepłowniczym, należy przewidzieć sposób odwodniania kanału. 6. Eksploatacja armatury Gwarancją szczelności i sprawności stosowanych w preizolowanej sieci ciepłowniczej kurków kulowych jako armatury odcinającej, w tym również w odwodnieniach i odpowietrzeniach, jest konieczność zamykania ich i otwierania, co najmniej raz na pół roku. Zasady tej należy bezwzględnie przestrzegać. Otwieranie i zamykanie armatury w odwodnieniach i odpowietrzeniach należy prowadzić po wyłączeniu z ruchu odcinka rurociągu, na którym jest zamontowana. Odcinające kurki kulowe z uszczelnieniem niemetalowym (z teflonu lub, teflonu z wypełniaczem grafitowym) nie mogą pracować jako urządzenia służące do regulacji natężenia przepływu. W przypadku stwierdzenia miejscowej korozji kurka kulowego poza preizolacją w preizolowanym odwodnieniu lub odpowietrzeniu zamontowanym w studzience lub w skrzynce hydrantowej, korpus i króćce armatury należy oczyścić i pomalować, w celu zapewnienia ochrony antykorozyjnej. W przypadku korozji rozległej kurek kulowy należy wymienić na armaturę z korpusem ze stali odpornej na korozję. Istniejące na rurociągach preizolowanych odwodnienia górne należy sukcesywnie przebudowywać na dolne. Wymiana paneli odwadniających górnych na dolne wiąże się również z koniecznością umiejscowienia zaworów odwodnienia w studni z kręgów żelbetowych z zamykanym włazem. Dla możliwości obsługi kluczem z powierzchni gruntu armatura, powinna być zamontowana w świetle włazu. Sposób odwodnienia studzienki powinien być określony w dokumentacji i uzgodniony z Veolia Energia Warszawa S.A.. Dla umożliwienia łatwiejszego dostępu do armatury i możliwości jej wersja 4/ strona 31

obsługi z powierzchni gruntu należy również wymieniać skrzynki hydrantowe na studzienki z kręgów betonowych. Docelowe pozostawienie skrzynek hydrantowych dopuszczone jest tylko w przypadkach szczególnych, np. w przypadku braku miejsca na wybudowanie studzienki. wersja 4/ strona 32

XI. PROJEKTOWANIE SYSTEMU BRANDES Projektowanie instalacji wyposażonych w system sygnalizacyjno alarmowy BRANDES następuje w czterech fazach: projektowanie koncepcyjne, projektowanie części dotyczącej wyposażenia w elementy systemu BRANDES, projektowanie części aparaturowej, projektowanie wykonawcze. Projektowanie systemu BRANDES omówiono w załączniku 19 załączniku 18. wersja 4/ strona 33

XII. NORMY POWOŁANE 1. PN-EN 253+A2:2015-12 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół rurowy ze stalowej rury przewodowej, izolacji cieplnej z poliuretanu i płaszcza osłonowego z polietylenu 2. PN-EN ISO 8501-1:2008 Przygotowanie podłoży stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów - Wzrokowa ocena czystości powierzchni - Część 1: Stopnie skorodowania i stopnie przygotowania niepokrytych podłoży stalowych oraz podłoży stalowych po całkowitym usunięciu wcześniej nałożonych powłok 3. PN-EN 10204 :2006 Wyroby metalowe - Rodzaje dokumentów kontroli 4. PN-EN 10220:2005 Rury stalowe bez szwu i ze szwem - Wymiary i masy na jednostkę długości 5. PN-EN 10216-2+A2:2009 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej 6. PN-EN 10217-5:2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 5: Rury ze stali niestopowych i stopowych spawane łukiem krytym z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej 7. PN-ISO 6761:1996 Rury stalowe - Przygotowanie końców rur i kształtek do spawania 8. PN-EN ISO 8497:1999 Izolacja cieplna - Określanie właściwości w zakresie przepływu ciepła w stanie ustalonym przez izolacje cieplne przewodów rurowych 9. PN-EN 489:2009 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół złącza stalowych rur przewodowych z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu 10. PN-EN 14419:2009 Sieci ciepłownicze -System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - System kontroli i sygnalizacji zagrożenia stanów awaryjnych. 11. PN-EN 488:2015-12 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół armatury do stalowych rur przewodowych, z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu 12. PN-EN 448:2015-12 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Kształtki - zespoły ze stalowej rury przewodowej, izolacji cieplnej w poliuretanu i płaszcza osłonowego z polietylenu 13. PN-EN ISO 5817:2014-05 Spawanie - Złącza spawane ze stali, niklu, tytanu i ich stopów (z wyjątkiem spawanych wiązką) - Poziomy jakości według niezgodności spawalniczych 14. PN-EN 10088-1:2014-12 Stale odporne na korozję - Część 1: Gatunki stali odpornych na korozję 15. PN-EN 14917+A1:2012 Metalowe mieszkowe złącza kompensacyjne do zastosowań ciśnieniowych 16. PN-EN 13941+A1:2010 Projektowanie i montaż systemu preizolowanych rur zespolonych 17. PN-EN 13480-3:2012 Rurociągi przemysłowe metalowe - Część 3: Projektowanie i obliczenia 18. PN-EN 13480-5:2012/A1:2014-02 Rurociągi przemysłowe metalowe - Część 5: Kontrola i badania 19. PN -EN 583-1:2001 Badania nieniszczące -Badania ultradźwiękowe Część 1: Zasady ogólne 20. PN-EN 583-1:2001/A1:2006 Badania nieniszczące - Badania ultradźwiękowe - Część 1: Zasady ogólne 21. PN-EN ISO 16826:2014-06 Badania nieniszczące -Badania ultradźwiękowe -Część 4: Badania nieciągłości prostopadłych do powierzchni 22. PN-EN ISO 16827:2014-06 Badania nieniszczące -Badania ultradźwiękowe - Część 5: Charakteryzowanie i wymiarowanie nieciągłości 23. PN - EN 1712:2001 Badanie nieniszczące złączy spawanych - Badania ultradźwiękowe złączy spawanych - Poziomy akceptacji 24. PN-EN 1712:2001/A1:2005 Badanie nieniszczące złączy spawanych - Badania ultradźwiękowe złączy spawanych - Poziomy akceptacji wersja 4/ strona 34

25. PN-EN 1712:2001/Ap1:2003 Badanie nieniszczące złączy spawanych - Badania ultradźwiękowe złączy spawanych - Poziomy akceptacji 26. PN-EN 1713:2002 Badania nieniszczące spoin - Badania ultradźwiękowe. Charakterystyka wskazań w spoinach 27. PN-EN 1713:2002/A1:2005 Badania nieniszczące spoin - Badania ultradźwiękowe - Charakterystyka wskazań w spoinach 28. PN - EN 1714:2002 Badania nieniszczące złączy spawanych - Badanie ultradźwiękowe złączy spawanych 29. PN-EN ISO 17640:2011 Badania nieniszczące złączy spawanych - Badanie ultradźwiękowe złączy 30. PN-EN 10160:2001 Badanie ultradźwiękowe wyrobów stalowych płaskich grubości równej lub większej niż 6 mm (metoda echa) 31. PN-EN ISO 17637:2011 Badania nieniszczące złączy spawanych - Badania wizualne złączy spawanych 32. PN-EN 970:1999/Ap1:2003 Spawalnictwo - Badania nieniszczące złączy spawanych - Badania wizualne 33. PN-EN 13018:2004 Badania nieniszczące - Badania wizualne - Zasady ogólne 34. PN-EN ISO 9712:2012 Badania nieniszczące - Kwalifikacja i certyfikacja personelu badań nieniszczących - Zasady ogólne 35. PN -EN 287-1:2007 Egzamin kwalifikacyjny spawaczy - Spawanie - Część 1: Stale 36. PN -EN 1418:2000 Personel spawalniczy -Egzaminowanie operatorów urządzeń spawalniczych oraz nastawiaczy zgrzewania oporowego dla w pełni zmechanizowanego i automatycznego spajania metali 37. PN-EN ISO 14731:2008 Nadzorowanie spawania zadania i odpowiedzialność 38. PN-EN ISO 15609-1:2007 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali - Instrukcja technologiczna spawania - Część 1: Spawanie łukowe, 39. PN-EN ISO 15609-2:2005 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali - Instrukcja technologiczna spawania - Część 2: Spawanie gazowe 40. PN-EN ISO 9692-2:2002 Spawanie i procesy pokrewne - Przygotowanie brzegów do spawania - Część 2: Spawanie stali łukiem krytym 41. PN-EN ISO 2560:2010 Materiały dodatkowe do spawania - Elektrody otulone do ręcznego spawania łukowego elektrodą metalową stali niestopowych i drobnoziarnistych - Klasyfikacja 42. PN-EN ISO 17632:2016-02 Materiały dodatkowe do spawania - Druty elektrodowe proszkowe do spawania łukowego elektrodą metalową, w osłonie gazu i bez osłony gazu, stali niestopowych i drobnoziarnistych - Klasyfikacja 43. PN-EN ISO 14343:2010 Materiały dodatkowe do spawania - Druty elektrodowe, druty i pręty do spawania łukowego stali nierdzewnych i żaroodpornych - Klasyfikacja 44. PN-EN 12536:2002 Materiały dodatkowe do spawania - Pręty do spawania gazowego stali niestopowych i stali odpornych na pełzanie - Klasyfikacja 45. PN-EN ISO 6847: 2013-10 Materiały dodatkowe do spawania - Wykonanie stopiwa do analizy składu chemicznego 46. ISO 16770:2004 Plastics Determination of environment al stress cracking (ESC) of polyethylene Full notch creep test (FNCT) 47. PN-EN ISO 16810:2014-06 Badania nieniszczące - Badania ultradźwiękowe - Zasady ogólne 48. PN-EN ISO 11666:2011 Badania nieniszczące spoin - Badania ultradźwiękowe - Poziomy akceptacji 49. PN-EN ISO 23279:2010 Badania nieniszczące spoin - Badania ultradźwiękowe - Charakterystyka wskazań w spoinach 50. PN-B-10405:1999 Ciepłownictwo - Sieci ciepłownicze - Wymagania i badania przy odbiorze 51. PN-EN ISO 9606-1:2014-02 Egzamin kwalifikacyjny spawaczy - Spawanie - Część 1: Stale 52. PN-EN ISO 14732:2014-01 Personel spawalniczy - Egzaminowanie operatorów urządzeń spawalniczych dla zmechanizowanego spawania oraz nastawiaczy dla zmechanizowanego i automatycznego zgrzewania metali wersja 4/ strona 35

53. PN-EN ISO 3834-1:2007 Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych - Część 1: Kryteria wyboru odpowiedniego poziomu wymagań jakości 54. PN-EN ISO 3834-2:2007 Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych - Część 2: Pełne wymagania jakości 55. PN-EN ISO 3834-3:2007 Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych - Część 3: Standardowe wymagania jakości 56. PN-EN ISO 3834-4:2007 Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych - Część 4: Podstawowe wymagania jakości 57. PN-EN ISO 3834-5:2015-08 Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych - Część 5: Dokumenty konieczne do potwierdzenia zgodności z wymaganiami jakości ISO 3834-2, ISO 3834-3 lub ISO 3834-4 wersja 4/ strona 36

Załącznik 1 Wymagania dla przewodowych rur stalowych na podstawie Zarządzenia nr 1/2012 z dnia 20 lutego 2012 roku w sprawie rur przewodowych przeznaczonych do stosowania w warszawskim systemie ciepłowniczym (w.s.c.) 1. W zależności od średnicy nominalnej rurociągu, rury przewodowe stosowane w w.s.c. mają być wykonane ze stali niestopowych, z rur ze szwem według tabeli 1-1. Tabela 1-1. Średnica nominalna DN Proces wytwarzania Gatunek stali Norma przedmiotowa DN 50 Zgrzewanie elektryczne P235TR2 P235TR1 4 PN-EN 10217-1:2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 1: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze pokojowej DN < 400 DN 400 Zgrzewanie elektryczne P235GH Spawanie łukiem krytym spoina wzdłużna lub spiralna P235GH PN-EN 10217-2:2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych i stopowych zgrzewane elektrycznie z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej PN-EN 10217-5:2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 5: Rury ze stali niestopowych i stopowych spawane łukiem krytym z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej 2. Dopuszcza się stosowanie rur ze stali P265GH 3. Dopuszcza się stosowanie rur przewodowych bez szwu ze stali P235GH wg PN-EN 10216-2+A2:2009 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej. 4. Średnice i grubości ścianek oraz masy stalowych rur przewodowych mają być zgodne z PN-EN 10220:2005 Rury stalowe bez szwu i ze szwem - Wymiary i masy na jednostkę długości. 5. Tolerancje grubości ścianek rur przewodowych mają być zgodne z normami przedmiotowymi: PN-EN 10216-2+A2:2009, PN-EN 10217-1:2004/A1:2006, PN-EN 10217-2:2004/A1:2006 oraz PN-EN 10217-5:2004/A1:2006. 6. Zalecane grubości ścianek rur stalowych stosowanych w prostych odcinkach rur preizolowanych oraz przeznaczonych do montażu w węzłach cieplnych określono w tabeli 1-2 (kolumny 4, 5). 7. Dopuszcza się inne grubości ścianek w przypadkach uzasadnionych warunkami wytrzymałościowymi, lokalizacyjnymi oraz innymi podlegającymi indywidualnej ocenie na etapie opracowania projektów technicznych. 8. Oznaczenie rur przeznaczonych do budowy rurociągów w.s.c. powinno: zapewniać identyfikowalność pomiędzy wyrobem, a dokumentem kontroli, zawierać: a) wyszczególnienie materiału (powołanie dokumentu, oznaczenie materiału), b) nazwę lub znak producenta, c) stempel przedstawiciela kontroli zgodnie z PN-EN 13480-2:2012 Rurociągi przemysłowe metalowe - Część 2: Materiały. 4 Pod warunkiem przeprowadzenia badań udarności, podobnie jak dla stali P235TR2 wersja 4/ strona 37

