Zadanie nr 3. Kursy wyrównawcze z matematyki i fizyki. W roku akademickim 2011/2012 w ramach zadania nr 3 projektu Fabryka Inżynierów, wzorem lat ubiegłych, dla studentów/ek I roku studiów I stopnia przygotowano przedostatnią edycję kursów wyrównawczych z przedmiotów ścisłych. Ta forma wsparcia cieszy się ogromnym zainteresowaniem ze strony grupy docelowej. Z roku na rok zwiększa się liczba uczestników/czek kursów (1 584 osoby w roku akademickim 2009/10 i 1 947 w latach 2010/11 liczba PESELI). W tegorocznej edycji zajęć wyrównawczych z matematyki i fizyki łącznie wzięły udział 1 982 osoby liczba PESELI, w tym 744 kobiety i 1 238 mężczyzn. Łącznie na kursach z matematyki dokształcało się 1 116 osób, z kolei w kursach z fizyki uczestniczyło 1 369 osób co daje liczbę 2 485 osób w roku akademickim 2011/2012. Badanie ankietowe tej edycji kursów przeprowadzono na koniec semestru, po zrealizowaniu formy wsparcia. Przyjęto, że średnia liczebność grupy kursowej wynosi 20 osób. Drogą losową wybrano 20% próbę losową, tj. 4 osoby w grupie kursowej, co stanowiło 640 ankiet przekazanych beneficjentom/kom do wypełnienia. Zwrot wyniósł 587 ankiet. Wśród respondentów/ek znalazły się 243 kobiety i 344 mężczyzn w wieku od 18 do 29 lat (wykres nr 1 i nr 2). Wykres 1 1
Wykres 2 Na wykresie nr 3 przedstawiony został podział liczbowy ankietowanych ze względu na przedmiot kursu wyrównawczego, na który uczęszczali/ły. W badaniu uczestniczyło 320 kursantów/tek z fizyki i 267 z matematyki. Wykres 3 2
Standardowo wszyscy/tkie respondenci/tki zostali/ły poproszeni/one o udzielenie odpowiedzi na pytanie Czy zostali/ły poinformowani/e, że kursy wyrównawcze, w których biorą udział są częścią projektu Fabryka Inżynierów realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego? Tylko trzy osoby, w tym 1 kobieta i 2 mężczyzn, przyznały, że nie znali źródła finansowania wsparcia. Tak dobry wskaźnik został osiągnięty prawdopodobnie dzięki zakrojonym na dużą skalę działaniom promocyjnym i informacyjnym dotyczących realizowanego projektu w ramach uczelni (wykres nr 4). Wykres 4 Zdecydowana większość badanych zgodziła się, że rekrutacja na kursy wyrównawcze przebiegała z zachowaniem zasady równości szans ze względu na płeć, która jest znaczącym elementem wszystkich przedsięwzięć podejmowanych w ramach PO KL. Twierdziło tak 241 respondentek i 339 respondentów. Tylko 6 osób, w tym 2 kobiety i 4 mężczyzn, miało odmienne zdanie na ten temat. Jeden student nie udzielił żadnej odpowiedzi na to pytanie (wykres nr 5). 3
Wykres 5 Uczestników/czki zajęć wyrównawczych poproszono o podzielenie się oczekiwaniami, jakie wiązali/ły z udziałem w tej formie poszerzania wiedzy. Najwięcej osób zdecydowało się na uczestnictwo w zajęciach kierując się chęcią usystematyzowania i powtórzenia wiedzy zdobytej w szkole licealnej 98 studentek i tyle samo studentów. 137 osób, w tym 56 kobiet i 81 mężczyzn, oczekiwało nadrobienia zaległości z liceum, z kolei 28 studentek i 74 studentów miało nadzieję na lepsze przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z przedmiotów ścisłych. 87 ankietowanych (35 kobiet i 52 mężczyzn) miało na celu wyrównanie poziomu wiedzy z zakresu fizyki/matematyki, a 64 osoby (26 kobiet i 38 mężczyzn) uczestniczyły w zajęciach wyrównawczych, aby lepiej zrozumieć trudne przedmioty ścisłe. Jeden uczestnik nie podzielił się swymi oczekiwaniami (tabela nr 1). 4
Tabela 1 Jakie były Pana/Pani oczekiwania w stosunku do kursów? Chęć usystematyzowania i powtórzenia wiedzy zdobytej w szkole licealnej Liczba wskazań 196 Nadrobienie zaległości z liceum 137 Lepsze przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z przedmiotów ścisłych Wyrównanie poziomu wiedzy z zakresu fizyki/matematyki 102 87 Lepsze zrozumienie trudnych przedmiotów ścisłych 64 SUMA 586 Następne pytanie ankietowe sprawdzało, czy uczestnictwo w kursach spełniło oczekiwania, jakie studenci/tki mieli/miały przed przystąpieniem do nauki. Zdecydowana większość badanych udzieliła odpowiedzi pozytywnej. 