Organizacja życia rodzinnego podział obowiązków

Transkrypt

1 Katarzyna Kocot-Górecka Organizacja życia rodzinnego podział obowiązków Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę. Życie Polaków w świetle danych z badania ankietowego Generacje i Rodziny (GGS-PL) Warszawa, 26 czerwca 2017

2 Pytania badawcze Jakie są poglądy Polaków na społeczne role kobiet i mężczyzn? Jak kobiety i mężczyźni dzielą się obowiązkami domowymi i opiekuńczymi?

3 Jakie są poglądy Polaków na społeczne role kobiet i mężczyzn? Kulturowe role płci - różnice społeczno-kulturowe między kobietami i mężczyznami na podstawie płci biologicznej, której są przypisywane różne rodzaje aktywności uznawane za istotne w kontekście życia społecznego. Role kobiet i mężczyzn są kształtowane przez wartości uznawane w społeczeństwie, które zmieniają się w procesie modernizacji i globalizacji. Termin kulturowe role płci uwzględnia zmiany w czasie i przestrzeni. Badanie GGS-PL daje szansę prześledzenia zmian poglądów na temat równości płci w różnych sferach życia, według cech społeczno-demograficznych i w czasie.

4 Jakie są poglądy Polaków na społeczne role kobiet i mężczyzn? Trzy grupy osób według poglądów: Osoby o poglądach tradycyjnych - osoby, które konsekwentnie zgodziły się z poniższymi stwierdzeniami; Osoby o poglądach egalitarnych - osoby, które konsekwentnie się nie zgodziły; Osoby o poglądach niezdecydowanych osoby, które nie miały określonego zdania. Sfera publiczna Ogólnie rzecz biorąc mężczyźni są lepszymi przywódcami politycznymi niż kobiety. W sytuacji, kiedy brakuje miejsc pracy, mężczyźni powinni mieć większe prawo do pracy niż kobiety. Sfera prywatna Rola kobiet i mężczyzn w związku: Lepiej jest, aby w związku mężczyzna był starszy od kobiety. Nie jest dobrze dla związku, jeśli kobieta zarabia więcej niż mężczyzna. Rola kobiety jako matki: Jest ze szkodą dla małego dziecka, gdy jego matka pracuje.

5 % Jakie są poglądy Polaków na społeczne role kobiet i mężczyzn? Poglądy na społeczne role kobiet i mężczyzn : SFERA PUBLICZNA SFERA PRYWATNA w związku na pracę zawodową matek tradycyjne niezdecydowane egalitarne tradycyjne niezdecydowane egalitarne tradycyjne niezdecydowane egalitarne mężczyźni kobiety Najwięcej poglądów egalitarnych ujawnianych jest w obszarze publicznym niż prywatnym i tam jest również największa różnica między mężczyznami i kobietami. Bardziej równomierny podział występuje w poglądach dotyczących ról kobiet i mężczyzn związku. Ponad połowa badanych kobiet jak i mężczyzn, zgodziła się ze stwierdzeniem, że praca zawodowa matek jest ze szkodą dla małego dziecka, a różnice w tych poglądach według płci są nieduże.

6 Jakie są poglądy Polaków na społeczne role kobiet i mężczyzn? Poglądy według wieku: SFERA PUBLICZNA w życiu publicznym 100% 80% 31% 43% 40% 31% 63% 58% 47% 69% 60% 28% 27% 26% 27% 40% 25% 41% 30% 34% 42% 22% 20% 24% 18% 13% 13% 20% 29% 0% mężczyźni kobiety tradycyjne niezdecydowane egalitarne w związku SFERA PRYWATNA na pracę zawodową matek 38% 44% 39% 33% 38% 48% 43% 36% 21% 22% 15% 14% 27% 27% 21% 17% 30% 25% 22% 22% 21% 19% 36% 35% 33% 35% 35% 31% 32% 31% 29% 24% 27% 20% 26% 34% 27% 21% 25% 33% 49% 54% 63% 64% 44% 49% 58% 64% mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety Najwięcej mężczyzn i kobiet o egalitarnych poglądach jest wśród osób w wieku lata Poglądy najmłodszych mężczyzn na temat roli kobiet w obszarze publicznym są bardzo zbliżone do poglądów najstarszych mężczyzn, a na temat związku najmłodsi mężczyźni jak i kobiety mają poglądy podobne do osób w swojej płci w wieku Najmniej tradycyjnych poglądów na temat pracy zawodowej matek małych dzieci jest wśród najmłodszych osób a ich udział rośnie wraz z wiekiem.

