KGHM Polska Miedź S.A. czy doszło do przekazania informacji poufnej? W czasie expose premiera wygłaszanego 18 listopada 2011 r. inwestorzy nie mogli narzekać na niedostateczne emocje. Z powodu braku napływających istotniejszych danych tego dnia, wszystkie oczy skierowane były na Donalda Tuska, który o godz. 12:00 rozpoczął przemówienie. Najbardziej zaskakująca i sprawcza dla wyników giełdy okazała się deklaracja podniesienia podatku od wydobycia surowców, głównie miedzi i srebra, ale nie wykluczając również innych kopalin, w tym gazu łupkowego. Przy aktualnych warunkach rynkowych podatek mógłby wynieść około 2 mld zł w skali roku. Nie trzeba było długo czekać na reakcję rynku. Akcje KGHM spadły tego dnia o 13,8% ciągnąc za sobą w dół indeks największych spółek o ponad 2%. Niemal natychmiast pojawiły się spekulacje, czy ktoś nie wykorzystał informacji dotyczącej zamiaru opodatkowania wydobycia surowców zanim premier ogłosił je oficjalnie. Czy doszło do wykorzystania poufnych danych? Prześledźmy, co się działo na rynku akcji i kontraktów terminowych, ale zanim to nastąpi - kilka słów o informacji poufnej, gdyż na tym skupia się całe zamieszanie wokół miedziowego giganta. Informacja poufna jest pojęciem uregulowanym w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Za jej ujawnienie grozi grzywna w wysokości do 2 mln zł, pozbawienie wolności do lat 3 lub zastosowanie obu tych kar łącznie, natomiast za jej wykorzystywanie Komisja Nadzoru Finansowego może nałożyć sankcję w wysokości do 5 mln zł, pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 lub obie kary łącznie. W przypadku, gdy informację poufną wykorzysta np. członek zarządu czy rady nadzorczej spółki przepisy są dodatkowo zaostrzone, gdyż poza wspomnianą wyżej grzywną takiej osobie może grozi pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Wykorzystywaniem informacji poufnej jest m. in. nabywanie lub zbywanie, na rachunek własny lub osoby trzeciej, instrumentów finansowych, w oparciu o informację poufną będącą w posiadaniu tej osoby. Samą informacją poufną jest natomiast wiadomość, która dotyczy instrumentów finansowych lub emitenta, która nie została upubliczniona, a która po wyjściu na jaw mogłaby w znaczący sposób wpłynąć na cenę instrumentu finansowego. Korzyściom, jakie mogli osiągnąć inwestorzy znający treść przemówienia Donalda Tuska warto zatem przyjrzeć się z bliska. Krótka sprzedaż
Rysunek Kurs akcji KGHM Polska Miedź S.A. w dniu 18 listopada 2011 roku Źródło:stooq.pl Na wykresie kursu akcji KGHM Polska Miedź S.A. można zauważyć pierwsze ożywienie już z samego rana, kiedy sprzedano spory pakiet akcji. Masowa wyprzedaż zaczęła się po deklaracji premiera co do wprowadzenia wyższej daniny, ale dopiero około godziny 16:00 kurs KGHM runął w dół. Należy jednak przeanalizować transakcje, które były zawierane do czasu wygłoszenia expose, gdyż to one budzą najwięcej wątpliwości ze względu na możliwość zarobku, jaką dawała krótka sprzedaż papierów wartościowych KGHM. Krótką sprzedażą jest handel papierami wartościowymi, które się wcześniej pożyczyło (przeważnie od biur maklerskich), a następnie odkupienie tych walorów po niższej cenie. Zysk (lub stratę) stanowi różnica między ceną sprzedaży akcji a ceną po jakiej zostały odkupione. Instrument tego typu pozwala zatem grać na spadki akcji i przy wcześniejszej pożyczce akcji, gdyż obowiązuje tu również zasada D+3, można było na spadku akcji KGHM wysoce zarobić pożyczając akcje odpowiednio wcześniej. Transakcje krótkiej sprzedaży są jednak dostępne inwestorom posiadającym znaczny kapitał (szczegółowe warunki umowy są ustalane przez biura maklerskie). Tabela Wybrane transakcje krótkiej sprzedaży na akcjach KGHM Polska Miedź S.A. w dniu 18 listopada 2011 r. do czasu wystąpienia premiera Data i godzina Kurs Wolumen Wartość obrotu (PLN) (szt.) (PLN) 2011-11-18 10:13 165,00 1 000 165 000,00 2011-11-18 09:48 165,00 1 415 233 475,00 2011-11-18 09:48 165,00 740 122 100,00 2011-11-18 09:48 165,00 1 165 192 225,00
