ANALIZA. Problematyka współpracy rozwojowej w kontekście istniejących przeszkód FUNDACJA DOBRYCH INICJATYW. Warszawa, czerwiec 2016 r.

Podobne dokumenty
Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Warszawa 2005

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK

Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Warszawa 2006

Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Biuletyn Informacyjny. Warszawa 2007

Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro

Wykład: Przestępstwa podatkowe

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK

Prognozy gospodarcze dla

WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU

ZASIĘG USŁUGI FOTORADARY EUROPA I NIEBEZPIECZNE STREFY

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów

Gospodarka światowa w Mateusz Knez kl. 2A

Wykład 8. Ekspansja polityczna, ekonomiczna i kulturalna Zachodu po II WS

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan

Wykład. Ekspansja ekonomiczna Zachodu po II WS

Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro

FORUM NOWOCZESNEGO SAMORZĄDU

Kierunki migracji: USA, Indie, Pakistan, Francja, RFN

Dezintegracja gospodarki światowej w latach

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs

AKTYWNOŚĆ POLSKICH SAMORZĄDÓW NA ARENIE MIĘDZYNARODOWEJ: FORMY, MOŻLIWOŚCI, WYZWANIA. - wnioski z badania ankietowego

Niskie płace barier rozwoju. Cz I. Popyt gospodarstw domowych: zagroony czynnik wzrostu gospodarczego?

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych

WYZWANIA NA RYNKU ENERGII

Sektor usług finansowych w gospodarce Unii Europejskiej

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

STATYSTYKI PROGRAMU MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU: ZA 2012 ROK

Systemy zarządzania sportem w wybranych krajach Unii Europejskiej. Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko

Konsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton

BIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro

Wizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe -

Finansowy Barometr ING

Konsumpcja ropy naftowej per capita w 2016 r. [tony]

Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym

Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

przedsiębiorcy Lp. Pełna nazwa (firma) Adres lub siedziba % wartości udziałów

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści

Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych

Z UNII DO POLSKI, z POLSKI DO UNII, ILE, ZA CO i NA CO CZYLI CZY POLSKA BĘDZIE PŁATNIKIEM NETTO?

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Rola państwa w gospodarce

Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. Sekretariat Krajowej Rady BRD

Transformacja systemowa polskiej gospodarki

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Unia gospodarcza i walutowa. Sylwia K. Mazur, Scenariusz 5, Załącznik 1

Dlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate?

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Wydatki na ochronę zdrowia w

Czego oczekuje Pokolenie Y od procesu rekrutacji w firmach #rekrutacjainaczej

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Lp. Pełna nazwa (firma) Adres lub siedziba % wartości udziałów

Sewilla, lutego 2010 DEKLARACJA FORUM DORADCZEGO NA TEMAT OGÓLNOEUROPEJSKIEGO BADANIA KONSUMPCJI ŻYWNOŚCI EUROPEJSKIE MENU

Podatek od niektórych instytucji finansowych - zagrożenie dla klientów ubezpieczycieli. Warszawa, 21 lutego 2011 r.

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

C ,00 Euro z przeznaczeniem na organizację wymiany studentów i pracowników.

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

ZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]

Erasmus dla wszystkich : 5 milionów osób skorzysta ze środków UE

EKSPORT WYROBÓW WYSOKIEJ TECHNIKI W UNII EUROPEJSKIEJ EXPORT OF HIGH TECH IN THE EUROPEAN UNION

NAUKOMETRYCZNA CHARAKTERYSTYKA POZIOMU BADAŃ NAUKOWYCH PROWADZONYCH W DYSCYPLINIE INŻYNIERIA ŚRODOWISKA

Wykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków

Konsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]

Instytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn /246

Handel zagraniczny meblami drewnianymi :01:36

Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej

Przyszłość rolnictwa, gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich dr hab. Julian T. Krzyżanowski SGGW

Zakończenie Summary Bibliografia

Nowe podejście systemowe. D. Hallin, P. Mancini

Polska gospodarka na tle Europy i świata gonimy czy uciekamy rynkom globalnym? Grzegorz Sielewicz Główny Ekonomista Coface w Europie Centralnej

Wyzwania Energetyki 2012 CEF

Przesłanki i geneza procesu integracji europejskiej

Otoczenie biznesu międzynarodowego Nowe technologie

W jakim stopniu emerytura zastąpi pensję?

Przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym: sprawozdanie na temat cen samochodów pokazuje mniejsze różnice w cenach nowych samochodów w UE w 2010 r.

PROTOKÓŁ. sporządzony w Genewie dnia 28 września 1984 r. (Dz. U. z dnia 27 grudnia 1988 r.) W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej RADA PAŃSTWA

ADMINISTRACJA ELEKTRONICZNA

Jak giełda napędza polską gospodarkę?

