PRZEDMIOTOWE OCENIANIE Z MATEMATYKI W KLASACH IV - VI SP 231 IM. GEN. MARIUSZA ZARUSKIEGO W WARSZAWIE PRZYGOTOWAŁY: EWA TUTAK ZOFIA ZYŚKOWSKA Warszawa 2016r. 1
Podstawy prawne Przedmiotowe Ocenianie z matematyki jest zgodne z: Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), Wewnątrzszkolnym Ocenianiem Szkoły Podstawowej nr 231, Statutem Szkoły Podstawowej nr 231 Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ((Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), Programem nauczania matematyki dla drugiego etapu edukacyjnego (klasy IV VI szkoły podstawowej): Matematyka z plusem autorstwa Marty Jucewicz, Marcina Karpińskiego i Jacka Lecha. Cele oceniania Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów przez nauczyciela ma na celu: informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie; dostarczenie informacji o jakości pracy oraz zaangażowaniu ucznia w proces nabywania wiedzy i umiejętności edukacyjnych; wspieranie ucznia w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce; dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia; umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej. 2
Cele edukacji matematycznej : 1. poznanie podstawowych pojęć matematycznych 2. rozwijanie umiejętności czytania ze zrozumieniem tekstów, zawierających podstawowe pojęcia matematyczne 3. prawidłowe posługiwanie się podstawowymi pojęciami matematycznymi przy rozwiązywaniu zadań 4. wyrobienie nawyku sprawdzania otrzymanych rozwiązań 5. rozwijanie umiejętności precyzyjnego formułowania odpowiedzi do zadań 6. uzyskanie sprawności w prostych obliczeniach pamięciowych 7. uzyskanie sprawności w stosowaniu algorytmów działań pisemnych 8. zdobycie umiejętności przydatnych w życiu codziennym: posługiwanie się zegarem i kalendarzem szacowanie wyników posługiwanie się kalkulatorem odczytywanie informacji z wykresów, diagramów posługiwanie się podstawowymi jednostkami długości, wagi, objętości posługiwanie się skalą posługiwanie się pieniędzmi, planowanie wydatków i gospodarowanie pieniędzmi 9. rozwijanie pamięci i wyobraźni 10. dostrzeganie sytuacji problemowych, umiejętność rozwiązywania tych sytuacji 11. posiadanie umiejętności gromadzenia, przetwarzania informacji i danych ( zbieranie, porządkowanie, opisywanie, szacowanie i analiza danych) 12. rozwijanie umiejętności abstrakcyjnego myślenia i logicznego i rozumowania. 13. rozwijanie umiejętności kluczowych: planowanie, organizowanie i ocenianie własnej pracy efektywna współpraca w zespole umiejętność zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce umiejętność skutecznego porozumiewania się, prezentacji własnego punktu widzenia i branie pod uwagę poglądów innych uczniów. Sposób osiągania celów: Działania ucznia prowadzące do realizacji celów edukacyjnych to: systematyczne uczęszczanie na lekcje matematyki uważny i aktywny udział w lekcji prowadzenie zeszytu i zeszytu ćwiczeń wykorzystanie podręcznika do utrwalania nowych pojęć, wiadomości i umiejętności wykorzystywanie innych (oprócz podręcznika) źródeł wiedzy, np. encyklopedii matematyczno-przyrodniczych, Internetu itp. rozwiązywanie zadań z treścią: - głośne czytanie ze zrozumieniem - powtarzanie treści zadań własnymi słowami - formułowanie pytań i odpowiedzi - rozwiązywanie zadań z treścią różnymi metodami (rysunki, grafy, równania) oraz sposobami 3
stosowanie matematyki w praktyce w życiu codziennym przynosząca wymierne efekty praca w grupach - dyskusja i poszukiwanie sposobów rozwiązania problemu, wybór trafnej metody - prezentowanie własnego punktu widzenia - dostrzeganie racji kolegów i branie ich pod uwagę systematyczne odrabianie prac domowych przyjmowanie odpowiedzialności za planowanie, organizowanie i ocenianie własnej pracy i wiedzy (uczenie się przez działanie) - rozwiązywanie łamigłówek, rebusów, budowanie modeli figur przestrzennych uczestniczenie w zajęciach pozalekcyjnych Zasady oceniania uczniów: 1. Rozpoznanie, wstępna diagnoza obejmuje uczniów klas czwartych. Nauczyciel w formie pisemnej sprawdza stopień, poziom opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności matematycznych. 