Nazwa modułu: Wiertnictwo Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WGG-1-306-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Wiertnictwa, Nafty i Gazu Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 3 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. dr hab. inż. Wiśniowski Rafał (wisniows@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr hab. inż. Ziaja Jan (ziaja@agh.edu.pl) prof. dr hab. inż. Wiśniowski Rafał (wisniows@agh.edu.pl) mgr inż. Złotkowski Albert (azlot@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą projektowanie i wykonywanie otworów wielkośrednicowych i normalnośrednicowych oraz geotechnicznych. GG1A_W05 M_W002 ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą rodzaje maszyn i urządzeń wiertniczych stosowanych do wierceń wielkośrednicowych, normalnośrednicowych i inżynieryjnych. GG1A_W07 M_W003 ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie zasad działania maszyn i urządzeń stosowanych w wiertnictwie wielko-, normalno- i małośrednicowy. GG1A_W07, GG1A_W14 1 / 6
M_W004 orientuje się w obecnym stanie oraz najnowszych trendach rozwojowych z zakresu tprowadzenia prac wiertniczych dla poszukiwań złóż surowców stałych oraz pozyskiwania wód podziemnych. GG1A_W04, GG1A_W13 M_W005 zna konstrukcje otworów hydrogeologicznych, studziennych geotermalnych i poszukiwawczych. GG1A_W05, GG1A_W13, GG1A_W16 M_W006 Ma wiedzę na temat właściwości fizycznomechanicznych skał przydatnych do doboru świdrów wiertniczych. GG1A_W17, GG1A_W26, GG1A_W28 Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych, Zaliczenie laboratorium Umiejętności M_U001 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie z zakresu prac wiertniczych GG1A_U01, GG1A_U07, Kolokwium M_U002 potrafi dobrać narzędzie wiercące oraz dolny zestaw przewodu wierniczego do wierceń poszukiwawczych. GG1A_U10, GG1A_U12, GG1A_U17, Kolokwium M_U003 Potrafi wykonać badania podstawowych parametrów fizyczno-mechanicznych skał i je zinterpretować pod kątem ich urabialności. GG1A_U10, GG1A_U17 Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych, Zaliczenie laboratorium Kompetencje społeczne M_K001 ma świadomość potrzeby pracy zespołowej i jest odpowiedzialny za pracę w zespole zgodnie z zasadami bhp. GG1A_K03, GG1A_K04 Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych, Zaangażowanie w pracę zespołu Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą projektowanie i wykonywanie otworów wielkośrednicowych i normalnośrednicowych oraz geotechnicznych. + + + - - - - - - - - 2 / 6
M_W002 M_W003 M_W004 M_W005 M_W006 Umiejętności M_U001 M_U002 M_U003 ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą rodzaje maszyn i urządzeń wiertniczych stosowanych do wierceń wielkośrednicowych, normalnośrednicowych i inżynieryjnych. ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie zasad działania maszyn i urządzeń stosowanych w wiertnictwie wielko-, normalno- i małośrednicowy. orientuje się w obecnym stanie oraz najnowszych trendach rozwojowych z zakresu tprowadzenia prac wiertniczych dla poszukiwań złóż surowców stałych oraz pozyskiwania wód podziemnych. zna konstrukcje otworów hydrogeologicznych, studziennych geotermalnych i poszukiwawczych. Ma wiedzę na temat właściwości fizycznomechanicznych skał przydatnych do doboru świdrów wiertniczych. potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie z zakresu prac wiertniczych potrafi dobrać narzędzie wiercące oraz dolny zestaw przewodu wierniczego do wierceń poszukiwawczych. Potrafi wykonać badania podstawowych parametrów fizyczno-mechanicznych skał i je zinterpretować pod kątem ich urabialności. + + - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - + + + - - - - - - - - + + - - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - - + - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 ma świadomość potrzeby pracy zespołowej i jest odpowiedzialny za pracę w zespole zgodnie z zasadami bhp. - - + - - - - - - - - 3 / 6
Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład 1.Metody wiercenia otworów i charakterystyka podzespołów wiertnic. 2.Technika wierceń wielkośrednicowych, normalnośrednicowych i małośrednicowych. 3.Wykonywanie otworów wiertniczych dla potrzeb górnictwa podziemnego, odkrywkowego i skalnego. 4.Wiercenie otworów hydrogeologicznych, studziennych, geotermalnych i naftowych. 5.Otwory wiertnicze wykonywane dla potrzeb ochrony środowiska i inżynierii środowiska. 6. Sprzęt, narzędzia wiertnicze i narzędzia pomocnicze. 7.Płyny wiertnicze, Technologia prawego i lewego obiegu płuczki. 8 Technologie wiercenia młotkami wgłębnymi 9. Konstrukcje otworów wiertniczych o różnym przeznaczeniu. 10. Rodzaje kolumn rur okładzinowych. Charakterystyka rur okładzinowych oraz technologii rurowania otworów wiertniczych. 11 Metody obliczania ciśnień oddziaływujących na kolumny rur okładzinowych. 12.Uzbrojenie i wyposażenie techniczne kolumn rur okładzinowych. 13.Metody cementowania otworów wiertniczych. 14. Prace zakończeniowe w otworach hydrogeologicznych, studziennych, geotermalnych i naftowych oraz wykonywanych dla potrzeb górnictwa podziemnego, odkrywkowego, skalnego ochrony środowiska i inżynierii środowiska. 15. Rekonstrukcje otworów wiertniczych. Ćwiczenia audytoryjne 1. Wskaźniki ekonomiczno-techniczne procesu wiercenia otworów naftowych. 2. Dobór świdrów skrzydłowych, gryzowych, diamentowych do przewiercanych warstw skalnych 3.Projektowanie hydraulicznych parametrów technologii wiercenia dla prawego i lewego obiegu płuczki wiertniczej 4. Dobór właściwości fizycznych i parametrów reologicznych płynów wiertniczych. 5. Wstępny dobór parametrów mechanicznych technologii wiercenia stołowego, wrzecionowego, oraz z wykorzystaniem młotków wgłębnych. 6. Zasady obliczeń ciśnień i gradientów ciśnień złożowych, geostatycznych, szczelinowania, oraz hydrostatycznych. 7 Obliczenia konstrukcyjne przy projektowaniu otworów dla pomp ciepła, otworów studziennych, odwadniających, geotermalnych, odmetanowujących, mrożeniowych i strzałowych. Ćwiczenia laboratoryjne Laboratorium z Mechachniki Zwiercania Skał 1. Pomiar wskaźnika ścierności metodą Barona i Kuźniecowa 2. Pomiar wskaźnika ścieralności na Tarczy Boehmego 3. Badanie wytrzymałości próbek na jednoosiowe ściskanie 4. Pomiar zużycia świdrów gryzowych 5. Badanie wpływu nacisku osiowego i prędkości obrotowej na mechaniczną prędkość wiercenia koronką. 6. Badanie oporów przepływu cieczy nieniutonowskich Sposób obliczania oceny końcowej 4 / 6
Ocena z egzaminu. Wymagania wstępne i dodatkowe Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1.CZĄSTKA J.,: WIERTNICTWO.,WYDAWNICTWO ŚLĄSK KATOWICE 1975. 2.GONET A., RZYCZNIAK M., STRYCZEK S. : ZADANIA DO ĆWICZEŃ Z WIERTNICTWA, SKRYPTY UCZELNIANE NR 1506, AGH, KRAKÓW. 1997; 3.GONET A., STRYCZEK S., RZYCZNIAK M. : PROJEKTOWANIE OTWORÓW WIERTNICZYCH. ZADANIA Z ROZWIĄZANIAMI, WYDAWNICTWO AGH. KRAKÓW 2004; 4.GONET A., MACUDA J.: WIERTNICTWO HYDROGEOLOGICZNE, AGH 2004 5.GONET A., ZIĘBA A., WÓJCIK M., PAWLIKOWSKA J.: WIERCENIA RDZENIOWE, AGH KRAKÓW 2007 6.MISKA S., STRYCZEK S. : PROJEKTOWANIE OTWORÓW WIERTNICZYCH, SKRYPTY UCZELNIANE NR 775, AGH, KRAKÓW 1980; 7.MITCHELL R. DRILLING ENGINEERING, SPE 2006 8.RACZKOWSKI J. : TECHNOLOGIA PŁUCZEK WIERTNICZYCH. WYDAWNICTWO ŚLĄSK. KATOWICE 1981. 9.STRYCZEK S., GONET A., RZYCZNIAK M.: TECHNOLOGIA PŁUCZEK WIERTNICZYCH I ZACZYNÓW USZCZELNIAJĄCYCH, AGH, UCZELNIANE WYDAWNICTWA NAUKOWO DYDAKTYCZNE, KRAKÓW 1999; 10.SZOSTAK L. WIERCENIE GŁĘBOKICH OTWORÓW, WYDAWNICTWO ŚLĄSK, KATOWICE 1973; 11.SZOSTAK L., CHRZĄSZCZ W., WIŚNIOWSKI R.: NARZĘDZIA WIERCĄCE. WYDAWNICTWA AGH. KRAKÓW 1996 R. 12.SZOSTAK L.: WIERTNICTWO. WYDAWNICTWA GEOLOGICZNE. 1989 13.WOJNAR K.: WIERTNICTWO. TECHNIKA I TECHNOLOGIA, PWN, KRAKÓW. 1993 Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Sposób i tryb wyrównania zaległości powstałych wskutek nieobecności studenta na zajęciach: Wykłady obecność na wykładach zgodnie z Regulaminem Studiów. Ćwiczenia laboratoryjne w ramach ćwiczeń laboratoryjnych obowiązuje zaliczenie wszystkich zajęć, wymaganych sprawozdań i kolokwiów; w przypadkach nieobecności uzasadnionych losowo lub zdrowotnie, każdą nieobecność należy odrobić: z innymi grupami lub w wyznaczonym przez prowadzącego terminie, albo poprzez samodzielne opanowanie przez studenta zakresu materiału z opuszczonych zajęć i zaliczenia tego materiału (z możliwością wykorzystania godzin konsultacji). Ćwiczenia audytoryjne warunkiem niezbędnym do zaliczenia ćwiczeń audytoryjnych jest zaliczenie wszystkich wymaganych zajęć i kolokwiów (z możliwością wykorzystania godzin konsultacji); można opuścić jedne zajęcia bez konieczności ich odrabiania. Nieobecność na więcej niż 3 zajęciach (ćwiczenia laboratoryjne, projektowe lub audytoryjne) wymaga powtarzania całego przedmiotu. 5 / 6
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Udział w ćwiczeniach laboratoryjnych Przygotowanie do zajęć Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 7 godz 48 godz 30 godz 15 godz 15 godz 3 godz 10 godz 128 godz 5 ECTS 6 / 6