229 ankietowanych, w tym 83 kobiety i 146 mężczyzn, stwierdziło, że ich oczekiwania zdecydowanie zostały spełnione, 281 osób - 124 studentki i 157 studentów, udzieliło odpowiedzi raczej tak, 26 uczestniczek i 28 uczestników miało problem z jednoznacznym udzieleniem odpowiedzi, a tylko 13 kursantów i 10 kursantek czuło się zawiedzionych uczestnictwem w tej formie wsparcia (14 odpowiedzi raczej nie i 9 zdecydowanie nie). Biorąc pod uwagę, że w sumie 166 osób miało oczekiwania w stosunku do kursów wyrównawczych odbiegające od ich rzeczywistego zakresu, bardzo satysfakcjonujący jest niewielki odsetek odpowiedzi negatywnych. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres nr 7. 5
Wykres 7 Ponieważ kursy wyrównawcze mają na celu wyrównanie poziomu wiedzy z matematyki i fizyki, sposób przedstawienia treści programowych musi być przystępny i dostosowany do poziomu wiedzy osób uczestniczących w zajęciach. W ankiecie monitoringowej zamieszczono więc pytanie sprawdzające, czy sposób przedstawienia treści programowych przez prowadzącego był przystępny dla uczestników/czek. Dla 348 osób, w tym 140 kobiet i 208 mężczyzn, prezentowana wiedza była zawsze zrozumiała, przystępna była dla 92 studentek i 126 studentów, nie zawsze zrozumiała dla 9 słuchaczy i tylu samo słuchaczek. Tylko jedna uczestniczka stwierdziła, że prezentowane treści były dla niej zupełnie niezrozumiałe, a dwóch uczestników wstrzymało się od wyrażenia swojej opinii. Wykres nr 8 obrazuje rozkład odpowiedzi respondentów/ek. 6
Wykres 8 Mimo, że aż 566 respondentów/ek nie miało problemów ze zrozumieniem zagadnień poruszanych w trakcie zajęć wyrównawczych, to jednak nie wszyscy/tkie z nich byli/ły zgodni/e, co do tego, że program kursu był dostosowany do możliwości grupy. Zgodnych z tym stwierdzeniem było 519 osób, w tym 212 studentek i 307 studentów, wskazali/ły oni/one odpowiedzi raczej tak i zdecydowanie tak. 27 respondentek i 31 respondentów miało problem z jednoznacznym wyrażeniem opinii, a 10 osób uznało, że poziom zajęć był nieadekwatny do umiejętności słuchaczy/ek. W tej grupie były 4 studentki i 6 studentów (wykres nr 9). 7
Wykres 9 Następnie poproszono beneficjentów/ki o ocenę poziomu trudności zajęć. 18 kobiet i 26 mężczyzn uznało omawiane treści za łatwe, za przystępne - 202 studentki i 289 studentów. Tylko 47 ankietowanych przyznało, że materiał był trudny, w tym 21 kobiet i 26 mężczyzn, bądź zdecydowanie za trudny (1 kobieta). 8
Wykres 10 W dalszej części badania uczestnicy/czki kursu zostali/ły poproszeni/one o wskazanie najtrudniejszych ich zdaniem zagadnień. Zarówno w programie zajęć wyrównawczych z matematyki jak i z fizyki znalazły się problematyczne dla studentów/ek tematy. Według ankietowanych największy kłopot sprawiały pochodne funkcji (51 wskazań), całki (43 głosy) oraz funkcje trygonometryczne, cyklometryczne i elementarne (20 odpowiedzi). 113 osób przyznało, że nie miało żadnych, bądź większych problemów z programem zajęć wyrównawczych, z kolei 271 ankietowanych w ogóle nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Problematyczne zagadnienia wybrane przez badanych zostały zebrane i uszeregowane w zależności od ilości wskazań w tabeli nr 2. 9
Tabela 2 Z jakimi zagadnieniami miał/a Pan/Pani problem w czasie kursów? Liczba wskazań Pochodne funkcji 51 Całki 43 Funkcje trygonometryczne, cyklometryczne, 20 elementarne Ruch obrotowy, jednostajny i harmoniczny 19 Granica funkcji 17 Dzielenie wielomianów 16 Granica ciągów 14 Bryły sztywne i obrotowe 13 Dynamika 10 Zasada zachowania energii, praca, moc 9 Rzuty ukośne, poziome, pionowe 8 Problem ze wszystkim 7 Logarytmy 6 Szeregi, liczby zespolone 6 Wyprowadzanie i przekształcanie wzorów 5 Fizyka 5 Zasada zachowania pędu, moment ruchu 4 Trygonometria 4 Moment bezwładności 4 Grawitacja 4 Sprężystość 4 Siły tarcia 3 Odwzorowania liniowe 3 Transformacje Galileusza i Lorentza 3 Przestrzenie liniowe, wektorowe 3 Przyspieszenie Conolisa 2 Swobodny spadek ciał 2 Wzory Taylora 2 Fizyka relatywistyczna 2 Geometria analityczna 2 Obliczenia, rozwiązywanie zadań z matematyki 2 Wartości bezwzględne 2 Nierówności kwadratowe i logarytmiczne 2 Duża ilość materiału 1 Dynamika płynów 1 Fale i drgania 1 Kinematyka 1 Wariacje 1 Kombinatoryka 1 Zastosowanie elementów matematyki w fizyce 1 SUMA 304 10
