Kursy: Warsztaty metodologiczne, Zaawansowane techniki komputerowej analizy danych. ECTS: 4+4, warsztaty 30 g., laboratoria 30 g. Prowadzący: mgr Magdalena Piejko, mgr Michał Wanke Instytut Socjologii, Uniwersytet Opolski, Collegium Civitas, p. 342, tel.: 077 452 74 86, e-mail: magdalena.piejko@uni.opole.pl, michal.wanke@uni.opole.pl Miejsce i czas: Collegium Civitas, piątek, sala 120 środa,, sala 16 Opis kursu: Celem połączonych kursów jest zapoznanie studentów z jakościową orientacją metodologiczną, odpowiednim zapleczem teoretycznym, metodami i technikami badań oraz praktycznym przepracowaniem omawianych kwestii. Opracowywane dane zostaną przygotowane do i poddane analizie przy pomocy oprogramowania QDA. Studenci będą pracować w zespołach, które na koniec kursu przedstawią raporty z badań. Forma i warunki zaliczenia: podstawą zaliczenia i oceny jest aktywne uczestnictwo w zajęciach (możliwa jedna nieusprawiedliwiona nieobecność 1 ). Studenci będą oceniani za wkład w pracę w zespołach. Nieprzygotowanie na zajęcia będzie traktowane jak nieobecność. Nieukończenie zadania grupy będzie sankcjonowane obniżeniem o 0,5 punktu końcowej oceny grupy. Oceny z obu kursów zostaną wystawione na podstawie prezentacji wyników badania grupy oraz raportu z badań (nieprzekraczalny termin oddania 21 v 2010). Konsultacje: proszę nie wahać się kontaktować via e-mail we wszystkich kwestiach związanych z kursem. Jeśli potrzeba spotkać się osobiście, proszę umawiać się również używając adresu poczty elektronicznej bądź bezpośrednio na zajęciach. Preferujemy godziny konsultacji: Magdalena Piejko: 14.00 15.00; Michał Wanke: 11.00 11.30 oraz 14.30 15.00, w środy. Ogłoszenia: wszystkie wiadomości na temat kursu będą zamieszczane na bieżąco pod adresem: www.socjologia.uni.opole.pl Materiały: teksty dostępne w formie elektronicznej jeśli w bibliografii nie ma podanego adresu do pliku - umieszczono pod adresami: http://uni.opole.pl/~wanke/meto, http://uni.opole.pl/~piejko/meto. W przypadku kłopotów z dostępnością tekstów drukowanych proszę kontaktować się z prowadzącymi. Oprogramowanie: podczas kursu będziemy korzystać z darmowej wersji progrmau QDA Atlas TI, przeglądarki internetu Firefox oraz pakietu biurowego Open Office lub podobnego. Źródła: www.atlasti.com/demo.html, www.mozilla-europe.org/pl/firefox/, pl.openoffice.org/. 1 Każdą następną nieobecność odpracowujemy indywidualnie. Formę ustalają prowadzący zajęcia. 1
1. Spotkanie organizacyjne Czas: środa, 17 II, 9.00-10:00 wszystkie grupy Sala: 104 Informacje: Podział na grupy. Prezentacja kursu. Zasady udziału. Forma i zasady zaliczenia. 2. Wprowadzenie do QDA Czas: środa, 24 II Sala: 16 Wprowadzenie do QDA. Przegląd dostępnych aplikacji. Wspomaganie komputerem projektu badawczego. David Silverman, Prowadzanie badań jakościowych, Warszawa 2008. 13. Wykorzystanie komputera w analizie danych jakościowych. 3. Podejście jakościowe w badaniach socjologicznych Czas: piątek 26 II, Interakcjonizm symboliczny. Metodologia teorii ugruntowanej. Założenia. Prowadzenie badań jakościowych. Anselm Strauss, Barney Glaser, Odkrywanie teorii ugruntowanej, Kraków 2009. 1. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Norman Denzin, Yvonna Lincoln, Metody badań jakościowych, Warszawa 2009. 1. Wprowadzenie: dziedzina i praktyka badań jakościowych. Czas: środa, 3 III Wprowadzenie do QDA. Interfejs. Podstawowe operacje. 2
