III. TRANSPORT III.1 System transportowy Transport służy do przemieszczania towarów i ludzi w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Równowaga ta dotyczy czynników społecznych, ekonomicznych, ekologicznych, przestrzennych i funkcjonalnych. System transportowy ma znaczący wpływ na jakość życia w mieście, stanowi integralną część terenu zurbanizowanego miasta. Spełnia on rolę: ˇ Usługową - od sprawności układu komunikacyjnego zależy w podstawowym zakresie realizacja celów publicznych ˇ Stymulującą rozwój obszaru - poprzez udostępnianie terenu oraz na rozwijaniu podaży usług transportowych wyprzedzająco do aktualnych potrzeb ˇ Hamującą rozwój obszaru - tam gdzie jest to wymagane - poprzez tworzenie bariery transportowej ˇ Kompozycji przestrzennej - elementy systemu transportu, z uwagi na rozległy zasięg ich wpływu, stawia się na równi z przestrzennymi rozwiązaniami architektonicznourbanistycznymi. Do systemu transportowego zalicza się: ˇ podsystem komunikacja indywidualna - w nim elementy liniowe (sieć drogowo-uliczna) i elementy punktowo-sieciowe (parkingi, zaplecze techniczne, punkty przeładunkowe), potoki ruchu, ˇ podsystem komunikacja zbiorowa - w nim elementy liniowe (układ linii) i punktowosieciowe (dworce, przystanki, zaplecza, warsztaty naprawcze), tabor, potoki pasażerskie, ˇ podsystem pieszy i rowerowy - w nim elementy liniowe (sieć ciągów pieszych i rowerowych) i punktowe (punkty widokowe, urządzenia postojowe dla rowerów), ˇ podsystem kolejowy, wodny, powietrzny - w nim elementy liniowe (sieci, linie) i punktowe (dworce, przystanki, porty, zaplecze, warsztaty itp.). W wyniku wprowadzonej w 1999 roku reorganizacji systemu zarządzania drogami w Polsce, w Krakowie utworzono gminne jednostki budżetowe: Zarząd Dróg i Komunikacji oraz Zarząd Gospodarki Komunalnej. Miało to na celu uporządkowanie działań Miasta zarówno w zakresie transportu i dróg, jak i gospodarki komunalnej. Dokonano podziału zadań na: ˇ zadania koordynujące, realizowane przez Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK ˇ zadania operacyjne realizowane przez - Zarząd Dróg i Komunikacji w zakresie transportu i dróg publicznych, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego lokalnego transportu zbiorowego, gospodarki nieruchomościami oraz zieleni w pasach drogowych, - Zarząd Gospodarki Komunalnej w zakresie infrastruktury komunalnej - w części nie powierzonej do zarządu innym jednostkom i podmiotom, drogami gminnymi i wewnętrznymi, drogami dojazdowymi do gruntów rolnych, obiektami inżynierskimi (mosty, tunele, kładki dla pieszych, mury oporowe) w pasach dróg, dla których jest Zarządem, kanalizacją opadową, rowami melioracyjnymi i potokami, parkami i terenami zielonymi, ścieżkami rowerowymi, położonymi na gruntach będących własnością i we władaniu Miasta.
Rok 00 był kolejnym rokiem realizacji Polityki Transportowej uchwalonej przez Radę Miasta Krakowa w styczniu 1993r. Miasto Kraków we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) oraz Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) od roku 1996 realizuje projekt tzw. Krakowski Transport Miejski (KTM). Celem tego Projektu jest usprawnienie obsługi transportowej centrum miasta poprzez realizację linii tramwaju szybkiego, systemu sterowania ruchem i zarządzania parkingami. W 000r. przystąpiono do wykonania opracowania pn. "Polityka Transportowa Miasta, sterowanie ruchem i zarządzanie parkingami". Obejmuje ono rozwój transportu publicznego, infrastruktury drogowej, bezpieczeństwa ruchu, ochrony miejskiego środowiska naturalnego, zarządzania sterowania ruchem oraz parkowaniem. W 001 roku wykonane zostały trzy elementy opracowania: ˇ Polityka Transportowa ˇ Studium Organizacji transportem zbiorowym ˇ Studium Wykonalności dwusystemowego tramwaju szybkiego. W 00 r trwały prace nad opracowaniem obszarowego systemu sterowania ruchem. Kompleksowe i spójne działania w zakresie całego systemu transportu rozpoczęto od prognozowania ruchu na podstawie wykonanych w 1994r. kompleksowych badań ruchu. Równolegle rozpoczęto prace nad projektami podsystemów transportu, w tym: ˇ transportu drogowego, ˇ transportu zbiorowego, ˇ organizacji ruchu. Jako podstawową zasadę rozwoju systemu przyjęto stopniowe wzbogacanie układu przy jak najlepszym wykorzystaniu istniejących zasobów. III. Transport drogowy Sieć dróg publicznych w obszarze miasta Krakowa stanowią drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne oraz wewnętrzne (rysunek III.1, tabela III.1). Autostrada, drogi krajowe i wojewódzkie, sieć kolejowa i tramwajowa Do głównych dróg krajowych należą: - Autostrada A-4 relacji Katowice - Kraków - Droga krajowa nr (międzyregionalna) relacji Gdańsk - Warszawa - Kraków - Chyżne - Droga krajowa nr 4 (miedzyregionalna) relacji Zgorzelec - Wrocław - Gliwice - Olkusz - Kraków - Tarnów - Przemyśl - Elementy istniejącego systemu transportowego Krakowa przedstawia rysunek III.1. Standard obsługi obszaru Miasta komunikacją drogową wyrażony jest dostępnością komunikacyjną obszaru. Parametr dostępności wyrażony gęstością sieci dróg publicznych wynosi 3,34 km/km, oraz długością dróg przypadającą na 1000 mieszkańców wynosi 1.4 km/1000mieszkańców (dla Małopolski wynosi odpowiednio: 0.49km/km oraz. km/1000 mieszkańców). Sieć drogowa - uliczna - charakterystyka funkcjonalna Tabela III.1 Sieć drogowo-uliczna Krakowa w latach 001-00 Elementy sieci drogowo-ulicznej 001 00
Układ ruchu szybkiego (autostrada, km) 16,8 4, Układ podstawowy w km, w tym drogi krajowe drogi wojewódzkie drogi powiatowe km 69 5 196 69 5 1 Układ obsługujący (gminne, km) 41 60 Obiekty (mosty, wiadukty, tunele, szt.)* 1 151 Kładki dla pieszych (szt.) 9 9 Przejścia podziemne (szt.) 16 16 źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK oraz Zarząd Dróg i Komunikacji *wartości podano zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 8 lutego 000 r. w sprawie ewidencji dróg oraz obiektów mostowych - obiekty mostowe przedzielone dylatacją podłużną zarówno w przęsłach jak i na podporach stanowią oddzielne obiekty mostowe. Sieć drogowa w Krakowie jest w znacznej mierze zdekapitalizowana (poziom dekapitalizacji wyraża się relacją długości dróg wymagających remontu do całkowitej ich długości - tabela III.). Tabela III. Stan techniczny sieci dróg w Krakowie. poziom dekapitalizacji rok 001 00 układ podstawowy dróg 39% 43% układ obsługujący dróg 43% 45% źródło: Zarząd Dróg i Komunikacji Obiektów inżynieryjnych w Krakowie jest 151. Do remontu kwalifikowało się 13% obiektów, wyremontowano 8,6%. Wskaźnik motoryzacji w Krakowie na dzień 31.1.0r. osiągnął szacunkową wartość 668 poj.ogółem/1000 mieszk, w odniesieniu do pojazdów osobowych wskaźnik ten wynosi 348 s.o./1000 mieszk. Wielkość wskaźnika motoryzacji w latach 1993-00 obrazują: tabela III.3 i wykres III.3. średnia dynamika wzrostu w latach 1993-00 wyniosła 111%. Tabela. III.3 Wskaźnik motoryzacji w latach 1993-00 Rok 1993 1994 1995 1996 199 1998 1999 000 001 00 Wskaźnik motoryzacji pojazdy ogółem /1000mieszk 3 89 303 38 34 36 39 396 410 668 Dynamika wzrostu (%) 11 10,5 105 108 106 105 105 105 104 163 źródło: Zarząd Dróg i Komunikacji Wykres III.3
Wzrost wskaźnika motoryzacji w latach 1994-00 Liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie miasta systematycznie wzrasta. Główną przyczyną wzrostu wskaźnika motoryzacji jest poprawa sytuacji materialnej dużej części społeczeństwa oraz pojawienie się rozległego rynku wtórnego samochodów używanych. Tabela III.4 Liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie Miasta w latach 1994-00 rok 1994 1995 1996 199 1998 1999 000 001 00 Liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie miasta (tys.szt) - ogółem Liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie miasta (tys.szt) - osobowe źródło: Zarząd Dróg i Komunikacji 13,4 03,8 4, 59,3 0,4 8,5 30,8 306 495, 165,1 181,3 04,1 18, 6,4 36,9 50,1 55,1 59,0 Wykres III.4 Zmiana liczby pojazdów zarejestrowanych na terenie miasta w latach 1994?00
Podstawowe parametry opisujące warunki ruchu drogowego znajdują się w tabeli III.5. Tabela III.5 Parametry opisujące ruch drogowy na podstawowej sieci ulic w Krakowie szczyt. poranny średnia długość podróży (km) 8,5 średni czas trwania podróży (min.) 1,58 średnia prędkość podróży (km/godz.) 3,3 długość sieci (km) 13 średnie przekroczenie przepustowości (%),6 długość sieci z przekroczoną przepustowością (km) 58,1 źródło:instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK * Długość odcinków dwukierunkowych liczona jest podwójnie Do obliczeń powyższych parametrów wykorzystano sieć opartą na układzie drogowym przyjętym w prognozie zerowej z 1994r. z dodatkowym uwzględnieniem włączenia do modelu obejścia autostradowego Krakowa wraz z przedłużeniem ul. Radzikowskiego, oraz modernizacji ciągu ul. Opolskiej i Lublańskiej. W stosunku do roku 1995 nastąpił znaczny wzrost ruchu. Wielkość ruchu w 1995r. określona była na poziomie 30 500 podr./godz.szczytu, natomiast w 00r. wyniosła 59 10 podr./godz.szczytu. Jest to wzrost o blisko 94%. Obecna sieć na wielu odcinkach jest przepełniona. Konieczne jest uzupełnienie sieci o nowe, planowane odcinki, gdyż sama modernizacja ulic, skrzyżowań nie jest w stanie w przyszłości zapewnić odpowiedniego standardu obsługi komunikacyjnej miasta. Podstawowym rodzajem ruchu drogowego w Krakowie jest ruch wewnętrzny, stanowiący na sieci podstawowej około 1% całkowitego ruchu pojazdów. Jest to przede wszystkim ruch samochodów osobowych stanowiący około 94% całkowitego ruchu. Zmiany ogólnego potoku ruchu samochodów (poj./godz.szcz.) przedstawia tabela III.6 Tabela III.6.
Zmiany ruchu drogowego w Krakowie (szacunkowa liczba pojazdów poruszających się po ulicach miasta w godzinie szczytu popołudniowego) lata 199 5 199 6 199 199 8 199 9 00 0 00 1 00 Ruch wewnętrzny sam. osobow e 4 15 6 pozostał e 644 1 131 31 03 1 585 34 500 040 36 1 135 3 11 9 39 069 309 39 538 33 Raze m 4 89 8 5 3 658 36 540 38 5 39 940 41 38 41 85 % 0 0 0 0 1 1 1 1 Zasięg ruchu Ruch źródłowy i docelowy sam. osobow e pozostał e Raze m 8 409 1 40 9 811 9 49 1 854 10 089 306 10 930 60 11 444 889 11 948 3016 1 38 315 1 5 3 16 11 103 1 395 13 690 14 333 14 964 15 503 15 689 % 6 sam. osobow e Tranzyt pozostał e Raze m 8 30 1 05 3 99 1 1 169 3 1 1 113 1 85 3 1 350 50 1 400 3 1 413 54 1 46 1 45 5 1 53 1 58 59 1 58 1 546 60 1 606 3 źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK oraz ZDiK Ważnym problemem związanym z warunkami ruchu w mieście jest tzw. strefa kongestii, czyli obszar, na którym przekroczone są normatywne wielkości krytycznego natężenia ruchu na ulicach (powstają "korki"). Jest to nie tylko problem utrudnień w ruchu, ale również problem zwiększonej uciążliwości ruchu w stosunku do otoczenia (spaliny i hałas) oraz obniżonego poziomu bezpieczeństwa. Funkcjonowanie sieci dróg w mieście przedstawia rysunek III.. III.I Bezpieczeństwo ruchu drogowego Poprawa bezpieczeństwa na drogach to jeden z celów Programu "Bezpieczny Kraków". W ramach programu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego realizowane były zadania z zakresu oświetlenia ciągów pieszych, sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach, korekt układów drogowych, budowy progów zwalniających. Już w 1995 r. w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu zaczęto instalować bariery rozdzielające kierunki ruchu. W 00r. wybudowano bariery rozdzielające kierunki ruchu w ul. Zakopiańskiej, Nowohuckiej o łącznej długości 138 mb. Kolejnym elementem poprawy bezpieczeństwa ruchu jest rozdzielenie pasów ruchu %
separatorami oraz budowa wydzielonych pasów dla komunikacji zbiorowej. Zasadniczym celem zastosowania separatorów do pasów ruchu jest wymuszenie priorytetu dla komunikacji zbiorowej, a ponadto dzięki dodatkowemu uporządkowaniu ruchu poprawa bezpieczeństwa ruchu. W 00r. wykonano poszerzenie Alei Trzech Wieszczów na odc. od ul. Krowoderskiej do ul. Długiej Bocznej na dł 50mb oraz od ul. Kamiennej w kierunku Politechniki dł. 10mb. Do działań poprawiających stan bezpieczeństwa zaliczyć należy również budowę progów zwalniających (w 00r. wykonano i zamontowano 0 szt. progów), budowę azyli dla pieszych (rok 00-4 szt.), budowę sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach ulic (os. Na Skarpie - Centrum E, ul. 9 Listopada - ul. Powstańców, ul. Piłsudskiego - ul. Straszewskiego, ul. Kobierzyńska - ul. Roztworowskiego). Ogólną ocenę stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego określa wskaźnik wypadkowości: Wśm/100W (W - liczba wypadków, Wśm - liczba wypadków z ofiarami śmiertelnymi, W/1000mieszk.(tabela III.. wykres III.). Tabela III. Wskaźniki wypadkowości w Krakowie w latach 1995-00. 1995 1996 199 1998 1999 000 001 00 Wśm/100W,55 3,03,4 3,64 3,10,66,6,66 W/1000 mieszk.,11 1,99,38,4,18,13,01 1,91 źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK oraz ZDiK W- liczba wypadków Wśm- liczba wypadków śmiertelnych Wykres III.. Zmiana wskaźnika wypadkowości w latach 1995-00 Od roku 1998 powyższe wskaźniki, mimo wzrostu wskaźnika motoryzacji, mają tendencję spadkową. Liczba wypadków w ostatnim dziesięcioleciu ulega wahaniom i od 1998r sukcesywnie maleje. Zmiany liczby wypadków drogowych w Krakowie przedstawia wykres III.6. Liczba wypadków drogowych w Krakowie w latach 199-00
źródło: ZDiK Do największej ilości zdarzeń drogowych - w tym również wypadków ogółem i wypadków śmiertelnych - doszło na drogach powiatowych (35,3% zdarzeń, 44,6% wypadków ogółem, 36,8% wypadków śmietelnych) i drogach krajowych (8,8% zdarzeń, 4,5% wypadków ogółem, 36,8% wypadków śmiertelnych). Wskaźnik liczby rannych na 1 wypadek na drogach krajowych (1,9) jest wyższy, niż na drogach wojewódzkich (1,) i powiatowych (1,19), co oznacza, że im wyższa kategoria drogi tym wypadki są groźniejsze. Rok 00 można uznać za dość pomyślny w zakresie bezpieczeństwa pieszych. Po raz kolejny wypadki najechania na pieszego stanowiły mniej niż połowę ogólnej liczby wypadków (44,3%). Liczba wypadków najechania na pieszego była jedną z najniższych od roku 1993 (63 wypadków). III. Parkingi Funkcjonowanie sieci drogowo-ulicznej jest powiązane z możliwościami parkowania. Ustalenie liczby miejsc parkingowych (wydzielonych i przyulicznych) oraz miejsc garażowania ma charakter szacunkowy. Gestorem parkingów w pasie drogowym jest zarządca drogi, natomiast parkingów wydzielonych - firmy komercyjne. Dane o miejscach parkingowych zawiera tabela III.8. Tabela III.8. Parkingi w Krakowie Parkingi Wydzielone dla samochodów osobowych Ogółem liczba miejsc 1998 r. 1999 r. 000 r. 001 00 W tym P&R* Ogółem liczba miejsc W tym P&R* Ogółem liczba miejsc W tym P&R* Ogółem liczba miejsc W tym P&R* Ogółem liczba miejsc 3815 490 4195 490 4045-4195 340 4045 - w tym płatne 3619 490 3946 490 396-396 340 396 - Przyuliczne (sam.osob.) 190-190 - 190-190 - 190 - w tym płatne 10-10 - 10-10 - 10 - W tym P&R*
