Wydział Architektury Kierunek: Gospodarka Przestrzenna Specjalność: Planowanie Przestrzenne PRACA DYPLOMOWA Ocena atrakcyjności ośrodków osadniczych regionu krakowskiego. Rating attractiveness of the cracovian region settlement structure. Simulation research Łukasz Obierak Promotor: dr inż. Magdalena Mlek Słowa kluczowe: region krakowski model pośrednich możliwości potencjał inwestycyjny Streszczenie W pracy analizowano atrakcyjność ośrodków osadniczych regionu krakowskiego. Zastosowany został model pośrednich możliwości w wersji przesunięcia celów oraz przesunięcia ogólnego. Posłużył on do przeprowadzenie szeregu kompleksowych modelowań alokacyjnych uwzględniających sieć istniejącą oraz projektowaną. Wyniki badań symulacyjnych zostały skonfrontowane z analizą trendów świadczących o poziomie atrakcyjności inwestycyjnej. Tak przeprowadzone badania pozwoliły wyłonić najatrakcyjniejsze jednostki osadnicze analizowanego regionu. Abstract The study analyzed attractiveness of Cracovian region s settlement centers with use of intervening opportunity model. The model was used for carrying out a series of comprehensive modeling of allocation with taking into account existing and proposed transportation system. The results of simulation were compared with analysis of trends investments providing the level of investment attractiveness. That studies was helped to identity the most attractive settlement units of analyzed region.
Spis treści Cel opracowania...5 I Część teoretyczna...6 1. Przegląd dokumentów planistycznych...6 1.1. Komunikacja...6 1.2. Inwestycje...7 2. Delimitacja obszaru opracowania...9 II Część analityczna...11 3. Postawy teoretyczne modelowań...11 4. System transportowy obszaru opracowania...14 4.1. Sieć drogowa w kontekście europejskim...14 4.2. Układ drogowy otoczenia...15 4.3. Układ drogowy regionu krakowskiego...17 5. Dane do symulacji...19 5.1. Reprezentacja sieci w warunkach symulacyjnych...19 5.1.1. Sieć istniejąca...19 5.1.2. Sieć projektowana...20 5.2. Rejony obliczeniowe...21 5.2.1. Region krakowski...21 5.2.2. Otoczenie regionu krakowskiego...22 5.3. Rozmieszczenie mas w rejonach...23 5.4. Rozmieszczenie źródeł oraz celów...23 5.4.1. Wartości rzeczywiste...23 5.4.2. Wartości równomierne...23 5.5. Zastosowane pułapy wielkości mas w rejonach...23 5.6. Dobór parametrów selektywności...24 5.7. Granice izochron stref odległości...24 5.8. Dystans krytyczny...25 6. Symulacje z wykorzystaniem modelu pośrednich możliwości...26 6.1. Warianty modelowań...26 6.2. Przesunięcie celów opis wyników modelowań...27 6.2.1. WARIANT 1 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...27 1 S t r o n a
6.2.2. WARIANT 1 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA...29 6.2.3. WARIANT 2 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...30 6.2.4. WARIANT 2 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ PROJEKTOWANA 31 6.2.5. WARIANT 3 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...32 6.2.6. WARIANT 3 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA 34 6.2.7. WARIANT 4 źródła rzeczywiste cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...35 6.2.8. WARIANT 4 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA 36 6.2.9. WARIANT 5 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...37 6.2.10. WARIANT 5 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA...38 6.2.11. WARIANT 6 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...39 6.2.12. WARIANT 6 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ PROJEKTOWANA...41 6.2.13. WARIANT 7 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...42 