Świadomy Podatnik projekt Rady Podatkowej PKPP Lewiatan www.radapodatkowa.pl
RYZYKO PODATKOWE Marcin Kolmas
Definicja pojęcia ryzyka podatkowego na cele naszego spotkania
Co to jest ryzyko podatkowe Ryzyko podatkowe Każde zdarzenie, którego wystąpienie lub brak może mieć negatywny wpływ na realizację celów wyznaczonych w ramach polityki podatkowej firmy Ryzyko podatkowe kształtują: Czynniki tradycyjne Czynniki tzw. nowe
Źródła ryzyka podatkowego
Zewnętrzne źródła ryzyka podatkowego * Niestabilne prawo podatkowe * Zmieniające się interpretacje prawa podatkowego (w tym orzeczenia sądów administracyjnych) * Podejście fiskalne organów skarbowych * Zmiany w otoczeniu prawnym * Zmienne uwarunkowania rynkowe
Wewnętrzne źródła ryzyka podatkowego * Niewystarczająca wiedza pracowników * Niewłaściwy podział obowiązków pracowniczych * Brak jasnych i skutecznych wewnętrznych procedur dotyczących tematów podatkowych * Problemy z wymianą informacji między działami * Braki w dokumentacji transakcji * Brak zaangażowania komórki odpowiedzialnej za podatki w przygotowanie transakcji * Błędy w systemach informatycznych * Niewykorzystany potencjał systemów informatycznych
Konsekwencje braku zarządzania ryzykiem podatkowym
Skutki braku zarządzania ryzykiem podatkowym (1) Skutki prawne * Powstanie zaległości podatkowych (odsetki karne, sankcje, utrata przywilejów podatkowych) * Odpowiedzialność karnoskarbowa * Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych * Naruszenie wymogów sprawozdawczości finansowej
Skutki braku zarządzania ryzykiem podatkowym (2) Skutki biznesowe * Obniżona opłacalność transakcji lub działalności * Obniżona konkurencyjność oferowanych produktów * Zwiększenie obciążeń podatkowych * Ryzyko zachwiania płynności finansowej firmy * Pogorszenie wizerunku firmy
Inne skutki......braku zarządzania ryzykiem podatkowym, takie jak: * skrócenie okresu lub zmniejszenie wysokości kredytu kupieckiego * pogorszenie ratingu bankowego przedsiębiorcy
Aspekt podmiotowy ryzyka podatkowego Przedsiębiorcy, jako: * podatnicy; * płatnicy (m.in. jako pracodawcy czy podmiotu, na którym ciąży obowiązek potrącenia podatku u źródła); * podmiot odpowiedzialny za naruszenie przepisów szczególnych Osoba odpowiedzialna w zakresie odpowiedzialności karnoskarbowej.
Priorytety polityki podatkowej w Polsce Wg wagi przypisanej przez respondentów (od najważniejszego) * Uniknięcie zaległości podatkowych i związanych z nimi obciążeń * Minimalizacja obciążeń podatkowych * Przestrzeganie obowiązków sprawozdawczych * Unikanie odpowiedzialności karnoskarbowej * Ochrona reputacji firmy * Unikanie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
Ryzyko podatkowe czy można się ubezpieczyć, jak je ograniczać Z uwagi na kryterium powstania wyróżnia się źródła: Zewnętrzne - wynikające z otoczenia, w którym podatnik prowadzi działalność (niewielka możliwość minimalizacji). Wewnętrzne wynikające bezpośrednio z organizacji i struktury występującej u podatnika (ograniczenie możliwe przez zarządzanie ryzykiem podatkowym).
OBSZARY PODWYŻSZONEGO RYZYKA PODATKOWEGO - nieodpłatne świadczenia - ceny transferowe - faktury od podmiotów nieistniejących, a także nieodzwierciedlające rzeczywiście wykonanych usług, w tym te od firmantów
Zasady, metody i narzędzia zarządzania ryzykiem podatkowym
Obszary zarządzanie ryzykiem podatkowym
Pojęcie i rola czynnika ludzkiego w procesie zarządzania ryzykiem podatkowym * precyzyjne określenie zakresu obowiązków i odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach * właściwy dobór personelu i późniejsze kierowanie procesem zdobywania i utrwalania wiedzy
Procedury wewnętrzne rola i zawartość * efektywne zarządzanie zobowiązaniami podatkowymi oraz zapewnienie przestrzegania prawa podatkowego * spisane procedury wewnętrzne dla każdego zdefiniowanego działania
Procedury wewnętrzne rola i zawartość * efektywne zarządzanie zobowiązaniami podatkowymi oraz zapewnienie przestrzegania prawa podatkowego przez: - komunikację pomiędzy pionem finansowym i innymi działami - kontrolę podejmowanych decyzji - zapewnienie spójności obiegu informacji
Procedury wewnętrzne rola i zawartość (slajd 2) * efektywne zarządzanie zobowiązaniami podatkowymi oraz zapewnienie przestrzegania prawa podatkowego - co należy zrobić, jak to należy zrobić, kto to ma zrobić - kiedy to należy zrobić, gdzie to ma być zrobione - jakie procedury kontrolne należy zastosować - w jaki sposób to udokumentować - gdzie zarchiwizować dokumenty