Dla samochodów ciężarowych i autobusów 65 15 65 15 65-65 15 65 - źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK i ZDiK. *Park and Ride Ograniczona liczba miejsc parkingowych w centrum miasta jest jednym z powodów, dla których funkcjonuje strefa ograniczonego parkowania (rys.iii.5). Jest ona czynnikiem hamującym wzrost ruchu, zgodnie z Polityką Transportową. Dodatkowym jej zadaniem jest zwiększenie rotacji pojazdów (krótszy czas parkowania - więcej pojazdów przy równomiernej obsłudze). Strefy Obowiązujące w Śródmieściu Krakowa strefy: ruchu pieszego, ograniczonego ruchu, oraz ograniczonego parkowania odpowiadają przyjętym uchwałą Rady Miasta w 1993r. zasadom kształtowania polityki komunikacyjnej. W modelu obsługi transportu Krakowa kluczową zasadą jest strefowanie swobody w korzystaniu z samochodu. Strefowanie dotyczy: dostępu (wjazdu), parkowania i prędkości. Utrzymuje się zasadę daleko ograniczonej dostępności do Starego Miasta. Od chwili wprowadzenia ograniczeń ruchu w centrum miasta nastąpiła redukcja oraz zahamowanie wzrostu natężenia ruchu, przy jego równoczesnym zwiększeniu się na pozostałym układzie komunikacyjnym miasta. Planuje się rozszerzenie ograniczeń w ruchu samochodowym na ulice promieniste, prowadzące ruch tramwajowy, a także na Kazimierz i część Starego Podgórza, jak również na obszary konfliktowe w strefach rekreacji, przy równoczesnym porządkowaniu przestrzeni ulicznej, parkingowej wraz z właściwym systemem informującym w ramach elementów sterowania ruchem o dostępności miejsc parkingowych. Rysunek III.5
Strefy ograniczonego ruchu i parkowania w centrum Krakowa III.3 Transport zbiorowy System komunikacji zbiorowej System komunikacji zbiorowej w Krakowie to sieć autobusowa i tramwajowa wspomagana przez prywatne linie mikrobusowe. Sieć kolejowa praktycznie nie jest wykorzystywana w ruchu wewnątrz miasta. Sieć autobusowa korzysta z ogólnie dostępnych ulic miasta. Sieć tramwajowa wykorzystuje zarówno torowiska umieszczone w jezdniach ulic, jak i torowiska wydzielone w przekrojach ulic i kilka samodzielnych korytarzy tramwajowych. Na infrastrukturę trakcji tramwajowej składa się 16,5 km pojedynczego toru torowiska tramwajowego i tyle samo km sieci trakcyjnej, 4 podstacje trakcyjne oraz towarzyszące urządzenia trakcyjne takie jak: zwrotnice, układy ogrzewań zwrotnic, sygnalizacje świetlne wzbudzane przez tramwaj, kable zasilające i powrotne, punkty powrotne. Stan techniczny infrastruktury tramwajowej nie jest zadowalający. Torowiska w Krakowie są zużyte, wyeksploatowane ponad miarę. Częstotliwość kursowania tramwajów na najbardziej obciążonych odcinkach sieci wynosi ok. 3 pociągi na godzinę, a obciążenia sięgają ponad 0 tys.ton/dobę. Żywotność istniejących torowisk obliczono na 9-15 lat w zależności od obciążenia ruchem. Według Uchwały Nr XCIV/886/01 z dnia 5 grudnia 001r w sprawie "polityki inwestycyjnej w zakresie odnowy taboru komunikacji miejskiej i ustalaniu opłat w lokalnym transporcie zbiorowym w latach 00-006", w celu utrzymania zakładanej zdolności przewozowej i poprawy jakości usług, odnowa taboru będzie realizowana głównie poprzez zakup nowych środków transportu zbiorowego. Jednocześnie w celu utrzymania stanu technicznego aktualnie posiadanego taboru na poziomie umożliwiającym bezpieczną i ekonomicznie uzasadnioną eksploatację, wykonywane będą remonty taboru tramwajowego. Z uwagi na degradację podbudowy i podtorza oraz zużycie nawierzchni stalowej, jedyną skuteczną i ekonomicznie uzasadnioną formą naprawy torowisk jest remont kapitalny.