6.2.14. WARIANT 7 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA...43 6.2.15. WARIANT 8 źródła rzeczywiste cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...45 6.2.16. WARIANT 8 źródła rzeczywiste cele rzeczywiste SIEĆ PROJEKTOWANA 47 6.3. Przesunięcie ogólne opis wyników modelowań...49 6.3.1. WARIANT 1 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...49 6.3.2. WARIANT 1 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA...50 6.3.3. WARIANT 2 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...51 6.3.4. WARIANT 2 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ PROJEKTOWANA 53 6.3.5. WARIANT 3 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...54 6.3.6. WARIANT 3 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA 55 6.3.7. WARIANT 4 źródła rzeczywiste cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...56 6.3.8. WARIANT 4 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA 57 2 S t r o n a
6.3.9. WARIANT 5 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...59 6.3.10. WARIANT 5 źródła równomierne cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA...60 6.3.11. WARIANT 6 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...61 6.3.12. WARIANT 6 źródła równomierne cele rzeczywiste SIEĆ PROJEKTOWANA...62 6.3.13. WARIANT 7 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...64 6.3.14. WARIANT 7 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA...65 6.3.15. WARIANT 8 źródła rzeczywiste cele rzeczywiste SIEĆ ISTNIEJĄCA...66 6.3.16. WARIANT 8 źródła rzeczywiste cele rzeczywiste SIEĆ PROJEKTOWANA 67 6.4. Dodatkowe warianty modelowań...68 6.4.1. WARIANT 7 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ ISTNIEJĄCA...69 6.4.2. WARIANT 7 źródła rzeczywiste cele równomierne SIEĆ PROJEKTOWANA 71 6.5. Podsumowanie wyników badań symulacyjnych...73 6.5.1. Wnioski z modelowań z uwolnionym otoczeniem...73 6.5.2. Wnioski z modelowań dla regionu krakowskiego...74 6.5.3. Wnioski z modelowań uzupełniających...74 6.5.4. Analiza rankingowa...74 6.5.5. Przesunięcie celów SIEĆ ISTNIEJĄCA...75 6.5.6. Przesunięcie celów SIEĆ PROJEKTOWANA...76 6.5.7. Przesunięcie ogólne SIEĆ ISTNIEJĄCA...77 6.5.8. Przesunięcie ogólne SIEĆ PROJEKTOWANA...77 7. Analiza trendów...79 7.1. Migracje międzygminne...79 7.2. Dynamika zmian dochodów budżetów gmin...83 7.2.1. Zmiany w dochodach gmin z tytułu udziału podatku PIT...83 7.2.2. Zmiany w dochodach gmin z tytuły udziału podatku CIT...85 7.3. Dynamika rozwoju sektora usługowego oraz przemysłowego...88 7.3.1. Sektor usługowy...88 7.3.2. Sektor przemysłowy...90 7.4. Dynamika rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw...93 3 S t r o n a
7.5. Podsumowanie...96 8. Synteza wyników badań symulacyjnych oraz analizy trendów rozwojowych...98 8.1. Wnioski dla miasta Kraków...98 8.2. Zgodność wyników modelowań i analizy trendów...99 8.3. Rozbieżności wynikające z modelowań i analizy trendów...100 9. Podsumowanie...102 SPIS ŹRÓDEŁ...104 ZALĄCZNIK NR 1 Zestawienie wyników przeprowadzonych modelowań...106 Model Przesunięcia Celów dla sieci istniejącej warianty z uwolnionym otoczeniem...106 Model Przesunięcia Celów dla sieci projektowanej warianty z uwolnionym otoczeniem...107 Model Przesunięcia Celów dla sieci istniejącej warianty z zablokowanym otoczeniem...108 Model Przesunięcia Celów dla sieci projektowanej warianty z zablokowanym otoczeniem...109 Model Przesunięcia Ogólnego dla sieci istniejącej warianty z uwolnionym otoczeniem...110 Model Przesunięcia Ogólnego dla sieci projektowanej warianty z uwolnionym otoczeniem...111 Model Przesunięcia Ogólnego dla sieci istniejącej warianty z zablokowanym otoczeniem...112 Model Przesunięcia Ogólnego dla sieci projektowanej warianty z zablokowanym otoczeniem...113 4 S t r o n a