2. Nauczyciel na pierwszej lekcji matematyki każdego roku szkolnego informuje uczniów o wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. Dodatkowo nauczyciel zapoznaje po raz kolejny uczniów z wymaganiami edukacyjnymi z każdego działu co najmniej na tydzień przed terminem pracy klasowej. 3. Ocena jest jawna dla ucznia i jego rodziców. 4. Ocenianiu podlegają wiedza, umiejętności i aktywność ucznia. 5. Uczniowie oceniani są według skali określonej w przepisach ogólnych Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania. 6. Uczeń ma prawo do zgłoszenia na początku lekcji trzech nieprzygotowań w semestrze. W dzienniku elektronicznym oraz dzienniczku ucznia odnotowuje się daty ich zgłoszenia. Jeżeli uczeń wykorzysta przysługujące mu nieprzygotowania, każde kolejne zgłoszenie np. skutkuje uzyskaniem oceny niedostatecznej. Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeśli nie zgłosił braku pracy domowej na początku lekcji, a jej brak zostanie zauważony. Uczeń ma obowiązek uzupełnienia na następną lekcję nieprzygotowanej pracy. Za nieprzygotowanie ucznia do lekcji uważa się brak znajomości zagadnień z ostatniej lekcji, brak odrobionej pracy domowej, zeszytu oraz zeszytu ćwiczeń. 7. Uczeń, który wraca po usprawiedliwionej nieobecności, zgłasza nauczycielowi nieprzygotowanie. Np. nie jest wpisywane do dziennika, a uczeń ma obowiązek uzupełnienia pracy w terminie i formie ustalonej z nauczycielem. 4
8. Uczeń, może mieć na podstawie opinii Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej dostosowane wymagania edukacyjne zalecane w w/w opinii. 9. W celu monitorowania pracy uczniów oraz ich osiągnięć edukacyjnych ze wskazaniem mocnych i słabych stron, wskazówek do dalszej pracy, uczeń otrzymuje informacje zwrotne w formie ustnej lub pisemnej (ocenianie kształtujące). 10. Waga oceny za poszczególne formy sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia: Sprawdziany - ocena o wadze 3 kartkówki i odpowiedzi - ocena o wadze 2 praca na lekcji, praca domowa, nieprzygotowanie do lekcji - ocena o wadze 1 systematyczne i prawidłowe prowadzenie zeszytu - ocena o wadze 1 Przejście do kolejnego etapu w konkursie wieloetapowym - cząstkowa ocena 5 o wadze 3; W konkursach jednoetapowych, np. Kangur Matematyczny: - laureat ocena cząstkowa 6 o wadze 4 - wynik b. dobry ocena cząstkowa 5+ o wadze 4 - wyróżnienie ocena cząstkowa 5 o wadze 4. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia: I. Prace pisemne: prace klasowe, kartkówki, zadania domowe. 1. Prace klasowe obejmują partię materiału większą niż trzy ostatnie jednostki lekcyjne, zapowiedziane są z tygodniowym wyprzedzeniem, poprzedzone podaniem zagadnień dotyczących przerobionego działu, powtórzeniem i zakończone omówieniem i poprawą. Nieobecność ucznia na pracy klasowej odnotowuje się w dzienniku skrótem nb. Osoby nieobecne na sprawdzianie, powinny być przygotowane do napisania zaległej pracy w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Gdy uczeń nie przystąpi w wyżej wymienionym terminie do sprawdzianu sygnalizuje tym samym o braku wiadomości i umiejętności z danego zakresu materiału. Uczeń otrzymuje wówczas ocenę niedostateczną. Uczeń ma możliwość poprawy sprawdzianu napisanego na ocenę poniżej 5. Jeżeli uczeń otrzymał ze sprawdzianu ocenę niedostateczną jest zobowiązany tę ocenę poprawić w terminie 2 tygodni. Uczeń, który otrzymał ze sprawdzianu ocenę dopuszczającą lub wyżej, może ją poprawić w terminie 2 tygodni. Uzyskana ocena z poprawy jest wpisana do dziennika i liczona jako średnia arytmetyczna z dwóch ocen. Oceny bardzo dobrej poprawiać nie można. Do dziennika kolorem czerwonym wpisywana jest ocena zarówno ze sprawdzianu, jak i z poprawy. Poprawa prac odbywa się poza zajęciami dydaktycznymi. Sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczniowie i rodzice otrzymują za pośrednictwem nauczyciela do wglądu. Rodzice są zobowiązani do podpisywania ocen ze sprawdzianów. 5
