Forum BARIERY Kraków 2015

Forum BARIERY Kraków 2015 Ocena skuteczności i efektywności wybranych urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego dr hab. inż. Kazimierz Jamroz mgr inż. Marcin Antoniuk mgr inż. Łukasz Jeliński mgr inż. Grzegorz Bagiński 1

Plan prezentacji Miary oceny ryzyka Metoda szwedzka Metoda norweska Metoda PG Przeszkody punktowe Poduszki energochłonne Wnioski 2

Miary oceny ryzyka POLSKA Ryzyko społeczne Ryzyko indywidualne 4 Ryzyko grupowe

GĘSTOŚĆ Miary oceny ryzyka Ryzyko społeczne G o = L o L j gęstość niebezpiecznych zdarzeń (ofiar /1km / x lat) L o liczba ofiar wypadków (ofiar / x lat), L j długość drogi (km) 5

KONCENTRACJA Miary oceny ryzyka Ryzyko indywidualne i K ZDN = i L ZDN 10 9 365 T L j SDR koncentracja zdarzeń niebezpiecznych (zd. / 1mld pkm) L ZDN liczba zdarzeń niebezpiecznych (ofiar / x lat) T okres analizy (lata) 6

CIĘŻKOŚĆ WYPADKÓW Miary oceny ryzyka Ryzyko grupowe WC ZDN = L O L ZDN wskaźnik ciężkości zdarzeń drogowych (ofiar / zdarzenie) L ZDN liczba niebezpiecznych zdarzeń drogowych (zd./ x lat) L O liczba ofiar wypadków drogowych (ofiar/x lat) 7

Zintegrowane miary oceny ryzyka KABCO ISS Analiza kosztów 8

Zintegrowane miary do oceny ryzyka Koszty roczne koszty wypadków (mln zł/ X lat) koncentracja kosztów wypadków (mln zł/1 mln pkm/x lat) gęstość kosztów wypadków (mln zł/km/x lat) 9

Zintegrowane miary do oceny ryzyka Roczne koszty wypadków Koszty jednostkowe ROK Wypadków JKW [mln. zł] Ofiar średnio i lekko rannych JKLSR [mln. zł] Ofiar cięzko rannych JKCR [mln. zł] Ofiar śmiertelnych JKZ [mln. zł] 2009 0.068 0.050 0.97 2.128 2010 0.072 0.053 1.022 2.24 2011 0.077 0.057 1.098 2.407 2012 0.080 0.059 1.141 2.502 2013 0.083 0.061 1.181 2.59 10

KONCENTRACJA KOSZTÓW WYPADKÓW Zintegrowane miary do oceny ryzyka Koncentracja kosztów wypadków koncentracja kosztów wypadków (mln zł/ 1 km/x lat) KW i,un koszty wypadków (mln zł/x lat) PP i praca przewozowa (mld pkm/ x lat 11

GĘSTOŚĆ KOSZTÓW WYPADKÓW Zintegrowane miary do oceny ryzyka Gęstość kosztów wypadków gęstość kosztów wypadków (mln zł /1 km/x lata) KW i,un koszty wypadków (mln zł/x lat) L długość odcinka drogi (km) 12

Zintegrowane miary do oceny ryzyka Miara klasyfikacji obrażeń wypadków KABCO 5 stopniowa ocena obrażeń (pochodna AIS - Abbreviated Injury Scale) Skala obrażeń KABCO Skala AIS Kategoria obrażeń Charakterystyka obrażeń O 0-1 Straty materialne Brak obrażeń, tylko straty materialne C 0-2 Lekko ranny Możliwe drobne obrażenia ciała B 0-3 A 0-6 K 6 Średnio ranny Ciężko ranny Ofiara śmiertelna Obrażenia ciała, ale umożliwiające funkcjonowanie Ciężkie obrażenia ciała, uniemożliwiające funkcjonowanie Śmierć na miejscu wypadku lub w ciągu 30 dni po wypadku 13

Zintegrowane miary do oceny ryzyka Miara klasyfikacji obrażeń wypadków KABCO - 5 stopniowa ocena obrażeń Polska - 4 stopniowa ocena obrażeń Skala obrażeń KABCO O Kategoria obrażeń KABCO Straty materialne Kategorie obrażeń stosowane w Polsce Straty materialne C Lekko ranny? B A K Średnio ranny Ciężko ranny Ofiara śmiertelna Lekko ranny Ciężko ranny Ofiara śmiertelna 14

Zintegrowane miary do oceny ryzyka Miara klasyfikacji obrażeń wypadków ISS (Injury Severity Score Codes) Klasyfikacja punktowa jednostek medycznych Punktacja ISS Kategoria obrażeń 0 Brak rannych 1-3 Łagodne 4-8 Średnie 9-16 Ciężkie + 16 Bardzo ciężkie lub zmarli 15

Ocena skuteczności Przykłady oceny skuteczności Metoda szwedzka Metoda norweska Metoda PG 16

Metoda szwedzka Szacowanie wskaźnika wypadkowości: 3-letni okres analizy Uwzględnienie pracy przewozowej Dane medyczne: 5 klas ISS Dane policyjne: 4 rodzaje ciężkości zdarzeń Analiza zdarzeń wtórnych Klasyfikacja ze względu na rodzaj bariery 18

CIĘŻKOŚĆ Metoda szwedzka Wskaźnik ciężkości IR bt = INJ bt TTW bt wskaźnik ciężkości w zależności od typu bariery (injury rate, barier type) INJ bt liczba wypadków/rannych (injury, barier type) TTW bt praca przewozowa (total traffic work) ) 19