Cel opracowania Głównym celem niniejszego opracowania jest analiza atrakcyjności struktury osadniczej regionu krakowskiego i wskazanie potencjalnych ośrodków atrakcyjnych dla inwestorów w kontekście planowanych rozwiązań komunikacji kołowej oraz panujących trendów inwestycyjnych. Rozważany obszar posiada ogromne znaczenie w kontekście rozwoju południowej części kraju. Charakteryzuje się bardzo dobrą dostępnością komunikacyjną, jak również dobrze rozbudowaną strukturą przestrzenną, od bardzo małych miejscowości wiejskich po wielkie ośrodki miejskie z miastem Kraków na czele oraz z miastami wchodzącymi w skład Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Główne miasto regionu Kraków jest uznanym ośrodkiem kulturowym oraz akademickim o znaczeniu europejskim. Miasto stanowi jeden najatrakcyjniejszych punktów na inwestycyjnej mapie Polski Podstawą dla przeprowadzonych analiz jest lektura opracowań planistycznych dotyczących regionu krakowskiego. Wnioski z nich wyciągnięte posłużą do konstruowania szeregu kompleksowych modelowań alokacyjnych mających za zadanie wyłonienie potencjalnych ośrodków rozwojowych. Uzupełnienie badań symulacyjnych stanowi analiza trendów rozwojowych panujących w rozważanym regionie. Tak skonstruowane badania pozwolą wskazać miasta lub obszary w regionie krakowskim, które wykazują największy potencjał rozwojowy, diagnozowany w oparciu o przeprowadzone badania symulacyjne oraz panujące tendencje inwestycyjne. 5 S t r o n a
SPIS ŹRÓDEŁ [1] GDDKIA, Drogowe Paneuropejskie Korytarze Transportowe, [Online] http://www.siskom.waw.pl/mapy/korytarze.jpg [22 marca 2010] [2] Główny Urząd Statystyczny, Dochody budżetów gmin i miast na prawach powiatu, dochody własne, dane na lata 2004 2008 [3] Główny Urząd Statystyczny, Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon wg sekcji PKD, dane na lata 2004-2008 [4] Główny Urząd Statystyczny, Rynek pracy, dojazdy do pracy, dane na rok 2006 [5] Główny Urząd Statystyczny, Stan ludności i ruch naturalny, ludność ogółem według grup wieku i płci, dane ogółem na rok 2006 [6] Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Atrakcyjność inwestycyjna Województw i Podregionów Polski 2006, Gdańsk 2006 [7] Marszałek Województwa Śląskiego, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego, Katowice, 21 czerwca 2004, Uchwała nr II 21/2/2004 z dnia 21 czerwca 2004 [8] Ministerstwo Infrastruktury, Polityka Transportowa Państwa na lata 2006 2025, Warszawa, 27 czerwca 2005 [9] Podkarpackie Biuro Planowania Przestrzennego, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego, Rzeszów kwiecień 2002, Uchwała nr XLVIII/522/02 z dnia 30 sierpnia 2002 roku [10] Portal Województwa Małopolskiego Wrota Małopolski Przedsiębiorcza Małopolska stan obecny, [http://www.wrotamalopolski.pl/root_przedsiebiorczosc/przedsiebiorcza+malopolska/stan+o becny/ [11] Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego, Plan Zagospodarowania Przestrzennego województwa Świętokrzyskiego, Kielce, kwiecień 2002, Uchwała nr XXIX/399/02 z dnia 26 kwietnia 2002 [12] Urząd Marszałkowskie Województwa Małopolskiego, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, Kraków 2003, Uchwała nr XV/174/03 z dnia 22 grudnia 2003 104 S t r o n a
[13] Zipser T., Sławski J., Modele procesów urbanizacji. Teoria i jej wykorzystanie w praktyce planowania, Studia KPZK PAN, tom XCVII, Warszawa 1988 105 S t r o n a