W 00r. wykazano iż 48 km torowisk wymaga remontu z uwagi na krytyczny stan techniczny charakteryzujący się przekraczaniem dopuszczalnej normy zużycia nawierzchni stalowej, degradacją podbudowy i nawierzchni drogowej, występowaniem licznych wyboczeń i zapadnięć. W 00r. wykonano remont,5 km torów tramwajowych oraz 5 km sieci zasilającej, podstacji. Wybudowano 1 podstację trakcyjną. System komunikacji zbiorowej przedstawia rysunek III.3., a jej parametry tabela III.9. Tabela III.9 Parametry sieci komunikacji zbiorowej Elementy sieci tramwajowej i autobusowej 000 001 00 długość torowisk tramwajowych (pojedynczy tor, km) 16 16 16 liczba linii tramwajowych (MPK) 3 3 3 długość linii tramwajowych (MPK, km) 85,5 85,5 86 liczba linii autobusowych (MPK + KPPU) 118 + 6 119 + 6 13 długość linii autobusowych (MPK + KPPU, km) 150,9 155, 1050 liczba przewiezionych pasażerów (MPK + KPPU, mln pas.)* 348,4 333,4 331.1 źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK oraz MPK i KPPU dane wg SITK. Głównym przewoźnikiem w miejskiej komunikacji zbiorowej w Krakowie jest Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. (MPK). Przewoźnicy prywatni obsługiwali nieznaczną liczbę linii autobusowych. Z dniem 31 grudnia 001r. została rozwiązana umowa Miasta z KPPU na świadczenie usług komunikacyjnych. Liczba linii autobusowych normalnych w 00 r. wyniosła 13. Liczba przewiezionych pasażerów (łącznie wszystkie linie autobusowe i tramwajowe) w 00r. zmalała do 331,1 mln. Parametry ruchu na sieci komunikacji zbiorowej przedstawione są w tabeli III.10. Tabela III.10 Parametry ruchu na sieci komunikacji zbiorowej Szczyt. szczyt popołudniowy poranny średnia długość podróży (km) 8,4 8,3 średni czas trwania podróży (min.) 38,9 38,6 średnia prędkość (km/godz.) 13 1,9 podróże piesze (km) 1,1 1, średni czas oczekiwania (min) 6,8 6,4 długość sieci (km) liczona podwójnie 1501 1501 długość linii (km) liczona tam i z powrotem 3316 3316 źródło: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej W zakresie odbudowy taboru tramwajowego w 00r. dokonano przedpłaty na dostawę 1
szt. niskopodłogowych pociągów tramwajowych typu NGT 6. Ponadto dokonano zakupu w VAG Norymberga 11 używanych wagonów tramwajowych typu GT6 i B4. Poza działalnością inwestycyjną poprawę stanu technicznego wagonów tramwajowych realizowano w drodze remontów kapitalnych i bieżących. W 00 roku tabor tramwajowy w całości remontowany był systemem gospodarczym przez dwie jednostki organizacyjne MPK tj. Stację Obsługi i Remontów oraz Stację Obsługi Tramwajów Nowa Huta. Wykonano łącznie remont 65 szt. wagonów tramwajowych. Liczba tramwajów w porównaniu z 001 rokiem zmalała o 3 pojazdy w inwentarzu natomiast wzrosła o pojazdy w ruchu. Wskaźnik wykorzystania taboru tramwajowego wzrósł z 5,4% w roku 001 do 6,1% w roku 00 co oznacza efektywniejsze wykorzystanie istniejącego potencjału przewozowego. Liczba autobusów w porównaniu z 001 rokiem zmalała o 1 pojazd w inwentarzu. Na koniec 00 roku ogólny stan taboru eksploatacyjnego wyniósł 495 autobusów MPK. W ramach odnowy taboru MPK zakupiło 0 szt. autobusów komunikacji miejskiej (5 szt. niskopodłogowych autobusów wielkopojemnych typu Jelcz 181 MB/1, 15 szt. autobusów krótkich Jelcz M11 MB/1).W związku z prowadzoną od kilku lat strategią w zakresie odnowy taboru, średni wiek autobusów mieści się w granicach zadowalających. Stan taboru przedstawia tabela III.11. Tabela III.11 Stan taboru komunikacji zbiorowej w Krakowie. 