O problemach związanych ą z wprowadzaniem ram kwalifikacji w obszar kształcenia

Transkrypt

1 O problemach związanych ą z wprowadzaniem ram kwalifikacji w obszar kształcenia artystycznego i humanistycznego Maria Próchnicka Seminarium Bolońskie Seminarium Bolońskie Zapewnienie jakości kształcenia w obszarze sztuki i humanistyki Warszawa, 23 maja 2013

2 Problemy z rozwinięciem efektów kształcenia obszarowych poprzez p kierunkowe, po efekty kształcenia dla modułów kształcenia ł

3 Formułowanie kierunkowych efektów kształceniał Rozwinięcie jednego efektu obszarowego w kilka efektów kierunkowych poprzez uszczegółowienie i uwypuklenie w efektach kierunkowych różnych aspektów efektu obszarowego

4 Formułowanie kierunkowych efektów kształceniał Sformułowanie efektu kierunkowego poprzez doprecyzowanie deskryptora obszarowego polegające na wprowadzeniu do niego elementów takich, jak nazwa/nazwy konkretnej/konkretnych dyscypliny/dyscyplin y/dyscyp naukowej/ych, do której/których odnoszą się efekty kształcenia dla kierunku oraz nazwa/nazwy dziedzin potencjalnej aktywności zawodowej absolwentów kierunku, do których odnoszą się efekty związane głównie z umiejętnościamiś

5 Problemy z językiem opisu efektów kształcenia

6 Zarzut zbytniej btijformalizacji jiii biurokratyzacji języka opisu efektów kształcenia Szczególnie trudnedodo zaakceptowania były zalecenia, by: rozpoczynać opis każdego efektu kształcenia od czasownika w stronie czynnej używać tylkojednego czasownika przy formułowaniu jednego efektu uczenia się np. identyfikuje uczestników procesów komunikacyjnych unikać ć czasowników o znaczeniu zbyt ogólnym, niejednoznacznych np. wiedzieć, rozumieć, uczyć się, zaznajamiać się z, być świadomym formułować efekty kształcenia jednoznacznie oraz w sposób umożliwiający weryfikację i ocenę stopnia ich osiągnięcia przez studentów wedle jednoznacznych kryteriów formułować efekty kształcenia możliwe do osiągnięcia w zakładanym czasie i przy określonym nakładzie pracy studenta

7 Problemy z prawidłowym oszacowaniem nakładu pracy studenta i przyporządkowaniem por właściwej liczby punktów ECTS do modułów kształcenia/przedmiotów

8 Punkty ECTS Punkty ECTS odzwierciedlają nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych w programie efektów kształcenia/uczenia się. Efekty kształcenia/uczenia się określają, co student powinien wiedzieć, rozumieć i potrafić zrobić po pomyślnym zakończeniu procesu kształcenia. Odnoszą się one do deskryptorów poziomów w krajowych i Europejskich Ramach Kwalifikacji. Nakład pracy określa czas, jakiego przeciętny student potrzebuje, aby zaliczyć wszystkie zajęcia ujęte w planie i programie studiów (takie jak wykłady, seminaria, projekty, zajęcia praktyczne, samodzielna nauka i egzaminy) i uzyskać założone dla tego programu efekty kształcenia/uczenia ł i/ i się. 60 punktów ECTS odpowiada rocznemu nakładowi pracy przeciętnego studenta studiów stacjonarnych i osiągniętym (w roku akademickim) efektom kształcenia/uczenia się. Przeważnie nakład pracy studenta wynosi od 1500 do 1800 godzin w roku akademickim, co oznacza, że jeden punkt odpowiada godzinom pracy. Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów. Przewodnik dla użytkowników. Warszawa: FRSE, 2009, s. 12

9 Efekty kształcenia Punkty ECTS

10 Oszacowanie Sformułowanie efektów nakładu pracy kształcenia dla przedmiotu studenta /modułu niezbędnego ę do ich osiągnięcia Przyporządkowanie przedmiotowi / modułowi punktów ECTS M it i idł ś i d k Monitorowanie prawidłowości dokonanego oszacowania nakładu pracy studenta

11 Szacowanie nakładu pracy niemoże opierać się jedynie nagodzinach kontaktowych (tj. nazajęciach realizowanych przez studentów z udziałem nauczycieli) powinno uwzględniać wszystkie formy kształcenia wymagane do osiągnięcia określonych efektów kształcenia/uczenia się, z uwzględnieniem czasu poświęconego na samodzielną pracę, obowiązkowe praktyki, przygotowanie do oceny i czasu wymaganego do przeprowadzenia oceny taka sama liczba godzin kontaktowych może być przewidziana dla przeprowadzenia seminarium i wykładu, lecz jedne zajęcia mogą wymagać dużo większego nakładu pracy niż drugie ze względu na różny zakres samodzielnej pracy wykonanej przez studentów w ramach przygotowań do zajęć zorganizowanych ocena nakładu pracy powinna regularnie podlegać weryfikacji na podstawie wyników monitorowania i informacji zwrotnych od studentów Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów. Przewodnik dla użytkowników. Warszawa: FRSE, 2009, s. 19

