PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Medycyna paliatywna 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek) realizującej przedmiot: Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: Osiedle Rusa 55, 61-245 Poznań Tel. /Fax: 61 8738 303 Strona: www.kmp.edu.pl E-mail: wojciechleppert@wp.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Katarzyna Wieczorowska Tobis 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. med. Katarzyna Wieczorowska Tobis 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Imię i nazwisko: dr hab. Wojciech Leppert Tel. kontaktowy: 603 922 298 Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): Hospicjum Palium poniedziałki 13.00 15.00, wtorki 13.00 15.00 E-mail: wojciechleppert@wp.pl Osoba zastępująca: Dr med. Lidia Gorzelińska Kontakt: lgorzelinska@op.pl 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: VI Semestr: zimowy 8. Liczba godzin ogółem : 27 liczba pkt. ECTS: -
Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej 0 13 14 S Razem: 27 9. Cel nauczania przedmiotu 1. Zdobycie wiedzy na temat stanów nagłych w medycynie paliatywnej, pozwalających na rozpoznanie i wdrożenie właściwego postępowania terapeutycznego. 2. Poznanie zasad postępowania w przypadku pacjentów z objawami ze strony układu oddechowego (kaszel, duszność i krwioplucie), podstaw oceny jakości życia i jakości opieki paliatywnej. 3. Poznanie etiologii i sposobów postępowania w przypadku zaburzeń psychicznych u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową (zaburzenia świadomości, splątanie, lęk depresja). 4. Zapoznanie z elementami geriatrii w medycynie paliatywnej. 5. Zapoznanie z patomechanizmem, podziałem klinicznym i sposobami postępowania w przypadku owrzodzeń odleżynowych, nowotworowych i przetok zewnętrznych. 6. Poznanie anestezjologicznych metod leczenia bólu stosowanych u chorych z bólem niepodatnym na farmakoterapię. 7. Poznanie zasad ustalania rozpoznania, planu postępowania terapeutycznego, z uwzględnieniem farmakoterapii, monitorowania i prowadzenia dokumentacji medycznej chorych w opiece paliatywnej, na podstawie omawiania przypadków klinicznych. Efekt kształcenia umiejętności i kompetencje: 1. Posiada wiedzę z zakresu opieki nad pacjentami z chorobą nienowotworową w medycynie paliatywnej. 2. Zna i rozumie przyczyny, zasady rozpoznawania i postępowania terapeutycznego w przypadku najczęstszych stanów nagłych w medycynie paliatywnej. 3. Zna sposoby postępowania u chorych z owrzodzeniami nowotworowymi, przetokami zewnętrznymi i odleżynami. 4. Posiada wiedzę na temat patomechanizmu i zasad postępowania u pacjentów z objawami z zakresu układu oddechowego (kaszel, duszność i krwioplucie), podstaw prowadzenia oceny jakości życia i jakości opieki paliatywnej. 5. Posiada wiedzę na temat farmakoterapii i anestezjologicznych metod leczenia bólu. 6. Zna etiologię i postępowanie w przypadku najczęstszych zaburzeń psychicznych u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową (zaburzenia świadomości, splątanie, lęk i depresja).
