?wier?wiecze inwestowania na rynkach wschodz?cych Date : 11 Czerwiec 2014 Ka?dy kraj na jakim? etapie swojej historii móg? zosta? sklasyfikowany jako wschodz?cy. W XIX w. zachodnie rubie?e Stanów Zjednoczonych nazywane by?y nowym pograniczem. Mo?na przypuszcza?,?e inwestorzy nabywaj?cy tam grunty rolne postrzegali wkraczanie na tak trudny i dziki teren jako wysoce spekulatywne przedsi?wzi?cie. Jeszcze w latach sze??dziesi?tych XX w. Japonia mog?a by? uznawana za rynek wschodz?cy, kojarzony z tanim eksportem i s?ab? walut?, o niestabilnej przysz?o?ci politycznej. W tamtych czasach inwestowanie w tym kraju uchodzi?o za ryzykowne i pionierskie, natomiast bardzo ostro?ni i cierpliwi inwestorzy bez w?tpienia mogli natrafi? na dobre okazje. Tylko nieliczni zdo?ali przewidzie?,?e Japonia tak szybko podniesie si? po II wojnie?wiatowej i zostanie liderem w dziedzinie technologii i pot?g? globaln?. Niewiarygodnie szybka transformacja gospodarcza Chin obserwowana na przestrzeni kilku ostatnich dekad dla wielu równie? mog?a stanowi? zaskoczenie. Potencja? inwestycyjny rynków rozwijaj?cych si? dostrze?ono dawno temu, ale faktyczne narodziny i klasyfikacj? rynków wschodz?cych jako kategorii inwestycyjnej w bardziej formalny i powszechnie uznawany sposób mo?na powi?za? z pewnym wydarzeniem z nieodleg?ej historii. W 1986 r. Mi?dzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC), organizacja afiliowana przy Banku?wiatowym, zaanga?owa?a si? w kampani? maj?c? na celu promowanie rozwoju rynku kapita?owego w s?abiej rozwini?tych krajach, cz?sto stygmatyzowanych okre?leniami takimi jak kraje Trzeciego?wiata. Na wniosek IFC dzia?aj?cej przy Banku?wiatowym, grupa inwestorów instytucjonalnych zainwestowa?a wówczas 50 mln USD w ramach strategii inwestowania na rynkach wschodz?cych. Rok pó?niej, w 1987 r., mia?y miejsce dwa inne kluczowe wydarzenia w historii inwestowania na rynkach wschodz?cych: organizacja MSCI opracowa?a swoje pierwsze indeksy rynków wschodz?cych[1] oraz, co by? mo?e wa?niejsze z naszej perspektywy, zespó? Templetona ds. rynków wschodz?cych rozpocz?? zarz?dzanie portfelami w celu zapewnienia inwestorom g?ównego nurtu dost?pu do rynków wschodz?cych. Gdy zaczynali?my zarz?dzanie portfelami aktywów z rynków wschodz?cych, czas na inwestowanie by? pod wieloma wzgl?dami trudny. Mimo?e w Azji, Afryce, Ameryce?aci?skiej i Europie by?o wiele rynków wschodz?cych, które wydawa?y nam si? ekscytuj?ce, zaledwie garstka z tych krajów by?a faktycznie otwarta na inwestycje zagraniczne. Poza g?szczem problemów zwi?zanych z p?ynno?ci? rynku,?adem korporacyjnym i przechowywaniem papierów warto?ciowych, wymiana mi?dzynarodowa podlega?a tam surowym kontrolom i ograniczeniom. W pionierskim okresie inwestowania na rynkach wschodz?cych mieli?my do dyspozycji zaledwie kilka rynków. Cz?sto zaanga?owanie?rodków wi?za?o si? ze sporymi problemami. Z inwestycyjnego punktu widzenia, wiele rynków wschodz?cych u swego zarania stanowi?o w istocie rodzaj ekskluzywnych klubów dla nielicznych bogaczy, jednak obserwowali?my szybkie rozpowszechnianie si? egalitarnych praktyk otwartego rynku, które dzi? przyci?gaj? szerokie grono inwestorów globalnych. 1 / 7
Przyk?adowo, przypominam sobie,?e we wczesnych latach 90. ubieg?ego wieku, obrót na rosyjskiej gie?dzie rozpoczyna? si? oko?o godziny 15, gdy wype?niony pieni?dzmi luksusowy samochód podje?d?a? pod budynek gie?dy. Maklerzy siedzieli przy d?ugich sto?ach czekaj?c na obywateli, którzy otrzymali kupony na akcje a te mo?na by?o wymieni? na akcje w nowo prywatyzowanych rosyjskich spó?kach by sprzeda? je potem na gie?dzie. Ok. godziny 18 samochód wraca?, aby odebra? zakupione przez maklerów po niskiej cenie kupony. Inwestuj?c w Rosji w tamtym okresie, czuli?my,?e warunki s? bardzo niestabilne i cz?sto byli?my proszeni o zaufanie bez jakichkolwiek realnych podstaw. Obrót zdecydowan? wi?kszo?ci? rosyjskich walorów by? tak ograniczony,?e musieli?my czeka? ca?ymi