Długość barier [km] Praca przewozowa [mln poj.km] Metoda szwedzka 1600 35000 1400 30000 1200 1000 800 600 400 200 25000 20000 15000 10000 5000 0 Stalowa Linowa Betonowa Rurowa długość Praca przewozowa 0 20

Metoda szwedzka Wyraźna poprawa bezpieczeństwa: Bariery linowe w pasie dzielącym redukcja wypadków śmiertelnych o 76% Bariery stalowe skrajne redukcja wypadków śmiertelnych o 50% 21

WSKAŹNIK CIEŻKOŚCI [zd./mln pkm] Metoda szwedzka 4,5 4 Wskaźnik ciężkości wypadków 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Stalowa Linowa Betonowa Rurowa ISS: 0 3 2,09 3,82 1,75 2,44 ISS: 4 8 0,29 0,41 0,14 0,39 ISS: + 9 0,11 0,19 0,04 0,07 22

Metoda szwedzka Wyniki badań potwierdzają, że bariera drogowa zmniejsza ryzyko bycia ofiarą wypadku drogowego w przypadku wypadnięcia z drogi, ale stanowi również istotną przeszkodę w szczególności w zdarzeniach wtórnych. 65% uderzeń w barierę linową skutkuje zdarzeniem wtórnym 25% zdarzeń wtórnych kończy się śmiercią Zdarzenia wtórne są dużo bardziej niebezpieczne niż pierwotne 23

WSKAŹNIK CIĘŻKOŚCI [zd./ mln pkm] Metoda szwedzka 0,6 Rodzaj zdarzenia wtórnego 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Stalowa Linowa Betonowa Rurowa Zderzenie 0,14 0,18 0,15 0,17 Wkroczenie na pas 0,29 0,5 0,38 0,46 Wkroczenie na pas 0,04 0,14 0 0 Dachowanie 0,15 0,34 0,05 0,15 24

Metaanaliza danych Metoda norweska 37-letni okres analizy 6 krajów Parametry ruchu Parametry pojazdów i kierowców Rodzaj bariery i chronionego obiektu 26 Liczba i ciężkość zdarzeń

Metoda norweska Rodzaj urządzenia Bariera dzieląca Bariera skrajna Poduszka zderzeniowa Rodzaj instalacji Nowa Zamiana konstrukcji starego typu Nowa Zamiana konstrukcji starego typu Nowa Wskaźnik Wartość redukcji [%] Wskaźnik ciężkości wypadków + 29 Ofiary śmiertelne - 32 Ranni - 2 Wskaźnik ciężkości wypadków + 37 Ofiary śmiertelne + 10 Ranni - 26 Wskaźnik wypadków - 27 Ofiary śmiertelne - 44 Ranni - 52 Wskaźnik ciężkości wypadków b. danych Ofiary śmiertelne - 41 Ranni - 33 Wskaźnik ciężkości wypadków - 84 Ofiary śmiertelne - 69 Ranni - 68 27

Metoda norweska Obiekt chroniony Wartość redukcji [%] Bramownica - 6 Rów - 29 Element konstrukcji mostu - 34 Skarpa - 54 Obiekt użytku publicznego - 58 Ściana skalna (urwisko) - 62 Drzewo - 62 Inny obiekt - 68 28

Metoda norweska Główne wnioski: Bariery dzielące 30% wzrost wskaźnika wypadkowości (koncentracji) 20% spadek prawdopodobieństwa zostania ofiarą śmiertelną 10% spadek prawdopodobieństwa odniesienia obrażeń Bariery skrajne 45% zmniejszenie prawdopodobieństwa zostania ofiarą śmiertelną 50% spadek prawdopodobieństwa odniesienia obrażeń Poduszki energochłonne Zauważa się redukcję wskaźnika wypadkowości (koncentracji wypadków) i ciężkości 29

Metoda PG Inwentaryzacja 777 km otoczenia dróg krajowych Klasy drogi G, GP, S Modele miar ryzyka społecznego Badanie otoczenia drogi Badanie wpływu otoczenia drogi na liczbę i skutki wypadków 31

Gęstość ofiar GOF [liczba ofiar/km] Metoda PG 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000 Natężenie ruchu NAT [poj/dobę] 0% BAP - 60% DDP 60% BAP - 60% DDP 0% BAP - 60% SKP 60% BAP - 60% SKP 0% BAP - 60% DPBLP 60% BAP - 60% DPBLP 32

Metoda PG Redukcja gęstości ofiar w przypadku zastosowania urządzeń zabezpieczających (przy natężeniu 8 tys. poj./dobę): Drzewa zlokalizowane do 3,5 m: 5 krotnie, Drzewa zlokalizowane powyżej 3,5 m: 4 krotnie, Skarpy: ponad 4 krotnie 33

Przeszkody punktowe Rozwiązania jakie stosować? Pozostawić niebezpieczne elementy niezabezpieczone Konstrukcja EN 12767 Konstrukcja + bariera 35

Przeszkody punktowe Podejście niemieckie Źródło - Edroga.pl 36

Przeszkody punktowe Podejście niemieckie 37

Poduszki energochłonne Lokalizacja poduszek zderzeniowych w woj. pomorskim 39

Wnioski Bariery drogowe zmniejszają ryzyko bycia ofiarą wypadku drogowego, ale stanowią również przeszkody. Brak szczegółowych, ogólnodostępnych badań w Polsce Kierunki dalszych badań: Zwiększenie okresu oraz obszaru analizy Rozszerzenie modelu ze względu na rodzaj barier Rozszerzenie badań o miary oceny ryzyka indywidualnego i grupowego 41

Dziękujemy za uwagę 42