2011-11-18 09:41 165,10 4 990 823 849,00 Wartość 5 największych transakcji KS* do godziny 12:00 - - 1 536 649,00 Wartość obrotu KS* do godziny 12:00 - - 2 329 526,90 Wartość łącznego dziennego obrotu KS* - - 5 074 261,10 *KS Krótka sprzedaż Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z portalu www.gielda.onet.pl 18 listopada do godziny 12:00 dokonano 64 transakcji krótkiej sprzedaży na akcjach KGHM (234 w ciągu całego dnia). Jednak powyższe 5 transakcji zdecydowanie budzi zainteresowanie ze względu na fakt, że ich wartość stanowi 65,96% obrotu krótkiej sprzedaży, jaki miał miejsce do godziny 12:00 (30,28% w odniesieniu do całkowitej wartości obrotu KS tego dnia). Dzięki sprzedaży takiego pakietu akcji, jaki miał miejsce o godz. 9:41 można było zarobić w ciągu dnia 119,2 tys. zł pomijając prowizje dla biura maklerskiego z tytułu pożyczenia i sprzedaży akcji. Kurs akcji KGHM zanotował w tym dniu minimum na poziomie 141,2 zł. Na tych pięciu transakcjach zysk wyniósł ponad 220 tys. zł. Wolumen akcji w transakcjach krótkiej sprzedaży tego dnia wyniósł 30,8 tys. sztuk. Według wstępnych ustaleń Komisja Nadzoru Finansowego powiadomiła w zeszłym tygodniu, że prawie wszystkie transakcje krótkiej sprzedaży (99,85% akcji) przeprowadzone tego dnia to transakcje animatorów. Z uwagi na niewielkie zainteresowanie akcjami KGHM do południa 18 listopada aktywność animatorów mogła być uzasadniona, mimo wszystko należałoby jednak dotrzeć do szczegółowych zapisów transakcji dokonywanych tego dnia oraz dni wcześniejszych oraz osób, które mogły wykorzystać informację poufną dla własnych korzyści. Dotyczy to zarówno inwestorów krajowych, jak i zagranicznych, więc na uzyskanie stosownych i wyczerpujących wyjaśnień KNF trzeba będzie poczekać. Kontrakty terminowe
Rysunek Kurs kontraktów terminowych na akcje KGHM Polska Miedź w dniu 18 listopada 2011 roku Źródło:stooq.pl Na uwagę zasługuje również rynek kontraktów terminowych, do którego mają dostęp już nie tylko duzi gracze ale również inwestorzy indywidualni. Dzięki tym instrumentom z powodzeniem można zarabiać na spadkach, wystarczy otworzyć pozycję krótką na kontrakcie, czyli sprzedać go. Gdyby ktoś chciał zarobić w tym dniu na rynku futuresów powinien sprzedać kontrakty na akcje KGHM. Jak widać na powyższym wykresie liczba otwartych pozycji systematycznie malała od rana, a od godziny 12:00 drastycznie spadła, co oznacza, że inwestorzy zamykający otwarte dotychczas długie pozycje przeważali nad tymi, którzy sprzedawali kontrakty, żeby zarobić na spadku akcji KGHM. To, co się działo po godzinie 12:00 jest zrozumiałą reakcją inwestorów, którzy zamykali pozycje i uciekali z rynku. Z kolei do południa ruch był bardzo niewielki spadek zarówno LOP (liczby otwartych pozycji), jak i niewielki wolumen, co nie wydaje się rodzić podejrzeń tak, jak w przypadku handlu akcjami KGHM na krótko. Tabela Szczegółowe dane dotyczące kontraktów terminowych na akcje KGHM Polska Miedź S.A. w dniach 14 25.11.2011 r. Data Kurs zamknięcia Zmiana Wolumen obrotu Wartość obrotu w tys. zł Liczba otwartych pozycji 2011-11-14 162,60 3,44 562 9150,45 1857 2011-11-15 170,60 4,92 1348 22534,30 1961 2011-11-16 170,55-0,03 835 14132,95 1881 2011-11-17 166,50-2,37 641 10721,49 1804 2011-11-18 144,95-12,94 2348 36584,32 1413
2011-11-21 130,20-10,18 3336 44523,77 1283 2011-11-22 130,85 0,50 1510 20053,97 1330 2011-11-23 125,15-4,36 1642 20793,80 1335 2011-11-24 126,35 0,96 1102 13815,37 1221 2011-11-25 129,10 2,18 667 8510,34 1172 Źródło: www.gielda.onet.pl Szok, jaki wywołał premier swoim expose w piątek był powodem pierwszej tury spadków, jednak kolejna, która wydaje się być zbyt emocjonalna miała miejsce w poniedziałek. Po weekendzie akcje spółki spadły o 9,7%, dzień zakończył się na spadku kursu do poziomu 129,9 zł za akcję. Kolejne dni przeceny akcji KGHM sprawiły, że w piątek 25 listopada, tydzień po wystąpieniu premiera, kurs akcji na zamknięciu sesji wyniósł 129 zł, co oznacza spadek o niemal 25% w stosunku do kursu zamknięcia na poziomie 170,5 zł z środy 16 listopada (maksymalny kurs zamknięcia w ciągu tygodnia). W wyniku pozbywania się akcji miedziowej spółki jej wycena stopniała 18 listopada 2011 o 4,62 mld zł w stosunku do kursu zamknięcia dzień wcześniej, a w ciągu tygodnia, po niezwykle emocjonalnej przecenie w poniedziałek 21 listopada, wartość KGHM skurczyła się o 7,6 mld zł. Można sobie zadać pytanie czy taka przecena jest do końca uzasadniona czy rynek zareagował zbyt nerwowo na ogłoszone plany premiera. Odpowiedź na pytanie czy doszło do wykorzystania informacji poufnej na akcjach KGHM jest bardzo trudna. Z jednej strony przed wystąpieniem premiera aktywność na akcjach nie była nietypowa dla tego waloru. Najwięcej jednak wątpliwości budzi wspomniana wcześniej transakcja krótkiej sprzedaży o wartości ponad 800 tys. zł. Zainteresowanie sytuacją w mediach z pewnością nie da ochłonąć kursowi akcji na przełomie zbliżających się dni, a uczestnikom rynku pozostaje czekać na ostateczne stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego.