Wskazówki dotyczące wypełniania Karty przedmiotu / modułu (Przewodnika po przedmiocie / module) Przed przystąpieniem do wypełnienia Karty przedmiotu / modułu należy zapoznać się z programem kształcenia (w części poświęconej konkretnemu przedmiotowi) oraz efektami kształcenia określonymi dla poszczególnych kierunków studiów. Dokumenty te są dostępne u dziekanów, u kierowników katedr oraz na stronie Uczelni (zakładka Krajowe Ramy Kwalifikacji). l. Pole "Nazwa przedmiotu/modułu" W tym polu powinna znaleźć się dokładna, jednoznaczna nazwa przedmiotu. Należy zwrócić uwagę, czy wpisana nazwa przedmiotu jest zgodna z przyjętym programem kształcenia (programem studiów). Jest to istotne dlatego, że wpisana do formularza nazwa przedmiotu zostanie umieszczona w suplemencie do dyplomu. W odniesieniu do lektoratów należy wskazać poziom, do którego zakwalifikowano grupę studentów. 2. Pole "Punkty ECTS" W polu tym należy wpisać liczbę punktów ECTS zgodnie z programem studiów. Liczba punktów ECTS wyraża nakład pracy przeciętnego studenta potrzebny do osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia z uwzględnieniem pracy własnej. Jeden punkt ECTS odpowiada 25-30 godzin pracy studenta. Bilans punktów ECTS należy rozpisać w tabeli Nakład pracy studenta ( w zakończeniu karty). 3. Pole "Profil kształcenia" Należy wskazać zgodnie z programem studiów. (Aktualnie w uczelni wszystkie kierunki studiów noszą charakter ogólnoakademicki). 4. Pola "Poziom kształcenia, Semestr" Należy podać właściwy poziom (pierwszy lub drugi), rok studiów i semestr (semestry) na którym przedmiot jest realizowany. 5. Pola "Wydział, Kierunek, Specjalność" Należy wypełnić zgodnie z programem kształcenia. 6. Pole "Osoba(y) prowadząca(e) przedmiot (moduł) Wpisać wszystkie osoby, które uczestniczą w realizacji zajęć z danego przedmiotu. Osoby te winny partycypować w ustalaniu treści programowych przedmiotu. Koordynatorem opracowania jest osoba wskazana przez szefa katedry (dziekana wydziału) z uwzględnieniem formy studiów (jeśli zajęcia prowadzone są zarówno na studiach stacjonarnych jaki i niestacjonarnych kartę przedmiotu mogą wypełniać różne
osoby, przy czym efekty dla obu form studiów powinny być takie same). 7. Pola "Tryb studiów, Forma studiów, Wymiar zajęć" Wypełnić, podając właściwy tryb i formę studiów i ilość godzin oddzielnie dla studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. 8. Pole Cel modułu W polu tym należy sformułować cel, jaki zamierza się osiągnąć dzięki realizacji przedmiotu w ramach określonego kierunku studiów czemu służy realizacja konkretnego przedmiotu. Wskazane jest wyeksponowanie przedmiotu (modułu) jako istotnej części procesu kształcenia, dzięki realizacji której osiąga się zakładane efekty kształcenia (kierunkowe i obszarowe) zgodnie z wymogami Krajowych Ram Kwalifikacji. 9. Pole Przedmioty wprowadzające. Wymagania wstępne. Wypełniając to pole należy mieć na uwadze potrzebę wskazania zakresu wiedzy, umiejętności i innych kompetencji, jakie powinien posiadać student przed rozpoczęciem nauki przedmiotu. Celowe jest dokonanie tego poprzez wskazanie przedmiotów (nazw przedmiotów), których wcześniejsza realizacja - czyli wcześniejsze osiągnięcie przez studenta zdefiniowanych efektów kształcenia - ułatwią mu naukę opisywanego przedmiotu. ( Np. dla realizacji przedmiotu Statystyka opisowa niezbędne jest formalne zaliczenie przedmiotu Matematyka, dla realizacji przedmiotu Polityka bezpieczeństwa istotne jest wcześniejsze zaliczenie przedmiotu Teoria bezpieczeństwa). 