2. W sytuacjach losowych, udokumentowanych, np. dłuższa nieobecność spowodowana chorobą uczeń indywidualnie uzgadnia termin zaliczenia i popraw z nauczycielem. 3. Sprawdziany zewnętrzne są oceniane, tak jak prace klasowe. Ocena nie podlega poprawie i nie jest liczona do średniej. 4. Kartkówki są bieżącą formą kontroli postępów ucznia i mogą być zapowiedziane. Obejmują materiał nie szerszy niż trzy ostatnie tematy, a nie lekcje. Ich przewidziany czas nie powinien przekroczyć 20 minut. Sprawdzane i oceniane są na bieżąco. Ocena z kartkówki nie podlega poprawie, do dziennika wpisana jest kolorem zielonym. Uczeń, który na początku lekcji zgłosi nieprzygotowanie nie pisze kartkówki, jeżeli była ona niezapowiedziana. 5. Osoby nieobecne na kartkówce powinny być przygotowane do napisania zaległej pracy w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Gdy uczeń nie przystąpi w wyżej wymienionym terminie do kartkówki sygnalizuje tym samym o braku wiadomości i umiejętności z danego zakresu materiału i otrzymuje ocenę niedostateczną. W sytuacjach losowych, udokumentowanych, np. dłuższa nieobecność spowodowana chorobą uczeń indywidualnie uzgadnia termin zaliczenia z nauczycielem. 6. Zadania domowe, zeszyty ćwiczeń są oceniane przynajmniej raz w semestrze (notatka z lekcji, praca domowa itp.). Ocena wpisywana jest do dziennika kolorem niebieskim. 6
Przy wystawieniu oceny liczbowej z prac pisemnych, punkty przeliczane są na oceny wg danej tabeli. Formy sprawdzania osiągnięć uczniów oceniane są punktowo, które zostają przekształcone w stopnie wg tabeli: Stopień w pełnym brzmieniu Ocena cyfrowa Procent % celujący 6 powyżej 100% bardzo dobry 5 95-100 bardzo dobry - 5-90 - 94 dobry + 4+ 85-89 dobry 4 80-84 dobry- 4-75 - 79 dostateczny+ 3+ 68-74 dostateczny 3 61-67 dostateczny- 3-56 - 60 opuszczający+ 2+ 48-55 dopuszczający 2 40-47 dopuszczający- 2-33 - 39 niedostateczny+ 1+ 25-32 niedostateczny 1 0-24 II. Odpowiedzi ustne. 1. Odpowiedzi ustne sprawdzające znajomość pojęć, działań, twierdzeń oraz ich stosowania w zadaniach są oceniane przynajmniej raz w semestrze. 2. Odpowiedzi ustne dotyczą zagadnień z bieżącego materiału (3 ostatnie tematy, a nie lekcje). 3. Praca na lekcji, częste zgłaszanie się i udzielanie prawidłowych odpowiedzi jest oceniane plusami. Za pięć uzyskanych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. Za brak pracy na lekcji uczeń może otrzymać minus - 3 minusy dają ocenę niedostateczną ocena o wadze 1. 4. Za bardzo dobre rozumowanie, twórcze myślenie, ciekawe pomysły uczeń może być nagradzany oceną b. dobrą lub celującą - ocena o wadze 3 (zad. trudne). 7
Kryteria oceny poszczególnych form aktywności: 1. W pracach klasowych, kartkówkach, samodzielnej pracy na lekcji i w pracach domowych oceniane są elementy: metoda (analiza zadania, wybór działań), wykonanie obliczeń, odpowiedź. 2. W odpowiedzi ustnej ocenia się: stosowanie pojęć matematycznych, zawartość rzeczową, argumentację, umiejętność formułowania myśli, trudność zadania. 3. W pracy w grupie ocenianiu podlega: akceptowanie powierzonych ról i przydzielonych prac, planowanie wspólnych działań, udział w dyskusji, umiejętność słuchania innych, uzasadnianie swojego zdania, prezentowanie rezultatów pracy grupy, wykonanie zadania przed czasem. 4. Uczeń otrzymuje dodatkową ocenę cząstkową za bardzo dobre wyniki w konkursach matematycznych (według zasady oceniania uczniów w punkcie 10). 8
1 2 3 4 5 6 7 Obaszary aktywności Kształtowanie pojęć matematycznych Prowadzenie rozumowań oraz posługiwanie się językiem matematycznym. Poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł Znajomość i stosowanie algorytmów. Stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych. Indywidualna praca na lekcji, praca w grupach i w domu. Aktywność na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą celującą intuicyjnie rozumie pojęcia, zna ich nazwy, potrafi podać przykłady modeli dla tych pojęć. tworzy z pomocą nauczyciela proste teksty w stylu matematycznym. intuicyjnie rozumie podstawowe twierdzenia, zna symbole matematyczne. potrafi wskazać dane, niewiadome; wykonuje rysunki z oznaczeniami do typowych zadań. odczytuje z pomocą nauczyciela dane z prostych tekstów, rysunków, tabel. zna zasady stosowania podstawowych algorytmów; je z pomocą nauczyciela. umiejętności matematyczne do rozwiązywania problemów praktycznych z pomocą nauczyciela. prezentuje wyniki swojej pracy w sposób narzucony przez nauczyciela. wykonuje polecenia nauczyciela Obaszary aktywności a wymagania na ocenę: potrafi przeczytać definicje zapisane za pomocą symboli. tworzy proste