7. Posiada umiejętności ogólnej oceny sytuacji psychologicznej i społecznej chorych i ich rodzin, zna przebieg procesu żałoby i rozumie potrzebę udzielenia wsparcia rodzinie po śmierci. 8. Posiada umiejętność planowania opieki nad chorym, wyboru drogi i sposobów podawania leków. 9. Potrafi przygotować i podać leki drogą podskórną, stosowane w leczeniu objawowym. 10. Zna zasady kwalifikowania chorych do opieki paliatywnej domowej, ambulatoryjnej i stacjonarnej oraz sposób prowadzenia dokumentacji lekarskiej w medycynie paliatywnej. 10.SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Magisterskie Polski Medycyna paliatywna Rodzaj przedmiotu obowiązkowy X fakultatywny Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV V VI X 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 X 12 27, w tym: 0 wykłady, 14 seminaria, 13 ćwiczenia, 0 fakultety 1. Poznanie farmakologicznych i anestezjologicznych metod leczenia bólu stosowanych u chorych z bólem trudnym do leczenia i niepodatnym na farmakoterapię. 2. Zdobycie wiedzy na temat stanów nagłych w medycynie paliatywnej, pozwalających na rozpoznanie i wdrożenie właściwego postępowania terapeutycznego. 3. Poznanie zasad postępowania w przypadku pacjentów z objawami z zakresu układu oddechowego (duszność, kaszel i krwioplucie) i podstaw oceny jakości życia oraz jakości opieki paliatywnej. 4. Poznanie etiologii i sposobów postępowania w przypadku zaburzeń psychicznych u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową (zaburzenia świadomości, splątanie, lęk i depresja). 5. Zapoznanie z patomechanizmem, podziałem klinicznym i sposobami postępowania w przypadku owrzodzeń odleży nowych, nowotworowych i przetok zewnętrznych. 6.Zapoznanie z elementami opieki nad pacjentem nienowotworowym w medycynie paliatywnej 7. Zdobycie wiedzy dotyczącej zasad ustalania rozpoznania, planu postępowania terapeutycznego, z uwzględnieniem farmakoterapii, monitorowania i prowadzenia dokumentacji medycznej na podstawie omawiania przypadków klinicznych Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Zna sposoby postępowania u chorych z owrzodzeniami nowotworowymi, przetokami zewnętrznymi i odleżynami. Posiada wiedzę na temat patomechanizmu i zasad postępowania u pacjentów z objawami z zakresu układu oddechowego (duszność, kaszek i krwioplucie), Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: seminariów i seminariów seminariów
podstaw prowadzenia oceny jakości życia i jakości opieki paliatywnej Posiada wiedzę na temat farmakologicznych i anestezjologicznych metod leczenia bólu. Zna etiologię i postępowanie w przypadku najczęstszych zaburzeń psychicznych u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową (zaburzenia świadomości, splątanie, lęk i depresja). Zna i rozumie przyczyny, zasady rozpoznawania i postępowania terapeutycznego w przypadku najczęstszych stanów nagłych w medycynie paliatywnej. Posiada wiedzę z zakresu opieki nad pacjentem nienowotworowym w medycynie paliatywnej. Posiada umiejętności ogólnej oceny sytuacji psychologicznej i społecznej i jego rodziny, zna przebieg procesu żałoby i rozumie potrzebę udzielenia wsparcia rodzinie po śmierci. Posiada umiejętność planowania opieki nad chorym, wyboru drogi i sposobów podawania leków. Potrafi przygotować i podać leki droga podskórną, stosowane w leczeniu objawowym Zna zasady opieki nad pacjentem u kresu życia Zna zasady kwalifikowania chorych do opieki paliatywnej domowej, ambulatoryjnej i stacjonarnej oraz sposób prowadzenia dokumentacji lekarskiej w medycynie paliatywnej UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Potrafi przeprowadzić wywiad, badanie przedmiotowe, sformułować diagnozę lekarską, w odniesieniu do najczęstszych objawów występujących u pacjentów w zaawansowanej fazie choroby nowotworowej i innych schorzeń oraz u kresu życia, potrafi ustalić plan postępowania, w zależności od stanu ogólnego i wyboru. Posiada umiejętność planowania opieki nad chorym, wyboru drogi i sposobów podawania leków. Potrafi przygotować i podać