Warszawa, 20 czerwca 2016 r. Propozycja zmian w III filarze obligatoryjne PPE Czas rozdać wędki, nie ryby dr Marcin WOJEWÓDKA Członek Zarządu ZUS Konferencja Długoterminowe Oszczędzanie SGH
Diagnoza Dalszy rozwój PPE w obecnym tempie (2,38% populacji zatrudnionych po 15 latach funkcjonowania PPE) oznacza, że jedna czwarta Polaków będzie objęta PPE już w 2150 roku
3 Porównanie liczby uczestniczących w PPE, IKE i IKZE na dzień 31 grudnia 2015 roku Razem 1,850 tys. Aktywnych 850 tys. Źródło: KNF, 2015
4 Porównanie wartości aktywów PPE, IKE i IKZE na dzień 31 grudnia 2015 roku Razem 17 mld zł Źródło: KNF, 2015
5 Pracownicze Programy Emerytalne stagnacja
6 Przez 15 lat próbowano wiele Zmiana zasad finansowania składek do rozwiązań w ramach III filara w postaci przerzucenia opłacania składki podstawowej z pracowników na pracodawców (PPE) Wprowadzenie licznych zachęt fiskalnych (PPE, IKE, IKZE) oraz w postaci zwolnienia z podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (PPE) Działania prawodawcy pogarszające warunki oszczędzania w ramach alternatywnych produktów oszczędnościowych (oskładkowanie tzw. grupówek) Kilkaset konferencji na temat potrzeby rozwoju dodatkowych oszczędności
Teza Brak pożądanego rozwoju III filara mimo 15 lat prób, implikuje konieczność rozważenia zmiany podejścia do kwestii dobrowolności dodatkowego oszczędzania
8 Tezy Działania oparte na zasadzie dobrowolności tworzenia oraz uczestnictwa w PPE nie doprowadzą w oczekiwanej perspektywie czasowej do upowszechnienia dodatkowego oszczędzania Brak jest jakichkolwiek realnych podstaw do oczekiwania dodatkowych zachęt finansowych ze strony Państwa dla rozwoju PPE Niezbędnym jest doprowadzenie do faktycznego rozwoju poprzez wprowadzenie obligatoryjności tworzenia PPE, tak dla pracodawców jako prowadzących programy, jak też dla pracowników do uczestnictwa w nich, zmuszając te podmioty do zapobiegliwości emerytalnej oraz przerzucając na nie koszt dodatkowego zabezpieczenia
Konkretna propozycja zmian w zakresie PPE Należy wprowadzić obowiązek tworzenia przez pracodawców PPE z minimalną składką oraz obligiem uczestnictwa pracowników
10 III filar systemu emerytalnego Czas rozdać wędki, nie ryby Dzisiaj na sfinansowanie dodatkowych emerytur pracowników nie stać ani Państwa,ani pracodawców, a i sami pracownicy nie garną się do oszczędzania. Dlatego niezbędnym jest administracyjne wprowadzenie takiego rozwiązania, które faktycznie uruchomi przezorność emerytalną Polaków oraz będzie stanowiło fundament dla rzeczywistej możliwości zgromadzenia oszczędności emerytalnych
11 Obligatoryjne tworzenie PPE główne zasady Powszechność - obowiązek utworzenia PPE Forma prawna pracodawcy - PPE będą tworzone u wszystkich pracodawców bez względu na ich formę prawną, przedmiot działalności czy fakt podlegania określonym rygorom ustawowym, np. ustawy o finansach publicznych Wielkość pracodawcy - PPE będą tworzone u wszystkich pracodawców zatrudniający określoną minimalną liczbę pracowników np. 20 pracowników (jak Regulamin Pracy, czy Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych)
12 Obligatoryjne tworzenie PPE główne zasady Możliwość zwolnienia z obowiązku tworzenia PPE Porozumienie pracodawcy z reprezentacją pracowników o nietworzeniu PPE pracodawca mógłby nie tworzyć PPE w przypadku zawarcia odpowiedniego porozumienia rangi zakładowego źródła prawa pracy z reprezentacją pracowników (tak jak obecnie w przypadku ZFŚS) Sankcja - wyższe składki na Fundusz Pracy lub Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - w razie braku utworzenia PPE lub braku zawarcia porozumienia w reprezentacją pracowników pracodawca będzie zobowiązany do odprowadzania w podwyższonej wysokości składek na Fundusz Pracy (obecnie to jest 2,45%) lub FGPŚ (obecnie 0,10%)