teksty w stylu matematycznym. potrafi stosować twierdzenia w typowych zadaniach, potrafi podać przykład potwierdzający prawdziwość twierdzenia. potrafi naśladować podane rozwiązania w analogicznych sytuacjach. odczytuje dane z prostych tekstów, rysunków, tabel. podstawowe algorytmy w typowych zadaniach. umiejętności matematyczne do rozwiązywania typowych problemów praktycznych. prezentuje wyniki swojej pracy w sposób jednolity, wybrany przez siebie. stara się zrozumieć zadany problem. Uczeń: potrafi formułować definicje, zapisać je; potrafi operować pojęciami, stosowac je. tworzy proste teksty w stylu matematycznym z użyciem symboli. potrafi sformułować twierdzenie proste i odwrotnie, potrafi przeprowadzić proste wnioskowania. analizuje treść zadania, uklada plan rozwiązania, samodzielnie rozwiązuje typowe zadania. odczytuje dane z tekstów, rysunków, tabel. algorytmy w sposób efektywny; potrafi sprawdzić wyniki po ich zastosowaniu. umiejętności matematyczne do rozwiązywania różnych problemów praktycznych. prezentuje wyniki swojej pracy na różne sposoby, nie zawsze dobrze dobrane do problemu. zadaje pytania związane z postawionym problemem; stara się stworzyć przyjazną atmosferę i zachęca innych do pracy. umie klasyfikować pojęcia, podaje szczególne przypadki. samodzielnie potrafi formułować definicje i twierdzenia. uzasadnia twierdzenia w nieskomplikowany ch przypadkach, uogólnienia i analogie do formułowanych hipotez. umie anlizować i doskonalić swoje rozwiązania. odczytuje i porównuje dane z tekstów, rysunków, tabel, wykresów. algorytmy uwzględniając nietypowe rozwiązania, szczególne przypadki i uogólnienia. umiejętności matematyczne do rozwiązywania nietypowych problemów z innych dziedzin. prezentuje wyniki swojej pracy we właściwie wybrany przez siebie sposób. wskazuje pomysły na rozwiązanie problemu; dba o jakość pracy, przypomina reguły pracy grupowej. uogólnia; wykorzystuje uogólnienia i analogie. samodzielnie potrafi formułować definicje i twierdzenia z użyciem symboli matematycznych. operuje twierdzeniami i je dowodzi. potrafi oryginalnie rozwiązać zadanie, także o podwyższonym stopniu trudności. odczytuje i analizuje dane z tekstów, rysunków, tabel, wykresów. przetwarza dane z tekstów, rysunków tabel, wykresów; algorytmy w zadaniach nietypowych. umiejętności matematyczne do rozwiązywania skomplikowanych problemów z innych dziedzin. prezentuje wyniki swojej pracy w różnorodny sposób; dobiera formę prezentacji do problemu. wspiera członków grupy potrzebujących pomocy. 9
Kryteria oceny śródrocznej i rocznej: Ocena semestralna i roczna jest średnią ważoną uzyskanych przez ucznia ocen cząstkowych. Najwyższą wagę mają Ocenę na koniec roku ustala się na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w I i II semestrze. Uczeń otrzymuje ocenę roczną celującą, jeżeli uzyska ze sprawdzianów oraz innych działań oceny celujące lub tytułu laureata konkursu miejskiego lub ogólnopolskiego. Na 30 dni przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej, podczas dnia otwartego rodzice są zawiadamiani o przewidywanych dla ich dziecka ocenach niedostatecznych z matematyki, a na 14 dni przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej wychowawca klasy przekazuje rodzicom propozycje ocen semestralnych i rocznych poprzez kartę oceny ucznia. W przypadku otrzymania semestralnej oceny niedostatecznej uczeń otrzymuje od nauczyciela tzw. program naprawczy z którym zapoznaje się uczeń i jego rodzice. Nauczyciel wyznacza termin, w którym uczeń powinien zaliczyć partię materiału obowiązującą w I semestrze. Nie przewiduje się popraw ocen cząstkowych tuż przed możliwość poprawiania ocen na bieżąco. klasyfikacją, uczeń ma bowiem Przy wystawianiu ocen śródrocznych i rocznych nauczyciel bierze pod uwagę średnią ważoną przedstawioną przez dziennik elektroniczny jak również: rozwój ucznia ( jakie czyni postępy w danym czasie); wkład pracy w stosunku do zdolności; W przypadku rażącego lekceważenia obowiązków nauczyciel ma prawo wystawić niższą ocenę końcową niż wynika to ze średniej ważonej. W przypadku systematycznej pracy oraz dodatkowych działań ucznia nauczyciel ma prawo wystawić wyższą ocenę końcową niż wynika to ze średniej ważonej. 10