Zdaniem 175 uczestniczek i 249 uczestników kursów wyrównawczych udział w tej formie wsparcia pozwolił im wyrównać poziom wiedzy z zakresu przedmiotów ścisłych (40 kobiet i 67 mężczyzn wybrało odpowiedź zdecydowanie tak; 135 kobiet i 182 mężczyzn raczej tak). 148 badanych (w tym 60 studentek i 88 studentów) nie potrafiło jednoznacznie wypowiedzieć się w tej kwestii. Z kolei 14 osób (8 kobiet i 6 mężczyzn) przyznało, że uczestnictwo w kursie nie zmieniło ich poziomu wiedzy z zakresu matematyki i fizyki (odpowiedzi raczej nie - 11, i zdecydowanie nie - 3). Jeden uczestnik nie udzielił żadnej odpowiedzi na to pytanie. Rozkład odpowiedzi został przedstawiony na wykresie nr 11. Wykres 11 11
Ilość pozytywnych odpowiedzi dotyczących realizacji kursów wyrównawczych może wynikać z możliwości aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Czynny udział grupy i zaangażowanie poszczególnych studentów/ek przyniosło korzystne efekty w postaci zdobytej wiedzy i lepszych umiejętności z zakresu przedmiotów ścisłych. Aktywny udział w zajęciach potwierdziło 534 respondentów/ek, w tym 121 kobiet i 194 mężczyzn zaznaczyło odpowiedź zdecydowanie tak, a 93 studentki i 126 studentów - raczej tak). 35 osób nie miało zdania, w tym 19 słuchaczek i 16 słuchaczy. Tylko 17 ankietowanych (9 kobiet i 8 mężczyzn) było odmiennego zdania: 13 odpowiedzi raczej nie, 4 - zdecydowanie nie), a jedna uczestniczka nie udzieliła żadnej odpowiedzi na to pytanie (wykres nr 12). Wykres 12 12
Uczestnicy/czki kursów wyrównawczych otrzymują komplet materiałów dydaktycznych tzw. zeszyciki kursowe, które zostały opracowane przez kadrę AGH ze środków EFS, w ramach projektu Fabryka Inżynierów. Początkowo liczebność grup kursowych szacowana była na ok. 12 osób, ale z uwagi na bardzo duże zainteresowanie ze strony pierwszoroczniaków zespół zarządzający projektu podjął decyzję o zwiększeniu liczby kursantów/tek w grupie do 20 osób. Niestety w ramach zadania nie było wystarczających środków na druk pomocy dydaktycznych, dlatego ilość negatywnych odpowiedzi na poniższe pytanie nie jest dla organizatorów zaskoczeniem. 108 ankietowanych (47 kobiet i 61 mężczyzn) przyznało, że nie korzystało z przygotowanych pomocy, a 3 studenci nie udzielili żadnej odpowiedzi. Reszta ankietowanych - 476 osób, w tym 196 uczestniczek i 280 uczestników, zaznaczyło odpowiedź tak (wykres nr 13). Wykres 13 13
W końcowej części ankiety, zadano studentom/kom pytania podsumowujące. Pierwsze z nich dotyczyło źródeł, z jakich uczestnicy/czki kursu dowiedzieli/ały się o realizacji tej formy wsparcia. Większości badanych kursy zostały zarekomendowane przez wykładowcę 350 osobom, w tym 138 kobietom i 212 mężczyznom. 140 ankietowanych - 65 studentek i 75 studentów, informację o zajęciach wyrównawczych pozyskało ze strony internetowej AGH lub projektu, 30 słuchaczek i 41 słuchaczy od innych studentów/ek, a 23 osoby (9 kobiet i 14 mężczyzn) podały inne źródła informacyjne. 1 kobieta i 2 mężczyzn nie udzieliło odpowiedzi (wykres nr 14). Wykres 14 14
Pozytywna ogólna ocena całego przedsięwzięcia przełożyła się na rekomendacje uczestników/czek kursów wyrównawczych oraz ich zadowolenie z udziału w projekcie. Niemal wszyscy/tkie ankietowani/e poleciliby/łyb innym osobom udział w tej formie wsparcia 576 osób, w tym 239 studentek i 337 studentów. Tylko 9 osób, w tym 3 kobiety i 6 mężczyzn było odmiennego zdania, a 1 słuchacz i 1 słuchaczka wcale nie wypowiedzieli się w tej kwestii (wykres nr 15). Podobny rozkład odpowiedzi uzyskano na ostatnie pytanie ankiety. 236 uczestniczek i 337 uczestników było zadowolonych z udziału w projekcie, a tylko 11 osób, w tym 6 kobiet i 5 mężczyzn udzieliło odpowiedzi negatywnej. 3 respondenci /tki (1 studentka i 2 studentów ) wstrzymali/ły się od oddania głosu (wykres nr 16). Wykres 15 Wykres 16 15
16