10. Pole "Opis efektów kształcenia" W polu tym należy zamieścić opis zakładanych efektów kształcenia wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, które student nabywa poprzez realizację danego przedmiotu. Informacje zawarte w tym polu pozostają w ścisłym związku ze zdefiniowanymi w uczelni dla każdego kierunku tzw. kierunkowymi efektami kształcenia, o osiągnięciu których realizacja opisywanego przedmiotu decyduje ( lub chociażby w pewnym stopniu wspiera ich osiągnięcie). Każdy efekt kształcenia, osiągany dzięki realizacji przedmiotu (numerowany oddzielnie dla wiedzy:w_01,w_02, umiejętności:u_01,u_02, kompetencji:k_01,k_02 ) należy odnieść do efektów kierunkowych i pośrednio do obszarowych. Symbol efektów kształcenia dla kierunku wykazuje się w kolumnie EKK zaś Symbol odniesienia do efektów kształcenia dla obszaru nauk w kolumnie EKO. Opisy efektów kształcenia udostępniają szefowie właściwych katedr ( dziekani wydziałów). Ponadto są one umieszczone na stronie internetowej uczelni w zakładce KRK. Przy definiowaniu efektów przedmiotowych (maksymalnie 5-7) należy: l) definiować EK na poziomie osiągalnym dla przeciętnie zdolnego studenta; 2) definiować EK dla całego przedmiotu, bez rozdziału na formy zajęć; 3) pamiętać, że EK muszą być możliwe do zaobserwowania, zmierzenia i oceny; 4) rozpoczynać opis każdego EK czasownikiem w stronie czynnej, np.:
- dla wiedzy: definiuje, formułuje, nazywa, posiada wiedzę, rozpoznaje, rozumie, rozróżnia, uporządkowuje, wie, wskazuje, znajduje; - dla umiejętności: analizuje, charakteryzuje, cytuje, definiuje, identyfikuje, interpretuje, korzysta, modyfikuje, objaśnia, odtwarza, opisuje, opracowuje, organizuje, planuje, porównuje, posiada umiejętność, posługuje się, potrafi, prezentuje, przygotowuje, relacjonuje, rozwiązuje, stosuje, streszcza, tłumaczy, tworzy, umie, uogólnia, uzasadnia, wdraża, weryfikuje, wskazuje, wymienia. - dla kompetencji: angażuje się, dba, decyduje, jest zdeterminowany, jest otwarty (na nowe idee), jest wrażliwy, kreuje, ma świadomość, posiada kompetencje, posiada umiejętność pracy w zespole, posiada zdolność, postępuje zgodnie z zasadami etyki), przewodzi, podporządkowuje, współpracuje, przekonuje, daje przykład, poświęca, wdraża, wyraża chęć (gotowość), znajduje wspólny język. Materiały pomocne w definiowaniu efektów kształcenia: 1) publikacja Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów. Przewodnik dla użytkowników. Bruksela, 6 lutego 2009r. (dostępna na stronie: http://www.procesbolonski.uw.edu.pl/tresci/ects_przewodnik.09.doc,). 2) strona internetowa www.erasmus.org.pl. zakładka "Zespół Ekspertów Bolońskich - materiały z seminariów. 3) publikacja Andrzeja Kraśniewskiego Jak przygotować programy kształcenia zgodnie z wymaganiami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (dostępny na stronie internetowej w formie PDF). 4) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 listopada 2011r. w sprawie wzorcowych efektów kształcenia (dostępne na stronie internetowej www.bip.nauka.gov.pl) 5) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (dostępne na stronie internetowej www.bip.nauka.gov.pl) 6) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (dostępne na stronie internetowej www.bip.nauka.gov.pl) 11. Pole "Treści programowe" Pole to stanowi w istocie miejsce, w którym prowadzący przedmiot (uczestniczący w realizacji części zajęć) przedstawia sposób osiągnięcia zakładanych dla przedmiotu efektów. W tym polu należy zawrzeć pełną informację, jakie treści i w jakiej formie będą przekazywane w toku realizacji zajęć z opisywanego przedmiotu - odrębnie dla studiów stacjonarnych i odrębnie dla studiów niestacjonarnych ( jeśli w obydwu tych formach prowadzone są studia). Jeżeli przedmiot jest realizowany w kilku formach dydaktycznych (składa się np. z