Tabela 1-2. Grubość ścianki rury stalowej g, mm DN < 400 DN 400 DN d z, mm (rury zgrzewane EN 253 (rury spawane łukiem elektrycznie lub spawane krytym ze spoiną spiralną) łukiem krytym) 1 2 3 4 5 32 42,4 2,6 3,2-40 48,3 2,6 3,2-50 60,3 2,9 3,2-65 76,1 2,9 3,2-80 88,9 3,2 3,2-100 114,3 3,6 3,6-125 139,7 3,6 3,6-150 168,3 4,0 4,0-200 219,1 4,5 4,5-250 273,0 5,0 5,0-300 323,9 5,6 5,6-350 355,6 5,6 5,6-400 406,4 6,3-6,3 450 457,0 6,3-6,3 500 508,0 6,3-6,3 600 610,0 7,1-7,1 700 711,0 8,0-8,0 800 813,0 8,8-8,8 900 914,0 10,0-10,0 1000 1016,0 11,0-11,0 1100 1118,0 12,5-12,5 1200 1219,0 12,5-14,2 9. Do budowy rurociągów w.s.c. należy stosować rury z ukosowanymi końcami zgodnie z PN-ISO 6761:1996 Rury stalowe - Przygotowanie końców rur i kształtek do spawania. 10. Grubość ścianki kształtki (trójnika, łuku, zwężki) w żadnym miejscu nie może być mniejsza od minimalnej grubości ścianki stalowej rury przewodowej określonej w tabeli Z.1.2 (kolumny 4, 5). 11. W przypadku: przejścia rurociągu (niepreizolowanego) przez komorę lub podporę stałą, instalacji odwadniających i odpowietrzających w komorach, łuków oraz odgałęzień głównych w rurociągach preizolowanych, miejsc wskazanych przez projektantów s.c. należy zawsze stosować rury o grubościach określonych w tabeli 1-3 (kolumny 3, 4). 12. Rury stalowe muszą posiadać świadectwo odbioru 3.1 wg PN-EN 10204:2006 Wyroby metalowe - Rodzaje dokumentów kontroli. 13. Rury przeznaczone do stosowania w w.s.c mają posiadać poświadczenie badania jakościowego wydane przez Ośrodek Badania Jakości Wyrobów ZETOM Warszawa. 14. W przypadku, gdy uzasadniają to obliczenia statyczne wykonane dla rurociągu, dopuszcza się zastosowanie grubości ścianki rury przewodowej na odgałęzieniach głównych trójników preizolowanych innej niż określona w tabeli 1-3, ale nie mniejszej od minimalnych grubości określonych w tabeli 1-2. wersja 4/ strona 38

Tabela 1-3. DN d z, mm Grubość ścianki rury stalowej g, mm DN < 400 (rury zgrzewane elektrycznie lub spawane łukiem krytym) DN 400 (rury spawane łukiem krytym ze spoiną spiralną) Zalecana długość sztangi preizolowanej L, m 1 2 3 4 5 32 42,4 3,6-6 40 48,3 3,6-6 50 60,3 3,6-6 65 76,1 3,6-6 80 88,9 3,6-6 100 114,3 4,0-6,12 125 139,7 4,0-6,12 150 168,3 4,5-6,12 200 219,1 5,0-6,12 250 273,0 5,6-6,12 300 323,9 6,3-6,12 350 355,6 6,3-6,12 400 406,4-7,1 6,12 450 457,0-7,1 6,12 500 508,0-7,1 6,12 600 610,0-8,0 6,12 700 711,0-8,8 6,12 800 813,0-10,0 6,12 900 914,0-11,0 6,12 1000 1016,0-12,5 6,12 1100 1118,0-14,2 6,12 1200 1219,0-16,0 6,12 15. W celu zapewnienia wytrzymałości na ciśnienie wewnętrzne i wytrzymałości na momenty zginające oraz osiowe siły ściskające, trójniki można wzmacniać za pomocą nakładek (płyt). 16. W przypadku, gdy uzasadniają to obliczenia statyczne wykonane dla rurociągu, dopuszcza się zastosowanie grubości ścianki rury przewodowej w łukach preizolowanych innej niż określona w tabeli 1-3. Grubość ścianki łuku w każdym miejscu nie może być mniejsza, niż na prostym odcinku rury przewodowej. 17. Zalecane długości sztang rur preizolowanych wykonanych metodą tradycyjną określono w tabeli 1-3. 18. W uzasadnionych przypadkach, przy poawaryjnej wymianie odcinków sieci ciepłowniczej, należy stosować rury o grubościach ścianek dostosowanych do grubości ścianek rur łączonych. 19. Łuki stalowe w kształtkach preizolowanych mają być wykonywane metodą: 1) DN 600 gięcia na zimno rur ze szwem wzdłużnym lub rur bezszwowych, gięcia na gorąco rur ze szwem wzdłużnym lub rur bezszwowych. 2) DN > 600 gięcia na gorąco rur ze szwem wzdłużnym, formowania na gorąco z płyt stalowych. 20. Położenie spoin w łukach musi być zgodne z rysunkiem 1-1. wersja 4/ strona 39

