Kontynuujemy publikacje opisów gier/zabaw przydatnych na lekcjach etyki. Wyłącznie dla uproszczenia stosujemy głównie termin zabawa, także w odniesieniu do opisów gier, oraz zamiennie termin gracz lub uczestnik zabawy. W celu lepszej identyfikacji i szybszego odnalezienia danej zabawy/gry są one numerowane w sposób narastający. Tytułem wprowadzenia w temat zastosowania gier i zbaw na lekcjach etyki bardzo prosimy przeczytać opublikowany wcześniej tekst: http://www.etykawszkole.pl/baza-wiedzy-/materiay-edukacyjne/275-gry-i-zabawy-na-lekcj ach-etyki Temat cyklu zabaw: chłopcy i dziewczęta Równorzędność, równa wartość jest na lekcjach etyki istotną wartością. Wszyscy ludzie są równorzędni, ale jednocześnie każda istota ludzka jest niepowtarzalna. Nikt inny nie jest taki sam jak ty, nawet jednojajowe bliźnięta się różnią, ponieważ mają różne doświadczenia życiowe. Chłopcy i dziewczęta znacznie różnią się biologicznie, ale w ramach poglądu humanistycznego są równorzędni. Nauczyciele widzą, że chłopcy i dziewczęta jako grupy rówieśnicze bardzo często zachowują się inaczej. I tak chłopcy są częściej zorientowani na własne ciała, a dziewczęta są od nich bardziej rozwinięte na poziomie językowym i komunikacyjnym. W pierwszych latach szkoły podstawowej chłopcy i dziewczęta jeszcze często bawią się razem, ale mniej więcej od czwartej klasy jest tak coraz rzadziej. Wewnątrz klasy szkolnej worzą się odrębne grupy chłopców i dziewcząt. Jednocześnie z wiekiem rośnie wzajemna ciekawość drugą płcią, ponieważ dzieci są coraz bardziej świadome swoich różnic. 1 / 7
W tym zestawie zabaw chcemy pobudzić zainteresowanie innymi. W grupach, w których relacje między chłopcami i dziewczętami wcale nie są takie oczywiste, proponowane zabawy mogą być przydatne do pobudzania i promowania takich relacji. Zabawa 23 równym krokiem Cele zabawy - Uczestnicy doświadczają, że ich sposób poruszania się jest inny niż u innych ludzi. - Uczestnicy porównują zachowania ruchowe chłopców i dziewcząt ze swoim wyobrażeniem na ten temat (zlecane dla uczniów powyżej 11 roku życia). Przebieg zabawy Każdy uczestnik wybiera sobie parę. Oboje idą obok siebie przez klasę. Ważne, żeby poruszali się w jednakowym tempie; na znak kierującej zabawą nauczycielki raz wolniej, raz szybciej. Podczas próby nie należy rozmawiać, gdyż spowoduje to dekoncentrację w wykonaniu zadania. Po pewnym czasie nauczycielka prosi o połączenie się dwóch par w czteroosobową grupę, która będzie się także poruszać w takim samym tempie. Przy pierwszej rundzie dobór par jest dowolny. Przy następnej próbie pary tworzą chłopiec i dziewczynka. Sposób poruszania się pozostaje taki sam, jak przy pierwszej próbie; najpierw chodzą pary, potem czwórki. Jeśli w klasie jest nierównowaga w liczbie chłopców i dziewcząt, można utworzyć grupy 2 / 7
trzyosobowe. Pytania refleksyjne - Kto usiłował dopasować się do partnera/partnerki? Jak wam to szło? - Co szczególnego zauważyłeś u siebie, kiedy poruszałeś się po klasie w parze? - Czy odczułeś różnicę, kiedy chodziłeś w parzę z osobą tej samej i różnej płci? Na czym polegała ta różnica; jak byś ją zdefiniował? - Czy chłopcy i dziewczęta poruszają się inaczej? - Czym różnią się chłopcy i dziewczęta w zakresie ich cielesności? - Jeśli chłopcy i dziewczęta się różną, to czy można ich traktować w zróżnicowany sposób? Dlaczego tak, lub dlaczego nie? Inne warianty tej zabawy - Jeśli uczniowie są starsi niż 14 lat, można zlecić dodatkowe zadanie: usiądź, jak siadają kobiety/mężczyźni, biegnij jak kobieta/mężczyzna. 3 / 7