leki stosowane w leczeniu objawowym drogą podskórną. Zna zasady prowadzenia dokumentacji lekarskiej KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Wykazuje poszanowanie godności i autonomii oraz troskę o jego dobro. Jest świadomy roli zawodowej lekarza i stawianych wymogów etycznych. Przestrzega wartości i powinności moralnych w opiece. Rozumie potrzebę dobrej komunikacji z chorym i jego rodziną oraz potrzebę udzielenia wsparcia rodzinie po śmierci. Przestrzega tajemnicy zawodowej. Rozumie potrzebę pogłębiania wiedzy i umiejętności zawodowych, wraz z postępem wiedzy na temat chorób nowotworowych i możliwości pomocy chorym seminariów seminariów przy łóżku przy łóżku przy łóżku przy łóżku przy łóżku przy łóżku przy łóżku PUNKTY ECTS -
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka Zaburzenia psychiczne u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową: zaburzenia świadomości, zespół majaczeniowy, lęk, depresja. Elementy geriatrii w medycynie paliatywnej Profilaktyka i postępowanie w przypadku owrzodzeń odleżynowych, nowotworowych i przetok zewnętrznych. Postępowanie u chorych z objawami ze strony układu oddechowego (duszność, kaszel, krwioplucie). Podstawy oceny jakości życia i jakości opieki paliatywnej. Anestezjologiczne metody leczenia bólu. Stany nagłe w medycynie paliatywnej sposoby rozpoznawania i postępowania. Oddział medycyny paliatywnej: opieka nad pacjentem na oddziale medycyny paliatywnej. Kryteria przyjęcia na oddział. Badanie i wybór postępowania. Oddział medycyny paliatywnej: opieka nad pacjentem na oddziale medycyny paliatywnej. Omawianie przypadków chorych z najczęstszymi objawami klinicznymi: rozpoznanie, różnicowanie, plan postępowania terapeutycznego Hospicjum domowe: omawianie przypadków chorych. Dokumentacja medyczna Chory z bólem przewlekłym/chory z ranami przewlekłym Forma Ćwiczenia Ćwiczenia Ćwiczenia Ćwiczenia LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: 1. De Walden Gałuszko K, Ciałkowska Rysz A. Medycyna paliatywna. PZWL, Warszawa 2015. 2. Watson MS i wsp, Opieka paliatywna. Elseveir Urban &Partners, Wrocław 2005. WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Obecność na wszystkich zajęciach, aktywny udział w seminariach i ćwiczeniach, uzyskanie co najmniej 60% prawidłowych odpowiedzi na teście 11.Tematyka poszczególnych wykładów, i seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Wykład 1. Wykład 2. Wykład 3. Wykład 4. Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Ćwiczenia - Semestr zimowy Tematyka Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Oddział medycyny paliatywnej: opieka Dr Ewa Deskur Śmielecka Oddział
nad pacjentem na oddziale medycyny paliatywnej. Kryteria przyjęcia na oddział. Badanie i wybór postępowania Dr Lidia Gorzelińska Medycyny Paliatywnejos. Rusa 55 Ćwiczenie 2. Oddział medycyny paliatywnej: opieka nad pacjentem na oddziale medycyny paliatywnej. Omawianie przypadków chorych z najczęstszymi objawami klinicznymi: rozpoznanie, różnicowanie, plan postępowania terapeutycznego Dr Ewa Deskur Śmielecka Dr Lidia Gorzelińska Oddział Medycyny Paliatywnejos. Rusa 55 Ćwiczenie 3. Hospicjum domowe: omawianie przypadków chorych. Dokumentacja medyczna Doc. Wojciech Leppert Mgr Wiesława Piotrowska seminaryjna nr 1 Ćwiczenie 4. Chory w opiece ambulatoryjnej: omawianie przypadków chorych Doc. Maciej Sopata Dr Grzegorz Kowalski Poradnia Chirurgii Ogólnej/ Poradnia Leczenia Bólu Przewlekłego Seminaria - Semestr zimowy/letni 1. 2. 3. 4. Tematyka seminariów Kacheksja/ Techniki inwazyjne leczenia bólu Profilaktyka i postępowanie w przypadku owrzodzeń odleżynowych, nowotworowych i przetok zewnętrznych Zaburzenia psychiczne u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową: zaburzenia świadomości, zespół majaczeniowy, lęk, depresja. Elementy geriatrii w opiece paliatywnej Postępowanie u chorych z objawami ze strony układu oddechowego (duszność, kaszel, krwioplucie). Podstawy oceny jakości życia i jakości opieki paliatywnej. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Dr Grzegorz Kowalski Dr Lidia Gorzelińska Doc. Maciej Sopata Dr Ewa Deskur Śmielecka Doc. Wojciech Leppert SALA seminaryjna nr 1 seminaryjna nr 1 seminaryjna nr 1 seminaryjna nr 1 12. Organizacja zajęć: Poniedziałek : 8.00 11.00 Przerwa: 11.00 11.30 Ćwiczenie: 11.30 13.45 Wtorek : 8.00 10.15 Przerwa: 10.15 10.45 Ćwiczenie: 10.45 13.20 Środa : 8.00 10.15