Rysunek 1-1. wersja 4/ strona 40

Załącznik 2 Wymiary płaszcza osłonowego Zależność pomiędzy DN, d z (mm), D e (mm) oraz e min (mm) przedstawiono w tabeli 2-1. Tabela 2-1. Zależność DN, dz (mm), De (mm) oraz e min(mm) DN d z, mm D e, mm e min, mm 20 26,9 90 3 25 33,7 90 3 32 42,4 110 3 40 48,3 110 3 50 60,3 125 3 65 76,1 140 3 80 88,9 160 3 100 114,3 200 3,2 125 139,7 225 3,4 150 168,3 250 3,6 200 219,1 315 4,1 250 273 400 4,8 300 323,9 450 5,2 350 355,6 500 5,6 400 406,4 560 6 450 457,2 630 6,6 500 508 710 7,2 600 610 800 7,9 700 711 900 8,7 800 813 1000 9,4 900 914 1100 10,2 1000 1016 1200 11 1100 1118 1300 12,5 1200 1219 1400 12,5 wersja 4/ strona 41

Załącznik 3 Wymagania i metody badań izolacji z pianki poliuretanowej Wymagania i metody badań dla izolacji z pianki PUR przedstawiono w tabeli 3-1. Tabela 3-1. Wymagania i metody badań dla izolacji ze sztywnej PUR w rurach preizolowanych Lp. Parametr Wymagania Metodyka badań 1. Gęstość pozorna ρ, kg/m 3 min 55 PN-EN 253 2. Gęstość pozorna po starzeniu ρ, kg/m 3 - PN-EN 253 3. Wytrzymałość na ściskanie w kierunku promieniowym przy 10% odkształceniu min 0,3 PN-EN 253 σ 10, MPa 4. Wytrzymałość na ściskanie w kierunku promieniowym przy 10% odkształceniu - PN-EN 253 po starzeniu σ 10, MPa 5. Chłonność wody po gotowaniu WA vśr, (%m/m) max 10 PN-EN 253 6. 7. 8. 9. Współczynnik przewodzenia ciepła przed starzeniem λ 50, W/mK Współczynnik przewodzenia ciepła po starzeniu λ 50, W/mK Struktura komórkowa wymiar komórek d, mm Struktura komórkowa wymiar komórek po starzeniu d, mm Struktura komórkowa udział komórek zamkniętych ψ ośr,(%v/v) max 0,029 - max 0,5 PN-EN 253 - PN-EN 253 min 88 PN-EN 253 PN-EN ISO 8497 PN-EN 253 wartość współczynnika przewodzenia ciepła należy podawać wraz z gęstością izolacji, wielkością komórek, składem gazu w komórkach oraz wytrzymałością pianki PUR na ściskanie wersja 4/ strona 42

Załącznik 4 Wymagania i metody badań preizolowanego zespołu rurowego Wymagania i metody badań dla zespołu rurowego przedstawiono w tabeli 4-1. Tabela 4-1. Wymagania i metody badań dla zespołu rurowego LP Własność Wartość Opis badania min 150 mm bez izolacji 1. Końce rury przygotowane do PN-EN 253, PN-ISO 6761 spawania Wytrzymałość na ścinanie przed starzeniem i po starzeniu w kierunku osiowym τ 2. ax, MPa: min 0,12 przy temperaturze rury przewodowej 23 ± 2 C min 0,08 przy temperaturze rury przewodowej 140 C Wytrzymałość na ścinanie przed starzeniem i po PN-EN 253 3. starzeniu w kierunku stycznym w temperaturze min 0,2 pokojowej τ tan, MPa 4. Odchylenie od współosiowości e, mm 3 14, w zależności od DN wersja 4/ strona 43