dniami, a nawet tygodniami, by zrealizowa? transakcj?. Jak wiele si? zmieni?o! Obecnie inwestorzy mog? obraca? szerokim spektrum papierów warto?ciowych, opcji i kontraktów terminowych na surowce korzystaj?c z platformy elektronicznej, dniem i noc?, nie tylko w Rosji, ale równie? na rynkach wschodz?cych na ca?ym?wiecie. Byli?my tam obecni na samym pocz?tku wielu ekscytuj?cych procesów, obejmuj?cych szersze otwieranie wielu rynków na inwestycje zagraniczne. W ci?gu ostatnich dwudziestu pi?ciu lat obserwowali?my równie? koniec apartheidu w Republice Po?udniowej Afryki, u?atwienia w dost?pie do gospodarek wschodnioeuropejskich (w tym Rosji), otwieranie si? Indii na inwestycje zagraniczne oraz, oczywi?cie, zwrot Chin w kierunku kapitalizmu i szybkiej urbanizacji. Dzi? inwestujemy na bardzo wielu rynkach wschodz?cych na ca?ym?wiecie, jak równie? na tzw. nowych rynkach wschodz?cych, obejmuj?cych s?abiej rozwini?te segment rynków wschodz?cych, w tym wi?kszo?? kontynentu afryka?skiego. Potencja? nowych rynków wschodz?cych w perspektywie nadchodz?cych dwudziestu pi?ciu lat wydaje si? nam szalenie ekscytuj?cy, jako?e wiele z nich ro?nie w szybkim tempie i sprawnie przyswaja najnowsze trendy technologiczne, w tym, w szczególno?ci, rozwi?zania z dziedziny finansów mobilnych i handlu elektronicznego. Generalnie m?odsze i coraz liczniejsze populacje oznaczaj?,?e si?a konsumentów ro?nie, wraz z poszerzaj?c? si? klas??redni?. 2 / 7
Powody do optymizmu Zespó? Templetona ds. inwestycji na rynkach wschodz?cych rozrós? si? z zaledwie trzech zarz?dzaj?cych portfelami/analityków ok. 25 lat temu do 52 pracowników obecnie, a nasza obecno?? na rynkach lokalnych rozszerzy?a si? od jednego biura analitycznego w Hongkongu (otwartego w 1987 r.) do 18 biur w lokalizacjach obejmuj?cych Azj? i Bliski Wschód, Europ? i Ameryk??aci?sk?. W ka?dym kraju zawsze b?d? jakie? wyzwania; kraje rozwini?te oczywi?cie nie s? uodpornione na kwestie takie jak korupcja czy przej?ciowe trudno?ci rynkowe i gospodarcze. Po?ród wyzwa? krótkoterminowych skupiamy si? na perspektywie d?ugoterminowej i pozostajemy wierni swemu przekonaniu o potencjale, jaki w naszej opinii maj? rynki wschodz?ce. Jeste?my równie? przekonani o znaczeniu lokalnej obecno?ci na danym rynku, która daje mo?liwo?? bezpo?redniej oceny sytuacji i rozmów z reprezentantami poszczególnych firm w danym kraju, by okre?li? wyró?niaj?ce je cechy fundamentalne i potencja?. Dzi?ki temu mo?emy uzyska? cenn? wiedz? niemo?liw? do zgromadzenia poprzez analizowanie suchych danych. Przyk?adowo, w 3 / 7
trakcie ostatniej wizyty w pewnym kraju w Afryce, mój zespó? i ja badali?my potencja? spó?ki dzia?aj?cej w bran?y spo?ywczej, której kierownictwo przygotowa?o dobr? prezentacj? inwestycyjn?. Jednak gdy zajrzeli?my do lokalnego supermarketu, zauwa?yli?my,?e produkty tej firmy schowane s? na niskiej, trudnej do znalezienia pó?ce, przez co klientom nie?atwo by?o je odszuka?. Kolejny przyk?ad: odwiedzaj?c w 1995 r. Brazyli? wyczu?em z?e nastroje panuj?ce w?ród liderów biznesu z powodu wyst?puj?cych tam wyzwa? gospodarczych, w tym powolnego wzrostu i poziomu hiperinflacji. Natomiast gdy porozmawia?em z kobiet? spotkan? na ulicy, us?ysza?em bardziej optymistyczn? ocen? sytuacji w kraju. Powiedzia?a,?e przy ubieg?orocznych trzycyfrowych stopach inflacji cen konsumenckich, nie wiedzia?a, ile w?a?ciwie dostanie wyp?aty ze wzgl?du na obowi?zuj?cy w tym kraju system indeksowania p?ac. W czasie mojej wizyty, trend inflacyjny zaczyna? hamowa? do poziomu dwucyfrowego, co j? bardzo cieszy?o. Wyja?ni?a,?e teraz nie musi ju? biec do banku, by podj?? swoje pieni?dze i jak najszybciej kupi? w sklepie wszystkie potrzebne jej artyku?y spo?ywcze, nim jej pieni?dze strac? warto??. Dzi?ki temu, mog?a ju? planowa? pewne wydatki. Takie opinie jak ta natchn??y mnie wi?ksz? nadziej?,?e nastroje konsumenckie si? poprawiaj?, a gospodarka mo?e odzyska? wigor. My?l?,?e otwarcie si? na kapita? zagraniczny oraz trend prywatyzacyjny stanowi?y klucz do wzrostu i rozwoju rynków wschodz?cych na przestrzeni kilku ostatnich dziesi?cioleci, a jednym ze?róde? moich najwi?kszych obaw jest mo?liwo?? odwrócenia obu tych tendencji w niektórych krajach. Wy??czaj?c tak? ewentualno??, widzimy obecnie trzy kluczowe powody do optymizmu odno?nie do ogólnego potencja?u rynków wschodz?cych. Rynki wschodz?ce generalnie rosn? w tempie 3-5 razy szybszym ni? kraje rozwini?te, a wiele nowych rynków wschodz?cych notuje jeszcze wy?szy wzrost.