199 1998 1999 000 001 00 tramwaje w inwentarzu (MPK, szt.) 483 468 43 44 434 431 tramwaje w ruchu (MPK, szt/doba.) 30 34 316 39 39 331 średni wiek taboru tramwajowego (lata) 18,6 19,1-0 1 autobusy w inwentarzu (MPK + KPPU, szt.) autobusy w ruchu (MPK + KPPU, szt.) 555+4 540+ 8 59+6 514 + 1 49 + 16 435 + 0 441+19 43 + 14 496 + 0 419 + 16 średni wiek taboru autobusowego (lata) 6,1 6,6 5,9 6, 6,6,0 źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK oraz MPK III.4 Transport kolejowy Sieć kolejowa W 1998 roku nastąpiła reorganizacja PKP. 30 czerwca 1998r. zakończyła działalność Południowa Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Krakowie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi będącymi zakładami pracy. Na bazie tych jednostek organizacyjnych utworzono z dniem 1 lipca 1998r. Dyrekcję Okręgu Infrastruktury Kolejowej w Krakowie wraz z jednostkami: PKP S.A. Zakład Infrastruktury Kolejowej, Zakład Przewozów Pasażerskich oraz Zakład Przewozów Towarowych. Od 1 października 001r Małopolski Zakład Przewozów Regionalnych w Krakowie jest wykonawczą jednostką organizacyjną spółki "PKP Przewozy Regionalne", Warszawa ul. Grójecka. Jednostkami bezpośrednio podległymi Małopolskiemu Zakładowi Przewozów Regionalnych, realizującymi zadania w zakresie przewozu osób transportem kolejowym na terenie Krakowa 495 419
są Sekcje Przewozów Pasażerskich Kraków, Kraków Płaszów, Kraków Zachód oraz Sekcja Napraw Wagonów Osobowych Kraków i Sekcja Utrzymania Taboru Trakcyjnego. Sieć kolejowa na terenie miasta jest dobrze rozwinięta. Obecnie jednak nie jest wykorzystywana dla ruchu lokalnego miejskiego. Sieć zelektryfikowana jest w 91%. Stan sieci nie uległ zmianom w stosunku do 001 r. Sieć kolejowa przedstawiona jest na rysunku III.4, parametry sieci przedstawione są w tabeli III.1. Tabela III.1 Sieć kolejowa w Krakowie Rok 000 001 00 całkowita długość linii (km) 109 109 109 liczba stacji pasażerskich 8 8 8 liczba przystanków pasażerskich 9 9 9 liczba stacji pasażersko-towarowych 5 5 5 liczba bocznic kolejowych 5 6 8 źródło: Polskie Koleje Państwowe S.A. W 00 roku przewozy pasażerskie w aglomeracji krakowskiej kształtowały się na poziomie 8,5 mln pasażerów. Liczba pasażerów w roku 00 zmalała o 4% w stosunku do 001r. Zmalała również wielkość przewiezionych ładunków (ok. 43% w stosunku do 001r.). Wielkości przewozów przedstawia tabela III.13. Tabela III.13 Przewozy kolejowe w Krakowie Rok 000 001 00 przewozy pasażerskie (pas./rok) 9 164 330 11 81 91 8 466 150 przewozy towarowe (tony/rok) 11 345 98 13 839 69 934 354 źródło: Polskie Koleje Państwowe S.A. III.5 Komunikacja lotnicza Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków - Balice należy do największych i najstarszych portów lotniczych w Polsce. Lotnisko w Balicach jest, obok Warszawy i Gdańska, portem o znaczeniu międzynarodowym. Parametry działalności portu przedstawia tabela III.14. Tabela III.14 Działalność portu lotniczego w Balicach Rok 199 1998 1999 000 001 00 liczba startów i lądowań 1 61 11 91 13 089 15 88 16 64 15 90 liczba obsłużonych pasażerów 58 83 353 388 419 48 51 015 549 98 500 85 w tym tranzyt 14 003 1 559 18 493 3 15 59 14 616 ilość ładunków (tony) 1060 181 059 856 04 104