wykładu i ćwiczeń, wykładu i laboratorium, konserwatorium itp.,), należy wskazać wszystkie formy realizacji przedmiotu. ( Formy te wskazane są w planie studiów wraz z sumaryczną ilością przewidzianych na nie godzin). Przedstawiając treści programowe należy podać temat i zagadnienia poszczególnych zajęć oraz liczbę godzin na każde z nich. 8. Pole "Metody dydaktyczne" W tym polu należy podać informację o metodach nauczania stosowanych przez prowadzącego podczas realizacji poszczególnych zajęć, poprzez postawienie znaku X we właściwej rubryce. 9. Pole "Forma i warunki zaliczenia W tym polu należy w jasny i wyczerpujący sposób przedstawić formę zaliczeń i egzaminów, przyjętą jako uzasadnione dla opisywanego przedmiotu i formy studiów ( zaliczenie ustne, zaliczenie pisemne, egzamin ustny, egzamin pisemny, test egzaminacyjny). Niezbędne jest przy tym przedstawienie wymogów, spełnienie których jest warunkiem otrzymania zaliczenia czy przystąpienia do egzaminu ( uczestnictwo w wykładach, ćwiczeniach, złożenie pracy semestralnej, przedstawienie projektu indywidualnego, udział w projekcie grupowym, przedstawienie sprawozdania z badań) oraz zakresu zaliczeń i egzaminu a także sposobu oceniania. 10. Pole " Ocena W tym polu należy podać zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji, który pozwoli wykładowcy wystawić konkretną ocenę. Za podstawę należy przyjąć wyspecyfikowanie niezbędnego minimum ( ocena 3,0 ), które można uznać za zadawalające dla pozytywnego zaliczenia przedmiotu. Każda wyższa o pół stopnia ocena powinna odnosić się do zasobu wiedzy, umiejętności i kompetencji stanowiących podstawę oceny poprzedniej i wskazywać dodatkowe elementy, pozwalające na podwyższenie oceny. Pomocne może być odwołanie się do niżej wymienionych określeń, pozwalających stopniować ocenę wiedzy, umiejętności i kompetencji: plan); 3,5 - wyjaśnia, opisuje, interpretuje (przepisy, praktyki, rozwiązania ); 4,0 - rozwiązuje, formułuje (problemy, zadania, tezy); 4,5 - umie zaklasyfikować, porównać, analizować, uzasadniać ( zjawiska, procesy, stosowane rozwiązania); 5,0 - potrafi wyjaśniać, argumentować, uzasadnia ( zasady działania, rozwiązania); potrafi ocenić i interpretować ( zjawiska, procesy, decyzje ). 11. Pole "Zalecana literatura i pomoce naukowe W tym polu, w sposób powszechnie przyjęty dla opisu bibliograficznego, należy podać literaturę podstawową i uzupełniającą wymaganą lub zalecaną do zaliczenia przedmiotu. Należy mieć przy tym na uwadze wskazanie wydawnictw zwartych, artykułów prasowych, właściwych dla przedmiotu aktów prawnych, linków do stron internetowych oraz
innych materiałów, które będą pomocne w przyswajaniu wiedzy oraz kreowaniu umiejętności i kompetencji. 12. Pole Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Wypełnienie rubryk w tym polu sprowadza się do rozliczenia sumy godzin, niezbędnych do uzyskania wskazanej w planie studiów liczby punktów ECTS. Należy mieć na uwadze, że uzyskanie jednego punktu ECTS wymaga średnio 25 30 godz. pracy przeciętnego studenta, przy czym nakład pracy jest podobny zarówno w warunkach pracy pod kierunkiem nauczyciela jak i podczas pracy samodzielnej.