Przerwa: 10.15 10.45 Ćwiczenie: 10.45 13.25 Czwartek : 8.00 10.15 Przerwa: 10.15 10.45 Ćwiczenie: 10.45 13.00 Zaliczenie - test: 13.00-13.45 Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki: www.kmp.edu.pl REGULAMIN ZAJĘĆ: Studenci są zobowiązani do odbywania zajęć ze swoją grupą. Zamiana terminu zajęć jest możliwa wyłącznie w przypadkach uzasadnionych (wyjazd w celach naukowych i edukacyjnych na inną uczelnię lub sytuacje losowe) po wcześniejszym uzgodnieniu aktualnego terminu z Kierownikiem Katedry oraz z Dziekanatem. Studenci, którzy realizują studia według Indywidualnej Organizacji Zajęć są zobowiązani do zgłoszenia chęci udziału w zajęciach w danym terminie najpóźniej na 7 dni przed rozpoczęciem zajęć (możliwość zgłoszenia drogą e maila do Kierownika Katedry oraz konieczność uzyskania akceptacji z Dziekanatu). Studenci, którzy zgłoszą się w późniejszym terminie uzyskają zgodę na realizację zajęć w wybranym terminie wyłącznie pod warunkiem wolnych miejsc w grupie (ćwiczenia kategorii C). W trakcie zajęć seminaryjnych oraz klinicznych każdy student jest zobowiązany do posiadania własnego identyfikatora z wypisanym nazwiskiem, wydziałem, rokiem studiów i numerem grupy studenckiej. Do zaliczenia przedmiotu (uzyskania wpisu w indeksie), konieczna jest obecność na wszystkich zajęciach i zdanie testu na zakończenie zajęć. Test końcowy składa się z 25 pytań. Do zaliczenia testu konieczne jest udzielenie prawidłowej odpowiedzi na, co najmniej 15 pytań (60% poprawnych odpowiedzi). W przypadku gdy w tygodniu, w którym odbywa się cykl seminariów i dla danej grupy, przypada dzień wolny od zajęć dydaktycznych, harmonogram zajęć w pozostałe dni może ulec zmianie z uwagi na konieczność przekazania w skróconym czasie najważniejszych treści nauczania. W przypadku jednorazowej, usprawiedliwionej nieobecności student jest zobowiązany do odrobienia zajęć w formie praktyki na oddziale stacjonarnym lub w poradniach Hospicjum Palium i ustnego zaliczenia danego dnia. PROGRAM ZAJĘĆ: Poniedziałek 1: 8.00 11.00 Przerwa: 11.00-11.30 Ćwiczenia: 11.30-13.45 Podgrupy A i B: Poradnie Podgrupy C i D: Oddział Medycyny Paliatywnej Wtorek 2: 8.00 10.15 Przerwa: 10.15-10.45 Ćwiczenia: 10.45-13.20 Podgrupy A i B: Oddział Medycyny Paliatywnej
Podgrupy C i D: Hospicjum domowe Środa 3: 8.00 10.15 Przerwa: 10.15-10.45 Ćwiczenia: 10.45-13.25 Podgrupy A i B: Hospicjum domowe Podgrupy C i D: Oddział Medycyny Paliatywnej Czwartek 4: 8.00 10.15 Przerwa: 10.15-10.45 Ćwiczenia: 10.45-13.00 Podgrupy A i B: Oddział Medycyny Paliatywnej Podgrupy C i D: Poradnia Zaliczenie zajęć test: 13.00-13.45 UWAGA: w przypadku jeśli w tygodniu zajęć przypada dzień wolny od poniedziałku do czwartku zajęcia z tego dnia zostaną przesunięte na piątek PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: wiedza z zakresu programu nauczania na 5 roku. Przygotowanie do zajęć: powtórzenie materiału z 5 roku. Wymagania końcowe: obecność na wszystkich zajęciach i zaliczenie testu 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia Test uzyskanie co najmniej 60% prawidłowych odpowiedzi Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny, testowy) Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: 13.Literatura: Zalecana literatura: 1. De Walden Gałuszko K, Ciałkowska Rysz A. Medycyna paliatywna. PZWL, Warszawa 2015 2. Watson MS i wsp, Opieka paliatywna. Elseveir Urban &Partners, Wrocław 2005.
14.Studenckie koło naukowe Opiekun koła: Dr med. Ewa Deskur Śmielecka Tematyka: Medycyna paliatywna, geriatria Miejsce spotkań: Hospicjum Palium 15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (w przypadku przedmiotów koordynowanych)