- Doboru par można dokonać na podstawie zdjęć z tygodników. Prowadząca zabawę nauczycielka przygotowuje zbiór zdjęć, wskazujących na szczególne zachowania, upodobania, cechy zewnętrzne chłopców i dziewcząt. Na przykład zdjęcia z typowymi dla chłopców i dziewcząt fryzurami i ubraniami, pokazujące uprawianie typowych dla chłopców i dziewcząt hobby i tak dalej. Każdy uczestnik zabawy dostaje jedno zdjęcie i poszukuje do pary osoby, która ma zdjęcie najlepiej do niego pasujące. Tak dobrane pary rozmawiają na temat szczegółów ze zdjęć, które najlepiej do nich pasują. Podpowiedź Wśród uczestników wieku 14-20 lat mogą ujawnić się różne stereotypy. Na przykład, że niektóre zachowania czy wygląd chłopców jest zbyt babski a dziewczęta są zbyt swobodne lub podobnego rodzaju przesądy/uprzedzenia. Kierująca zabawą nauczycielka poddaje pod dyskusję pytanie, czy sposób poruszania się jest faktycznie swobodny, czy jest na czymś/kimś wzorowany i czy czujemy się z tym swobodnie i jesteśmy zadowoleni. Zabawa może być pomocna przy omawianiu następujących tematów: - uczucia; - zmysły; - dyskryminacja; - kim jestem? - władza i manipulacja. 4 / 7
Zabawa 24 - Zabawa z kijkami Cel zabawy - Uczestnicy w milczeniu rozwiązują problem. - Uczestnicy ćwiczą współpracę chłopców z dziewczętami Przebieg zabawy Każdy uczestnik dobiera sobie parę. Prowadząca zabawę nauczycielka daje każdej parze około 30-centymetrowy kijek. Partnerzy mocno chwytają kijek za pomocą kciuka i palca wskazującego. W ten sposób są ze sobą połączeni. Pary otrzymują do wykonania różne zadania, na przykład: zatańczcie chwilę; biegnijcie wokół stołu; zaśpiewajcie piosenkę; przejdźcie pod stołem. Ni można dopuścić do upuszczenia kijka podczas wykonywania zadania, nie należy także w tym czasie rozmawiać, żeby się nie dekoncentrować. W pierwszej rundzie pary dobierają się dowolnie. W następnej każdą parę tworzy chłopak i dziewczyna. Skojarzenia w pary można dokonać także w ten sposób, że nauczycielka przygotowuje kartki z nazwiskami uczniów, opatrzone dodatkowo jakimiś znakami/symbolami. Uczniowie wyszukują partnerów/partnerki z takim samym symbolem. Pytania refleksyjne 5 / 7
- Czy to była trudna zabawa? - Czy były różnice w wykonaniu zadania z różnymi partnerami? Na czym polegały te różnice? - Jak to odczułeś, że nie można było rozmawiać przy wykonywania zadania? Podpowiedź Młodsze dzieci mogą zamiast kijka trzymać się kawałka sznurka. Zabawa może być pomocna przy omawianiu następujących tematów: - zmysły; - Samostanowienie, autonomia. Źródło: Wszystkie opisy gier i zabaw są autorstwa zmarłej w roku 2010 holenderskiej nauczycielki i popularyzatorki etyki humanistycznej, Tryntsje de Groot. Opracowała ona wspaniały podręcznik dla nauczycieli o zastosowaniu gier i zabaw do nauczania etyki pt. Praktijkboek Zin in Spel!? Ks iążkę przetłumaczyła na język niemiecki Ulrike Dausel, a wydał ją Humanistyczny Związek Niemiec (HVD) i udostępnił portalowi etykawszkole.pl 6 / 7
Tłumaczenie i opracowanie Andrzej Wendrychowicz 7 / 7