Krzysztof Konecki, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa 2000. 2.3.1 Teoria ugruntowana naturalistyczno-humanistyczną orientacją w badaniach terenowych. David Silverman, Interpretacja danych jakościowych, Warszawa 2007. 2. Czym są badania jakościowe? 4. Temat badań: społeczny wymiar anoreksji Czas: piątek, 12 III Pytania badawcze. Drzewo problemów. Cele projektu. Efekt: tekst naukowy o anoreksji (socjologiczny) dla każdej grupy. Abstrakt. Howard Becker, Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, Warszawa 2009. 2. Rodzaje dewiacji. Model sekwencyjny. Czas: środa, 17 III Sylwia Breczko, Ciało w socjologii. Między indywidualizacją a polityzacją, Kultura Współczesna 1/2009. grupy: 1, 4, 7, 10. Praca konceptualna z komputerem i siecią. Narzędzia pobierania danych. Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, Sztuka i estetyzacja. Studia teoretyczne, pod redakcją Mariana Golki i Krystyny Zamiara, Poznań 1999. grupy: 2, 5, 8, 11. Mirosław Lenart, Zapomniany świat dawnego mistycyzmu, czyli o znaczeniu jedzenia i ciała u kobiet w komunikacji z Bogiem, Pokarmy i jedzenie w kulturze. Tabu, dieta, symbol, pod redakcją Katarzyny Łeńskiej-Bąk, Opole 2007. grupy: 3, 6, 9, 12. 3
5. Metody i techniki badań jakościowych Czas: piątek 19 III Źródła danych jakościowych. Rodzaje metod. Dobór metod do problemu badawczego. Naukowy tekst o anoreksji zadanie z poprzednich zajęć. Anselm Strauss, Barney Glaser, Odkrywanie teorii ugruntowanej, Kraków 2009. 7. Nowe źródła danych jakościowych. Kathy Charmaz, Teoria ugruntowana, Warszawa 2009. 2.1 Kilka refleksji na temat metod. Czas: środa, 24 III Wstępne wyszukiwanie informacji na temat problemu oraz materiału badawczego. Narzędzia do katalogowania i organizacja pracy badawczej. Inne narzędzia do pozyskiwania danych online. Eszter Hargittai, Research Confidential. Solutions to Problems Most Social Scientists Pretend They Never Have, Michigan 2009. Online Survey. Instant Publication, Instant Mistake, All of the Above. Norman Denzin, Yvonna Lincoln, Metody badań jakościowych, Warszawa 2009. 31. Metody, polityka i etyka reprezentacji w etnografii online. 6. Metody i techniki badań jakościowych Czas: piątek, 26 III Dobór metod do problemu badawczego. Metoda biograficzna. Analiza zawartości przekazów a analiza treści. Analiza danych wizualnych. Analiza pól semantycznych. Procedury badawcze. Czas: środa, 31 III Podstawowe operacje QDA. 4
Jan Szczepański, Charakterystyka metody biograficznej. Zasady analizy dokumentów biograficznych, Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, pod redakcją Mariana Malikowskiego i Mariana Niezgody, Tyczyn 1997, Tom II. Ingeborg Helling, Metoda badań biograficznych, Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, pod redakcją Mariana Malikowskiego i Mariana Niezgody, Tyczyn 1997, Tom II. Norman Denzin, Reinterpretacja metody biograficznej, Metoda biograficzna w socjologii, pod redakcją Jana Włodarka i Marka Ziółkowskiego, Warszawa 1990. Tomasz Goban-Klas, Analiza zawartości przekazów masowych. Badania empiryczne w socjologii, pod redakcją Mariana Malikowskiego i Mariana Niezgody, Tyczyn 1997, Tom II. Walery Pisarek, Analiza zawartości przekazu. Procedura badawcza, Badania empiryczne w socjologii, pod redakcją Mariana Malikowskiego i Mariana Niezgody, Tyczyn 1997, Tom II. Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003. 11. Analiza treści. Marcus Banks, Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Niezbędnik badacza, Warszawa 2009. 3. Podejścia w badaniach wizualnych Krzysztof Konecki, Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej, Przegląd Socjologii Jakościowej, 1/2005. Dostęp grudzień 2005 (http://www.qualitativesociologyreview.org /PL/archive_pl.php). Sławomir Krzychała, Społeczne przestrzenie doświadczenia. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wrocław 2004. 11. Dokumentarna interpretacja obrazu w stronę rekonstrukcji ikonicznych zasobów wiedzy. Régine Robin, Badanie pól semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud, Język i społeczeństwo, pod redakcją Michała Głowińskiego, Warszawa 1980. Marek Kłosiński, Semantyczna analiza pojęć bezrobocie i bezrobotny ( bezrobotni ) w wypowiedziach prasowych, Kultura i społeczeństwo, 3/1994. 5