[1] Ogólnie rzecz bior?c, rynki wschodz?ce dysponuj? wi?kszymi rezerwami walutowymi ni? wi?kszo?? krajów rozwini?tych.[2] Stosunek zad?u?enia do produktu krajowego brutto (PKB) w przypadku rynków wschodz?cych jest generalnie znacznie ni?szy ni? na rynkach rozwini?tych.[3] 4 / 7
[1].?ród?o: MFW, baza danych World Economic Outlook, kwiecie? 2014 r. Mi?dzynarodowy Fundusz Walutowy. Wszelkie prawa zastrze?one. 5 / 7
[2]. Ibid. [3]. Ibid. Zestawiaj?c wszystkie te czynniki, uwa?amy,?e s? solidne podstawy do optymizmu co do przysz?o?ci rynków wschodz?cych i nowych rynków wschodz?cych; s?dzimy,?e ich udzia? w globalnym spektrum inwestycyjnym b?dzie nadal rós?. Pomy?lcie tylko, co mo?e przynie?? kolejne dwadzie?cia pi?? lat! Komentarze, opinie i analizy dr. Mobiusa s? przedstawione wy??cznie w celach informacyjnych i nie stanowi? indywidualnych porad inwestycyjnych ani zach?ty do zainwestowania w jakiekolwiek papiery warto?ciowe czy stosowania jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Bior?c pod uwag? zmienno?? warunków rynkowych i ekonomicznych, wszelkie komentarze, opinie i analizy s? w pe?ni aktualne wy??cznie w dniu ich publikacji i mog? ulec zmianie bez odr?bnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie stanowi? kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotycz?cych jakiegokolwiek kraju, regionu, rynku, bran?y, inwestycji czy strategii inwestycyjnej. Informacja natury prawnej Wszelkie inwestycje wi??? si? z ryzykiem, w??cznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapita?u. Inwestowanie w instrumenty zagraniczne wi??e si? ze szczególnym ryzykiem, m.in. dotycz?cym waha? kursów wymiany, niestabilno?ci gospodarczej czy zmian na arenie politycznej. Inwestycje na rynkach wschodz?cych, do których nale?? tak?e nowe rynki wschodz?ce, obarczone s? wi?kszym ryzykiem wynikaj?cym z powy?szych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk zwi?zanych z wzgl?dnie niewielkimi rozmiarami, mniejsz? p?ynno?ci? i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i spo?ecznych dla rynków akcji. Poniewa? wspomniane ramy prawne, polityczne, biznesowe i spo?eczne s? zwykle jeszcze s?abiej rozwini?te na nowych rynkach wschodz?cych, a wyst?puj? tak?e rozmaite inne czynniki, takie jak podwy?szony potencja? skrajnych waha? kursów, braku p?ynno?ci, barier ograniczaj?cych transakcje oraz mechanizmów kontroli gie?d, ryzyka zwi?zane z rynkami wschodz?cymi s? nasilone w przypadku nowych rynków wschodz?cych. Ceny akcji podlegaj? wahaniom (cz?sto nag?ym i gwa?townym) wywo?ywanym 6 / 7
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Inwestowanie na rynkach wschodz?cych czynnikami dotycz?cymi poszczególnych spó?ek, bran? czy sektorów lub ogólnymi warunkami panuj?cymi na rynkach. [1]. Indeksy MSCI Emerging Markets i MSCI All Country World zosta?y uruchomione dn. 31 grudnia 1987 r.?ród?o: MSCI. MSCI nie udziela?adnych wyra?nych ani domniemanych gwarancji ani o?wiadcze? i nie ponosi?adnej odpowiedzialno?ci w zwi?zku z przedstawionymi danymi MSCI. Dalsze rozpowszechnianie danych MSCI lub ich wykorzystywanie na potrzeby innych indeksów, papierów warto?ciowych lub produktów finansowych jest zabronione. Niniejszy raport nie zosta? zatwierdzony, skontrolowany ani opracowany przez MSCI. [2].?ród?o: MFW, baza danych World Economic Outlook, kwiecie? 2014 r. Mi?dzynarodowy Fundusz Walutowy. Wszelkie prawa zastrze?one. [3]. Ibid. [4]. Ibid. 7 / 7