TEST WIEDZY O UNII EUROPEJSKIEJ

Siła nabywcza konsumentów i obroty handlu stacjonarnego w Europie raport

Instrukcja obsługi Produkt dopuszczony do obrotu na terenie RP

- jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych

System finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl

Szara strefa w Polsce

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP

RADA EUROPY STRAŻNIK PRAW CZŁOWIEKA W SKRÓCIE

Czy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A.

WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ

Transkrypt:

ANALIZA Problematyka współpracy rozwojowej w kontekście istniejących przeszkód FUNDACJA DOBRYCH INICJATYW Warszawa, czerwiec 2016 r.

Cześć 2: Plan Marshalla - sukces, czy porażka? Odbudowa zniszczeń po II wojnie światowej stanowiła najważniejsze wyzwanie jakie stanęło przed europejskimi przywódcami, obok zagrożenia ze strony szerzącego się komunizmu. Pierwsze miesiące po wojnie to również walka z lokalnie występującymi epidemiami, których źródłem były rozkładające się zwłoki na ulicach miast. Kolejnymi wyzwaniami był głód oraz zapewnienie schronienia osobom bezdomnym. Dzięki powstaniu Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy (ang. United Nations Relief and Rehabilitation Administration, UNRRA) 9 listopada 1943 roku, w którą włączyły się 44 państwa, udało się w znaczący sposób ograniczyć skutki powojennego kryzysu. Organizacja ta od lipca 1945 do czerwca 1947 roku wydała 10 mld USD, którą to sumę niemal w całości wyłożyły rządy Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kanady i Wielkiej Brytanii. Według danych przytoczonych przez Tony ego Judta, dzięki żywności dostarczonej przez UNRRA udało się w Czechosłowacji przywrócić spożycie żywności na poziomie 80% spożycia przedwojennego, a w Polsce na poziomie 60%. Jednak pomoc udzieloną w ramach UNRRA, nie można uznać za pomoc rozwojową, a jedynie za pomoc humanitarną (ang. humanitarian aid). Zarówno okres, metoda, jak i cel pomocy świadczą o jej humanitarnym charakterze, a nie rozwojowym. Dopiero Plan Marshalla 1 zawierał cechy kompleksowej pomocy, której celem było wsparcie w odbudowie i rozwoju zniszczonej Europy. Stany Zjednoczone Ameryki przekazały w sumie 13 mld USD w okresie 1948-1952 r. Na mocy porozumienia pomiędzy rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki, a 16 krajami 2 zainteresowanymi pomocą, powstała Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (ang. Organization for European Economic Co-operation, OEEC), której zadaniem była koordynacja pomocy. Jeszcze przed przyjęciem planu pomocy przez Kongres oraz podpisaniu umowy przez prezydenta Trumana doszło do dwóch spotkań zainteresowanych państw z przedstawicielami administracji Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jednym z warunków pomocy było przygotowanie planu oraz podziału środków przez państwa europejskie. Celem tych i innych warunków postawionych przez administrację prezydenta Trumana była chęć stworzenia fundamentów pod integrację 1 Plan Marshalla: nazwa ta pochodzi od nazwiska sekretarza stanu USA George a Marshalla, który w czerwcu 1947 roku przedstawił główne założenia i cele amerykańskiej pomocy. Oficjalna nazwa programu to: European Recovery Program (ERP). 2 Państwa, które skorzystały z pomocy w ramach ERP to: Austria, Belgia i Luksemburg, Dania, Francja, Niemcy, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy i Triest, Holandia, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Szwajcaria, Turcja i Wielka Brytania. 1

gospodarczą państw europejskich oraz przejęcia odpowiedzialności przez samych zainteresowanych nad skutkami pomocy rozwojowej. Poniższy schemat ilustruje mechanizm pomocy rozwojowej, zastosowany przez Amerykanów. Widoczny jest tu udział amerykańskiego sektora prywatnego, który zarobił najwięcej na zakupach Europejczyków w ramach udzielonych im kredytów przez rząd amerykański. W pierwszym roku działalności OEEC większość środków przeznaczona została na zakup żywności, paliw oraz węgla. Dopiero w późniejszych latach środki przeznaczono przede wszystkim na odbudowę i modernizację gospodarki. Należy zauważyć, że większą część pomocy amerykańskiej stanowiły niskooprocentowane kredyty, za które Europejczycy kupowali przede wszystkim produkty ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, dzięki czemu amerykański przemysł znacznie się rozwinął. Między innymi za środki pomocowe Holendrzy sprowadzili z Ameryki nowe dźwigi portowe i rozpoczęli odbudowę portu w Rotterdamie. We Francji ruszyła produkcja samochodów Renault i samolotów oraz uruchomiona została produkcja aluminium w Pechiney. We Włoszech kolejno odbudowywano zniszczone fabryki Fiata. W Niemczech Zachodnich dość szybko wznowiono produkcję samochodów Volkswagen. W ramach Planu Marshalla również tysiące związkowców, prezesów i urzędników wyjechało na bezpłatne staże do Stanów Zjednoczonych Ameryki, celem zdobycia doświadczenia w zarządzaniu i kierowaniu przedsiębiorstwami. Schemat1. Mechanizm udzielanej pomocy rozwojowej przez USA krajom europejskim w ramach Planu Marshalla. Źródło: T. Kaczmarek, Plan Marshalla i jego znaczenie dla Niemiec i powojennej Europy. Wizja globalnego świata, WSHiP. Warszawa 2010, s. 14. 2

W opinii wielu ekonomistów Plan Marshalla nie był głównym źródłem gospodarczego sukcesu i rozwoju krajów Europy Zachodniej w latach 1948-1952 - jak powszechnie się uważa. Ożywienie gospodarcze oraz osiągnięcie poziomu produkcji na poziomie z 1938 r. udało się uzyskać części krajów europejskich już w 1948 r., a więc jeszcze przed wejściem w życie Planu Marshalla. Jak zauważa Alan Miliard głównym osiągnięciem amerykańskiej pomocy rozwojowej był wzrost wydajności pracy oraz odbudowanie zaufania inwestorów dzięki ustabilizowaniu finansów publicznych i politycznemu zwrotowi ku gospodarce rynkowej. Dzięki obecności dolara w wewnętrznym obiegu rozliczeń, udało się wzmocnić wartość krajowych walut, depozytów oraz zmniejszyć inflację. Natomiast zagrożenie socjalistyczną oraz protekcjonistyczną wizją odbudowy Europy zostało oddalone dzięki wsparciu amerykańskiej pomocy. W wymiarze globalnym Plan Marshalla przyczynił się do pobudzenia wzajemnej wymiany handlowej pomiędzy krajami europejskimi oraz pomiędzy Europą, a resztą świata. Sukces współpracy gospodarczej na szczeblu międzynarodowym był również ważnym krokiem do dalszej integracji europejskiej. Jednak program pomocowy to także początek amerykanizacji światowej gospodarki przez państwo, które stało się jednym z dwóch głównych graczy na arenie międzynarodowej. Na płaszczyźnie europejskiej amerykańska interwencja w gospodarkę przyczyniła się do podziału Europy na strefę wpływów amerykańskich oraz sowieckich. W ocenie autora pomimo licznych wątpliwości oraz debaty nt. wpływu Planu Marshalla na rozwój gospodarczy w Europie należy uznać projekt administracji prezydenta Trumana za jeden z nielicznych sukcesów programów pomocy rozwojowej. Trzeba jednak podkreślić, że porównywanie względnego sukcesu Planu Marshalla z kolejnymi projektami dla krajów afrykańskich, czy Ameryki Południowej jest w ocenie autora błędem metodologicznym. Znaczące transfery gotówkowe oraz kredyty mogły mieć pozytywny skutek i być jednym ze źródeł pobudzenia gospodarki między innymi dlatego, że pomoc ta skierowana była do krajów demokratycznych, w których istniał kapitalizm, wolny handel, wielki i mały biznes, a instytucje państwowe były ważnym uczestnikiem i kreatorem życia gospodarczego, społecznego i politycznego. Po stronie krajów-biorców istotnymi były więc czynniki: systemowe, instytucjonalne i ekonomiczne, które tworzyły warunki do zaadaptowania pomocy materialnej i technicznej bez większych szkód dla krajowych systemów gospodarczych i społecznych. W ocenie autora przygotowanie kraju-biorcy do przyjęcia pomocy rozwojowej stanowi jedną z fundamentalnych zasad skuteczności pomocy rozwojowej. Wydaje się, że również i dziś pomimo coraz większego nacisku na współdecydowanie i współodpowiedzialność krajów-biorców w procesy pomocowe, nadal zbyt mało uwagi poświęca się problemowi przygotowania kraju do zaadoptowania pomocy, której skala w niektórych przypadkach przekracza 30% rocznego budżetu kraju-biorcy. Autor: Bartłomiej Jojczyk 3

Bibliografia: Charles L. Mee, The Marshall Plan: the launching of the PAX Americana, Simon and Schuster, New York 1984r. Milward, The Reconstruction of Western Europe 1945-1951, Oakland 1984r. T. Judt, Powojnie. Historia Europy od roku 1945, Rebis, Poznań 2008r. T. Kaczmarek, Plan Marshalla i jego znaczenie dla Niemiec i powojennej Europy. Wizja globalnego świata, WHSiP, Warszawa 2010r. 4