Procedury wewnętrzne jak zapewnić ich skuteczność * Kompletność * Komunikacja * Aktualizacja
Rola systemów informatycznych w zarządzaniu ryzykiem podatkowym * Minimalizacja ryzyka powstawania błędów w toku wykonywania operacji księgowych * Oszczędność czasu i kosztów poprzez automatyzację przetwarzania danych * Możliwość wielokrotnego wykorzystania przetworzonych danych i uzyskanych wyników * Przejrzystość sprawozdawczości i rachunkowości podatkowej oraz kontrola prawidłowości rozliczeń poprzez porównywanie informacji w dowolnych przekrojach i stopniu szczegółowości * Zwiększenie kontroli podejmowania decyzji podatkowych
Korzyści z wdrożenia systemu zarządzania ryzykiem podatkowym * Zapewnienie zgodności z prawem podatkowym i innymi przepisami * Zmniejszenie ryzyka błędu w zakresie sprawozdawczości podatkowej * Wykrycie nowych możliwości obniżenia obciążeń podatkowych * Zapewnienie efektywniejszej kontroli z punktu widzenia zarządu oraz udziałowców/akcjonariuszy * Zachowanie najwyższych standardów jakości działania
Środki służące minimalizacji ryzyka podatkowego
Elementy zarządzania ryzykiem podatkowym Wdrożenie procedur w zakresie komunikacji wewnętrznej oraz dokumentowania i archiwizowania. Wdrożenie odpowiedniego systemu informatycznego. Działania prewencyjne polegające na monitorowaniu planowanych zmian w przepisach, bieżącej praktyki organów podatkowych, jak również orzecznictwa sądowego. Bieżące korzystanie z usług w zakresie doradztwa podatkowego. Coroczny przegląd podatkowy identyfikujący najistotniejsze ryzyka podatkowe, jak i możliwości optymalizacji.
Zarządzanie ryzykiem podatkowym a wejście w spór z organami podatkowymi Dokonywanie kwalifikacji podatkowej określonego zdarzenia bądź rozważanej struktury wiąże się z: ryzykiem wystąpienia sporu z organami podatkowymi w kontekście potencjalnych kosztów (zaległość podatkowa, odsetki karne, obsługa prawno podatkowa); oceną tego ryzyka na tle dotychczasowej praktyki podatkowej i przeważającej linii orzeczniczej (WSA/NSA) np. niskie, średnie, wysokie w oparciu o przyjęty przez spółkę system wewnętrznych ocen.
*Podatnicy mają rację w 54 proc. sporów dotyczących interpretacji *Sądy rozstrzygają na korzyść fiskusa w około 70 proc. spraw *Sądy ponad 70 proc. spraw z zakresu podatku od spadków i darowizn rozstrzygają na korzyść fiskusa *W przypadku ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (umorzenie, odroczenie płatności, rozłożenie należności na raty) skuteczność fiskusa wynosi niemal 80 proc. *W innych podatkach, jak VAT, PIT, CIT, akcyza czy podatek od nieruchomości, statystyka również wypada na niekorzyść podatników. Skuteczność fiskusa we wszystkich tych sprawach wynosi prawie 70 proc.
Regularne przeglądy podatkowe Zakres Sprawdzenie czy prowadzona ewidencja jest dla celów podatkowych wystarczająca oraz czy podatki są obliczane prawidłowo i terminowo (może obejmować kontrolę prawidłowości treści deklaracji). Analiza zapisów w księgach, zawartych umów i innych dokumentów pod kątem ich prawidłowości
Regularne przeglądy podatkowe (slajd 2) Zakres c.d. Dotyczy wszelkich podatków płaconych przez przedsiębiorcę tj. podatków dochodowych, VAT-u, ZUS-u (wraz ze sprawdzeniem prawidłowości naliczania płac), podatku od nieruchomości, akcyzy, PCC oraz innych wynikających ze specyfiki działalności przedsiębiorcy. Co do zasady, efektem przeglądu jest raport stanowiący listę ustaleń wraz z kwantyfikacją ewentualnych ryzyk. Zawiera on również listę zaleceń, co do optymalizacji, zidentyfikowanych ryzyk oraz zalecenia co do ewentualnych korekt.
Regularne przeglądy podatkowe (slajd 3) Rezultat Oszczędności (w postaci braku domiarów i sankcji podatkowych) wygenerowane w związku z usunięciem lub skorygowaniem wszelkiego rodzaju nieprawidłowości stwierdzonych w trakcie przeglądu. Oszczędności powstałe dzięki wdrożeniu nowych rozwiązań zapewniających maksymalizację wygenerowanego zysku przy jednoczesnej optymalizacji obciążeń podatkowych.
Korzystanie z usług doradztwa podatkowego - zalety Analiza skutków podatkowych jakie wywołuje dana transakcja czy też określone czynności faktyczne i prawne już na etapie planowania transakcji. Identyfikacja potencjalnych obszarów ryzyka podatkowego, które nie są brane pod uwagę w procesie podejmowania decyzji przez przedsiębiorcę (nowe spojrzenie na problem). Rozważenie innych alternatywnych rozwiązań skutkujących minimalizacją ryzyka podatkowego, przy osiągnięciu założonego celu.
Dziękuję za uwagę Marcin Kolmas www.gumulka.pl