Załącznik 5 Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach DN 800, możliwości systemu sygnalizacyjno-alarmowego firmy BRANDES Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach preizolowanych 800 DN 1000 oraz DN> 1000 przedstawiono na rysunkach 5-1 i 5-2. Możliwości systemu sygnalizacyjno-alarmowego firmy BRANDES przedstawiono na rysunku 5-3. Ułożenie przewodów alarmowych w rurze preizolowanej 800 Dn 1000-3 pary przewodów sygnalizacyjno-alarmowych Zasilanie Powrót 800 Dn 1000 800 Dn 1000 Petla 1 zielony Petla 1 zielony zielony zielony zielony zielony Petla 2 Petla 3 Petla 2 Petla 3 Rysunek 5-1. Rozstaw przewodów systemu sygnalizacyjno-alarmowego BRANDES w rurach preizolowanych 1000 DN 800 Ułożenie przewodów alarmowych w rurze preizolowanej Dn 1000-4 pary przewodów sygnalizacyjno-alarmowych Zasilanie Powrót Dn 1000 Dn 1000 Petla 1 Petla 1 zielony zielony zielony zielony Petla 2 Petla 3 Petla 2 Petla 3 zielony Petla 4 zielony zielony Petla 4 zielony Rysunek 5-2. Rozstaw przewodów systemu sygnalizacyjno-alarmowego BRANDES w rurach preizolowanych DN>1000 wersja 4/ strona 44

POMIARY KONTROLNE NADZÓR + LOKALIZACJA AUTOMATYCZNA pętla czujnikowa tester BS-MH2 * 400 m * NADZÓR CIĄGŁY 220V/5 0Hz < 400 m urządzenie centralne BS-304 220V/5 0Hz R S 232 1000 m 220V/50Hz 1000 m urządzenie nadzorujące BS-300 LOKALIZACJA RĘCZNA lokalizator ręczny BS-POK 220V/5 0Hz RS 232 * < 2000 m urządzenie centralne BS-502 1000 m 1000 m 220V/50Hz RS 232 * < 1000 m urządzenie centralne BS-501 500 m 500 m urządzenie centralne BS-1010 < 250.000 m = SYSTEM BS-1 220V/50Hz RS 232 zasilacz trasowy BS-1101/1102 BS-1200 BS-1200 BS-1200 BS-1200 220V 50Hz BS-1202 1000 m 500 m 1000 m 1000 m 1000 m 1000 m 500 m 1000 m 1000 m 1000 m Rysunek 5-3. Możliwości systemu BRANDES: BS-MH2 (LH20S) tester ręczny do pomiarów kontrolnych (pętla do 1800 m) BS-300 (LPS-2) nadzór ciągły (pętla do 1000 m) BS-POK (LP10S) lokalizator ręczny (do 1000 m) BS-304 nadzór ciągły i lokalizacja awarii (do 400 m) BS-501 nadzór ciągły i lokalizacja awarii (do 1000 m lub 2 x 500 m) BS-502 nadzór ciągły i lokalizacja awarii (do 2 x 1000 m) 100% 0% 100% przewód czujnikowy przewód powrotny (NiCr 8020) (miedziany) Rysunek 5-4. Pętla pomiarowa na prostym odcinku rurociągu 100% 0% 100% przewód czujnikowy (NiCr 8020) przewód powrotny (miedziany) Rysunek 5.5. Pętla pomiarowa z odgałęzieniem wersja 4/ strona 45

Załącznik 6 Średnice odwodnień i odpowietrzeń w zależności od DN rurociągu Średnice odwodnień i odpowietrzeń przedstawiono w tabeli 6-1. Tabela 6-1. Średnice odwodnień i odpowietrzeń wraz z grubościami ścianki zalecane do stosowania w rurociągach w.s.c. Średnica nominalna DN odwodnienia (należy stosować tylko odwodnienia dolne) odpowietrzenia rurociągu grubość ścianki grubość ścianki średnica DN średnica DN g, mm g, mm 32, 40 20 3,2 15, 20 3,2 50 25 3,2 15, 20 3,2 65 100 32 3,2 15, 20 3,2 125, 150 40 3,2 25 3,2 200 50 3,2 25 3,2 250, 300 50 3,2 25 3,2 350 65 3,2 25 3,2 400 65 3,2 40 3,2 500 700 100 3,6 40 3,2 800 125 3,6 50 3,2 900, 1000, 1100 150 4,0 50 3,2 1200 150 4,0 50 3,2 wersja 4/ strona 46

Załącznik 7 Rodzaje osiowych kompensatorów mieszkowych stosowanych w w.s.c. Rysunek 7-1. Pojedynczy mieszkowy kompensator osiowy przeznaczony do montażu w komorze ciepłowniczej Rysunek 7-2. Podwójny mieszkowy kompensator osiowy przeznaczony do montażu w komorze ciepłowniczej Rysunek 7-3. Mieszkowy kompensator osiowy przeznaczony do preizolacji Rysunek 7-4. Kompensator jednorazowy przeznaczony do montażu w rurociągach z podgrzewem wstępnym wersja 4/ strona 47

Załącznik 8 Veolia Energia Warszawa S.A. Dodatkowe wymagania przy projektowaniu s.c. opracowane przez Dział Technologii 1. W związku ze zmianą grubości ścianek, należy wymagać od projektantów dokładnego sprawdzenia geometrii trasy przebiegu układu sieci ciepłowniczej preizolowanej oraz obliczenia wartości naprężeń w łukach i odgałęzieniach. 2. Wartość maksymalnie dopuszczalnych naprężeń zaleca się przyjmować: dla sieci preizolowanych zgodnie z PN-EN 13941 lub zgodnie wytycznymi projektowymi producenta stosowanego systemu rur preizolowanych, dla sieci kanałowych zgodnie z PN-EN 13480-3 lub zgodnie z dotychczas stosowanymi zasadami projektowymi dotyczącymi sieci kanałowych (tablice ENERGOPROJEKT) 3. Dla rurociągów preizolowanych szczególną uwagę należy zwrócić na stan naprężeń i przemieszczenia trójnika. W przypadku przekroczenia naprężeń ściskających w rurociągu głównym powyżej wartości 150 MPa, należy stosować trójniki o pogrubionej ściance bądź trójniki z dodatkową nakładką wzmacniającą zgodnie z załącznikiem A normy PN-EN 13941. Dla trójników odgałęźnych należy dodatkowo uwzględnić: poprzeczne przemieszczenia rury odgałęźnej pochodzące od wydłużeń rurociągu głównego, przemieszczenia osiowe rury odgałęźnej zależne od długości prostego odcinka rury odgałęźnej trójnik załamanie kompensacyjne/ swobodny koniec. Umiejscowienie, geometria odgałęzienia, oraz zastosowanie poduszek kompensacyjnych na rurze odgałęźnej musi być zgodnie z wytycznymi producenta systemu rur preizolowanych i/lub normy PN- EN 13941. 4. W miejscach połączeń rurociągów preizolowanych z siecią kanałową przyjęte rozwiązania projektowe powinny uwzględniać wpływ sieci preizolowanej (siły i przemieszczenia) na stan naprężeń sieci kanałowej określony w projekcie. W przypadku przekroczenia poziomu dopuszczalnych naprężeń można stosować jedno z następujących rozwiązań: zmienić grubość ścianki rury przewodowej (w sieci kanałowej), zastąpić łuki segmentowe łukami gładkimi, zabezpieczyć sieć kanałową przed przenoszeniem wydłużeń sieci preizolowanej (na przykład poprzez zmianę geometrii sieci preizolowanej, dodanie ewentualnych punktów stałych czy też kompensatorów mieszkowych). wersja 4/ strona 48

Załącznik 9 Przykładowy przekrój oraz zalecane wymiary wykopów Przykładowy przekrój wykopu przedstawiono na rysunku 9-1. Zalecane minimalne wymiary wykopów przedstawiono w tabeli 9-1. Rysunek 9-1. Przykładowy przekrój wykopu */ dla rurociągów DN 350 minimalna odległość między rurami wynosi 0,4 m Tabela 9-1. Zalecane minimalne wymiary wykopów (w praktyce wymiary wykopu powinny odpowiadać zaleceniom producenta systemu preizolowanego) DN d z, mm D e, mm głębokość wykopu H, m szerokość wykopu 5 W, m 32 42,4 110 40 48,3 110 0,7 0,65 50 60,3 125 65 76,1 140 80 88,9 160 0,7 0,8 100 114,3 200 0,75 0,9 125 133 225 0,8 1,0 150 159 250 0,9 1,1 200 219,1 315 1,2 250 273 400 1,0 1,4 300 323,9 450 1,5 350 355,6 500 1,1 1,6 400 406,4 560 1,2 1,8 450 457 630 1,3 2,0 500 508 710 1,4 2,2 600 610 800 1,5 2,4 700 711 900 1,6 2,6 800 813 1000 1,8 2,8 900 914 1100 2,0 3,0 1000 1016 1200 2,2 3,2 1100 1118 1300 2,4 3,4 1200 1219 1400 2,6 3,6 5 szerokość w poziomie dna wykopu powinna być o min. 35 cm (w zależności od średnicy DN) większa niż suma średnic zewnętrznych układanych rur preizolowanych z niezbędnymi poszerzeniami w miejscach spawania. wersja 4/ strona 49

Załącznik 10 Treść Porozumienia branżowego zawartego w dniu 01. 07. 2003 roku pomiędzy SPEC i STOEN 1. Minimalna odległość w poziomie pomiędzy siecią ciepłowniczą preizolowaną i siecią elektroenergetyczną kablową nie może być mniejsza niż 1m. W przypadku braku możliwości dotrzymania tego warunku wymagane są indywidualne uzgodnienia (odstępstwa). 2. W miejscu skrzyżowań obu sieci należy: stosować rury ochronne. Dopuszcza się nie stosowanie dodatkowych osłon dla sieci ciepłowniczej preizolowanej, których wierzch zagłębiony jest, co najmniej 50 cm pod spodem sieci elektroenergetycznej kablowej (od dolnej krawędzi rury osłonowej kabla), minimalna odległość pionowa w miejscu skrzyżowania nie może być mniejsza niż 10 cm pomiędzy rurami ochronnymi, długość rur ochronnych nie powinna być mniejsza niż zewnętrzne gabaryty sieci ciepłowniczej preizolowanej (elektroenergetycznej kablowej plus 2,0 m) (po 1,0 m z każdej strony sieci) i jednocześnie nie mniejsza, niż szerokość wykopu plus 1,0 m (po 0,5 m w gruncie stabilnym, poza wykopem), końce rur ochronnych należy uszczelnić manszetą lub folią zalecane rury ochronne dla: sieci ciepłowniczej preizolowanej rury PVC AKWADUKT, rury PE KWH, RURGAZ, rury GRP bezciśnieniowe FLOWTITE prod. AMITECH (grupa AMIANTIT) lub HOBAS sieci elektroenergetycznej kablowej typu AROT lub SPYRA PRIMO, wg WT- 2002/STOEN-02 z 15.11.2002 r. Minimalne odległości rurociągu preizolowanego od sieci kablowej nn i SN przedstawiono na rysunkach 10-1 i 10-2. Kabel energetyczny w rurze osłonowej poniżej 50 cm, min 10 cm A A - A D1 D dz e Rura preizolowana około 1,5 m ok. 2,0 m - wg punktu 3 uzgodnienia Pianka poliuretanowa Pierścień (płoza) Rysunek 10-1. Rurociąg preizolowany pod kablem energetycznym Rura ochronna wersja 4/ strona 50

ok. 2,0 m - wg punktu 3 uzgodnienia A - A około 1,5 m A e Rura preizolowana Pianka poliuretanowa Pierścień (płoza) min 10 cm Rura ochronna Kabel energetyczny w rurze osłonowej Rysunek 10-2. Rurociąg preizolowany nad kablem energetycznym wersja 4/ strona 51

Załącznik 11 Kołpak ochronny (kapturek ochronny) Do ochrony armatury w studzienkach, powinien być stosowany kołpak ochronny, zabezpieczający zawór odcinający odpowietrzenia lub trzpień zaworu odcinającego przed bezpośrednim kontaktem z wodą. Kołpak nie jest mocowany, lecz jedynie luźno założony na trzpień zaworu lub na zawór odcinający odpowietrzenia. Może być wykonany z ocynkowanej blachy stalowej lub tworzywa sztucznego (w przypadku wykonania kołpaka z tworzywa sztucznego powinien być on odpowiednio dociążony, w celu zagwarantowania pełnej ochrony armatury w przypadku zalania studzienki wodą zewnętrzną opadową lub gruntową) z przymocowanym uchwytem do podnoszenia (zgodnie z rysunkiem 11-1). Jako kołpak ochronny można użyć elementu HDPE mufy końcowej. Kołpak powinien być oznaczony trwale kolorem: czerwonym na rurociągu zasilającym, niebieskim na rurociągu powrotnym. Rysunek 11-1. Kołpak ochronny wersja 4/ strona 52

Załącznik 12 Schematy rozwiązań typowych przy przejściach rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku Schemat przykładowego rozwiązania przy przejściu rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku zamieszczono na rysunku 12-1 Dopuszczone jest stosowanie uszczelnień typu WGC firmy INTEGRA (rysunek 12-2). opaska termokurczliwa z pozostawieniem luzu na obliczeniowy przesuw rura preizolowana max ~1,0m rure oslonowa zabetonowac w scianie komory opaska termokurczliwa z pozostawieniem luzu na obliczeniowy przesuw zamknac gruba folia na cybanty rura oslonowa uszczelka koncowa termokurczliwa na zakonczenie preizolatu Rysunek 12-1. Schemat rozwiązania typowego przy przejściu rurociągu preizolowanego w rurze ochronnej przez ścianę budynku Rysunek 12-2. Uszczelnienie WGC produkcji INTEGRA Uszczelnienie typu WGC przeznaczone jest do wykonania bezciśnieniowych szczelnych przepustów rurowych z uwzględnieniem wodo i gazoszczelności. Uszczelnienie to daje możliwość przemieszczeń rury względem przegrody budowlanej bez rozszczelnienia połączenia. Uszczelnienie WGC należy stosować na zewnątrz budynku z dwoma pierścieniami gumowymi uszczelniającymi w ścianie budynku. wersja 4/ strona 53