12 Czynniki brane pod uwagę przy szacowaniu średniego nakładu pracy studentaniezbędnegodo niezbędnego do osiągnięciazakładanych efektów kształcenia liczba godzin kontaktowych dla danego dla danego modułu/przedmiotu (liczba godzin kontaktowych na tydzień x liczba tygodni) czas poświęcony na pracę indywidualną i grupową potrzebnego do pomyślnego zaliczenia modułu/przedmiotu (tj. wcześniejsze przygotowanie i uzupełnianie notatek po uczestnictwie w wykładzie, seminarium lub lb laboratorium; zebranie i wybór odpowiednich d i materiałów; wymagane powtórzenie materiału, przestudiowanie materiałów dydaktycznych; pisanie prac/projektów/prac dyplomowych; zajęcia praktyczne, np. w laboratorium) czas wymagany do przygotowania się do i uczestniczenia w procesie oceniania (np. egzaminach); czas wymaganego doodbyciaodbycia obowiązkowej( ych) praktyki(praktyk) Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów. Przewodnik dla użytkowników. Warszawa: FRSE, 2009, s. 23

13 Przykładowe oszacowanie nakładu pracy studenta Udział w zajęciach 30 godzin Przygotowanie haseł słownikowych 50 godzin: Dobór literatury przedmiotu oraz stron WWW 10 godzin Zapoznanie się z literaturą przedmiotu 20 godzin Redagowanie haseł 20 godzin Przygotowanie prezentacji 50 godzin: Praca w grupie: podział zadań, ustalenie harmonogramu, dyskusje, zredagowanie i zaprojektowanie i wykonanie kompletnej prezentacji 15 godzin Wykonanie zadań związanych z doborem literatury przedmiotu 10 godzin Wykonanie zadań związanych z zapoznaniem się z literaturą przedmiotu 10 godzin Wykonanie zadań związanych z opracowaniem części merytorycznej prezentacji 10 godzin Wykonanie zadań związanych z zaprojektowaniem i sporządzeniem prezentacji 5 godzin Łącznie 130 godzin nakładu pracy studenta co odpowiada 5 punktom ECTS.

14 Problemy z doborem metod weryfikowania i oceniania efektów kształcenia osiąganych przez studentów/doktorantów/słuchaczy / studiów podyplomowych

15 Określenie metody oceny w sensie formalnym np. egzamin, egzamin pisemny, egzamin pisemny dwuetapowy, test, praca pisemna, referat, prezentacja ustna itp.), bez uściślania, co i w jakim zakresie będzie tą metodą weryfikowane i oceniane Nieadekwatność metody weryfikacji i oceny do zakładanych efektów kształcenia np. dla przedmiotu, dla którego zakładane są jako efekty umiejętności praktyczne, opanowanie czynności (np. wyszukiwania informacji) za metodę weryfikacji efektów kształcenia obiera się test Ułomność metod oceny (brak metod weryfikowania i i oceny dla wszystkich zakładanych efektów kształcenia) Unikanie sformułowania precyzyjnych yj y wymagań związanych ą z poszczególnymi metodami weryfikacji i oceny Ograniczanie się do jednej metody oceny (najczęściej podsumowującej), niemającej charakteru kompleksowego (np. test), co prowadzi w konsekwencji do niemożności weryfikacji wszystkich zakładanych efektów kształcenia

16 Problemy ogólne

17 Trudności ś z określeniem zakresu przyznanej uczelniom autonomii i wynikająca stąd obawa przed jej nieuprawnionym wykorzystaniem y Tempo wprowadzania KRK dla Szkolnictwa Wyższego, które przyczyniło się do położenia nacisku na biurokratyczne aspekty wdrażania ż reformy Brak utrwalonych tradycji współpracy z różnymi grupami interesariuszy w tworzeniu i doskonaleniu programów kształcenia (w tym przede wszystkim ze studentami, pracodawcami, absolwentami) oraz brak sprawdzonych praktyk w tym zakresie Dysproporcje w wiedzy na temat KRK, posiadanej przez różne grupy uczestników procesu kształcenia różne grupy uczestników procesu kształcenia

18 Co dalej?

19 Monitorowanie i okresowe przeglądy programów kształcenia ł mające na celu ich doskonalenie Bieżąca/rutynowa ocena efektów kształcenia i realizacji programu studiów, identyfikowanie błędów/trudności oraz niezwłoczne podejmowanie działań korygujących y / naprawczych / doskonalących (określone w 11 ust. 2 rozporządzenia w sprawie warunków prowadzenia studiów: Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni, po zasięgnięciu opinii zespołu nauczycieli akademickich zaliczanych do minimum kadrowego określonego kierunku studiów, przedkłada d na koniec roku akademickiego radzie tej jednostki ocenę efektów kształcenia, która stanowi podstawę doskonalenia programu kształcenia ). Kompleksowa ocena wszystkich aspektów programu kształcenia i osiąganych efektów przeprowadzana periodycznie i (w dłuższych niż roczne odstępach czasu), mająca na celu potwierdzenie ważności, aktualności programu kształcenia, trafności zdefiniowanych efektów kształcenia oraz skuteczności programu studiów

20 Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę W prezentacji zostały wykorzystane fragmenty opracowań przygotowanych przez członków Zespołu Ekspertów Bolońskich: Ewę Kraskowską, Dorotę Piotrowską, Tomasza Saryusza Wolskiego, Marię Ziółek