13 Obligatoryjne tworzenie PPE główne zasady Ograniczone zwiększenie kosztów pracy Obligatoryjna składka podstawowa w niewielkiej kwocie lub procencie (składka minimalna) pracodawca byłby zobowiązany do opłacania minimalnej składki podstawowej do PPE np. w wysokości 20 zł miesięcznie lub 1% wynagrodzenia minimalnego (obecnie 1850 zł 18,5 zł ) Zachęta dla pracodawcy cześć składki podstawowej opłacanej do PPE przez pracodawcę w wyższej wysokości niż składka minimalna mogłaby obniżać składkę pracodawcy na Fundusz Pracy konieczność przeprowadzenia szczegółowych symulacji
14 Poprawić to co dzisiaj utrudnia tworzenie PPE Uelastycznienie i odbiurokratyzowanie PPE (1) Zmiana modelu rejestracji PPE z konstytutywnego na deklaratoryjny KNF byłyby notyfikowany o zawarciu umowy PPE przez pracodawcę a ewentualna kontrola byłaby następcza Rejestracja w KNF dedykowanych do PPE produktów przez usługodawców KNF rejestrowałby wzór umowy produktu PPE, który usługodawca mógłby oferować pracodawcom (dopuszczenie na rynek) Modyfikacja roli reprezentacji pracowników decyzyjność wyłącznie w zakresie tworzenie/nie tworzenia PPE, z ograniczonym wpływem na warunki programu Uprościć formę PPE zarządzania zagranicznego przez certyfikowanie przez KNF produktów na zgodność z ustawą o PPE
15 Poprawić to co dzisiaj utrudnia tworzenie PPE Uelastycznienie i odbiurokratyzowanie PPE (2) Uelastycznienie możliwości określenia sposobu naliczania składki podstawowej ponad składkę minimalną - opcja inna niż kwota lub % składki minimalnej może być dowolnie ustalona między pracodawcą a reprezentacją pracowników Wprowadzenie możliwości matchingu uzależnienie wyższej składki opłacanej przez pracodawcę od własnej składki opłacanej przez pracownika Uwolnienie pracodawców od uciążliwych obowiązków administracyjnych: przerzucenie obowiązku sprawozdań rocznych na usługodawców umożliwienie składania dyspozycji drogą elektroniczną oraz bezpośrednio do usługodawcy inne udogodnienia
16 Zostawić to co dzisiaj sprawdza się w PPE Wykorzystanie dorobku 15 lat praktyki Pozostawić obecne zasady w zakresie podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne - to się sprawdziło Pozostawić obecne formy PPE mamy konkurencyjny rynek z ciekawymi ofertami odpowiadającymi na potrzeby pracodawców i pracowników Nie tworzyć żadnych nowych rozwiązań (IPE) czy angażować tych, którzy mają i tak już co robić w innych filarach (ZUS, OFE)
Możliwość wdrożenia przedstawionej propozycji Należy wprowadzić obowiązek tworzenia przez pracodawców PPE z minimalną składką oraz obligiem uczestnictwa pracowników
18 Wdrożenie przedstawionej propozycji Przedstawiona propozycja jest możliwa do wdrożenia Brak konieczności wsparcia finansowego ze strony Państwa czyni propozycją realną w obecnych warunkach budżetowych Zwiększenie ciężarów po stronie pracodawców będzie częściowo zrekompensowane udogodnieniami w innych obszarach Wymaga tylko niewielkiej nowelizacji ustawy o PPE oraz szerokiej kampanii informacyjnej
19 III filar systemu emerytalnego Czas rozdać wędki, nie ryby Przedstawiona propozycja to realna możliwość upowszechnienia trzeciego filara przez wprowadzenia na stałe do naszego krajobrazu emerytalnego narzędzia pozwalającego na faktyczne gromadzenia środków na dodatkową emeryturę
Dziękuję za uwagę dr Marcin Wojewódka radca prawny Członek Zarządu ZUS