źródło: Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków-Balice TabelaIII.15 Struktura ruchu pasażerskiego Rok 199 1998 1999 000 001 00 ruch krajowy regularny 31,8% 3,9% 1,6%,6% 6,3% 33% ruch międzynarodowy regularny 54, % 60 % 4% 6,3% 5,4% 51% ruch międzynarodowy czarterowy 8,4 % 10 % 9% 10,8% 13,5% 13% ruch tranzytowy 5,1 % 6,1 % 4,4% 4,3%,8% 3% razem 100% 100% 100% 100% 100% 100% źródło: Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków-Balice W porównaniu do roku 001 widoczny jest wzrost ruchu krajowego regularnego o 6,%, co jest zjawiskiem korzystnym do generowania przychodów lotniskowych i pozalotniczych. W 001 roku Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków - Balice obsłużył ponad 500 tys. pasażerów, co oznacza spadek o ponad 8% w stosunku do roku 001. Wykazana ilość operacji lotniczych, tj. startów i lądowań razem, dotyczy operacji związanych z ruchem cywilnych statków powietrznych na lotnisku wojskowym, jakim jest Port Lotniczy Kraków - Balice. W pozycjach tych nie ujęto ćwiczebnych operacji lotniczych, realizowanych przez krajowe i zagraniczne wojskowe statki powietrzne. Regularne loty z Balic utrzymywały w 00r. cztery przedsiębiorstwa lotnicze: LOT - obsługujący połączenie Krakowa z Frankfurtem, Londynem, Paryżem, Rzymem, Nowym Jorkiem, Chicago, Tel Avivem; EUROLOT - obsługujący połączenie z Warszawą; AUSTRIAN AIRLINES - obsługujący połączenie Kraków - Wiedeń; SWISSAIR - obsługujący połączenie Kraków - Zurich. Wzrasta zainteresowanie również innych towarzystw lotniczych tym największym regionalnym międzynarodowym portem lotniczym. Jednym z powodów jest dynamicznie rosnący ruch pasażerski i towarowy na lotnisku Kraków - Balice. W 00r. zakończono modernizację starego modułu terminala pasażerskiego, poprzez przebudowanie pomieszczeń przylotów międzynarodowych na dodatkowe ciągi odprawy celnej i paszportowej dla pasażerów odlatujących. III.6 Transport wodny Krakowski odcinek Wisły ma ponad 30 km, zlokalizowane są na nim 3 stopnie wodne (Kościuszko, Dąbie, Przewóz). W 00r. na stopniach wodnych wykonano następującą ilość śluzowań: - SW Kościuszko - 90 śluzowania - SW Dąbie - 934 śluzowania - SW Przewóz - 0 śluzowań. W rejonie Krakowa w 00r. odbywała się lokalna żegluga związana z robotami regulacyjnymi i udrożnieniowymi na rzece Wiśle oraz z transportem materiałów budowalnych, głównie kruszyw rzecznych. Przewozy towarowe odbywały się na rzece Wiśle od km 3+00 do 86+00 (trasa o długości 63 km.) oraz od km 60+00 do Km 86+00 (trasa o długości 6 km). Łączna ilość przewiezionego kruszywa rzecznego wyniosła 56 580 m3. W okresie od maja do września odbywały się przewozy turystyczne pasażerów statkiem
"Nimfa". Jednostka ta należy do Przedsiębiorstwa Prywatnego "Żegluga Krakowska" (dawniej PHU "ANEX"). W 00r. przewieziono ponad 1 tys. osób na trzech trasach: ˇ Wawel - Klasztor Norbertanek- odc. 4 km - przewóz 888 osób, ˇ Wawel - Bielany - odc. 16 km - przewóz 691 osób ˇ Wawel - Tyniec - odc. 8 km - przewóz 310 osób. W porównaniu do roku 001 nastapił wzrost przewozów turystycznych na wszystkich trzech trasach. III. Inwestycje transportowe w Krakowie Ważniejsze inwestycje zrealizowane w 00r.: 1. Trasa Centralna zad. odc. Nowohucka - Zabłocie -zrealizowano połączenie drogowe dł. 140m, ścieżkę rowerową dł. 160m, wiadukt dł. 40,m oraz kpl. sygnalizacji świetlnych.. ul. Grota Roweckiego II etap (przedłużenie ul. Prof. Bobrzyńskiego na odc. ul. Czerwone Maki - ul. Dr. Babińskiego). - zrealizowano nowe połączenie drogowe dł. 130mb. 3. Most Wandy na Wiśle w/c ul. Klasztorna- Półłanki - zrealizowano most dł. 335,4 mb, dojazdy do mostu dł. 110mb, nową drogę dł. 100mb oraz ścieżkę rowerową dł. 110mb. 4. Przekroczenie układu drogowego w ul. Wrocławskiej - wykonano wiadukt kolejowy dł. 40 mb., układ drogowy dł. 50m oraz ścieżkę rowerową dł. 344m. 5. Ekrany akustyczne - w ramach ochrony przed hałasem zrealizowano ekrany akustyczne w ciągu ulic Tischnera - Zakopiańska o dł 355mb. Lokalizacje powyższych inwestycji (pkt 1-) zilustrowano na rys. III.1