Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego 1. Przyporządkuj opisom odpowiadające im pojęcia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. A. hydraty D. wapno palone G. próchnica B. zaprawa wapienna E. wapno gaszone H. wietrzenie skał C. zaprawa gipsowa F. właściwości sorpcyjne gleby I. degradacja gleby Im jej więcej w glebie, tym lepsze warunki rozwoju roślin. Zdolność gleby do pochłaniania cząsteczek lub jonów z zawiesin znajdujących się w glebie. Długotrwałe działanie na skały wody, powietrza i temperatury. Proces niszczenia gleby wskutek nieracjonalnego jej użytkowania i zanieczyszczeń. Tlenek wapnia. Wodorotlenek wapnia. Sole uwodnione zawierające w sieci krystalicznej cząsteczki wody. Mieszanina gipsu palonego i wody. Mieszanina wapna gaszonego, piasku i wody. 2. Uzupełnij równania reakcji chemicznych. Przy każdym z nich zaznacz nazwę procesu, w którym ta reakcja chemiczna zachodzi. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 3 p. A. otrzymywanie wapna gaszonego C. identyfikacja skał wapiennych B. otrzymywanie zaprawy wapiennej D. otrzymywanie gipsu palonego CaO + H 2 O A / B / C / D Ca(OH) 2 + SiO 2 _ + H 2 O A / B / C / D CaCO 3 + 2 HCl + H 2 O + CO 2 A / B / C / D 2 (CaSO 4 2 H 2 O) T + 3 H 2 O A / B / C / D 3. Oblicz zawartość procentową wody w hydracie Na 2 SO 4 10 H 2 O (m Na = 23 u, m S = 32 u, m O = 16 u, m H = 1 u). 2 p. Odpowiedź: Zawartość procentowa wody w hydracie Na 2 SO 4 10 H 2 O wynosi. 4. Wapień zawiera 83% węglanu wapnia. Oblicz, ile gramów tlenku wapnia można otrzymać w wyniku prażenia 200 g wapienia (m Ca = 40 u, m C = 12 u, m O = 16 u). Zapisz równanie tej reakcji chemicznej. 3 p. Równanie reakcji chemicznej: Odpowiedź: Podczas prażenia 200 g wapienia można otrzymać tlenku wapnia. 1
Źródła energii 1. Dopasuj do opisów odpowiadające im pojęcia. Wpisz litery (A F) w odpowiednie kratki. 2 p. A. alotropia C. piroliza węgla E. kraking B. destylacja frakcyjna D. liczba oktanowa F. reforming Ogrzewanie węgla kamiennego bez dostępu powietrza w temperaturze ok. 1000 C. Występowanie pierwiastka chemicznego w kilku odmianach różniących się budową oraz właściwościami. Rozdzielanie mieszaniny na frakcje z wykorzystaniem różnic w temperaturach wrzenia jej składników. Odporność na spalanie detonacyjne. Izomeryzacja i cyklizacja. Reakcja rozkładu alkanów o długich łańcuchach węglowych. 2. Uzupełnij zdania tak, aby informacje były prawdziwe. 2 p. Głównym składnikiem gazu ziemnego jest. Paliwa stałe to. Węgiel kamienny poddaje się procesowi, w którego wyniku otrzymuje się gaz koksowniczy, wodę pogazową, i koks. jest paliwem ciekłym. W wyniku destylacji frakcyjnej ropy naftowej otrzymujemy: gaz rafineryjny, benzyny, nafty, oleje napędowe i. 3. Zapisz nazwy odmian alotropowych węgla obok opisu każdej z nich. Dopasuj opis do modeli struktur wewnętrznych poszczególnych odmian. Wpisz literę w odpowiednią kratkę. 2 p. A. Miękki, dobrze przewodzi prąd, jego atomy tworzą sześciokątne pierścienie. B. Miękki, półprzewodnik, jego atomy tworzą pięciokątne i sześciokątne pierścienie. C. Twardy, nie przewodzi prądu, jego atomy tworzą regularną sieć krystaliczną. 4. Wskaż nazwy produktów destylacji ropy naftowej uporządkowane zgodnie ze wzrastającą temperaturą wrzenia ich składników. 