7 Jak kobiety i mężczyźni dzielą się obowiązkami domowymi i opiekuńczymi? Pomiar obciążenia obowiązkami uwzględnia liczbę i stopień zaangażowania w następujących czynnościach: Obowiązki domowe Przygotowanie codziennych posiłków Zmywanie naczyń Kupowanie żywności Sprzątanie mieszkania Małe naprawy w domu i wokół domu Płacenie rachunków i księgowość domowa Organizowanie życia towarzyskiego Obowiązki opiekuńcze względem małych dzieci Ubieranie dzieci lub doglądanie, aby były odpowiednio ubrane Usypianie dzieci i/lub doglądanie, aby poszły do łóżka Przebywanie z dziećmi w domu, gdy są chore Zabawa z dziećmi i/lub spędzanie z nimi czasu wolnego Pomoc dzieciom przy odrabianiu pracy domowej Odprowadzanie dzieci do i ze szkoły, przedszkola, opiekunki, czy zajęć pozalekcyjnych

8 Jak kobiety i mężczyźni dzielą się obowiązkami domowymi i opiekuńczymi? Podział obowiązków opiekuńczych między partnerami ze względu na liczbę i wiek go dziecka, opinie kobiet tylko lub zwykle kobieta równo tylko lub zwykle mężczyzna 100% 80% 60% 27% 33% 36% 39% 43% 49% 37% 56% 18% 26% 27% 38% 40% 20% 73% 67% 63% 58% 56% 46% 59% 40% 80% 73% 67% 55% 0% w wieku 0-2 w wieku 3-6 w wieku 0-2 w wieku 3-6 w wieku 0-2 w wieku 3-6 ubieranie usypianie opieka nad chorym Ubieranie Usypianie Opieka nad chorym dzieckiem Ponad połowa kobiet wyłącznie lub zwykle wypełnia obowiązki związane z ubieraniem, usypianiem i opieką w chorobie dziecka w wieku do 6 lat (z wyjątkiem usypiania dwójki dzieci, około 40-46% kobiet). Udział obowiązków opiekuńczych dzielonych równi między rodziców rośnie wraz z liczbą i wiekiem dzieci.

9 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 19% Jak kobiety i mężczyźni dzielą się obowiązkami domowymi i opiekuńczymi? Obciążenie kobiet (uwzględnienia liczbę obowiązków i stopień zaangażowania) ze względu na liczbę i wiek go dziecka według poglądów na role kobiet i mężczyzn w związku 67% 67% 58% 29% duże średnie małe 54% 35% 53% 10% 45% 48% 52% w wieku 0-2 lata w wieku 3-6 lata w wieku 0-2 lata w wieku 3-6 lata w wieku 0-2 lata w wieku 3-6 lata tradycyjne niezdecydowane egalitarne TRADYCYJNE NIEZDECYDOWANE EGALITARNE Wraz z wiekiem jednego dziecka wzrasta zaangażowanie i liczba codziennych obowiązków opiekuńczych kobiet niezależnie od poglądów. Przy dwójce dzieci jest to bardziej zróżnicowane. Ponad połowa kobiet o poglądach tradycyjnych i około 50 % o poglądach egalitarnych z dwójką dzieci lub z jednym starszym dzieckiem doświadcza dużego obciążenia. Małe obciążenie występuje tylko przy jednym dziecku i dotyczy tylko 3-6% kobiet (w porównaniu do Norweżek obciążenie zdefiniowane w tym badaniu jako małe jest średnie, a średnie jest dużym)

10 Wnioski Poglądy respondentów dotyczące ról kobiet i mężczyzn w sferze publicznej i prywatnej różnią się: poglądy egalitarne częściej występują w odniesieniu do sfery publicznej niż w odniesieniu do sfery prywatnej, przy czym w sferze publicznej kobiety częściej wyrażają poglądy egalitarne. Poglądy w sferze prywatnej nie są jednakowe dla ról płci w związku i w opiece nad dzieckiem: poglądy egalitarne częściej są deklarowane w odniesieniu do związku niż w odniesieniu do roli matki, różnice płci niewielkie. WIEK: Najczęściej poglądy egalitarne występują wśród osób w wieku lata z wyjątkiem poglądów na rolę pracującej matki (sfera prywatna). Osoby młodsze w wieku są bardziej od nich tradycyjne: mężczyźni - w sferze publicznej, kobiety w poglądach na związek (sfera prywatna). Ponad 50% kobiet prawie bez pomocy ojca ubiera dzieci, opiekuje się nimi w chorobie, usypia (przy dwójce dzieci około 40%), a także gotuje (69-84%), zmywa (61-76%) i sprząta (56-78%). Mniej asymetryczny podział obowiązków między rodzicami zwiększa się wraz z wiekiem dziecka i przy dwójce dzieci, ale nie dotyczy to wszystkich obowiązków rodzinnych. Kobiety o poglądach egalitarnych mają rzadziej duże obciążenie obowiązkami rodzinnymi w porównaniu do kobiet o poglądach tradycyjnych, a różnice w zależności od wieku i liczby dzieci sięgają aż 23 p.p. Jak często Polacy doświadczają trudności w łączeniu pracy zawodowej z rodziną? Izabela Grabowska w broszurze Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę

11 Dziękuję za uwagę Badanie Generacje i Rodziny zostało sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki. Runda pierwsza na podstawie umowy 554/N-UNECE/2009/0. Runda druga na podstawie umowy 2013/08/M/HS4/00421.