7. Ramy projektu badawczego Czas: piątek, 9 IV Zasięg czasowy i przestrzenny projektu. Publiczne/prywatne. Dobór próby. Etyka. Czas: środa, 14 IV Nancy Baym, Anette Markham, Internet Inquiry. Conversations about the Method, Thousand Oaks, 2008. 1. How Can Qualitative Internet Researchers Define the Boundaries of Their Projects? Kathy Charmaz, Teoria ugruntowana, Warszawa 2009. 5. Teoretyczne pobieranie próbek, nasycanie i sortowanie. Wykonanie doboru próby w internecie. Wykorzystanie narzędzi online do organizacji danych i kodowania otwartego. 8. Kodowanie Czas: piątek, 16 IV Kodowanie otwarte. Klucz kategoryzacyjny. Czyszczenie kategorii. Efekt: kodowanie otwarte całego materiału Kathy Charmaz, Teoria ugruntowana, Warszawa 2009. 3. Kodowanie w praktyce teorii ugruntowanej. Anselm Strauss, Juliet Corbin, Basics of Qualitative Research, Thousand Oaks 1998. Rozdziały: 5. Analysis Through Microscopic Examination of Data 6. Basic Operations: Asking Questions and Making Comparisons 7. Analytic Tools Czas: środa, 21 IV Archiwizowania materiałów. Przygotowanie i import do programu QDA. 6
8. Open Coding Krzysztof Konecki, Wizualna teoria ugruntowana. Rodziny kodowania wykorzystywane w analizie wizualnej, Przegląd Socjologii Jakościowej, 3/2008. Dostęp, listopad 2008 (http://www.qualitativesociologyreview.org/pl/archive_pl.php). 9. Kodowanie Czas: piątek, 23 IV Kodowanie otwarte. Klucz kategoryzacyjny. Czyszczenie kategorii. Analiza formalna, tematyczna i kontekstowa. Efekt: stworzenie drzewa kodów Anselm Strauss, Juliet Corbin, Basics of Qualitative Research, Thousand Oaks 1998. Rozdziały: 9. Axial Coding 10. Selective Coding 11. Coding for Process Czas: środa, 28 IV Oznaczanie segmentów danych. Tworzenie kodów. Rodziny kodów. Mema. Justyna Szulich Kałuża, Społeczny obraz świata w fotografii o zastosowaniu analiz fotografii w badaniach socjologicznych, Co widać? Pod redakcją Marka Krajewskiego i Jerzego Kaczmarka, Poznań 2006. 10. Kodowanie Czas: piątek, 30 IV Kodowanie otwarte. Klucz kategoryzacyjny. Czyszczenie kategorii. Noty metodologiczne i teoretyczne. Efekt: przypisanie kodów do materiału; wyczyszczenie kodów Czas: środa, 5 V Praca z kodami. Kategoryzacja. Wstęp do konceptualnego poziomu analizy. 7
Anselm Strauss, Juliet Corbin, Basics of Qualitative Research, Thousand Oaks 1998. Rozdziały: 12. The Conditional/Consequential Matrix 13. Theoretical Sampling 14. Memos and Diagrams 11. Generowanie teorii Czas: piątek, 7 V Tworzenie systemów opisowych: opis prosty i typologiczny. Ramy odniesienia. Budowanie teorii średniego zasięgu. Anselm Strauss, Barney Glaser, Odkrywanie teorii ugruntowanej, Kraków 2009. Część pierwsza: Generowanie teorii za pomocą metody porównawczej. Czas: środa, 12 V Praca z kodami. Tworzenie relacji pomiędzy kodami, memami i innymi jednostkami analizy. 12. Generowanie teorii Czas: piątek, 14 V Model pojęciowy. Sieci znaczeń. Powrót do założeń wstępnych. Wartość przeprowadzonych analiz. Kathy Charmaz, Teoria ugruntowana, Warszawa 2009. 3. Kodowanie w praktyce teorii ugruntowanej. Krzysztof Konecki, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa 2000. Rozdziały: 4.1 Pytania o realność badanej rzeczywistości. Czas: środa, 19 V Mema. Rodziny kodów. Relacje między kodami. 8
4.2 Procedury triangulacji. 4.3 Wnioski. David Sillverman, Interpretacja danych jakościowych, Warszawa 2008. 8. Wiarygodność badań jakościowych. 13. Tworzenie raportu z badań Czas: piątek, 21 V Efekt: raport z badań i prezentacja multimedialna wyników. Kathy Charmaz, Teoria ugruntowana, Warszawa 2009. 7. Pisanie wstępnej wersji pracy naukowej. Marcus Banks, Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Niezbędnik badacza, Warszawa 2009. 5. Prezentowanie wyników badań wizualnych. Norman Denzin, Yvonna Lincoln, Metody badań jakościowych, Warszawa 2009. 43. O pisaniu, o pisaniu socjologii. Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2007. Załącznik C: Raport z badań. Czas: środa, 26 V Eksport danych. Formatowanie tekstu. DTP. Prezentacja danych. 9
14. Prezentacja wyników badań Czas: środa, 31 V, 15.00 20.00 wszystkie grupy Sala: 104 Prezentacja wyników badań. Oceny. Wpisy. 10