1 p. A. Nafta, gazy rafineryjne, benzyna, oleje napędowe, mazut. B. Gazy rafineryjne, benzyna, nafta, oleje napędowe, mazut. C. Benzyna, nafta, oleje napędowe, mazut. D. Oleje napędowe, mazut, nafta, benzyna, gazy rafineryjne. 6. Podziel podane źródła energii, wpisując literę O (odnawialne) lub N (nieodnawialne) w odpowiednią kratkę. 1 p. Słońce biopaliwa ropa naftowa węgiel kopalny ciepło wnętrza Ziemi 7. Podczas próby spalania pewnej benzyny stwierdzono, że zachowuje się ona jak mieszanina 95% izooktanu. Wskaż model drugiego ze składników mieszaniny oraz określ LO tej benzyny. 2 p. 2
A. B. C. Liczba oktanowa tej benzyny wynosi. 8. Uzupełnij tabelę. 4 p. Wzór sumaryczny Stosunek masowy Masa cząsteczkowa Skład procentowy C H 44 u 82% C, 18% H C H 3 : 1 C H 84% C, 16% H C 5 H 12 Doświadczenia 1. Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego uzupełnij obserwacje i wniosek. Podpisz równanie reakcji chemicznej nazwami zwyczajowymi. Obserwacje: Pod wpływem intensywnego gips zamienia się w biały _. Na ściankach probówki skrapla się ciecz. Wniosek: W wyniku gipsu w temperaturze 190 200 C uzyskuje się. Równanie reakcji chemicznej: 2 (CaSO 4 2 H 2 O) T 190 200 C (2 CaSO 4 H 2 O) + 3 H 2 O 2. Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego uzupełnij obserwacje, sformułuj wniosek i dokończ równanie reakcji chemicznej. Równanie reakcji chemicznej: CaCO 3 T Obserwacje: W wyniku intensywnego wapienia wydziela się bezbarwny, który powoduje wody wapiennej. Wniosek: CaO + 3
3. Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego zapisz obserwacje, uzupełnij wniosek i dokończ równanie reakcji chemicznej. Obserwacje: Wniosek: W kredzie występuje, który reaguje z kwasem. W wodzie wapiennej zachodzi reakcja chemiczna: CO 2 + Ca(OH) 2 4. Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego zapisz obserwacje i uzupełnij wniosek. Napisz wzór sumaryczny kwasu fluorowodorowego. Obserwacje: Wniosek: Tlenek krzemu(iv) z wodą, z kwasami. Wyjątkiem jest kwas fluorowodorowy. Wzór sumaryczny kwasu fluorowodorowego: 5. Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego uzupełnij obserwacje i wniosek. Obserwacje: Niebieski roztwór atramentu po z glebą i przesączeniu staje się. Wniosek: Gleba wiąże cząsteczki barwnika znajdujące się, a zatem ma właściwości. 6. Na skali ph zaznaczono wynik badania próbki gleby za pomocą kwasomierza Helliga. Uzupełnij tabelę i sformułuj wniosek. Wartość ph ph < 7 ph = 7 ph > 7 Odczyn gleby Obserwacje: W wyniku badania próbki gleby płyn Helliga zabarwił się na czerwono. Wniosek: Gleba ma odczyn. 7. Na podstawie obserwacji uzupełnij schemat doświadczenia chemicznego (podaj nazwy szkła laboratoryjnego), oraz wniosek. 4
Obserwacje: W miarę wzrostu temperatury składniki ropy naftowej kolejno odparowują. Gdy temperatura par przestaje rosnąć, zaczynają się one skraplać. Wniosek: Ropa naftowa jest jednorodną substancji różniących się temperaturami. 8. Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego uzupełnij obserwacje i wniosek. Obserwacje: Węgiel brunatny (lub drzewny) pod wpływem ogrzewania przyjmuje konsystencję półpłynnej mazi o barwie. Wniosek: W wyniku pirolizy węgla brunatnego (lub drzewnego) powstają: gaz, woda oraz smoła. 5